Tuʼn qxiʼ toj xnaqʼtzbʼil

Tuʼn qikʼx atz jatumel ta tajlal xnaqʼtzbʼil

Kyxjel qeju in che uʼjin

Kyxjel qeju in che uʼjin

In tzaj tqʼamaʼn Proverbios 24:16 jlu: «Maske kubʼ tzʼaq wuq maj ju xjal tzʼaqlxix, pero in jaw weʼ juntl maj». ¿In yolinpe taqikʼ Tyol Dios lu tiʼj jun xjal in kubʼ tzʼaq nim maj toj il ex in kubʼ najsaʼn til tuʼn Dios?

Miʼn. Sino atz in yolin taqikʼ Tyol Dios lu tiʼj jun xjal in kubʼ tzʼaq, toj juntl yol, in nok weʼ twitz nim nya bʼaʼn ex in jaw weʼ moqa in nex twitz.

Qqʼonk qwiʼ tiʼjju in tzaj tqʼamaʼn contexto tiʼj versículo lu: «Miʼn kubʼ t-ximana tuʼn tbʼinchanteya mya bʼaʼn tiʼj jun xjal tzʼaqlxix, ex miʼn tzʼetz telqʼana aju at tuj tja. Maske kubʼ tzʼaq wuq maj ju xjal tzʼaqlxix, pero in jaw weʼ juntl maj; atzun qe xjal bʼinchal mya bʼaʼn, noq kyjaʼ in cheʼx tuj ju mya bʼaʼn. Miʼn jaw tzalaja ok tkubʼ tzʼaq aju aj qʼoj tiʼja ex ok ttzaj jun mya bʼaʼn tibʼaj» (Prov. 24:15-17).

Ateʼ junjun xjal in tzaj kyqʼamaʼn qa in yolin taqikʼ Tyol Dios lu tiʼj jun xjal in kubʼ tzʼaq toj il ex in jaw weʼ juntl maj toj tokslabʼil. Kubʼ kytzʼibʼin kabʼe pal te Gran Bretaña qa «atzun jlu xi kychikʼbʼaʼn nim pakbʼal toj ambʼil ojtxe ex ax jlu in bʼant kyuʼn nim pakbʼal toj ambʼil jaʼlo». Ax ikx kyqʼama pal qa at toklen xnaqʼtzbʼil lu tukʼilju qa «jaku kubʼ tzʼaq jun tbʼanel xjal jun ex juntl maj toj il, ex kukx ktel tkʼujlabʼil tiʼj Dios. Ex qa in jaw weʼ juntl maj aj tajtz tiʼj tanmi». Tbʼanel jaku tzʼela ximbʼetz lu te jun xjal tgan tuʼn tbʼinchan il tuʼnju jaku kubʼ t-ximen qa kukx kbʼel tnajsaʼn Dios til aj tel txalpaj.

Pero nya atz tiʼj jlu in yolin versículo 16.

Aj tajbʼen yol in kubʼ tzʼaq toj yol hebreo aju in yolin versículo 16 ex 17 tiʼj, jaku yolin tiʼj nimku tiʼchaq. Ik tzeʼn aj tkubʼ tzʼaq jun wakẍ toj bʼe, aj ttzaj tzʼaq jun xjal tibʼaj jun ja moqa aj tkubʼ tzʼaq jun abʼj twitz txʼotxʼ (Deut. 22:4, 8; Amós 9:9). Noqtzun tuʼnj, ax ikx jaku tzʼajbʼen yol lu noq te jun techel, ik tzeʼn aju in tzaj qʼamaʼn tzalu: «In xi tyekʼun Qman alkye bʼe tuʼn t-xi tiʼn xjal, ex in kubʼ tqʼoʼn tuj bʼe bʼaʼn nneʼl tuj twitz; maske ma tzikʼ tzʼaq, pero in jaw twabʼan tibʼ, ex tzyuʼn tqʼabʼ tuʼn Qman» (Sal. 37:23, 24; Prov. 11:5; 17:20).

In tzaj tqʼamaʼn jun uʼj in yolin tiʼj Tyol Dios, aju Beacon tbʼi, qa aju yol in kubʼ tzʼaq «mintiʼ in yolin tiʼj jun xjal in kubʼ tzʼaq toj il». Ax ikx in tzaj tqʼamaʼn juntl xjal at tojtzqibʼil qe yol lu tiʼj versículo 16: «Noqx gan in nok bʼinchaʼn nya bʼaʼn kyiʼj xjal in che ajbʼen te Dios tuʼnju in che tzaj onin tuʼn, atzun kye xjal mya bʼaʼn mintiʼ in nonin Dios kyiʼj».

Tuʼn jlu, in nel qnikʼ tiʼj qa mintiʼ in yolin Proverbios 24:16 tiʼj jun xjal in kubʼ tzʼaq toj jun nya bʼaʼn moqa toj il. Sino atz in yolin kyiʼj nya bʼaʼn in qo ok weʼ kywitz, jun ex juntl maj. Toj ambʼil jaʼlo, jaku tzʼok weʼ jun xjal tzʼaqli twitz nya bʼaʼn, ik tzeʼn jun yabʼil moqa alkyexku juntl nya bʼaʼn, axpe ikx jaku tzʼel ikʼun kyuʼn aj kawil. Pero jaku tzʼok qeʼ tkʼuʼj tiʼj qa kʼonil Dios tiʼj tuʼn tex kywitz nya bʼaʼn. Ikju, tbʼanel in nela tkyaqilju in bʼant kyuʼn tmajen Dios. ¿Tiquʼn? Tuʼnju in tzaj tqʼamaʼn Tyol Dios jlu: «Ate Qman onil kye qeju in che jaw tolj ex in che jaw twabʼan qeju kyjaʼ kyikʼ tzʼaq» (Sal. 41:1-3; 145:14-19).

Tuʼntzunju, mintiʼ in tzalaj xjal tzʼaqli aj ttzaj nya bʼaʼn kyiʼj txqantl. Sino in tzalaj tuʼnju ojtzqiʼn tuʼn qa «aqeju xjal in che niman te Dios ex in che xobʼ twitz, bʼaʼn kʼelel tkyaqil te kye» (Ecl. 8:11-13; Job 31:3-6; Sal. 27:5, 6).