Yai panembwa’mba bijipo

Yai paji ndonda ya mitwe

Mepuzho Afuma ku Batanga

Mepuzho Afuma ku Batanga

Byambo bya Maana 24:16 byaamba’mba: “Muntu waoloka wakonsha kupona jitanu na jibiji ne kubuukapo.” Nanchi kino kibena kwamba pa muntu ulengalenga mambo bino Lesa wamulekelako mambo nyi?

Kino kyepelo kechi byo byo kibena kulumbulula ne. Pakuba kibena kwamba pa muntu upona mu jishinda ja kuba’mba ubena kupita mu makatazho nangwa mu bya malwa ne kubuukapo mu jishinda ja kuba’mba utwajijila kuchinchika.

Langulukai pa byambo bikwabo biji mu kino kyepelo: “Kange ubelamine ku nzubo ya muntu waoloka na mambo a bubi bobe ne; kange onaune mpunzha yanji ya kukokolokelamo ne. Mambo muntu waoloka wakonsha kupona jitanu na jibiji ne kubuukapo, bino babi baketuntula ku bya malwa. Inge mulwanyi wobe wapona, kange usangalale ne, kabiji inge wituntula, muchima wobe kange asekele ne.”—Maana 24:15-17.

Bantu bamo balanguluka’mba kyepelo 16 kyaamba pa muntu walenga mambo bino walapila ne kwikala na bulunda bwawama ne Lesa. Bantangi ba bupopweshi babiji bena Britain banembele’mba “bantangi ba bupopweshi bavula, ba kala ne ba ano moba bengijisha bingi kino kyepelo” mu jino jishinda. Bano bantangi ba bupopweshi banungilepo’mba ndangulukilo ya uno mutundu ilumbulula’mba “muntu wawama wakonsha kuponena . . . mu mambo akatampe, bino kechi uleka kutemwa Lesa ne, kabiji ubuukapo kupichila mu kulapila kimye kyonse kyo alenga mambo.” Muntu uji na muteeto wa kulengalenga mambo wakonsha kutemwa bingi ino ndumbulwilo. Wakonsha kulanguluka’mba nangwa kya kuba walenga mambo bimye byavula byepi, Lesa wakonsha kumulekelako mambo.

Abino kechi byo byaamba kyepelo 16 ne.

Kyambo kya Kihebelu kyatuntululwa’mba “kupona” ne “wapona” mu byepelo 16 ne 17 kyakonsha kulumbulula bintu byapusana-pusana. Kyakonsha kulumbulula kupona konkakwe, nabiji ñombe wapona mu jishinda, muntu wapona kufuma pa musemi, nangwa jibwe kupona panshi. (Mpitu. 22:4, 8; Amo. 9:9) Kabiji kino kyambo bakonsha kwikingijisha mu bukifwanyikizho: “Yehoba ubuula muntu byo afwainwa kwenda umvwe jishinda ja muntu jamutokela ku muchima. Nangwa kya kuba wituntula, kechi ukapona ne, mambo Yehoba umukwata ku kuboko kwanji.”—Sala. 37:23, 24; Maana 11:5; 13:17; 17:20.

Nangwa byonkabyo, monai kishinka kyaambilepo shayuka umo aye Edward H. Plumptre amba: “Kyambo kya Kihebelu kya [“kupona”] kechi bengijisha mu kupona kwa kulenga mambo ne.” Onkao mambo, shayuka mukwabo walumbulula kyepelo 16 amba: “Ke bumbulwa maana kumanyika bantu ba Lesa, mambo bakatwajijila kwingila bulongo, pakuba babi kechi bakamwenamo bintu byawama ne!”

Kya kine, kinembelo kya Byambo bya Maana 24:16 kechi kibena kwamba pa “kupona” kwa kulenga mambo ne, pakuba kibena kwamba pa kupita mu makatazho bimye byavula. Mu ino ntanda yatama yo tubena kwikalamo, muntu waoloka wakonsha kukolwa nangwa kupitatu mu makatazho akwabo. Kabiji bakonsha kumumanyika ku kafulumende na mambo a lwitabilo lwanji. Bino wakonsha kuketekela’mba Lesa ukamutundaika ne kumukwasha kabiji kechi ukaleka kwingijila Lesa ne. Ishikishai anweba bene amba, ‘Nanchi kechi mmona bakalume ba Lesa bintu byo bibendela bulongo nenyi?’ Mambo ka? Mambo twashiinwa kuba’mba “Yehoba ukwasha bonse baji pepi kupona kabiji winuna bonse banyeñamina panshi.”—Sala. 41:1-3; 145:14-19.

Onkao mambo, “muntu waoloka” kechi usekela inge bakwabo babena kupita mu makatazho ne. Pakuba kintu kimutekenesha ke kishinka kya kuba’mba “bantu bakamwa Lesa wa kine bakamona byawama mambo bamwakamwa.”—Sapwi. 8:11-13; Yoba 31:3-6; Sala. 27:5, 6.