1. Kuyini okungenzakala nxa sidanile?

NSUKU zonke sehlelwa zinhlupho futhi siyazama ukulwisana lazo. Kodwa nxa sidanile kuba nzima ukuthi silwisane lazo. Yikho kumele sikhumbule ukuthi ukudana kakhulu kungenza sizizwe singasibantu balutho futhi kusiqedele intokozo. IZaga 24:10 zithi: “Nxa ungadana ngezikhathi zokuhlupheka, amandla akho aba mancane.” (NWT) Ivesi le isitshengisa ukuthi nxa sidanile siba buthakathaka siswele amandla okulwisana lenhlupho zethu.

2. Kuyini okungenza sidane futhi sizaxoxa ngani esihlokweni lesi?

² Zinengi izinto ezingenza sidane kakhulu. Ezinye zakhona ngamaphutha esiwenzayo, ukuzikhangelela phansi, ukugula, ukungatholi umsebenzi wenkonzo esiwufisayo kumbe ukutshumayela endaweni elabantu abanengi abangalaleliyo. Esihlokweni lesi sizaxoxa ngokunye esingakwenza ukuze sinqobe ukudana kakhulu.

3. Kumele siwabone njani amaphutha esiwenzayo?

³ Amaphutha esiwenzayo enza kube lula ukuthi sidane. Lokhu kungabangela ukuthi sicabange ukuthi uJehova kasoze asingenise emhlabeni omutsha. Kodwa umcabango onjalo uyingozi. Manje kumele siwabone njani amaphutha esiwenzayo? Kumele sikhumbule ukuthi iBhayibhili lithi ‘sonke sonile.’ (Rom. 3:23) UJesu nguye yedwa umuntu owaphila emhlabeni owayengelasono. Lanxa silesono kumele sikhumbule ukuthi uJehova kagxili emaphutheni esiwenzayo kumbe akhangelele ukuthi singaphambanisi. Phela unguBaba osithandayo ofuna ukusincedisa futhi obekezelayo. Uyakwazi ukuthi kwabanengi bethu kungumqanso ukwenza izinto eziqondileyo lokuthi siyazithonisisa kakhulu nxa singaphambanisa njalo uzimisele ukusincedisa.—Rom. 7:18, 19.

4-5. Ngokwalokho okutshiwo ku-1 Johane 3:19, 20, kuyini okwanceda odadewethu ababili ababezikhangelela phansi?

 ⁴ Ake sixoxe ngoDeborah loMaria. * Ngesikhathi uDeborah esesengumntwana abangakibo babemphatha kubi futhi kwakukalutshwana ukuthi bamncome. Lokhu kwabangela ukuthi langesikhathi esekhulile azikhangelele phansi. Wayesithi angaphambanisa kancane nje ahle azitshele ukuthi kasoze wafa wenza into eqondileyo. UMaria laye wayelohlupho olufananayo. Izihlobo zakhe zazingamphathi kuhle futhi lokhu kwenza ukuthi azikhangelele phansi. Langesikhathi esebhabhathiziwe wayezibona engafanelanga ukuba nguFakazi kaJehova.

⁵ Lanxa odadewethu laba babezibona bengasibantu balutho kabazange bayekele ukukhonza uJehova. Kuyini okwabancedayo? Bathandaza kuJehova bephosela kuye konke okwakubakhathaza. (Hubo. 55:22) Bafunda ukuthi uBaba wethu osezulwini uyakwazi ukuthi izinto ezake zenzakala kithi zingabangela ukuthi sizikhangelele phansi. Bafunda lokuthi uyabona ubuntu obuhle esilabo lanxa thina singabuboni.—Bala u-1 Johane 3:19, 20.

6. Omunye angenzani nxa angabe elokhu ephinda iphutha elifananayo?

⁶ Omunye umuntu angabe ezama ukutshiya umkhuba omubi kodwa abe elokhu ewubuyelela futhi lokhu kungabangela ukuthi adane. Khona vele sijayele ukuzisola nxa singenza isono. (2 Khor. 7:10) Kodwa akumelanga sizisole kakhulu size sicabange ukuthi siyizehluleki lokuthi uJehova ngeke asixolele. Ukucabanga ngaleyondlela akuqondanga futhi kungenza sicine siyekela ukukhonza uJehova. Khumbula ukuthi iZaga 24:10 zithe amandla ethu aba mancane nxa sidanile. Yikho lungisa izinto loJehova ngokuthandaza kuye umcela ukuthi akuthethelele. (Isaya. 1:18) Nxa angabona ukuthi uyazisola sibili lokuthi uyalwisa ukutshintsha uzakuthethelela. Landa labadala bebandla, bazakuncedisa ukuthi uphinde uqine ekukhonzeni.—Jak. 5:14, 15.

7. Kungani kungamelanga sidane nxa sibona kungumqanso ukwenza okuqondileyo?

⁷ UJean-Luc ongumdala eFrance uthi kulabo abalwisa ukutshiya umkhuba omubi: “Umuntu olungileyo emehlweni kaJehova ngothi angenza iphutha azisole abesephenduka, hatshi umuntu ongawoniyo.” (Rom. 7:21-25) Yikho ungaziboni uyisehluleki nxa ulomkhuba omubi olwisana lawo. Phela sonke siyawudinga umusa omkhulu kaNkulunkulu asitshengisa wona ngenhlawulo ngenxa yokuthi sonke siyawenza amaphutha.—Efe. 1:7; 1 Joh. 4:10.

8. Ngobani abangasincedisa nxa sidanile?

 ⁸ Abafowethu labodadewethu ebandleni bazasikhuthaza. Bazasilalela nxa sifuna ukukhuluma labo futhi basitshele amazwi azasikhuthaza. (Zaga. 12:25; 1 Thes. 5:14) Udade ohlala eNigeria okuthiwa nguJoy oyake adane kakhulu uthi: “Ngabe ngingaphi aluba angincediswa ngabafowethu labodadewethu? Bayangikhuthaza futhi khonokho kuyibufakazi bokuthi uJehova uyayiphendula imithandazo yami. Sengifunde kubo ukuthi ngingabakhuthaza njani abantu abadanileyo.” Kodwa kumele sikhumbule ukuthi ngezinye izikhathi abafowethu labodadewethu bayabe bengakwazi ukuthi sidinga ukukhuthazwa. Yikho kungadinga ukuthi silande umfowethu kumbe udadewethu oqinileyo ekukhonzeni simtshele ukuthi sidinga uncedo.

9. IHubo 41:3 lo–94:19 lisinceda njani?

⁹ Vumela uJehova akusekele. Kungaba nzima ukuthi sicabange izinto ezinhle nxa sigula, ikakhulu nxa sesigule isikhathi eside. Lanxa uJehova engeke asisilise ngendlela eyisimanga uyasiduduza futhi uyasinika amandla esiwadingayo ukuze siqinisele. (Bala iHubo 41:3, NWT *; 94:19.) Ngokwesibonelo, angasebenzisa abafowethu labodadewethu ukuthi basincedise ngemisebenzi yendlini kumbe ukuthi basithengele esikudingayo loba ukuthi bathandaze lathi. Bangasikhumbuza amavesi aduduzayo akhuluma ngomhlaba omutsha oyabe ungela kugula lobuhlungu.—Rom. 15:4.

10. Kuyini okwanceda u-Isang ukuthi angahlali edabukile?

¹⁰ U-Isang ohlala eNigeria waba sengozini eyamtshiya egogekile. Udokotela wakhe wamtshela ukuthi kasoze aphinde ahambe. Uthi: “Ngadabuka kakhulu.” Kodwa kazange ahlale edabukile. Kuyini okwamncedayo? Uchasisa esithi: “Mina lomkami sasihlala sithandaza kuJehova futhi sitaditsha iLizwi lakhe. Sasihlala sicabanga ngezibusiso esilazo okugoqela lethemba lokuphila emhlabeni omutsha.”

11. Kuyini okwanceda uCindy ngesikhathi egula?

¹¹ UCindy ohlala eMexico wabanjwa umkhuhlane omubi kakhulu. Manje wenzani ukuze angadani kakhulu? Wazimisela ukuthi atshumayele nsuku zonke ngesikhathi esesibhedlela eselatshwa. Uthi: “Lokhu kwanginceda ukuthi ngicabange ngokusiza abanye kulokuthi ngizihluphe ngoku-opharethwa kwami, ngobuhlungu engangibuzwa langokugula kwami. Ngangisithi nxa ngixoxa labodokotela kumbe onesi ngibabuze ngezimuli zabo lokuthi kungani bakhetha umsebenzi onzima kangaka. Ukwenza njalo kwakunginceda ngibone ukuthi yiphi indaba eseBhayibhilini engangingayixoxa labo ababengayithanda. Abanengi babo bangitshela ukuthi kukalutshwana ukuthi izigulane zibabuze impilo futhi babengibonga ngokuba lendaba labo. Abanye babo baze banginika ikheli yabo futhi abanye banginika inamba zefoni. Ngangikwazi ukuthi uJehova uzangisekela ngesikhathi lesi esinzima kodwa ngangingacabangeli ukuthi angangenza ngithokoze kangaka.”—Zaga. 15:15, NWT.

12-13. Yiziphi indlela zokutshumayela ezisetshenziswe ngabagulayo lasebekhulile futhi kube lempumela bani?

¹² Abantu abagulayo lasebekhulile bangadaniswa yikuthi abasenelisi ukutshumayela ngendlela abafisa ngayo. Lanxa bengasenelisi ukutshumayela ngendlela ezijayelekileyo abanengi babo bayenelisa ukutshumayela ngezinye izindlela. EMelika kulodade okuthiwa nguLaurel owahlala iminyaka engu-37 esemtshineni owawumncedisa  ukuphefumula. Waphinda wabanjwa imvukuzane, wa-opharethwa kanengi futhi waba lemikhuhlane yesikhumba. Kodwa waqhubeka etshumayela lanxa wehlelwa yibunzima bonke lobu. Wayetshumayeza onesi labanye ababebuya ukuzomnakekela. Wacina encede abantu abangu-17 ukuthi babe ngoFakazi bakaJehova. *

¹³ Umdala webandla ohlala eFrance okuthiwa nguRichard ulecebo elihle elinganceda labo abangenelisi ukuphuma emizini yabo ngenxa yokugula kumbe labo abahlala lapho okugcinwa khona asebekhulile. Uthi: “Ngibakhuthaza ukuthi babe lendawo lapho abangafaka khona amabhuku ethu ukuze abantu bawabone. Nxa bedlula bewabona bazafisa ukwazi ukuthi akhuluma ngani. Ukuxoxa labantu laba kuyabakhuthaza abafowethu labodadewethu abangasenelisi ukutshumayela endlini ngendlu.” Labo abangasenelisi ukuphuma endlini ngenxa yokugula bangatshumayela ngokubhala incwadi kumbe ngefoni.

14. Kuyini okwenziwa yiNkosi uDavida okumele sikulingisele?

¹⁴ Kulezizatho ezitshiyeneyo ezingenza singatholi umsebenzi wenkonzo esiwufisayo, kungaba yikuguga, ukungaphili kuhle emzimbeni loba okunye nje. Nxa kulomsebenzi wenkonzo ongawutholanga kunengi ongakufunda eNkosini uDavida. Yayifuna sibili ukwakhela uNkulunkulu ithempeli kodwa uJehova wakhetha omunye umuntu ukuthi alakhe. UDavida wamsekela umuntu owayekhethwe nguJehova waze wanikela ngegolide langesiliva elinengi elalizasetshenziswa ekwakheni. Uyisibonelo esihle sibili okumele sisilingisele.—2 Sam. 7:12, 13; 1 ImiLan. 29:1, 3-5.

15. Kuyini okwanceda uHugues?

¹⁵ Umfowethu ohlala eFrance okuthiwa nguHugues wama ukuba ngumdala webandla ngenxa yokugula futhi wayengasenelisi lokwenza imisebenzi yendlini eyayingatsho lutho. Uthi: “Ekuqaliseni ngangizibona ngingasimuntu walutho futhi ngangidana kakhulu. Kodwa ngokuhamba kwesikhathi ngananzelela ukuthi kwakungamelanga ngibe ngilokhu ngizihlupha ngezinto engingasenelisi ukuzenza. Yikho ngaqalisa ukuthokoza ngezinto engangilokhu ngisenelisa ukuzenzela uJehova. Ngizimisele ukuqhubeka ngiqinisela. Ngizalingisela uGidiyoni lamadoda angu-300 ayelaye abaqhubeka besilwa lanxa basebediniwe.”—Abahlu. 8:4.

16. Sifundani ezingilosini?

¹⁶ Izingilosi ezithembekileyo ziyisibonelo esihle esingasilingisela. UJehova wake wazicela ukuthi zitsho indlela ezazicabanga  ukuthi zingakhohlisa ngayo inkosi embi u-Ahabi. Lakanye zatsho ezazikucabanga. Kodwa uNkulunkulu wakhetha icebo lengilosi eyodwa waseyitshela ukuthi lizaphumelela. (1 AmaKho. 22:19-22) Kambe ukuthi ezinye izingilosi ezithembekileyo zadana okokuthi ngayinye yazo yazibuza yathi: ‘Kanti vele bengizihluphelani ngikhuluma engikucabangayo?’ Akukhanyi njalo. Izingilosi zithobekile sibili futhi zifuna udumo lonke luye kuJehova.—Abahlu. 13:16-18; Isam. 19:10.

17. Kumele senzeni nxa singatholanga umsebenzi wenkonzo ebesiwufisa?

¹⁷ Akulasibusiso esedlula ukuba nguFakazi kaJehova lesokutshumayela ngoMbuso wakhe. Singathola imisebenzi yenkonzo kumbe isiphelele kodwa kayisiyo esenza sibe ligugu kuNkulunkulu. Ukuthobeka yikho okwenza sibe ligugu kuye lakubafowethu labodadewethu. Yikho khuleka kuJehova umcele ukuthi akuncedise uhlale uthobekile. Cabanga ngezinceku zikaNkulunkulu ezazithobekile esibala ngazo eBhayibhilini. Zimisele ukwenzela abazalwane loba yiphi imisebenzi ongayenza.—Hubo. 138:6; 1 Phet. 5:5.

18-19. Singenzani ukuze sihlale sithokoza lanxa sitshumayela ensimini elabantu abanengi abangalaleliyo?

¹⁸ Uyake udane yini ngenxa yokuthi abantu abanengi ensimini otshumayela kuyo abalaleli kumbe abatholakali ezindlini? Nxa kunjalo kuyini okungenza ukuthi uqhubeke uthokoza kumbe ukuthi uthokoze kakhulu? Okunye kutholakala ebhokisini elithi “ Kuyini Ongakwenza Ukuze Uthokoze Kakhulu Ekutshumayeleni?” Kuqakathekile lokuthi ukubone ngendlela eqondileyo ukutshumayela. Ungakwenza njani lokhu?

¹⁹ Khumbula ukuthi isizatho esiqakathekileyo sokutshumayela yikuthi sifuna ukutshela abantu ngebizo likaNkulunkulu langoMbuso wakhe. UJesu wakwenza kwacaca ukuthi balutshwana abantu ababezakuba ngabalandeli bakhe. (Mat. 7:13, 14) Nxa sisekutshumayeleni silesibusiso sokusebenza loJehova loJesu kanye lezingilosi. (Mat. 28:19, 20; 1 Khor. 3:9; Isam. 14:6, 7) UJehova udonsa labo abafuna ukumkhonza. (Joh. 6:44) Yikho umuntu ongafuni ukulalela khathesi angalalela esikhathini esizayo.

20. UJeremiya 20:8, 9 angasinceda njani nxa sidanile?

 ²⁰ Kunengi esingakufunda kumphrofethi uJeremiya. Kwakumele atshumayele endaweni eyayilabantu abanengi abangalaleliyo. Abantu babemthethisa futhi bemenza inhlekisa “ilanga lonke.” (Bala uJeremiya 20:8, 9.) Wake wadana kakhulu okokuthi waze wafisa ukuyekela ukutshumayela. Kodwa kazange ayekele. Ngenxa yani? ‘Ilizwi likaJehova’ lalinjengomlilo ovalelwe phakathi kukaJeremiya futhi wayengasenelisi ukuthula. Lathi sizaba njengoJeremiya nxa singabala iLizwi likaNkulunkulu nsuku zonke njalo sicabangisise ngalo. Singenza njalo sizathokoza kakhulu ekutshumayeleni futhi abantu abanengi bazasilalela.—Jer. 15:16.

21. Kuyini okungasinceda ukuthi sinqobe ukudana kakhulu?

²¹ UDeborah esike sakhuluma ngaye uthi: “Ukudana kakhulu yisikhali esilamandla esisetshenziswa nguSathane.” Kodwa uJehova uNkulunkulu ulamandla amakhulu kuloSathane lezikhali zakhe. Yikho nxa udanile khuleka uncenga uJehova ukuthi akusekele. Uzakunceda ukuthi ulwisane lamaphutha akho lokuthi ungazikhangeleli phansi. Uzakusekela nxa ugula. Uzakunceda ukuthi uyibone ngendlela eqondileyo imisebenzi yenkonzo. Kanti njalo uzakuncedisa ukuthi ukukholise ukutshumayela. Khuleka kuYihlo okuthandayo umtshele indlela ozizwa ngayo. Uzakuncedisa ukuthi ukunqobe ukudana kakhulu.