1. Na cava e rawa ni yaco nida yalolailai?

ENA tiko ga na leqa eda sotava e veisiga qai vinakati meda vosota. Ia e dau rawarawa meda cakava qori ke da sega ni yalolailai. Na cava e dau yaco nida yalolailai? Eda sega ni nuidei, eda nanuma nida tawayaga, eda sega tale ga ni marau. E tukuni ena Vosa Vakaibalebale 24:10, kei na ivakamacala e ra: “Ke o yalolailai ena gauna ni leqa, ena lailai na nomu kaukaua.” Nida yalolailai gona, ena sega noda kaukaua meda walia kina na noda leqa.

2. Na cava e rawa ni vakayalolailaitaki keda? Cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?

² E levu na ka e dau vakavu yalolailai. E rawa ni vakayalolailaitaki keda na noda cala, malumalumu, se na tauvimate. Eda rawa tale ga ni yalolailai nida sega ni lesi ena dua na taba ni veiqaravi eda vinakata tiko, se nida vunau ena yalava era sega ni dau vakarorogo. Eda na veivosakitaka ena ulutaga qo eso na ka eda rawa ni cakava meda valuta kina na yalolailai.

3. Na cava ena vukei keda me donu tiko ga noda rai nida cala?

³ Ena rawarawa sara me cala na noda rai me baleta na noda cala kei na noda malumalumu. Eda na rairai nanuma kina ni na sega ni vinakata o Jiova meda bula ena vuravura vou, e rawa sara ga ni veivakaleqai na rai va qori. Meda raica vakacava na cala eda dau cakava? E tukuni ena iVolatabu ni sa valavala ca na tamata kece, vakavo ga o Jisu Karisito. (Roma 3:23) Ia meda nanuma tiko ni o koya e vakavuna na volai ni iVolatabu e sega ni dau vaqara cala, se namaka vakasivia vei keda na ka. E Kalou dauloloma qai  via vukei keda dina. E dau vosovoso tale ga. E kila na levu ni noda sasaga meda cakava na ka e dodonu, me donu tale ga noda rai me baleta noda cala. E tu vakarau gona o Jiova me vukei keda.—Roma 7:18, 19.

4-5. Me salavata kei na 1 Joni 3:19, 20, erau valuta vakacava na yalolailai e rua na tacida yalewa?

⁴ Vakasamataki rau mada na tacida yalewa qo o Deborah kei Maria. * E dau vakalolomataki o Deborah ni se gone, e dau beci koya. E tutu yadua me qai vakavinavinakataki. E dau cala gona nona rai me baleti koya. Ni dua na cala lailai e cakava, e nanuma ni sa na sega ni dua na ka vinaka e cakava rawa. E va tale ga qori o Maria. Era dau vakamadualaki koya na wekana. E nanuma gona ni sega na kena yaga. Ni mai kila na ka dina, e nanuma mada ga ni sega ni ganiti koya me iVakadinadina i Jiova.

⁵ Erau yalodina tiko ga vei Jiova na tacida yalewa qori. Na vuna? Rau dau talaucaka na lomadrau vei Jiova ena masu. (Same 55:22) Rau nuidei ni kila vinaka tu na Tamada Dauloloma ni dau vakayalolailaitaki keda na noda cala makawa kei na noda rai cala. Ia e kauaitaka ga na noda itovo vinaka, eso mada ga eda sega ni kila tu.—Wilika 1 Joni 3:19, 20.

6. Na cava e rawa ni nanuma o koya e sikalutu tale ina nona cala makawa?

⁶ E rawa ni yalolailai o koya e saga tiko me muduka e dua na itovo ca, oti qai sikalutu tale kina. Macala ga nida dau rarawataka na ka ca eda dau cakava. (2 Kor. 7:10) Ia me kua ni sivia tale na ka eda vakasamataka meda beci keda kina, me sa lai va qo na noda rai: ‘Sa sega ga ni dua na ka vinaka au rawa ni cakava. Me qai vosoti au vakacava o Jiova?’ Na raicala sara ga qori e rawa ni vakavuna meda biuti Jiova. Nanuma tiko na ka eda wilika ena Vosa Vakaibalebale 24:10, ni na sega noda kaukaua nida yalolailai! Ena vinaka meda “veivosaki vakadodonu” kei Jiova nida masu vua, da qai kerea me vosoti keda. (Aisea 1:18) Ke raica nida veivutuni mai vu ni lomada, ena vosoti keda. Kena ikuri, meda kerea nodra veivuke na qase ni ivavakoso. Era na yalovosovoso ni vukei keda me yacova nida sa kaukaua tale vakayalo.—Jeme. 5:14, 15.

7. Na cava meda kua ni yalolailai kina nida saga tiko meda cakava na ka dodonu?

⁷ E kaya o Jean-Luc, e dua na qase ni ivavakoso mai Varanise, vei ira na saga  tiko mera valuta nodra malumalumu: “E macala ni tiko tale ga nodra malumalumu o ira na saga mera yalododonu vei Jiova, era dau rarawataka ra qai saga mera veisau.” (Roma 7:21-25) Mo kua gona ni beci iko ni o saga tiko mo valuta na nomu malumalumu. Mo nanuma tiko ni sega ni dua vei keda e uasivi ena mata ni Kalou. Eda vinakata me yaga kece vei keda na loloma soli wale ni Kalou ena vuku ni ivoli.—Efeso 1:7; 1 Joni 4:10.

8. Meda kere veivuke vei cei nida yalolailai?

⁸ E rawa nira vakayaloqaqataki keda na tacida vakayalo! Era na rogoci keda nida talaucaka na lomada ra qai vakayaloqaqataki keda. (Vkai. 12:25; 1 Ces. 5:14) E kaya o Joy, e dua na tacida yalewa mai Nigeria e dau yalolailai: “Au vosota rawa ena nodra veivuke na mataveitacini. Era vakadinadinataka ena ka era cakava ni o Jiova e rogoca na noqu masu. Au vulica vei ira na ka meu cakava meu rawa ni vakayaloqaqataki ira kina na yalolailai.” Meda nanuma tiko nira na rairai sega ni kila na tacida nida vinakata meda vakayaloqaqataki. De dua, meda lai tukuna sara ga vua e dua na tacida matua nida vinakata na veivuke.

9. E veivakauqeti vakacava na Same 41:3 kei na 94:19?

⁹ Kerea na veivuke i Jiova. Nida sega ni bula vinaka, vakabibi ke da sa tauvimate tiko mai vakabalavu, ena dredre me donu tiko ga noda rai. Ena sega ni vakabulai keda vakacakamana o Jiova, ia ena vakacegui keda ga qai vakayaloqaqataki keda me rawa nida vosota. (Wilika Same 41:3; 94:19.) Me kena ivakaraitaki, e rawa ni uqeti ira na tacida vakayalo mera vukei keda nida vinakata me caka eso na ka e vale se volivoli. E rawa tale ga ni uqeti ira mera masu vata kei keda. Se meda nanuma lesu eso na tikinivolatabu veivakacegui ena nona Vosa, me vaka na inuinui totoka ni bula uasivi ena vuravura vou e sega kina na tauvimate kei na rarawa.—Roma 15:4.

10. Na cava e sega ni yalolailai tiko ga kina o Isang?

¹⁰ O Isang e vakaitikotiko mai Nigeria, e paralase ena vuku ni dua na vakacalaka. E kaya vua o vuniwai ni sa sega ni lako rawa tale. E kaya o Isang, “Au rarawa qai yalolailai.” Ia vakacava e yalolailai tiko ga? Sega! Cava e vukei koya? E vakamacalataka: “Sega ni cegu neirau dau masuti Jiova vakaveiwatini, keirau vulica na nona Vosa. Keirau dau vakasamataka tale ga na veika vinaka, me vaka na inuinui ni bula ena vuravura vou ni Kalou.”

11. E marau tiko ga vakacava o Cindy ni tauvimate bibi?

¹¹ O Cindy e vakaitikotiko mai Mexico, e kune vua e dua na mate e rawa sara ga ni vakaleqai koya. E vosota vakacava? Ni qaravi tiko vakavuniwai, e nona isausau me vunau e veisiga. E vola: “E vukei au qori meu nanumi ira kina eso tale, meu kua ni vakasamataka vakalevu na noqu sele, na mosi kei na bibi ni kequ mate. Qo na ka au dau cakava: Niu veivosaki kei ira na vuniwai se nasi, au dau taroga nodra vuvale. Au tarogi ira se cava era digitaka kina na cakacaka dredre qo. E dau vakarawarawataka meu kila na ulutaga era taleitaka. Era kaya e vica ni tutu yadua me dua na tauvimate e tarogi ira, ‘O bula vinaka tiko?’ Levu era dau vakavinavinakataka noqu kauaitaki ira. Eso mada ga era vola sara ga vei au nodra  naba ni talevoni kei na nodra itikotiko. Na gauna mada ga au tauvimate bibi tu kina qo, e vakacegui au tiko ga o Jiova, au marau kina vakalevu!”—Vkai. 15:15.

12-13. E rawa vakacava nira vakaitavi ena cakacaka vakaitalatala o ira na tautauvimate se malumalumu? E yaga vakacava?

¹² E rawa nira yalolailai na tautauvimate kei ira na malumalumu, ni vakaiyalayala na ka e rawa nira cakava ena cakacaka vakaitalatala. Ia e levu era se rawa tiko ga ni vunau. Dua na tacida o Laurel mai Merika, sa 37 na yabaki nona davo tu ga ena loma ni misini e vukea tiko nona cegu! E kenisa, vakayacori vua na veisele lelevu, e tauvi koya tale ga na matenikuli. Na veika dredre qori e sega ni bau tarova na nona vunau. E vunau vei ira na nasi kei ira na mai qaravi koya e vale. E yaga vakacava? E vukea e rauta ni le 17 mera mai iVakadinadina i Jiova! *

¹³ E qase ni ivavakoso tiko mai Varanise o Richard, e dua nona vakatutu vinaka vei ira na tu ga vakadua e vale, se ra tiko ena valenimalumalumu. “Me dua nodra teveli me tuva kina na ivola vakaivolatabu. Na ivola qori ena vakavuna mera via kila eso tale na ka o ira na tavali, rawa ni tini sara ena veivosaki. Qo ena uqeti ira sara ga na tacida era sa sega ni rawa ni vunau e veivale.” E rawa tale ga nira cakacaka vakaitalatala o ira na tu vakadua ga e vale nira vola ivola se vunau ena talevoni.

14. E ivakaraitaki vinaka vakacava o Tui Tevita?

¹⁴ Ena vuku ni noda yabaki ni bula, tautauvimate, se so tale na ka, eda na rairai sega ni lesi kina ena itavi ena ivavakoso se tabacakacaka. Eda rawa ni vuli gona ena ivakaraitaki vinaka nei Tui Tevita. Dua na ka nona vinakata me tara na valenisoro ni Kalou, ia ni tukuni vua ni sega ni lesi kina, e tokoni koya sara ga e lesia na Kalou me colata na ilesilesi qori. E vakailavotaka mada ga o Tevita na kena tara. Dua dina na ivakaraitaki vinaka meda vakatotomuria!—2 Sam. 7:12, 13; 1 Vei. 29:1, 3-5.

15. E valuta vakacava o Hugues na yalolailai?

¹⁵ O Hugues e dua na tacida tagane mai Varanise. E cegu nona veiqaravi vaqase ena vuku ni nona tauvimate, na cakacaka lalai mada ga ena nona vale sa sega ni cakava rawa. E vola: “Dua na ka noqu yalolailai, au nanuma kina niu tawayaga. Yaco na gauna, au liaca ni bibi meu ciqoma na kequ ituvaki, ni sa vakaiyalayala na ka au rawa ni cakava. Au sa qai marautaka na ka au rawata ena noqu qaravi  Jiova. Au vakadeitaka meu kua ni soro. Me vakataki Kitioni ga kei na tolunadrau na tamataivalu era sa oca kece tu, au na sega ni soro!”—Dvei. 8:4.

16. Na cava eda rawa ni vulica vei ira na agilosi?

¹⁶ Era ivakaraitaki vinaka tale ga na agilosi yalodina. Donuya na veiliutaki nei Tui Eapi, e tarogi ira na agilosi o Jiova ena sala me vakacalai kina na tui ca qori. Vica na agilosi era vakatututaka mai eso na ka. Ia e digia ga e dua na agilosi na Kalou qai tukuna vua ni na muri nona vakatutu. (1 Tui 22:19-22) Vakacava era yalolailai kina na vo ni agilosi mera nanuma, ‘Cava au vakaoti gauna kina na vakatututaka na ka?’ E sega na vuna vinaka meda kaya kina nira cakava qori. Era yalomalumalumu dina na agilosi, ra qai vinakata me vakalagilagi duadua ga o Jiova.—Dvei. 13:16-18; Vkta. 19:10.

17. Na cava meda cakava ke da yalolailai nida sega ni lesi ena dua na itavi?

¹⁷ Nanuma tiko ni ka dokai meda vakatokai ena yaca ni Kalou, meda vunautaka nona Matanitu. E rawa ni veiveisau na ilesilesi, ia e sega ni vakatau kina noda talei ena mata ni Kalou. Nida yalomalumalumu, ena taleitaki keda o Jiova kei ira na tacida vakayalo. Meda masuti Jiova gona me vukei keda meda yalomalumalumu tiko ga. Vakasamataka na levu ni ivakaraitaki vinaka ni yalomalumalumu e volatukutukutaki tu ena nona Vosa. Mo tu vakarau ni vukei ira na tacimu vakayalo ena nomu vinaka taucoko.—Same 138:6; 1 Pita 5:5.

18-19. O na marautaka vakacava nomu cakacaka vakaitalatala ke o nanuma nira sega ni via vakarorogo na tiko ena yalava?

¹⁸ Bau dua na gauna o yalolailai nira sega ni vakarorogo na tiko ena yalava, se lailai ga era tiko e vale? Ni yaco qori, na cava mo cakava mo marau tiko ga se mo marau vakalevu? Eso na vakatutu era tiko ena kato “Sala Mo Marautaka Kina Nomu Vunau.” E bibi me donu tiko noda rai me baleta na cakacaka vakaitalatala. Na cava e okati kina?

¹⁹ Vakaliuca tiko ga na kacivaki ni yaca ni Kalou kei na nona Matanitu. E vakamatatataka o Jisu ni lailai sara era na  muria na sala e basika ena bula. (Maciu 7:13, 14) Nida cakacaka tiko vakaitalatala, eda marau meda cakacaka vata kei Jiova, Jisu, kei ira na agilosi. (Maciu 28:19, 20; 1 Kor. 3:9; Vkta. 14:6, 7) O Jiova ga e vagolei ira mai na ganiti ira mera kila na ka dina. (Joni 6:44) Ia ke mani dua e sega ni via rogoca noda itukutuku nikua, de dua ena vakarorogo ena gauna tarava.

20. Na cava eda vulica ena Jeremaia 20:8, 9 me baleta na valuti ni yalolailai?

²⁰ Eda rawa ni vuli vakalevu vua na parofita o Jeremaia. E dredre dina na yalava e lesi kina. Era vakalialiai koya, e vosavakacacataki tale ga ena siga taucoko. (Wilika Jeremaia 20:8, 9.) Dua na ka nona yalolailai qai via soro na vunau ena dua na gauna. Ia e dei tiko ga. Na vuna? Na vosa i Jiova e vaka na bukawaqa e lomana, e sega ni kinoca rawa! Eda va tale ga qori nikua nida vakatawa noda vakasama kei na lomada ena Vosa ni Kalou. Qori e dua tale na vuna meda dau vulica kina na iVolatabu e veisiga qai vakasamataka vakatitobu. Eda na marau tiko ga kina vakalevu, ena vuavuaivinaka tale ga noda cakacaka vakaitalatala.—Jere. 15:16.

21. Eda na valuta vakacava na yalolailai se mani cava e vakavuna?

²¹ E kaya o Deborah sa tukuni oti mai, “na yalolailai e dua na iyaragi nabadua e dau vakayagataka o Setani.” Ia e kaukaua sara na Kalou o Jiova. Se mani cava gona e vakavuna nomu yalolailai, mo dau kerea nona veivuke o Jiova ena masu. Ena vukei iko ena ka mo cakava me baleta nomu cala kei na nomu malumalumu. Ena vakacegui iko ni o tauvimate. Ena vukei iko me donu nomu rai me baleta na nomu ilesilesi kei na nomu cakacaka vakaitalatala. E bibi sara mo dau talaucaka na lomamu vua na Tamamu vakalomalagi. Qori na veika ena vukei iko mo valuta na yalolailai.