Ni mambu yayi ve verse yayi zola zonza. Verse yayi ke na zonzila muntu yina ke na bwabaná bamambu mingi ya mpasi, kasi ke na kangá ntima.

Beto tala ntete yinki ke na zonzá baverse yina ke na kwizá avant Bingana 24:16: ‘Kubumbana ve pene-pene na yinzo ya muntu ya mbote samu na kusala yandi yimbi. Kubebisa ve kisika ya yandi ya kupema. Samu muntu ya mbote lenda kubwa bambala 7, kasi yandi ke telama. Kasi muntu ya yimbi ke bula dibaku samu na mambu ya mpasi. Ntangu enemi ya nge ke bwá, kusepela ve, mpe ntangu yandi ke bulá dibaku, kuvanda ve na kilengi na ntima.’—Bin. 24:15-17.

Bantu ya nkaka ke kanisá ti verse 16 ke na zonzilá muntu yina me sala disumu kasi me nyonga masumu ya yandi mpe me vutula kikamarade ya yandi na Nzambi. Bapaster zole ya eglize mosi na angleterre soniká ti, ba yina ke longá mambu ya Nzambi, ya vanda bubu yayi to na ntama, ke zonzá ti, verse yayi ke na zonzilá muntu yina me kubwá na disumu. Ba me bwela dyaka ti, samu na bantu, “muntu ya mbote lenda sala disumu ya ngolo kasi Nzambi ke kontinye kuzola yandi samu yandi me nyonga masumu ya yandi.” Dikanisi yayi lenda pesa kilengi na muntu yina ke ve na nsatu ya kunwana na masumu ya yandi. Yandi lenda kanisi ti, ata yandi kubwa na masumu bambala mingi, Nzambi ke kontinye kaka kulemvokila yandi.

Kasi ni yawu ve verse 16 ke sosá kuzonza.

Mot Ebre “kubwa”, na baverse 16 mpe 17, ba lenda sadila yawu na bafaso mingi. Ya lenda lakisa kima to muntu yina me kubwa na ntoto. Na kifwani beto lenda zonzá: Ngombe me kubwa na nzila, muntu me katuka na zulu ya yinzo mpe me kubwa, to ditadi me kubwa na ntoto. (Deut. 22:4, 8; Amo. 9:9) Mot yango mpe lenda zonzila mambu ya nkaka. Na kifwani baverse zole ya Nkunga 37 ke zonzá: ‘Ntangu Yehova ke sepelá na banzila ya muntu, yandi ke twadisá makulu ya yandi. Ata yandi kubwa, yandi ke bwa ve tii na ntoto, samu Yehova me simba yandi na diboko.’—Nku. 37:23, 24; Bin. 11:5; 13:17; 17:20.

Beto kuwa mambu yina zonzá Profesere Edward H. Plumptre: “Mot Ebre ‘kubwa’, ba ke sadilá yawu ata fioti ve samu na kuzonzila muntu yina me kubwa na disumu.” Profesere ya nkaka me zonzila faso ya nkaka ya kutanga verse 16: “Kunyokolo bisadi ya Nzambi ke kaka kima ya mpamba, samu ti ba ke nunga kaka, kasi bantu ya yimbi ke nunga ve!”

Na yawu, nyonso ke na lakisá ti, Bingana 24:16 ke zonzilá ve masumu yina beto ke salá, kasi bamambu nyonso ya yimbi yina ke kuminá beto na luzingu mpe bambala nyonso yina ya ke kwenda bwidila beto. Na yinza yayi ya yimbi, muntu ya mbote lenda kutana na bamambu mingi ya mpasi. Guvernema lenda banda kunyokolo yandi samu yandi ke sadilá Yehova. Kasi, yandi lenda vanda na konfianse ti, Nzambi ke bika ve yandi mpe ke sadisa yandi na mantwala ya bampasi nyonso yina yandi lenda kutana na yawu. Nge lenda yufula: ‘Mu ke talá ve ti bima yina ke salá bisadi ya Nzambi ke simbá kaka?’ Samu na yinki? Samu ti “Yehova ke sadisá ba yina nyonso ke na bwa, mpe yandi ke telimisá ba yina nyonso ke ya kukokama.”—Nku. 41:1-3; 145:14-19.

‘Muntu ya mbote’ lenda sepela ata fioti ve samu muntu nkaka ke na talá mpasi. Kasi, yandi ke sepelá samu yandi zaba ti ‘mambu ke kwendila mbote samu na bantu yina ke wá vrai Nzambi boma.’—Lon. 8:11-13; Yobi 31:3-6; Nku. 27:5, 6.