1. ?Sɛ e sa sin bubu e’n ngue sa yɛ ɔ kwla ju-ɔ?

SA’M be tɔ e su cɛn kwlakwla. Blɛ sɔ’n nun’n, e yo like kwlaa nga e kwla yo naan y’a jran kekle’n. Sanngɛ sɛ e sa sin bubu e’n, e su kwlá jranman kekle. E kwla fa e sa sin m’ɔ bubu e’n e sunnzun awiefuɛ. Sɛ é kwlá sé’n, ɔ wua e yakpa yolɛ’n nin e aklunjuɛ’n. I sɔ’n ti’n, Nyanndra Mun 24:10, NWT se kɛ: “Sɛ sa kekle wie tɔ wɔ su naan ɔ sa sin bubu wɔ’n, a su ɲanman fanngan kpa kun.” Ndɛ sɔ’n kle kɛ, kɛ e sa sin bubu e’n ɔ ti kɛ wunmiɛn wie e nun sa. Ɔ maan sa nga be to e su’n be ɲrun kekle jranlɛ’n kwla yo kekle.

2. (1) ?Ninnge benin wie mun yɛ be kwla bubu e sa sin-ɔn? (2) ?Ngue yɛ é wá kɛ́n i ndɛ like suanlɛ nga nun-ɔn?

² Ninnge nga be kwla bubu e sa sin’n be sɔnnin. Ninnge sɔ’m be wie yɛle fɔ m’ɔ o e nun’n, nin ninnge nga e kwlá yoman’n, ɔ nin tukpacɛ’n. Sɛ e kunndɛ kɛ é dí Zoova i junman wie naan bé fá mánmán e’n, e sa sin kwla bubu e. Asa ekun’n sɛ e bo jasin fɛ’n lika nga sran’m be sɔman e nun lɛ’n i nun’n, e sa sin kwla bubu e wie. Like suanlɛ nga nun’n, é wá kán ninnge wie mɔ e kwla yo naan sɛ e sa sin bubu e’n y’a kwla jran kekle’n be ndɛ.

3. ?Kɛ fɔ m’ɔ o e nun ti’n e sa sin bubu e’n ngue yɛ ɔ kwla uka e-ɔ?

³ Kɛ fɔ m’ɔ o e nun’n ti’n e yo ninnge wie mun’n, e sa sin bubu e. Kɛ ɔ ko yo sɔ’n e kwla bu i kɛ Zoova su kplinman su kɛ e tran Mɛn klanman’n nun wie. Sɛ e bu i sɔ akunndan kusu’n, i bo kwla gua tɛ man e. ?I sɔ’n ti’n, wafa sɛ yɛ ɔ fata kɛ e bu fɔnlɛ mɔ e fɔn’n niɔn? Biblu’n se kɛ “sran’m be kwlaa be yoli sa tɛ.” (Rɔm. 3:23) Biblu’n se ekun kɛ Zoova fɛmɛn i ɲin siemɛn i sa tɛ kwlaa nga e yo’n be su, annzɛ ɔ kunndɛman kɛ e yo ninnge mun kɛ fɔ nunman e nun sa. Ɔ ti e Si, ɔ klo e yɛ ɔ trɛ i awlɛn e wun. Ɔ si kɛ e kunndɛ kɛ é yó sa ng’ɔ ti kpa’n.  Sanngɛ blɛ wie nun’n i sɔ yolɛ’n ti kekle man e. Ɔ maan ɔ bumɛn i kɛ e ti sran tɛ. I kpa bɔbɔ’n ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ úka e.—Rɔm. 7:18, 19.

4-5. ?Kɛ nga 1 Zan 3:19, 20 fa kan’n sa’n, ngue yɛ ɔ ukali aniaan bla nɲɔn-ɔn?

⁴ Maan e kan aniaan bla nɲɔn be ndɛ. Kun suan Debora yɛ kun suan Maria. * Aniaan bla Debora i bakan nun’n ninnge nga i si nin i nin be yoli i’n ti’n, w’a wunmɛn i wun fɛ mlɔnmlɔn. I wie yɛle kɛ i si nin i nin be tɛmɛn i mo yo. Ɔ maan kɛ ɔ ɲinnin’n w’a bumɛn i wun sran kun. I ti’n, sɛ ɔ yo like kun naan ɔ timan kpa’n, ɔ se i wun kɛ i liɛ’n ɔ kwlá yoman sa kpa le. Sa sɔ’n i wunsu tɔli aniaan bla Maria su. I osufuɛ’m be yoli i finfin. I sɔ’n ti’n, ɔ bumɛn i wun sran. Kɛ be yoli i batɛmun bɔbɔ’n ɔ buli i titi kɛ ɔ nin Zoova i Lalofuɛ yolɛ fataman.

⁵ Sanngɛ aniaan bla nɲɔn sɔ’m b’a yaciman Zoova i sulɛ. ?Ngue ti-ɔ? Like klikli nga be yoli’n yɛle kɛ be srɛli Zoova be kannin sa ng’ɔ o be su’n i ndɛ be kleli i. (Jue. 55:23) Kɛ be yoli sɔ’n, be wunnin i wlɛ kɛ e Si Ɲanmiɛn si kɛ sa wie mɔ be juli e su laa’n ti’n, e kwla bu i kɛ e nunman sran nun. Kannzɛ e bu i kɛ e timan kpa’n, sanngɛ i liɛ’n e nzuɛn kpa’n i su yɛ ɔ fɛ i ɲin sie-ɔ.—An kanngan 1 Zan 3:19, 20 nun.

6. ?Sɛ sran kun yo sa tɛ kunngba’n flan nun’n ngue yɛ ɔ fata kɛ ɔ yo-ɔ?

⁶ Sran kun kwla miɛn i ɲin wla ayeliɛ tɛ wie i ase. Sanngɛ kusu’n ɔ sɛ i sin yo like kunngba’n, ɔ maan i sa sin bubu i. Sɛ e yo like tɛ wie naan e wun yo e sɔ’n ɔ ti su. (2 Kor. 7:10) Sanngɛ ɔ fataman kɛ e akunndan bu e fɔ tratra su naan e se e wun kɛ: ‘Min liɛ bɔbɔ’n kɛ ɔ tɔli’n yɛ ɔ boli-ɔ. Be yo min like fi-ɔ, ɔ yoman ye. ?Ngue ti yɛ Zoova kó yáci min wun sa’n cɛ́ min yɛ.’ Akunndan bulɛ sɔ’n timan kpa yɛ ɔ kwla yo maan e yaci Zoova i sulɛ. Nán e wla fi ndɛ nga Nyanndra Mun 24:10 kannin’n su. I waan: ‘Sɛ sa kekle wie tɔ e su naan e sa sin bubu e’n, e su ɲanman fanngan.’ I sɔ’n ti’n maan e yo naan e nin Zoova “e ti e wun aniɛn.” Yɛle kɛ e srɛ i kɛ ɔ si e aunnvuɛ naan ɔ yaci e wun sa’n cɛ e. (Eza. 1:18) Sɛ Zoova wun kɛ sa nga e yoli’n ɔ yo e nsisɔ naan e mian e ɲin e kaci e sa’n, ɔ́ yáci cɛ́ e. Asa ekun’n, maan e ko wun asɔnun kpɛnngbɛn’m be wun. Sɛ e yo sɔ’n, bé trá be awlɛn bé úka e blɛblɛblɛ naan e sa e sin e su Zoova kɛ laa’n sa.—Zak. 5:14, 15.

7. ?Sɛ sa kpa yolɛ ti kekle man e’n ngue ti yɛ ɔ fataman kɛ e sa sin bubu e-ɔ?

⁷ Be flɛ aniaan bian kun kɛ Zan-Liki. Ɔ ti asɔnun kpɛnngbɛn yɛ ɔ tran Aflansi lɔ. Kɛ ɔ́ mán be nga ayeliɛ tɛ wie kle be yalɛ’n be afɔtuɛ’n ɔ se be kɛ: “Sran nga Zoova bu i sran kpa’n, nɛ́n i yɛle sran ng’ɔ yoman sa tɛ le’n.  Sanngɛ yɛle sran nga sa tɛ ng’ɔ yo be’n be yo i nsisɔ m’ɔ miɛn i ɲin kaci i sa’n.” (Rɔm. 7:21-25) Ɔ maan sɛ ayeliɛ tɛ wie kle ɔ yalɛ’n, nán bu ɔ wun fɔ tratra su. Kpɛkun nán ɔ wla fi su kɛ e kwlaa e yo sa tɛ. Ɔ maan ɔ fata kɛ Ɲanmiɛn yi i aklunye’n i nglo e kwlaa e lika. Aklunye sɔ’n i ɲin fite e ti kpɔlɛ tɛ’n i nun.—Efɛ. 1:7; 1 Zan 4:10.

8. ?Kɛ e sa sin bubu e’n wan mun yɛ be kwla uka e-ɔ?

⁸ Aniaan’m be kwla wla e fanngan. Sɛ sa wie o e su naan e waan é kán e klun ndɛ é klé be’n, bé síe be su kpa e nuan bo kpɛkun bé wlá e fanngan. (Nya. 12:25; 1 Tes. 5:14) Be flɛ aniaan bla kun kɛ Zanin. Ɔ tran Nizeria lɔ. Blɛ wie nun’n, i sa sin bubuli i kpa. Ɔ seli kɛ: “Sɛ ɔ ti kɛ aniaan’m be nunman lɛ sa’n, nn ń yó min liɛ sɛ. Aniaan’m be ti’n n wun i wlɛ kɛ Zoova tɛ min srɛlɛ’m be su. Wafa nga be wlali min fanngan’n ti’n, n kusu n ma sili sran fanngan wla.” Ɔ fataman kɛ e wla fi ndɛ nga su: Nán cɛn ngba yɛ aniaan’m be si blɛ nga e sa mian fanngan wlalɛ’n i wun’n niɔn. I sɔ’n ti’n, maan e fa e wun e mantan be naan e kan e klun ndɛ e kle be.

9. ?Wafa sɛ yɛ Jue Mun 41:4 nin 94:19 be wla e fanngan-ɔn?

⁹ Maan e kpɛ e ɲin Zoova wun lɔ naan ɔ suan e bo. Kɛ tukpacɛ kun kle e yalɛ m’ɔ cɛ’n, blɛ sɔ’n nun’n e kwlá buman akunndan kpa. I yo, Zoova su yiman atrɛ yoman e juejue dɔ nga su. Sanngɛ ɔ kwla wla e fanngan kpɛkun ɔ man e wunmiɛn naan y’a kwla jran kekle. (An kanngan Jue Mun 41:4; 94:19 nun.) I wie yɛle kɛ ɔ kwla yo maan aniaan’m be wa di e awlo’n nun junman wie mun annzɛ be di e gua be man e. Asa ekun’n, ɔ kwla yo maan aniaan’m be srɛ i be man e. Kpɛkun ɔ kwla yo maan e wla kpɛn Biblu’n nun ndɛ wie mɔ be kwla wla e fanngan’n be su. I wie yɛle kɛ ɔ kwla yo maan e bu Mɛn klanman’n i akunndan. Afin blɛ sɔ’n nun’n, e su tɔman tukpacɛ kun yɛ ɲrɛnnɛn kwlaa wíe.—Rɔm. 15:4.

10. ?Kɛ aniaan bian Etanin yoli asidan’n ngue yɛ ɔ ukɛli i naan i wla w’a gua ase-ɔ?

¹⁰ Be flɛ aniaan bian kun kɛ Etanin. Ɔ tran Nizeria lɔ. Cɛn kun’n ɔ yoli asidan. Kɛ ɔ yoli sɔ’n, dɔɔtrɔ’m be seli i kɛ ɔ su kwlá nantiman kun le. Aniaan bian’n seli kɛ: “Blɛ sɔ’n nun’n, min akunndan sanngannin yɛ min wla boli min wun dan.” Sanngɛ aniaan bian’n i wla w’a bomɛn i wun titi. ?Ngue yɛ ɔ ukɛli i-ɔ? I bɔbɔ seli kɛ: “E nin min yi e srɛli Zoova titi kpɛkun e suɛnnin i nuan Ndɛ’n i nun like titi wie. E fuali kpa kɛ é fá e ɲin é síe i ninnge kwlaa nga Zoova waan ɔ́ yó mán e’n be su. Ninnge sɔ’m be nun kun yɛle Mɛn klanman’n.”

11. ?Kɛ aniaan bla Sɛndi tɔli tukpacɛ’n ngue yɛ ɔ ukɛli i naan w’a kwla di aklunjuɛ titi-ɔ?

¹¹ Be flɛ aniaan bla kun kɛ Sɛndi. Ɔ tran Mɛksiki lɔ. Cɛn kun’n, dɔɔtrɔ’m be seli i kɛ tukpacɛ kun o i wun naan ɔ kwla kun i. ?Blɛ sɔ’n nun’n, ngue yɛ aniaan bla’n yoli naan w’a kwla jran kekle-ɔ? Kɛ be boli i ayre yolɛ bo’n, ɔ fuali kpa kɛ ɔ́ bó jasin fɛ’n cɛn kwlakwla. Ɔ seli kɛ: “Kɛ n bo jasin fɛ’n, i sɔ’n yo maan n fa min ɲin n sie i sran’m be su. Ɔ maan n faman min ɲin n siemɛn i min tukpacɛ’n nin opele mɔ be yoli min’n, ɔ nin i ya m’ɔ yo min’n, be su. Like nga n yo’n yɛ: “Kɛ e nin dɔɔtrɔ mun é kókó yalɛ’n, n usa be awlofuɛ’m be osu. Kpɛkun n usa be like nga ti yɛ be kunndɛli kɛ bé dí dɔɔtrɔ junman’n. Kɛ be ko tɛ min su’n, n wun ndɛ nga sɛ n kan’n ɔ́ kwlá wlúwlú be wun’n. Dɔɔtrɔ sunman be seli kɛ tukpacifuɛ’m be taman be usa kɛ be wun ti kpa. Ɔ maan kɛ n sɔ yo’n, be nun sunman be yo min mo. Ɔ ju wie bɔbɔ’n, be nun wie’m be fa be nimielo’n man min. N si kɛ blɛ kekle sɔ’n nun’n Zoova úka min. Sanngɛ like ng’ɔ yoli naan m’an kwla di aklunjuɛ’n ɔ boli min nuan.—Nya. 15:15.

12-13. (1) ?Wafa sɛ yɛ aniaan nga be ti tukpacifuɛ’n annzɛ b’a yo oke’n be kwla bo jasin fɛ’n niɔn? (2) ?Kɛ be yo sɔ’n wafa sɛ yɛ i bo gua-ɔ?

 ¹² Aniaan wie’m be liɛ’n, tukpacɛ annzɛ oke yolɛ’n ti’n be kwlá boman jasin fɛ’n i kpa kun kɛ laa’n sa. I sɔ’n ti’n, be sa sin bubu be. Ɔ nin i sɔ ngba’n, be mian be ɲin be yo be liɛ nga be kwla yo’n. Be flɛ aniaan bla kun kɛ Lorɛnin. Ɔ tran Etazinin lɔ. Tukpacɛ ng’ɔ o i wun ti’n, mannzin kun yɛ ɔ ukɛ i naan w’a kwla lo wunmiɛn-ɔn. Yɛ ɔ la mannzin sɔ’n nun’n w’a di afuɛ 37. Asa ekun’n, ɔ le kansɛli kpɛkun be yoli i opele kpɛ sunman, yɛ tukpacɛ wie fite i wunnɛn’n su. Kannzɛ sa nga be o i su’n be timan aɔwi’n, sanngɛ ɔ miɛn i ɲin bo jasin fɛ’n. Ɔ bo jasin fɛ’n kle dɔɔtrɔ nga be kɔ i lika nianlɛ i awlo lɔ’n. Kɛ ɔ yoli sɔ’n ɔ ukali sran 17 maan be kacili Zoova i sufuɛ. *

¹³ Be flɛ aniaan bian kun kɛ Risaa. Ɔ ti asɔnun kpɛnngbɛn yɛ ɔ tran Aflansi lɔ. Aniaan nga tukpacɛ wie ti’n be o be awlo’m be nun’n be kwlá fiteman’n, ɔ nin be nga be o lika nga be nian kpɛnngbɛn’m be lika lɔ’n nun’n, aniaan bian’n kannin ndɛ kun m’ɔ kwla yo be ye-ɔ. Ɔ seli kɛ: “Aniaan sɔ’m be kwla sie fluwa wie mun lika kun mɔ sran’m be kwla wun be’n i nun. Kɛ sran’m bé wá wún be’n, atrɛkpa’n bé úsa kosan wie mun. I sɔ’n yó maan be nin sran sɔ’m bé kókó yalɛ. Kɛ mɔ aniaan sɔ’m be kwlá boman jasin fɛ’n awloawlo’m be nun kun ti’n, yalɛ kokolɛ sɔ’n kwla wla be fanngan kpa.” Asa ekun’n, aniaan sɔ’m be kwla fa telefɔnun’n be bo jasin fɛ’n annzɛ be kwla klɛ sran’m be fluwa be kan Ɲanmiɛn ndɛ’n kle be.

14. ?Ajalɛ kpa benin yɛ Famiɛn Davidi kle e-ɔ?

¹⁴ Ɔ ju wie’n, kpɛnngbɛn’n annzɛ tukpacɛ’n annzɛ sa uflɛ wie’m be ti’n, be kwlá faman Zoova i junman wie’m be manman e kɛ e di. Sɛ i sɔ sa o e su’n, e kwla nian Famiɛn Davidi i ajalɛ’n su. Yɛle kɛ ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ kplán sua kun mán Zoova. Sanngɛ Zoova seli i kɛ nɛ́n i yɛ ɔ́ kplán sua sɔ’n niɔn. I sin’n, kɛ Zoova kleli sran ng’ɔ́ wá kplán sua’n, Davidi suannin sran sɔ’n i bo. Yɛle kɛ ɔ mannin sika ɔkwlɛ nin jɛtɛ ufue kpanngban kpa naan be fa kplan sua sɔ’n. I lɛ nun’n Davidi kle e ajalɛ kpa.—2 Sam. 7:12, 13; 1 Nyo. 29:1, 3-5.

15. ?Kɛ aniaan bian Ivu i sa sin bubuli i’n, ngue yɛ ɔ ukɛli naan w’a kwla jran kekle-ɔ?

¹⁵ Be flɛ aniaan bian kun kɛ Ivu. Ɔ tran Aflansi lɔ. Tukpacɛ’n ti’n, ɔ yacili asɔnun kpɛnngbɛn junman’n i dilɛ. Kpɛkun i awlo lɔ ninnge kanngan wie mun bɔbɔ be yolɛ wa yoli kekle i sa nun. Ɔ seli kɛ: “Uflɛ nun’n, min sa sin bubuli min dan.  Kpɛkun ɔ yoli min kɛ n nunman sran nun kun sa. Blɛblɛblɛ n ma wunnin i wlɛ kɛ ɔ fataman kɛ n fa min ɲin n sie i min su sa’m be su dan. Sanngɛ ɔ fata kɛ n fa min ɲin n sie i ninnge nga n kwla yo man Zoova’n be su. Kɛ n yoli sɔ’n, n dili aklunjuɛ ekun. Kɛ Zedeɔn nin i sran ya nsan’m be liɛ’n sa’n, n fuali kpa kɛ n su yaciman min su sa’m be lɛ naan be bubu min sa sin.—Jɔl. 8:4.

16. ?Ajalɛ kpa benin yɛ anzi’m be kle e-ɔ?

¹⁶ Anzi’m be kusu be kle e ajalɛ kpa wie. I nun mɔ Famiɛn Akabu klunwifuɛ’n dí famiɛn’n, Zoova usali anzi mun like nga bé yó naan b’a kwla lɛkɛ i’n i su sa. Anzi kaka be kannin like nga be waan bé yó’n i ndɛ be kleli Zoova. Sanngɛ ɔ fali anzi kun i ndɛ liɛ ng’ɔ kannin’n su. Kpɛkun ɔ seli i kɛ like nga i waan ɔ́ yó’n, ɔ́ yó ye. (1 Fam. 22:19-22) ?Kɛ ɔ yoli sɔ’n anzi onga’m be sa sin bubuli be? ?Yɛ be seli be wun kɛ ngue ti yɛ n kleli min yalɛ n ijɔli-ɔ? B’a yoman sɔ mlɔnmlɔn. Afin anzi’m be ti wun ase kanfuɛ yɛ be kunndɛ kɛ manmanlɛ kwlaa yo Zoova liɛ.”—Jɔl. 13:16-18; Ngl. 19:10.

17. ?Sɛ e kunndɛ kɛ é dí Zoova i junman wie naan b’a fa manman e’n, ngue yɛ ɔ fata kɛ e yo-ɔ?

¹⁷ Nán e wla fi su kɛ Zoova i dunman m’ɔ o e su’n ɔ nin i Famiɛn dilɛ’n i jasin fɛ mɔ e bo’n, be ti e cenjele like dan. Be kwla fa Zoova i junman kun be man e andɛ, kɛ lika’n cɛ́n’n junman sɔ’n w’a fi e sa. I sɔ’n kle kɛ nán junman nga e di be’n be ti yɛ e ndɛ lo Zoova-ɔ. Sanngɛ sɛ e ti wun ase kanfuɛ’n, i lɛ nun yɛ Zoova nin aniaan’m bé kló e-ɔ. I sɔ’n ti’n, maan e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e naan e yo wun ase kanfuɛ. Asa ekun’n, maan e nian be nga be kannin be wun ase be suli Zoova laa mɔ Biblu’n kan be ndɛ’n be ajalɛ’n su. Kpɛkun e klunklo su’n e yo ninnge wie mun e fa uka aniaan mun.—Jue. 138:6; 1 Piɛ. 5:5.

18-19. ?Sɛ lika nga e bo jasin fɛ lɛ’n sran’m be sɔman e nun’n ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a di aklunjuɛ titi-ɔ?

¹⁸ Atrɛkpa’n lika nga amun bo jasin fɛ lɛ’n sran’m be sɔman amun nun klanman annzɛ amun toman sran’m be awlo sa. I sɔ’n ti’n amun sa sin kwla bubu amun. ?Sɛ ɔ ti sɔ sakpa’n ngue yɛ amun kwla yo naan amun a di aklunjuɛ titi-ɔ? Kuku nga be flɛ i kɛ “ Ninnge nga e kwla yo naan y’a di aklunjuɛ jasin fɛ bolɛ nun’n,” ɔ fa e ɲin e sie ninnge wie mɔ e kwla yo be’n be su. Asa ekun’n, ɔ ti cinnjin kɛ e bu jasin fɛ bolɛ’n i kɛ nga Zoova fa bu i’n sa. ?Ndɛ sɔ’n i bo’n yɛle benin?

¹⁹ Like cinnjin nga ti yɛ e bo jasin fɛ’n yɛle kɛ e kunndɛ kɛ sran’m be si Ɲanmiɛn i  dunman’n nin i Famiɛn dilɛ’n. Zezi seli kɛ be nga bé wá káci i sɔnnzɔnfuɛ’n be su sɔnman. (Mat. 7:13, 14) Kɛ é bó jasin fɛ’n, e nin Zoova nin Zezi ɔ nin anzi mun yɛ e di junman’n niɔn. I sɔ’n ti e cenjele like dan. (Mat. 28:19, 20; 1 Kor. 3:9; Ngl. 14:6, 7) Zoova yo maan be nga be kunndɛ kɛ bé sú i’n, be bɛ i sin. (Zan 6:44) Ɔ maan sɛ e bo jasin fɛ’n e kle sran kun naan w’a sɔman e nun’n, atrɛkpa’n cɛn uflɛ’n ɔ kwla sɔ e nun.

20. ?Kɛ nga Zeremi 20:8, 9 fa kan’n sa’n, wafa sɛ yɛ e kwla jran e sa sin m’ɔ bubu e’n i ɲrun kekle-ɔ?

²⁰ Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ Zeremin kusu kle e ajalɛ kpa wie. Be nga Zoova sunmɛnnin i kɛ ɔ ko kɛn i nuan su ndɛ kle be’n, be srisrili i kpɛkun be kpɛli i nzowa “cɛn kwlaa.” (An kanngan Zeremi 20:8, 9 nun.) I sɔ’n bubuli i sa sin dan ti’n, blɛ wie nun’n ɔ kunndɛli kɛ ɔ́ yáci Zoova i junman’n i dilɛ. Sanngɛ w’a yoman sɔ. ?Ngue ti-ɔ? Afin ‘Zoova i nuan ndɛ’n’ ɔ yrɛ i klun lɔ fiaan kɛ sin sa. Ɔ maan ɔ kwlá muɛnmɛn i nuan. E kusu sɛ e suan Biblu’n nun like cɛn kwlakwla naan e bu su akunndan kpa’n, é yó kɛ Zeremin sa. Sɛ e yo sɔ’n, é dí aklunjuɛ kpɛkun é bó jasin fɛ’n i kpa.—Zer. 15:16.

21. ?Ngue yɛ ɔ kwla uka e naan y’a jran e sa sin m’ɔ bubu e’n i ɲrun kekle-ɔ?

²¹ Aniaan bla Debora mɔ e dun mmua e kɛnnin i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Sran’m be sa sin bubulɛ’n, ɔ ti Satan i alɛ ninnge’m be nun cinnjin kpa kun.” Sanngɛ Zoova le tinmin tra Satan nin i alɛ ninnge kwlaa ng’ɔ le be’n. Ɔ maan sɛ sa wie ti’n e sa sin bubu e’n maan e srɛ Zoova kɛ ɔ uka e. Asa ekun’n sɛ fɔ ng’ɔ o e nun’n annzɛ tukpacɛ wie kle e yalɛ’n, ɔ́ úka e naan y’a kwla jran kekle. Kpɛkun ɔ́ úka e naan akunndan nga e bu i junman nga e di e mɛn i su’n w’a yo sɛsɛɛsɛ. Yɛ é bú jasin fɛ bolɛ’n kɛ nga i bɔbɔ fa bu i’n sa. Asa kusu’n, maan e srɛ e Si Ɲanmiɛn naan e kan e su sa kwlaa i ndɛ e kle i. I liɛ’n, ɔ́ úka e naan y’a kwla jran e sa sin m’ɔ bubu e’n i ɲrun kekle.