Maʼatech, maʼ le u kʼáat u yaʼaliʼ. Le versículoaʼ táan u tʼaan tiʼ juntúul máax ku «lúubul» wa ku yantaltiʼ problemas wa pruebaʼob, kex beyoʼ ku «líikʼil» wa ku kaʼa chʼaʼik muukʼ utiaʼal u seguer.

Utiaʼal k-maas naʼatikeʼ koʼox ilik tiʼ baʼax táan u yúuchul tʼaan kaʼachi. Proverbios 24:15-17, ku yaʼalik: «Maʼ a beetik a kʼasaʼanil, maʼ a bin chʼúuk naatsʼ tiʼ u yotoch juntúul utsul máak, maʼ a kʼaskúuntik le tuʼux ku jeʼeleloʼ. Tumen juntúul utsul máakeʼ jeʼel u lúubul siete u téeneleʼ, pero yaan u kaʼa líikʼil, pero le kʼasaʼan máakoʼoboʼ yaan u tʼóochpajloʼob kéen taalak yaayaj kʼiinoʼob. Le kéen lúubuk a enemigoeʼ maʼ u kiʼimaktal a wóol, le kéen tʼóochpajkeʼ maʼ a chaʼik u kiʼimaktal u yóol a puksiʼikʼal».

Yaan máaxoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ le versículo 16, táan u tʼaan tiʼ juntúul máak ku kʼebantal pero ku kaʼa biskuba yéetel Dios. Kaʼatúul sacerdoteʼob ku kaʼansajoʼob tu luʼumil Inglaterraeʼ tu tsʼíibtoʼob de ke «desde úuchjeakileʼ yaan máakoʼob bey u kaʼanskoʼob le baʼax ku yaʼalik le teksto jeʼeloʼ». Le sacerdoteʼobaʼ tu yaʼaloʼob xaneʼ le baʼax ku kaʼansaʼalaʼ ku tsʼáaik naʼatbileʼ «juntúul utsul máakeʼ kex ka lúubuk yaʼab u téenel tiʼ nukuch kʼebanoʼobeʼ maʼ tu xuʼulul u yaabiltik Dios, yéetel ku tsʼáaik xan naʼatbileʼ ku kaʼa líikʼil kéen arrepentirnak cada kéen kʼebanchajak». Le baʼax ku kaʼansaʼalaʼ jach jatsʼuts u yuʼubaʼal tumen le máaxoʼob uts tu tʼaan u kʼebantaloʼoboʼ, tumen ku tuklikoʼobeʼ jeʼel jaytéen ka kʼebanchajkoʼobeʼ deporsi yaan u perdonartaʼaloʼob tumen Dios.

Chéen baʼaleʼ maʼ letiʼe baʼax ku kaʼansik le versículo 16.

Ich hebreoeʼ le tʼaan «lúubul» ku chíikpajal teʼ versículo 16 yéetel 17, jejeláas baʼax ku tsʼáaik naʼatbil. Ku tsʼáaik naʼatbil u jach lúubul wa baʼax, jeʼex kéen lúubuk juntúul wakaxeʼ, kéen lúubuk wa máax desde kaʼanal bey xan kéen lúubuk luʼum junpʼéel chan tuunicheʼ (Deu. 22:4, 8; Amós 9:9). Chéen baʼaleʼ yaan horaeʼ maʼ u kʼáat u yaʼal u jach lúubul máakiʼ, bey u yeʼesik le tekstoaʼ: «Wa Jéeoba maʼalob u yilik le bej ku bisik máakoʼ letiʼeʼ ku nuʼuktik utiaʼal ka seguernak u xíimbaliʼ. Kex ka lúubkeʼ maʼ ken u jéenpʼuchtuba, tumen Jéeoba machmil u kʼab» (Sal. 37:23, 24).

Junpʼéel libro xaneʼ ku yaʼalikeʼ le tʼaan ich hebreo lúubuloʼ «maʼ tu tsʼáaik naʼatbil u lúubul máak tiʼ baʼax kʼaasiʼ» (Comentario bíblico Beacon). Juntúul máak jach u xokmaj baʼax u kʼáat u yaʼal u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le versículo 16, u kʼáat u yaʼal lelaʼ: «Chéen kunel yéetel jeʼel tak u beetik u bin kʼaasil tiʼ máak u maltratartik le máaxoʼob yanoʼob ichil u kaajal Diosoʼ, tumen tiʼ letiʼobeʼ mantatsʼ yaan u bin maʼalobil, chéen baʼaleʼ tiʼ le kʼasaʼan máakoʼoboʼ yaan u bin kʼaasil tiʼob».

Bey túunoʼ Proverbios 24:16, maʼ táan u tʼaan tiʼ u «lúubul» máak tiʼ kʼeban wa tiʼ u beetik baʼax kʼaasiʼ. Le tekstoaʼ táan u tʼaan tiʼ u jóokʼol máak táanil jeʼel jaytéen ka yanaktiʼ problemas wa pruebaʼobeʼ. Teʼ kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ ku sufrir máak yoʼolal le kʼojaʼaniloʼoboʼ bey xan yoʼolal uláakʼ baʼaloʼob, jeʼex kéen chʼaʼpachtaʼak máak tumen le gobiernooʼ. Kéen sufrirnak máak yoʼolal le baʼaloʼobaʼ Jéeobaeʼ ku yáantik máak utiaʼal u jóokʼol táanil yéetel u aguantartik le baʼax ku yúuchultiʼoʼ. U jaajileʼ le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ ku bin maʼalobil tiʼob. ¿Baʼaxten? Tumen jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ «Jéeobaeʼ ku yáantik le máaxoʼob táan u lúubloʼoboʼ, ku tsʼáaik u muukʼ le máaxoʼob minaʼan u muukʼoʼoboʼ» (Sal. 41:1-3; 145:14-19).

Jeʼex túun k-ilkoʼ «juntúul utsul máakeʼ» maʼ kiʼimak u yóol ikil u yantal problemas tiʼ u maasiliʼ. Ku kiʼimaktal u yóol tumen u yojel de ke «maas yaan u bin utsil tiʼ le máaxoʼob ku respetarkoʼob Diosoʼ» (Ecl. 8:11-13; Job 31:3-6; Sal. 27:5, 6).