Za aha birimu

Za ahari Ebirimu

Ebibuzo by’abashomi

Ebibuzo by’abashomi

Omu Nfumu 24:16 nihagira ngu: ‘Ahakuba ohikirire agwa emirundi mushanju nayimuka.’ Mbehi nihamanyisa omuntu ori kuguma nacumura, konka Ruhanga akamusasira?

Mazima, orwo runyiriri ti co ruri kumanyisa. Nirumanyisa omuntu ori kuguma naraba omu mbera zigumire akazehanganira.

Reka tushwijume ebyahandikirwe ebyetorwire orwo runyiriri: ‘Iwe muntu mubi we, otarigwera enju y’ohikirire, kandi otarikora kubi eka yeye. Ahakuba ohikirire agwa emirundi mushanju nayimuka, konka ababi bagwisibwa ebihikirizi. Otarishemerererwa okugwa k’omuzigu wawe, kandi omutima gwawe gutariyesima yatera ensibo.’—Enf 24:15-17.

Abamwe nibatekateka ku orunyiriri rwa 16 ruri kugamba aha muntu ori kucumura rero akehana. Abebembezi b’edini b’omuri Bungereza bakahandika ku “ababurizi b’edini b’omu bwire bwa kare n’ab’omuri obu bwire babire bari kushoborora eco cahandikirwe basyoya.” Nambwenu bakagamba ku eco kitekateko kiri kuba nikimanyisa ku ‘omuntu murungi ari kubasa kuguma nakora ekicumuro c’amani, konka Ruhanga aguma amukunzire yaguma ari kwehana burijo.’ Omuntu otari kwenda kureka ebibi nabasa kukunda eyo nshoborora. Nabasa kutekateka ngu n’obu yakuguma ari kucumura, Ruhanga naguma ari kumusaasira.

Konka eco ti co orwo runyiriri rwa 16 ruri kumanyisa.

Ekigambo c’Oruheburaayo ekiri kumanyisa ‘kugwa’ ekiri omu runyiriri rwa 16 na 17, nikibasa kukoresibwa omu buryo obutari kushushana. Nikibasa kumanyisa kugwa kwenyine, nk’okugwa kw’ente omu muhanda, okugwa k’omuntu yahanuka ah’iguru y’enju, n’okugwa ahaasi kw’ibare. (Bir 22:4, 8; Amo 9:9) Nambwenu eco kigambo nikibasa kukoresibwa kiri kumanyisa ngu: ‘Orugendo rw’omuntu ku ruhamibwa [Yehova], yasima emihanda ye, n’obu agwa, tagwera kimwe, ahakuba [Yehova] amuramira n’omukono gweye.’—Zab 37:23, 24; Enf 11:5; 13:17; 17:20.

Yetegereze ebi omunyabwenge omu bya Bibuli, Edward H. Plumptre, yagambire: “Ekigambo c’Oruheburaayo ekiri kumanyisa [“kugwa”] tikikakoresibwagaho kiri kumanyisa okugwa omu kicumuro.” Konka ondijo munyabwenge akagamba omu bugufu orunyiriri rwa 16 ati: “Nikiba kitari ec’obwenge okutwariza kubi abantu ba Ruhanga ahakuba burijo nibaza omu misho, konka ababi tibari kubasa!”

Obwe rero, omu Nfumu 24:16 tihari kugamba “kugwa” hari kumanyisa kugwa omu kicumuro, ahobwe nihamanyisa omuntu ori kuguma nabugana embera zigumire. Omuri eyi nsi mbi y’omuri obu bwire, omuntu ohikirire nabasa kubugana oburwire ninga ebindi bizibu. Nambwenu obutegeki nibubasa kumuhiganisa. Konka nabasa kwesiga atari kubanganisa ku Ruhanga arije kumukwasa kubyehanganira. N’iwe nobasa kuba wayerebire abahereza ba Ruhanga bari kuraba omu mbera zigumire, konka bakaguma bashemerirwe. Ahabw’enki? Ni ahabw’okuba ‘[Yehova] ari kuramira bona abari kugwa, kandi akimusya bona abeyinamirire.’—Zab 41:1-3; 145:14-19.

‘Ohikirire’ tari kushemerererwa ebizibu by’abandi. Ahobwe, naguma ahumurizibwe ahakuba namanya ku ‘abatura omu misho ga Ruhanga bari kumutina ari bo bo bariba ge.’—Mub 8:11-13; Yob 31:3-6; Zab 27:5, 6.