Hanenty ty anatiny ao

Ho amy loha hevitsy any

Fanontaneani-Mpamaky

Fanontaneani-Mpamaky

Mivola ty Ohabolana 24:16 hoe: “Mety ho lavo impito ty olo marina, fe ho tafiongaky avao.” Olo mampimpolimpoly manao fahotà, fe mahazo fanengà hadisoa baka amy Ndranahary rey va resahiny etoa io?

Tsy zay ty tena teani-andinin-teny io hovolany. Miresaky mikasiky olo lavo raha io, zany hoe olo tratsini-raha manahira maro sankarazany, fe tafiongaky ndraiky ie satria afaky niaritsy ani-raha rey.

Ndao tsika handiniky ty andinin-teny manodidy ani-​Ohabolana 24:16 io: “Ka mivony mba hanao tetiky raty marìny ty tranoni-olo marina, le ka ravà ty tranony. Satria mety ho lavo impito ty olo marina, fe ho tafiongaky avao, fa ty raty fanahy ho voafingani-loza mahazo azy. Ka mifalifaly lafa lavo ty fahavalonao, le ka manitranitra ty fonao lafa voafinga ie.”​—Ohab. 24:15-17.

Misy mieritseritsy hoe miresaky olo nanao fahotà fe nibebaky, bakeo mifandramby soa amy Ndranahary rey ndraiky andininy faha-16 io. Nivola, ohatsy, ty mpitariky fivavaha roe an’Angletera any hoe ho zay mihintsy ty fomba nanazavani-mpitory taloha ani-andininy io, le mbo zay avao koa henanizao. Mbo nivola koa rozy hoe atao raha ta hivola fanazavà io hoe “mety ho lavo ... hanao fahotà bevata ty olo soa, fe satria mbo tea a Ndranahary avao ie, le miongaky ka mibebaky.” Mety ho teatean’olo tsy ta hanohitsy fakam-panahy rey hevitsy zay. Mety hieritseritsy ie hoe ndre mampimpolimpoly manota aza ie, le hanenga ty hadisoany avao Ndranahary.

Fe tsy zay ty teani-andininy faha-16 io hovolany.

Azo ampiasà amy raha maro ty safà hebreo nadika hoe “lavo” amy andininy faha-16, noho “lavo” amy andininy faha-17. Mety ho halavoa ara-bakiteny zay, ohatsy hoe biby lavo an-dala eny, olo tonta baka amy tafo pisakini-trano eny, na vato latsaky ambany eo. (Deot. 22:4, 8; Amosa 9:9) Azo adika hoe “voafinga” koa safà io, manahaky atoa toy: “Mitariky ty lala andehanan’olo raiky Jehovah laha hitany hoe tea ty lalany ie. Ndre voafinga aza ie le tsy miravoky, satria mitanjaky azy Jehovah.”​—Sal. 37:23, 24; Ohab. 11:5; 13:17; 17:20.

Fe henteo moa raha nivolanini-Profesera Edward Plumptre toy: “Tsy ampiasà amy resaky ‘fahotà’ mihintsy ty safà hebreo hoe ‘lavo.’ ” Ho zao ty fomba nanazavani-manam-pahaiza raiky hafa ani-andininy faha-16 io: “Ho vozaky avao ze olo manao raha raty amy vahoaki-Ndranahary, satria tsy maintsy tafavoaky avao rozy, fe tsy hanahaky ani-zay ty raty fanahy!”

Hita baka amy raha iaby rezay zany fa tsy miresaky mikasiky fahotà Ohabolana 24:16 io, fa miresaky fiatreha raha manahira na raha sarotsy mimpolimpoly. Mety harary na hiatriky raha manahira hafa ty olo marina amy tontolo raty toy eto. Mety henjehini-fanjakà mihintsy aza ie. Fe afaky matoky ie hoe hanoha azy Ndranahary sady hanampy azy mba hahavitany miaritsy ani-raha reo. Eritsereto hoe impiry zay iha ro nahita hoe mandeha soa ty raha iaby amy mpanompo-Ndranahary. Ino ty antony? Fa nampitamà antsika Jehovah hoe ‘hanoha ani-ze iaby lavo ie sady hampitsanga ani-ze iaby miondriky.’​—Sal. 41:1-3; 145:14-19.

Malahelo ty “olo marina” lafa mahita olo sahira. Fe mampahery azy ty mahay hoe “ho soa fiafara ze matahotsy a Ndranahary, satria natahotsy Azy.”​—Mpito. 8:11-13; Joba 31:3-6; Sal. 27:5, 6.