Oko kwenene, erisako eri siririsonda eribugha litya. Erisako eri rikabugha oko mundu oyukabana ebitsibu bingyi aliwe inyayiyinia mubyo.

Tuyiteghereraye ndeke emilondo eyiri oho ndata n’eyiri ekabuno sy’erisako eri: ‘Uwe mundu mubi sulambe obwikalo b’omutunganene; suheraye ah’eriluhukira liwe. Kusangwa omundu oyutunganene asyawa ngendo sirinda, inyasyahangana, nikwa ababi bakaheribawa omo musingo. Si utseme omugulu enzigu yawe ikawa, kandi suleke omutima wawe akatsema omugulu akaheribawa.’​—Emi. 24:15-17.

Abandu balebe bakalengekanaya bati omulondo we 16 akakanaya oko omundu oyukakola erilolo aliwe inyayikubya bomo n’eribindula omutima neryo inyasyasubira obwira obuwene n’oMungu. Abangereza babiri abasondoli b’ekisomo mobahandika bati “abakangirirya b’omo bisomo, aba kera n’aba lino, bakakolesaya erisako eryo” ry’omo nzira eyo. Abasondolya b’ekisomo abo mobasyabugha bati, amalengekania awali ng’ayo akasondibugha ati “omundu mubuya anganatoghera omo . . . malolo manene-manene, aliwe isyendiherya olwanzo lwiwe oko Mungu, kandi inyahangana erilua omwiwa liwe akabindula omutima mighulu yosi eyo akatoghera omo malolo.” Amalengekania awali atya anganatsemesya omundu oyuteyikasa erileka erilolo. Inyanganalengekania ati, n’omo angasubira ngendo-ngendo omo rilolo, oMungu akasyabya inyanemumughanyira.

Ebyo sibihulikirirene n’omulondo we 16.

Ekinywa ky’eKiebrania ekyabindulawa mo “eriwa” omo mulondo we 16 n’owe 17 kyanganakolesibwa omo syonzira mbiriri-mbiriri. Kyanganakangania eriwa ngoko ekindu kilebe kikawa​—ng’ende eyikawa omo mbalo, kutse omundu oyukawa oko lutwe, kutse eribwe erikawa oko kitaka. (Ebi. 22:4, 8; Amo. 9:9) Ekinywa ekyo kyangakolesibwa omo nzira y’ekisosekanio, ngoko bikwamire hano: “Eritunganene ly’oyuhikene lyasyasondola enzira yiwe, nikwa omubi asyawa omo bubi buwe iyowene.”​—Emi. 11:5; 13:17; 17:20; Esy. 37:23, 24.

Neryo, lebaya amalengekania w’omughalimu oyukahulawa mo Edward H. Plumptre; mwabugha atya: “Ekinywa ky’eKiebrania ekyabindulawa mo [“eriwa”] sikyekolesibawa n’ahake erikangania eriwa omo rilolo.” Kyaleka, owundi oyo wasi emyatsi y’eBiblia inyabugha oko omulondo we 16 k’omo kikuhi atya: “Sikyangabya na mughaso kandi niyihutalya erikabya-kabya abandu b’oMungu, kusangwa ibo bakasyasinga​—abakoli b’ebibi ibo basyataluka!”

Kwenene, ebyosi ebyo bikakanganaya ngoko ekinywa “eriwa” sikirihula erikola erilolo, Emisyo 24:16 yikakanaya okwilola oko maligho kutse erihikirwa n’ebitsibu, ngendo-ngendo. Omo kihugho kibi kino, oyutunganene anganaghalwa busana n’obukoni kutse ebindi bitsibu. Nibya abakulu b’ekihugho banganamwaghalya kutsibu n’erimwendererya busana n’obwikirirya bwiwe. Aliwe anganayiketera ngoko oMungu akendimuwatikya eriyiyinia kandi ngoko akasyasinga. Yibulaye, ‘Wanabirilangira ngoko ngendo nyingyi emyatsi yikuwana oko bakakolera oMungu?’ Twikirirye kwenene ngoko “Yehova akawatikaya abosi abakawa, akasumba abosi ababirikehibwa.”​—Esy. 41:1-3; 145:14-19.

“Abatunganene” sibalitsema busana abandi bamalola oko bitsibu. Omo mwanya w’ekyo, bakasubibawa mutima n’eriminya ngoko “omwatsi asyuwana oko bakubaha oMungu, abakamukenga.”​—Omug. 8:11-13; Yobu 31:3-6; Esy. 27:5, 6.