Mwaimbarimbari, ka-i vyevyo versuli vinaonga aliwa. Veva ‘ugwa’ unathapulela gumanana vyorucha, thitho ‘venyathi’ unothapulela vimali-a.

Onani vinaonga versuli ira: Mofwanafwana na mutu wothakala, kuvithalelenga mutu olongomana va limburo lee thitho kunofwanela nonga limburo vanokala liye. Neri-a olongomana unooda gwa ndhila thanu na mbinli mbwenye liye unodha venyathi. Mbwenye atu oira vyodawa soka linodha agwela. Mwidanao agwa kudhiveliwe thitho, agwegwedua rimao kunofwanela dhiveliwa.”— Sang. 24:15-17.

Enango anathuulela ira versu 16 linaonga vya mutu unadawecha, aira e-no liye chinyuwa. Mbwenye anamasogolela a mareligiau talembile ira: “Anamalaleya, andulimu na amalamboano, anaonga vyolembiwa” mwamakalelo e-nala. Anamasogolela taongele ira onga oi en-i unovwei-a pama ira “mutu ologomana unooda ugwa . . . Noira madao malukulu moweli-edha weli-edha, mbwenye namwasa ochinyuwa, liye unooda venyathi, nodhowanave dhiveliwana Nlungu thitho dhiveliwiwa na liye.” Maonelo e-nala anooda dhiveliwi-a mutu wenuo unafuna lokota madawo. Liye unooda thuulela ira, angalive ira ndadawa fendo dhinjinji, Nlungu unodhowanave ndilevelela.

Mbwenye kai vyevi madhu a versu 16 vinaooga aliwa.

Mbwenye madhu aiheberi athapuleliwile ira “agwe” na “agwa” va maversu 16 na 17 anooda i-ndi-edhiwa basa fendo dho-iyana-iyana. Aliwa anooda onga vya ugwaugwawene—Mofwanafwani-edha, ng’ombe inagwela ndhila, venango mutu unagwa varundani venago thitho libwe linogwela vathi. (Dotor. 22:4, 8; Amoji 9:9) Thitho madhu a iheberi ambo-ive enala anooda i-ndi-edhiwa basa mwaimaliyada, ninga versuli munaongela aliwa ira “Yohova unosogolela ndhila dha mutu wenuo unodhiveliwana ndhila dhee. Agalive utogwa, kadha afiedha fooka, neri-a Yohova uno-inda ndhandhalee.”—Masal. 37:23, 24; Sang. 11:5; 13:17; 17:20.

Mbwenye onani vyevyo vyaogile Edward Plumptre porofisor wa universitario wa anamafunjedha wa anamakumbiza aongile ira “madhu aiheberi oonga ira ugwa” kalina-indi-edhiwa basa vogwa kala madao.” Mbwenye anamafunjedha engo anooga mogwadela versula 16 ira: “Ka-i paama oni-anga nyrwa atu Nlungu, mwasiwa aliwa anokalaove, akala, aonaga kala odawave!”

Ngumwasiwa Sanganikho 24:16 kalinaonga “vyogwa” venago mathuulelo amakalelo, venango thitho ugwa mu vyodawa. Mbwenye linathapulela gumanana nyarwa venango vyorucha vinango, moweli-edha weli-edha ilambo yothakalila, mutu olongomana unogwa gumanana marenda venango vyorucha vinango. Thitho liye unooda kala ooni-iwa nyarwa vinjinji vo-ara-ariwa na anamatonga. Mbwenye liye unokaana inyindelo yoi Nlungu unooda kami-a volimbanana nyarwa dhili dhothene. Dhifukeni ira: fendo dhingasi vioni miyo vyongo vya-awendanga paama wa anamalaba a Yohova? Mwasiwa ngwan’ni vyevi vinoireya? Mwasiwa nitokaana inyindelo yoi “Yohova unovunela mwanee u-adhi vang’ono ugwa thitho unovenyathi-a othene enale aoramile namwasa wa vyowaoni-a nyarwa.”—Masal. 41:1-3; 145:14-19

Mutu “olongomana” kanodhiveliwa enango takala vanyarwani. Malo moi e-no, liye unovididili-a rima voidhiwa ira “vyothene vinomala pama wa ale anaova Nlungu, mwasiwa aliwa anom’mova.”—Namal. 8:11-13; Yobo 31:3-6; Masal. 27:5.