Sikaya syo isi ilemba ili likuyoba. M’malo mwake, likuyoba isya mundu uyu ikwaghana nindamyo mwakwandisania loli ikughelaghela ukwifimbilisya.

Isagha twinong’onele ifundo iya pilemba ili, apa pikuti: “Komma ukuyisighanila inyumba ya mundu unsitanongwa nayimo, kangi komma ukupupa ifi linga fili mu ngunda wake. Namanga umundu ungolofu ikuwa kahano na kabili; loli ikusumuka kangi, umwene umundu uwa nyinong’ono imbibi yo linga awile ikufwila papo. Komma ukusekela apa linga undughu wako awile, bunobuno na yi ndumbula yako yingikyelagha linga atyelemwike.”​—Mbu. 24:15-17.

Abandu bamo bikwinong’ona ukuti ivesi 16 likuyoba isya mundu uyu ikutula inongwa mwakwandisania loli ikuya pabumanyani kangi na Kyala. Mwakifwanikisyo, abalongosi babili aba machalitchi ku England balembile ukuti, “abafumusi aba kunyuma na ba lino bosa bikulingania ivesi ili” mwakufwana itolo. Kangi bayobile ukuti ifundo iyi yibaghile ukusanusya ukuti “sibaghile ukubombiwa linga umundu uyu ikubomba inunu ikutula inongwa loli ikukindilila ukungana Kyala kangi abaghile ukuhobokeliwa linga atulile kangi inongwa. Umundu uyu atikulonda ukuleka ukubomba imbibi abaghile ukuya naminong’ono bo agha. Umwene abaghile ukwinong’ona ukuti linga ikutula inongwa mwakwandisania, Kyala abaghile ukunhobokela akabalilo kosa.

Loli isi sikaya syo isi ivesi 16 likusanusya.

Ilisyu lya mu Chihiburi ilyakuti “ukuwa” ili likwaghiwa mu vesi 16 na 17 libaghile ukubombeliwa munjila nyingi. Mwakifwanikisyo ikinyamana kikuwa munsebo, umundu ikuwa ukufuma pamwanya pa nyumba pamo akalibwe kakuwa pasi. (Kukumbu. 22:4, 8; Amosi 9:9) Amasyu ghamoghene ghabaghile ukusanusya nyingi bo aghakuti: “Ulwendo lwa mundu lukugholosiwa na Kyala, Yehova yo ikumbika munjila yake iyi yinkyelile. Napa linga ikuwa, atisakuwilagha ngani, papo Yehova yo ikunkola ni kiboko kyake.”​—Sal. 37:23, 24; Mbu. 11:5; 13:17; 17:20.

Inong’onela ifundo iyi ayobile Pulofesa Edward H. Plumptre umwene atile: “Ilisyu lya mu Chihiburi ilyakuti “ukuwa” likabombeliwamo ukusanusya “ukutula inongwa.” Loli ummanyili uyungi alingenie ivesi ili munjila iyi: “Bubaghile ukuya bukonyofu ukubabombela ifindu ifibibi ababombi ba Kyala panongwa yakuti abene bikukindilila ukuya balusekelo loli abandu ababibi batikuya nulusekelo.

Yonongwa yake amasyu ghosa agha ghali pa Isya Mbupingamu 24:16 ghatikuyoba isya kutula inongwa loli ghikuyoba isya kwaghana nindamyo mwakwandisania. Nkisu ikibibi iki, umundu ungolofu abaghile ukwaghana nindamyo. Umwene abaghile ukunyoziwa na balaghili ba boma panongwa ya lwitiko lwake. Loli ikusubila ubutuli ubwakufuma kwa Kyala kangi Kyala abaghile ukuntula ukuti ifimbilisye nukukindilila ukuya walusekelo. Amwilalusye ukuti, ‘Ngimba ngaketamo ukuti ifindu fikubendela kanunu ababombi ba Kyala utubalilo twingi?’ Nongwa yafiki? Tuli nulusubilo losa ukuti ‘Yehova mbanda kuli bosa aba bikuwa, yo yuyo ikubinula bosa aba batungeme.’—Sal. 41:1-3; 145:14-19.

“Umundu ungolofu” atikuya walusekelo panongwa yakuti abangi bikwaghana nindamyo. M’malo mwake, ikukasiwa panongwa yakuti ikumanya ukuti “linga umundu ikumwimika Kyala po ikuya itolo mbununu.”​—Ndumbi. 8:11-13; Jobu 31:3-6; Sal. 27:5, 6.