Momo. Éfus éte ja kobô ajô môt a jaé tôbane minju’ a bitibila’a, ve éyoñ ése, Zambe a ve nye ngule ya beta tebe.

Entame fasané bifuse bia bômane mejô mete: “A mbia môt, te yabe étaba’a ya zôsôa môt. Te tyame vôm a wô’ô tabe: Amu zôsôa môt a ku meku zangbwa, ve beta kôlô si; ve bôt be ne abé ba wuabane si éyoñ bidim bia zu. Te vak éyoñe nsiñe wôé a ku, nalé fe nleme wôé ô bo te wô’ô mvaé éyoñ a wuabane si.”​—Min. 24:15-17.

Bôte béziñ ba buni na éfus éte ja kobô ajô môt a jaé sem, ve éyoñ ése a sili Zambe njaman a beta late ngbwa a nye. Betebe ôsu bebaé ya miñyebe e si Énglis be nga tili na “bekate foé ya melu mvus a ba ya melu ma be nga jaé belan éfus éte” aval ete. Ba ke ôsu a jô na, éyoñ ba timin éfus éte aval ete, a ne ane ba jô na “môt a ne bo mbia minsem abui biyoñ, nalé a teke vaa na a nye’e Zambe, a na nge a sili nye njaman, ba nye bé beta late ngbwa.” Avale ñyenane mam ete e ne tindi môte na a bo te jôé émien éyoñe mbia nkômban a bi nye. Amu a simesane na a ne sem aval ese a yi, Zambe nye é ke ve ôsu a jamé nye.

Sa ke nne bia yiane wô’ éfus 16 nalé.

Be ne belan éfia ya nkobô Hébreu be nga kôñelane na “ku” éfus 16 a 17 mevale meval. A ne bo zezé mbek môt a ku, a ne bo na tite ja ku zen, nge na môt a koo andil, nge ke na fese ja ku si. (Dt. 22:4, 8; Amos 9:9) Ve bi ne fe wô’ éfia éte aval afe, fo’o ve ane bia lañ éfuse ji: “Yéhôva a ve mulu me môte ngu [éyoñ] A yene zene jé mvaé. Akusa bo a ku, a ye bo te tu’a tôlane si; amu Yéhôva a bili nye a wo wé.”​—Bs. 37:23, 24; Min. 11:5; 13:17; 17:20.

Tame yene jôme Professeur Edward H. Plumptre a nga jô: “Be ne étyi teke belan éfia ya nkobô Hébreu be nga kôñelane na [“ku”] na ba kobô ajô nsem.” Wônaa mfase Bible mfe a timin éfus éte a jô’ô na: “Môt a tibili mbo ésaé Zambe a jañele éyoñe zezé, mbia be bôt mbe ba li’i be bôô kayale, saa bebo bisaé be Zambe.”

Bi ne ñhe jô tyi’ibi na, nkuane ba jôô wô Minkana 24:16 ô nji bi ajô éziñ a nsem, ve wo fombô minju’u mbo ésaé Yéhôva a ne tôbane mie nnôma émo Satan nyi. A ne bo ôkon nge ke minju’u mife. A ne fe bo na bijôé bia vañe tibili nye amu a bo Zambe wé ésaé. Ve a too ndi na, be bete be sisi, Yéhôva é volô nye na a dañe minju’u mite mise. Nga womiene wo yene na mam me wô’ô su’ulane wulu mvo’é asu bebo bisaé be Yéhôva ba tôbane minjuk? Amu jé? Amu “Yéhôva a bi ba bese ba ku, a telé ba bese be ne mvitebane si tetele.”​—Bs. 41:1-3; 145:14-19.

”Zôsôa môt” a wô’ô ki mvaé éyoñe bôte befe ba tôbane minjuk. Ve a yeme na mam mé su’ulane wulu mvo’é asu “ba ba ko Zambe woñ.”​—Ec. 8:11-13; Job 31:3-6; Bs. 27:5, 6.