Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

Ambola w’oma le ambadi

Ambola w’oma le ambadi

Tokedi 24:16 mbutaka ɔnɛ: “Onto ɔlɔlɔ mbeyaka nkɔ mbala 7, ko nde ayetɔ nto.” Onde divɛsa nɛ mendanaka la onto lakɔ mbala la mbala lo pɛkato, koko Nzambi mbodimanyiyaka?

Lo mɛtɛ, aha ngasɔ mbalanga nembetshiya divɛsa nɛ. Divɛsa nɛ mendanaka l’onto lahomana l’ekakatanu efula, koko nde mbikikɛka ekakatanu akɔ.

Tɔsɛdingole avɛsa wodingi Tokedi 24:16, avɛsa akɔ mbutaka ɔnɛ: “Toholamake lo yoho ya kɔlɔ suke la luudu la onto ɔlɔlɔ; tolanyake dihole diande dia diomuyelo. Nɛ dia onto ɔlɔlɔ mbeyaka nkɔ mbala 7, ko nde ayetɔ nto, koko akanga wa kɔlɔ wayotakana l’ɔtɛ wa mpokoso. Naka otunyi ayɛ ambɔkɔ, tɔngɛnangɛnake.”​—Tok. 24:15-17.

Anto amɔtshi fɔnyaka ɔnɛ divɛsa 16 tɛkɛtaka dikambo di’onto ɔmɔtshi lasala pɛkato, koko ndjatshumoyaka ndo nyomongaka la diɔtɔnganelo dia dimɛna la Nzambi. Ɛnyɛlɔ, ewandji ehende w’ɛtɛmwɛlɔ wa l’Angleterre wakafunde ɔnɛ: “Esambisha wa lo nshi y’edjedja kana wa nshi nyɛ” nembetshiyaka divɛsa sɔ ngasɔ. Ewandji w’ɛtɛmwɛlɔ ɛsɔ kotshaka ɔnɛ kanyi shɔ nangaka mbuta ɔnɛ “onto ɔlɔlɔ kokaka nkɔ lo . . . nsala pɛkato ya weke, koko nde hashisha ngandji kokande Nzambi ndo nde memalaka lo ndjatshumoyaka mbala tshɛ kakɔnde.” Kanyi shɔ kokaka ngɛnyangɛnya onto ɔmɔtshi lahalange nshika tanga dia ntshika nsala pɛkato. Nde koka mfɔnya ɔnɛ oyadi nde kosalaka pɛkato mbala la mbala, Nzambi ayowodimanyiyaka mbala tshɛ.

Koko aha ngasɔ mbalanga divɛsa 16 nɛ mbuta.

Vɔ koka nkamba la tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru yokadimɔmi ɔnɛ “nkɔ” lo divɛsa 16 ndo “ambɔkɔ” lo divɛsa 17 lo toho totshikitanyi. Yɔ kokaka nembetshiya ɔkwɛlɔ wa mɛtɛ mɛtɛ, ɛnyɛlɔ ngɔmbɛ ambɔkɔ lo mboka, onto ɔmɔtshi ambɔkɔ oma lo tshoto ya luudu kana lɔwɔkɔ lambɔkɔ la nkɛtɛ. (Eto. 22:4, 8; Amɔ. 9:9) Tshɛkɛta shɔ kokaka kambema nto lo yoho ya didjidji, ɛnyɛlɔ oko woho wakawakambe la yɔ lanɛ: “Jehowa nɔmbɔlaka wanya w’onto naka Nde ambɔngɛnangɛna mboka kande. Kaanga mbakokande nkɔ, nde hatohomanyema, nɛ dia Jehowa mbosukɛka lo lonya.”​—Os. 37:23, 24; Tok. 11:5; 13:17; 17:20.

Koko, tende kɛnɛ kata ombetsha Edward H. Plumptre ɔnɛ: “Tshɛkɛta ya lo Hɛbɛru [“nkɔ”], hakambema pondjo lo dikambo di’ɔkwɛlɔ wa lo pɛkato.” Diakɔ diele, nomb’ewo kekina nembetshiyaka divɛsa 16 lo yoho nyɛ: “Ekɔ anyanya saIɛ ekambi wa Nzambi awui wa kɔlɔ, nɛ dia vɔ wayotondoyaka nshi tshɛ koko anto wa kɔlɔ hawototondoya!”

Ɔnkɔnɛ, awui asɔ tshɛ mɛnyaka dia Tokedi 24:16, hendana la osalelo wa pɛkato. Koko, diɔ mendanaka l’akambo kana ekakatanu wahomana l’onto, kaanga mbala la mbala. Lo dikongɛ di’akambo dia kɔlɔ nɛ, onto ɔlɔlɔ kokaka monga l’ekakatanu wendana la yoonge kana ekakatanu ekina. Nde koka kaanga pɛnyahɛnyama wolo oma le mandji ya l’andja ɔnɛ. Koko, nde koka ndjaɛkɛ le Nzambi ɔnɛ nde ayowosukɛ ndo ayowokimanyiya dia mbikikɛ ndo ntondoya ekakatanu. Yambola ɔnɛ: ‘Onde dimi latɛnaka mbala efula dia akambo mbetaka dimɛna le ekambi waki Nzambi?’ Lande na? Tekɔ l’eshikikelo ɔnɛ: “Jehowa sukɛka wanɛ tshɛ wakɔ ndo nde sembolaka wanɛ tshɛ wokotami.”​—Os. 41:1-3; 145:14-19.

“Onto ɔlɔlɔ,” hangɛnangɛna etena konga anto akina la ekakatanu. Koko nde kondjaka ekeketshelo lo mbeya ɔnɛ “akambo wayonga dimɛna le wanɛ woka Nzambi ka mɛtɛ wɔma, nɛ dia vɔ mbookaka wɔma.”​—Ond. 8:11-13; Jɔbɔ 31:3-6; Os. 27:5, 6.