Mman ko pi n'en ni bay riy

Mman ko table of contents

Deer ko Piin Ma Beeg

Deer ko Piin Ma Beeg

Be gaar e Proverbs 24:16, BT: “Demtrug urngin yay nra paraw e girdi’ nib yul’yul’, ma gubin yay ma ku yad ra sak’iy.” Ere gur, re thin ney e be weliy murung’agen be’ ni yugu be denen machane gubin ngiyal’ ni be n’ag Got fan rok, fa?

Bin riyul’ riy e, gathi ireray e n’en be yip’ fan e re thin ney. Re thin ney e be weliy murung’agen be’ ni boor e magawon ni be mada’nag, machane be athamgil u fithik’.

Ngad yaliyed e pi verse u m’on ngu tomuren e Proverbs 24:16. Be gaar: “Dab mu bod be’ nib kireb ni ma guy rogon ni nge moro’ro’ ko girdi’ ni yul’yul’ ara fek e tabinaw rorad u pa’rad. Demtrug urngin yay nra paraw e girdi’ nib yul’yul’, ma gubin yay ma ku yad ra sak’iy; machane riya’ e ma thang mit e piin kireb. Ra yib e gafgow ngak e toogor rom ma dabi felan’um, ma ra tun ay ma dab mu felan’ ngay.”​—Prov. 24:15-17, BT.

Bay boch e girdi’ ni yad ma lemnag ni verse 16 e be weliy murung’agen be’ ni ke denen, machane me kalngan’ ma aram miki fel’ bayay e tha’ u thilrow Got. Bay l’agruw e tayugang’ ko teliw u England ni kar yoloyew ni bay boch e tayugang’ ko teliw kakrom nge chiney ni aray rogon ni yad ma weliy fan e re thin ney. Ku rognew ni faanra ireray e n’en be yog e re thin ney, ma aram e be yip’ fan “nrayog rok be’ nib manigil ni nge rin’ reb e denen nib ubchiya’, machane ka be par nib t’uf Got rok mab fel’ u wan’ Got ni bochan e be kalngan’ ko kireb rok.” Be’ ndabun ni nge siyeg e ngongol nib kireb e ra adag rogon e biney e lem. Rayog ni nge lemnag ni mus ni faanra i sul u daken e denen ni be rin’, ma gubin ngiyal’ nra i n’ag Got fan.

Machane gathi ireray e n’en be yip’ fan e verse 16.

Fare bugithin ni Hebrew ni kan pilyeg ko verse 16 nge 17 ni “paraw” nge “gafgow” e boor kanawoen nrayog ni ngan fanay. Bod reb e garbaw ni pumoon ni ke aw nga but’ u kanawo’, ara be’ ni ke mul u daken e chig ko naun, ara grain ni ke mul u mugut’fen barba’ i ban’en. (Deut. 22:4, 8; Amos 9:9) Re thin nem e ku rayog ni ngan fanay nga ban’en nib fanathin ni bod e pi thin ni baaray ni be gaar: “I Somol e ma pow’iy be’ ngi i yan faanem ko kanawo’ nib fel’ ni ir e nge yan riy, ma ba felan’ ko ngongol rok faanem; ra chey ni dol’, ma dabi par u luwan u but’, yi Somol e ra ayuweg nge sak’iy nga lang.”​—Ps. 37:23, 24; Prov. 11:5; 13:17; 17:20.

Machane mu tay fanam i yan ko n’en ni yog reb e sensey u reb e skul nib tolang ni ka nog Edward H. Plumptre ngak ni gaar: “Fare bugithin ni Hebrew ni kan pilyeg ni [“paraw”] e dariy ba ngiyal’ ni kan fanay ni nge yip’ fan e denen.” Ki weliy be’ nib moon nib llowan’ murung’agen e verse 16 ni gaar: “Dariy fan ni ngan gafgownag e girdi’ rok Got, ya gubin ngiyal’ nra fel’ rogon urngin ban’en nga puluwrad. Machane piin kireb e dabi fel’ rogorad!”

Ere urngin e pi n’ey ni be dag ni fare thin ko Proverbs 24:16 e der weliy murung’agen be’ ni ke denen, ya be weliy murung’agen e magawon ni gad be mada’nag ni boor yay. Bochan ni gad be par u lan e re fayleng ney nib kireb, ma aram fan nrayog ni nge yib e m’ar ngak be’ nib mat’aw ara yugu boch e magawon. Ku rayog ni nge gafgownag e am ni bochan e michan’ rok. Machane rayog ni nge pagan’ ni bay Got nra ayuweg ni nge athamgil u fithik’ e pi magawon nem me yag ni gel ngay. Am lemnag urngin yay ni kam guy ni ke fel’ rogon urngin ban’en nga puluwon e pi tapigpig rok Got. Mang fan? Bochan e ba pagan’dad ni ma ayuweg Jehovah “urngin e piin ni ke yib e gafgow ngorad; ma pi’ e athamgil nga laniyan’ e piin ni ke mulan’rad.”​—Ps. 41:1-3; 145:14-19.

“Girdi’ nib yul’yul’” e der felfelan’ ko gafgow ni be mada’nag yugu boch e girdi’. Machane ma yib e athamgil nga laniyan’ ni bochan e manang ni piin nra ur ‘folgad rok Got e urngin ban’en nra par nib fel’ rogon’ u puluwrad.​—Ekl. 8:11-13; Job 31:3-6; Ps. 27:5, 6