No indeni ambesï arhikuekajti. Sánderu sési, i bersikulu imani arhikuekasïndi enga méntku úndajka uandanhiatechani jatsiani ka kánikua no sési nitamakuarhini, joperu enga tátsekua újka orhepani uérani.

Ju je exeani máru bersikuluechani engaksï antesi ka tátsekua jaka i bersikulu jimbo: “Asï no sési ambe eratseparini jakutseku jurhimbitini imeri kʼumanchikuarhu no iauani, asï kʼamajkuku nani enga ima mintsikuarhijka. Jimboka, nájkiruka ima enga jurhimbitiika siete uelta kuarhatseaka, ménderu jauarantaati, joperu no sési úri ma niáraati méntku kuarhatseni no sési jásï ambe jimbo. Enga ima kʼuiripu engakeni ikiachijka niáraaka kuarhatseni, asï tsípi ka enga téksarhutaaka, asï jurajku eska chíti mintsita tsípiaka” (Prov. 24:15-17).

Máru kʼuiripuechaksï eratsesïndi eska bersikulu 16 imani kʼuiripuni arhikuekasïnga enga kʼamanharhintskua ambe niátajka, joperu enga móantajka ka ménderu sési pájperantani Tata Diosï jingoni. Tsimani saserdoticha engaksï Inglaterra anapueka, karasptiksï eskaksï ini bersikuluni ísï úrasïrenga ióntki anapu Bibliaeri jorhentpiricha ka ístu iásï anapuecha. Ka eska ístu i ambe uáka arhikuekani eska ambakiti kʼuiripu ma úpiringa kʼéri pekadu ma úni, joperu eska Tata Diosï seguirini jarhasïnga xénchani jimboka móantasïnga méni enga no sési ambe újka. I ambe úpirindi úni eska kʼuiripu enga pekadu ambe niátajka, no jánguarhintaaka nóteru ísï únia, jimboka jamberi eratsejti, eska nájkiruka méntku úndaaka kʼamanharhintskua ambe niátani, Tata Diosï méntkisï puákuntaaka.

Bersikulu 16 no inde ambesï arhikuekajti.

Uandakua Ebreu jimbo enga úrakuarhijka para “kuarhatseni” bersikuluecharhu 16 ka 17 jimbo, uáti mámaru ambe arhikuekani. Uáti imani arhikuekani enga ma meru kuarhatsejka, komu uákasï ma enga xanharu jimbo kuarhatsejka, nema enga iótakuarhu uératini uékorhintajka o tsakapu sapichu ma enga echerirhu andatserajka (Deut. 22:4, 8; Amós 9:9). Ístu, inde uandakua úpirindi máteru ambe arhikuekani, por ejemplu: “Enga Jeoba sési pʼikuarherajka imani ambe jimbo enga kʼuiripu ma úni jarhajka, arhisïndi nani enga ísï xanharaaka. Nájkiruka kuarhatseaka, no kuarhatsetini pakaraati, jimboka Jeoba jupijkutixaka” (Sal. 37:23, 24; Prov. 11:5; 13:17; 17:20).

Joperu Comentario bíblico Beacon uandasïndi eska uandakua kuarhatseni Ebreu jimbo “no arhikuekasïnga pekadu ambe niátani”. Ístu, máteru kʼuiripu enga ini ambe mítekuka ísï eksplikarisïndi bersikulu 16: “Para no ma ambe marhuapirini ka asta no sési ambeesïndi no sési kámani Tata Diosïri iretani, jimbokaksï imecha tsípiti pakarasïndi joperu no sési úri nómbe”.

Ísï jimbo, enga Proverbios 24:16 uandajka “kuarhatseni” no arhikuekasïndi kʼamanharhintskua ambe niátani. Sánderu sési, arhikuekasïndi eska ma méntku úndasïnga uandanhiatechani jatsiani o someni no sési úkuarhinchani jarhani. Ini parhakpini jimbo enga xáni no sési jánhaskuarhika, kʼuiripu ma úpirindi uandanhiatechani jatsiani jimboka pʼamenchaxaka o máteru ambe jimbo, o jimboka gobiernu no sési kámaaka imeri jakajkukua jimbo. Joperu uáti seguru jarhani eska Tata Diosï imani jingoni jauaka, eska jarhuataaka orhepani uérani nájkiruka uandanhiatechani jatsiauaka. ¿No ísïski eska méntkisï Tata Diosïri marhuarichani sési uérakuasïga ambe ma? ¿Andi? Bibliajtsïni arhisïndi eska “Jeoba jarhuataasïn[ga] iámindu imechani engaksï kuarhatsekuekani jaka ka jauatantaasïndi iámindu imechani engaksï kʼutitsetini jaka” (Sal. 41:1-3; 145:14-19).

Ísï jimbo, ima enga jurhimbitku jámajka no tsípisïndi engaksï máteruecha uandanhiatechani jatsiajka. Sánderu sési, sési pʼikuarherasïndi míteni eska “imecha engaksï janhanharhijka Tata Diosï jurhimbitini sési nikuauaka, jimbokaksï janhanharhisïnga” (Ecl. 8:11-13; Job 31:3-6; Sal. 27:5, 6).