Skip to content

Skip to table of contents

BAA ÍHOOʼAAH 52

Ąąh Nááhákaʼ Bikʼeh Hodidlı̨́

Ąąh Nááhákaʼ Bikʼeh Hodidlı̨́

“Bee nide áhootʼéhígíí Bóhólníihii baa diníʼaah, áko naa áhályą́ą doo.”—PS. 55:22.

SIN 33 Throw Your Burden on Jehovah

BAA NÁHÓDÓOTʼĮĮŁII *

1. Nihąąh nááhákaʼgo haa nihídoolííł?

TʼÁÁ ákwíí jı̨́ ade ádahósinii dahólǫ́, áko tʼáá bíniilʼánígi átʼéego haʼíinilníigo biiʼ chʼíhiidááh. Ndi doo nihide áhootʼéégóogo éí doo nantłʼagóó achʼįʼ anáhóótʼiʼ bichʼįʼ nihidziil. Áko ąąh nahwiikaad bichʼįʼ nihidziil doo, háálá éí tʼáadoo bą́ą́h nishłíní da hwiindzin índa doo ił hózhǫ́ǫ́góó áʼósin. Proverbs 24:10 ání: “Bikʼee tiʼhooʼníihii nikʼiildogo nąąh nááhákaʼgo tsʼídá doo nidziil da.” Díí tʼáá aaníí ání, ąąh nááhákaʼ hakʼiildohgo achʼįʼ nahwiiʼná bichʼįʼ haʼahóníi dooleeł yę́ęgi neinółtłʼah łeh.

2. Haʼátʼíí bikʼee nihąąh nááhákaʼ łeh? Haʼátʼíí baa nídadíitʼįįł?

2 Ląʼígóó bikʼee nihąąh nááhákaʼgo ánihósin łeh. Éí niʼiyiilzííhgóó índa nihitsʼíís bąąh dahooʼaahgo biniinaa doo yáʼátʼééhgóó ádaa nitsáhákees. Éí doodaiiʼ Jiihóvah bá naʼanishgi niidzinígíí doo łaʼ nihaa deetʼą́ą́góó doodaiiʼ kééhwiitʼı̨́įgi diné chʼééh bił nahwiilneʼgo doo nihá deinízin daaígíí biniinaa nihąąh nááhákaʼ. Diyin Bizaad éí ąąh nááhákaʼ haitʼéego yaa nitsékeesgi baa nídadíitʼįįł.

NIʼIYIILZÍÍHGÓÓ

3. Niʼiyiilzííhgóó índa doo yáʼátʼééhgóó ádaa nitsíikeesgo haʼátʼíí nihíká adoolwoł?

3 Niʼiyiilzííhgóó índa doo yáʼátʼééhgóó ádaa nitsíikeesgi doo nihá nantłʼa da. Áko biniinaa kéyah ániidíii ánáhoolyaago Jiihóvah éí doo ákwii kééhótʼı̨́į da dooleełgo shóʼní niidzin łeh. Kótʼéego nitsáhákees doo nihá yáʼátʼéeh da. Áko niʼiyiilzííhgóó haitʼéego baa nitsíikees doo? Diyin Bizaad áníigo éí ‘diné tʼáá ádzíłtso nidaʼjiisííh.’ (Rom. 3:23) Ndi Jiihóvah éí niʼiyiilzííhgóó doo yee nihinéłʼı̨́į da. Azhéʼé ayóóʼóóʼníinii nilı̨́įgo nihíká adeeshwoł nízin. Ayóó nihił haʼólní. Nihaa ákonízingo wołí bee ádeitʼı̨́įgo yáʼátʼéhígi ádeiiʼníił doo daniidzingo yáʼátʼéehgo ádaa nitsídeikees.—Rom. 7:18, 19.

Jiihóvah éí yáʼátʼéehii íítʼįįd yę́ę índa kʼad yáʼátʼéehgo íiʼníiłii bił bééhózin (¶5 bił) *

4-5. Sisters éí 1 John 3:19, 20 bikʼehgo ąąh nahwiikaad haitʼéego yikʼeh deesdlı̨́ı̨́ʼ?

4 Deborah dóó Maria kótʼéego baa haneʼ. * Deborah éí tʼah áłchíní jílı̨́įgo doo yáʼátʼéhígi ahoʼdilʼı̨́ı̨́ ńtʼééʼ. Doo ndi yáʼátʼéehgo haa yátiʼ da. Áko jineeyą́ągo doo yáʼátʼééhgóó ádaa nitsíjíkees jizlı̨́ı̨́ʼ. Tʼįįhdígo niʼjiisíihgo biniinaa shí éí tsʼídá tʼáadoo bíhwiideeshʼáłí da jinízin. Maria ałdóʼ tʼáá éí bee hachʼįʼ anáhóótʼiʼ. Hakʼéí éí baa yáhásinígi ádahóółʼįįd. Áko biniinaa tʼáadoo bą́ą́h nishłíní da jinízin. Jiihóvah baa ázhdeetʼą́ągo baptize áhoʼdilyaadóó bikʼijįʼ éí Jiihóvah Yá Halneʼé ídlı̨́įgi doo bą́ą́h nishłı̨́į da jinízin.

5 Azhą́ ákótʼée ndi, díí sisters éí Jiihóvah tʼáadoo yitsʼá níʼáazh da. Háálá éí Jiihóvah yichʼįʼ sodilzingo yee bide ádaatʼéii tʼóó yeidiyiizʼą́. (Ps. 55:22) Nihizhéʼé ayóóʼóʼóʼníinii éí nahdę́ę́ʼ doo yáʼátʼééhgóó ánihiʼdilʼı̨́ı̨́ ńtʼéeʼii bikʼee doo yáʼátʼééhgóó ádaa tsídííkosgo átʼéego bił bééhózingi hoł bééhoozin. Yáʼádaatʼéehii bee ániitʼéiigi doo bee ádaa ákoniidzinii ałdóʼ nihá yooʼı̨́.—1 John 3:19, 20 yíníłtaʼ.

6. Łaʼda doo yáʼátʼéehii yaa naagháagi wołí bee chʼééh neʼ ííléehgo haitʼéego ádaa nitsékees yileeh?

6 Łaʼda doo yáʼátʼéehii yaa naagháagi wołí bee chʼééh neʼ ííléehgo tʼóó bikʼee bąąh nááhákaʼ. Náʼiilziihgo éí tʼáá aaníí bąąh yínííł ídlı̨́į łeh. (2 Cor. 7:10) Áko ‘tʼáadoo bą́ą́h nishłíní da. Jiihóvah éí doo shá yóóʼanéididooʼáał da,’ tʼáadoo nínízingo ádaa nitsíikeesí. Proverbs 24:10 yííníłtaʼgo éí áníigo nihąąh nááhákaʼgo tsʼídá doo nihidziil da. Ndi, nááʼsésiihgi tʼáá shǫǫdí shá yóóʼanáádíʼaah bidiʼníigo Jiihóvah bichʼįʼ sodílzin doo. (Isa. 1:18) Tʼáá aaníí doo ánáádeeshníił da diʼníigo náʼiinikąąhgo éí Jiihóvah ná yaa ákoniizı̨́įʼgo ná yóóʼanéididooʼááł. Elders ałdóʼ łaʼ baa díínáałgo ná sodadilzingo bee yáʼátʼééh nídíídleeł.—James 5:14, 15.

7. Yáʼátʼéhígi ádeeshnííł niidzingo chʼééh íitʼı̨́įgo haʼátʼíí biniyé tʼáadoo bą́ą́h nishłíní da tʼáadoo niidziní doo?

7 Jean-Luc, Francedi elder nilı̨́įgo éí doo yichʼįʼ hadaʼólníinii wołí bee neʼ ádeeshłííł danízinii ííłní: “Diné naʼiisíhgo éí ayóó yąąh bíniʼgo hashtʼe nitsínákosii éí diné tʼáá ákogi átʼéii átʼéego Jiihóvah binéłʼı̨́.” (Rom. 7:21-25) Áko éí bąą doo bichʼįʼ haʼíínílníinii wołí bee chʼééh neʼ áníléehgo tʼáadoo bą́ą́h nishłíní da tʼáadoo níníziní. Béénílniih, Jiihóvah bidááhdóó tʼáá ákogi átʼéii yidoozįįłii ádin. Tsʼídá Christ bidił bee náádanihiʼdiizniiʼii beego tʼéiyá Diyin nihaa joobaʼ.—Eph. 1:7; 1 John 4:10.

8. Idaʼdiiłʼáaii nihee hólǫ́ǫgo háí shíká anilyeed bididiiʼniił?

8 Nihibrothers dóó sisters nihíká adoojah! Éí nihidaʼdiiłʼáii nihee hólǫ́ǫgo nihá dayíistsʼą́ąʼgo saad yáʼátʼéehii yee nihichʼįʼ hadaadzihgo yee nihił nidahooshǫǫh. (Prov. 12:25; 1 Thess. 5:14) Nihisister Joy éí Nigeriadę́ę́ʼ naaghá, éí ąąh nááhákaʼ bikʼee nijighá, éí ájíní: “Brothers dóó sisters tʼéiyá bee haʼííníshní. Shichʼįʼ háádaadzihgo éí bee bééhózingo Jiihóvah sodizin shá yidiiztsʼą́ąʼgo átʼé. Áádóó łaʼda bąąh nááhákaʼgo haitʼéego bíká adeeshwołgi éí brothers dóó sisters bitsʼą́ą́dóó bóhoołʼą́ą́ʼ.” Baa ákoniidzin doogo éí łaʼda saad yáʼátʼéehii yee hachʼįʼ haodziih leʼ niidzingo brothers dóó sisters doo yaa ádahonízin dago átʼé. Áko hóyánígíí łaʼ baa diidáałgo shíká anilyeed bididiiʼniił.

NIHITSʼÍÍS BĄĄH DAHOOʼAAHGO

9. Psalm 41:3 dóó 94:19 haitʼéego nizhónígo saad bee haʼahóní?

9 Jiihóvah baʼíínílı̨́. Nihitah doo yáʼátʼééhgóogo éí tʼáá yéigo nihąąh dahooʼaahgoda, éí hazhóʼó tsíhódookos yę́ęgi neinółtłʼah łeh. Jiihóvah éí kʼad doo nánihidoołdzih da, ndi nihaa aʼááh nízingo adziilii yee nihíká análwoʼgo bee hadaʼííníilní. (Psalm 41:3; 94:19, NW yíníłtaʼ.) * Éí hashtʼehalʼı̨́įgi doodaiiʼ naʼdiyoonihgi biʼoh niidlı̨́įgoda brother doodaiiʼ sister łaʼ nihíká adoolwołgi Jiihóvah nihá yee ashjaʼ áyiiłʼįįh. Brotherda łaʼ nihá sodidoolzįįłgo ałdóʼ nihá áyiiłʼįįh. Doodaiiʼ Bizaad biiʼdę́ę́ʼ saad bee haʼahóníinii łaʼ yéénihiyiiłníihgo íidoolííł, éí naałniih índa adiʼniih tʼáágééd iiná tsʼídá nizhónígo bee ił chohooʼínígíí yéénihiyiiłníihgo ánihósin doo.—Rom. 15:4.

10. Isang éí haʼátʼíí bíká aalwod?

10 Isang éí Nigeriadi haghan, éí tʼáá yéigo atíjiidzaago biniinaa doo nijigháa da jizlı̨́ı̨́ʼ. Azeeʼííłʼíní éí doo nikééʼ didiidáał da hałní. Áko ájíní: “Yínííł sélı̨́ı̨́ʼ índa shąąh nahóókaad.” Ákoósh tʼóó ákótʼéego nijighá? Ndagaʼ! Haʼátʼíí éí háká aalwod? Ájíní: “Sheʼasdzą́ą́ bił Jiihóvah bichʼįʼ sodilzingi áádóó Bizaad yíníiltaʼgi tʼáadoo neʼ íilyaa da. Bee nihikʼihojisdliʼii yéigo baa ahééh niidzin, éí Diyin kéyah tsʼídá nizhónígo ánáhodoodlíiłgi bee ił chooʼíinii ałdóʼ.”

Bitsʼíís bąąh dahooʼaahgo ndi, bił dahózhǫ́ǫgo nahaneʼgóó bá łaʼhoonííł (¶11-13 bił)

11. Cindy éí bichʼįʼ nahwiiʼnáa ndi, haʼátʼíí yaa bił hózhǫ́?

11 Cindy éí Mexicodi haghan, éí naałniih naʼałtseedii hodoolnaʼ hoʼdooʼniid. Áko haʼátʼíí bee haʼjoosnííʼ? Éí azeeʼ hąąh ánálʼįįhgo éí tʼáá ákwíí jı̨́ łaʼda Diyin Bizaad bee bił náháshnih doo jiniizı̨́ı̨́ʼ. Kójíníigo akʼeʼjishchı̨́: “Áko ákwíisdzaago éí shinaʼazhnishgi, díníshniihgi, índa shitah doo yáʼáhootʼéeh dago éí doo ayóó baa nitséskees. Kótʼéego éʼéshʼı̨́į doo niizı̨́ı̨́ʼ: Azeeʼííłʼíní índa azeeʼneikáhí bił ałchʼįʼ yádaashtiʼgo éí nighangi haitʼéego nił hazʼą́, bidishniih. Áádóó díí ninaanish áníłʼínígíí haʼátʼíí biniyé bee ádaa díínítʼą́, bidishniih. Áko éí binahjįʼ haʼátʼíí shı̨́ı̨́ yíneedlı̨́įgo yaa yáłtiʼii bééhoozįįh. Áádóó łaʼ ádaaníigo éí, ‘Haitʼéego nił hazʼą́?’ doo daaníigo nidanihidíłkid da. Łaʼ kótʼéego bił ałchʼįʼ yádaashtiʼgo yaa ahééh danízin. Łaʼ éí biaddress doodaiiʼ biphone number yee shił dahalnih. Áko kótʼéego shichʼįʼ nahwiiʼnáago Jiihóvah shíká análwoʼgo haʼííníshní. Áko ayóó baa shił hózhǫ́!”—Prov. 15:15.

12-13. Bichʼįʼ ańdahwiiztʼiʼii haitʼéego nidahojilneʼ doo, áádóó éí haitʼéego bee łaʼhoonííł?

12 Naałniih doodaiiʼ bitsʼíís doo dabidziilii éí bąąh náádahakaʼ, háálá nahaneʼgi yiʼoh danilı̨́. Ákótʼée ndi, ląʼí éí tʼahdii tʼáá ninádahalnihgo átʼé. Nihisister Laurel wolyéego bijéí yilzólii doo naalnish da silı̨́įʼgo biniinaa machine biiʼ dziztı̨́įgo éí bee náhizhdidziihgo 37 nááhai! Cancer, honáʼazhnish, índa hakágí naałniihii bąąh silı̨́ı̨́ʼ. Azhą́ kótʼéego tsʼídá yéigo hąąh dahooʼaʼ ndi, nahaneʼgi tʼáadoo neʼ ájiilaa. Azeeʼneikáhí índa hó ndaalnishígíí Diyin Bizaad bee bił náhojilnih. Áko binahjįʼ 17 jiltʼéego Diyin Bizaad bee nazhneeztą́ąʼgo Jiihóvah yéédahoosįįd! *

13 Richard éí Francedi elder jílı̨́. Éí chʼíʼdoodáałgi bichʼįʼ anáhóótʼiʼii índa sáanii dóó hastóí baa ádahayą́ą́ góneʼ ndaháaztánígíí éí nahaneʼgi kótʼéego ádaʼjiłʼı̨́įgo nizhóní doo jiní: “Éí table áłtsʼísígíí bikáaʼgi literature łaʼ nínádajijih doo. Áko diné hwíighah nídadikahígíí haʼátʼíí lá átʼé danízingo éí binahjįʼ bił nahaneʼ doo. Brothers dóó sisters éí hootahgóó nahaneʼgi doo bá bidahónéedzánígíí kótʼéego nidahalneʼgo yídaneedlı̨́į doo.” Chʼíʼdoodáałgi bichʼįʼ anáhóótʼiʼii éí diné letter bichʼįʼ álʼı̨́įgo índa phone bee bichʼįʼ haneʼgo Diyin Bizaad bee bił haneʼ doo.

JIIHÓVAH BÁ NAʼANISHGI NIIDZINÍGÍÍ DOO ŁAʼ NIHAA DEETʼAAHGÓÓ

14. David éí haitʼéego nihinááł nizhónígo áʼiilaa?

14 Congregationgi índa circuitgi Jiihóvah bá naʼanishgi doo łaʼ nihaa deetʼaah da łeh. Éí náás siidlı̨́ı̨́ʼ, nihitsʼíís átʼéiigi, doodaiiʼ náádaałaʼ bił danítʼiʼii biniinaa shı̨́ı̨́ doo nihá bohónéedzą́ą da. Kótʼéego nihił hazʼą́ągo éí Naatʼáanii David bitsʼą́ą́dóó bíhodiilʼááł. David éí Diyin bikin biiʼ sohodizin ádeeshlííł jinízin, ndi éí ni doo ádíílíił da hoʼdooʼniid. Ndi Diyin éí díí íidoolííł níigo néidiiłtínígíí bikééʼ nizhníyáago bíká ajoolwod. Éí óola índa béésh łigaii tsʼídá tʼóó ahayóí bee ajoolwod. David éí tsʼídá nizhónígo nihá áʼiilaaii nilı̨́!—2 Sam. 7:12, 13; 1 Chron. 29:1, 3-5.

15. Hugues éí haitʼéego ąąh nááhákaʼ bikʼeh jideesdlı̨́ı̨́ʼ?

15 Nihibrother Hugues éí Francedi haghan, éí bitsʼíís bąąh dahazʼą́ągo biniinaa kʼad doo elder jílı̨́į da. Tʼáá hooghangi ndi tʼáadoo leʼé ádá ázhdoolíiłgi biʼoh jílı̨́. Kójíníigo akʼeʼjishchı̨́: “Áłtsé éí shąąh nááhákaʼgo tʼáadoo bą́ą́h nishłíní da nisingo ádaa tsídékééz. Ndi tʼahádóó éí bee biʼoh sélı̨́įʼii bee ádaa ákoniizı̨́ı̨́ʼ, áádóó bíneeshʼánígi éí bee shił hózhǫ́ǫgo Jiihóvah bá nináádiishnish. Éí Gídiyan dóó 300 hastóí bił jíkai yę́ę, éí azhą́ chʼééh dzideeskai ndi, éí nahalingo yéigo bidiishkaal doo!”—Judg. 8:4.

16. Diyingo ndaalʼaʼí haʼátʼíí bitsʼą́ą́dóó bíhooʼaah?

16 Diyingo ndaalʼaʼí nizhónígo nihinááł ádaʼałʼı̨́. Naatʼáanii Éíhab hooʼááł yę́ędą́ą́ʼ Jiihóvah éí diyingo ndaalʼaʼí haʼátʼíí bee Naatʼáanii Éíhab doo yáʼáshóonii bee bidadiʼdiidloh danósin yidííniid. Áko łaʼ éí kótʼéego lą́ą dadííniid. Ndi Diyin éí diyingo naalʼaʼí łaʼ ádííniidgi éí łaʼdoolníiłgo átʼé yiłníigo ayííłʼaʼ. (1 Ki. 22:19-22) Ákoósh biniinaa łahjįʼ diyingo ndaalʼaʼí díí bikʼee bąąh ndahaskaadgo ádadííniid, ‘Ákoósh shí éí tʼáadoo biniyéhígóó kótʼé dííniid?’ Nda shı̨́ı̨́. Éí aʼohgo ádaa nitsídaakees áádóó Jiihóvahjí baa haʼniih doo danízin.—Judg. 13:16-18; Rev. 19:10.

17. Jiihóvah bá naʼanishgi doo łaʼ nihaa deetʼaahgóogo bikʼee haaniitʼée doo?

17 Bénéiilniih doogo éí Diyin bízhi bee danihiʼdójí índa biNahatʼaʼ baa nidahwiilneʼgi baa hózhǫ́. Naanish aa nídítʼááh áádóó atsʼá nídítʼááh, ndi doo éí díí binahjįʼ Diyin ayóóʼánihóʼníi da. Aʼohgo éʼétʼéego binahjįʼ Jiihóvah índa brothers dóó sisters ayóóʼádanihóʼní. Áko éí bąą aʼohgo áníshtʼé diníigo Jiihóvah néinikąąh. Aʼohgo ádaatʼéego Diyin Bizaad biiʼ baa dahaneʼígíí nabikʼítsíníłkees. Brothers bíká anánílwoʼ.—Ps. 138:6; 1 Pet. 5:5.

DINÉ CHʼÉÉH BIŁ NAHWIILNEʼGO DOO NIHÁ DEINÍZIN DA

18-19. Diné doo danihíistʼą́ąʼ da niidzingo haitʼéego tʼáá nihił hózhǫ́ǫ doo?

18 Bił kééhótʼíinii Diyin Bizaad chʼééh bee bił nahólneʼ doodaiiʼ dahooghangóó doo nidaagháhí dagoósh biniinaa nąąh nááhákaʼ? Kótʼéego hazʼą́ągo éí haitʼéego tʼáá nihił hózhǫ́ǫ doo? “ Nahólneʼgi Baa Hózhǫ́ǫgo Íínísin” bikáaʼgi bikʼehgo áʼdoolníiłii łaʼ níká adoolwoł. Biniyé nahwiilneʼgi hazhóʼó baa nitsíikees doo. Éísh éí haʼátʼíí?

19 Diyin bízhi índa biNahatʼaʼ íiyisíí baa haneʼgi béénílniih. Jesus éí bahatʼaadí áyiilaago éí iiná beʼatiin góneʼ tʼáá díkwíí yikʼídahakáah doo ní. (Matt. 7:13, 14) Baa hózhǫ́ éí nidahwiilneʼgo Jiihóvah, Jesus dóó diyingo ndaalʼaʼí bił nideiilnish. (Matt. 28:19, 20; 1 Cor. 3:9; Rev. 14:6, 7) Jiihóvah bá naashʼaʼ doo danízinii éí ádíchʼįʼ kwííłʼı̨́. (John 6:44) Áko łaʼda tʼáadoo nihíistsʼą́ą́ʼgóogo, ndi baa nínáániidzáagoda nihíídóołtsʼįįłgo átʼé.

 

20. Jeremiah 20:8, 9 binahjįʼ ąą nahwiikaad haitʼéego bikʼeh diidlı̨́į doo?

20 Jeremáíyah éí ląʼígóó bitsʼą́ą́dóó íhwiidiilʼááł. Nahodíilnih hoʼdooʼniidgo diné doo dahwíistsʼą́ą́ʼ ńtʼééʼ. “Shá bíighah” diné há nidahałtʼiʼgo hąąh nidayiiłhaał. (Jeremiah 20:8, 9 yíníłtaʼ.) Áko biniinaa hąąh nááhákaʼgo doo ninááhodeeshnih da jiniizı̨́ı̨́ʼ. Ndi, tʼáadoo da. Háálá “Diyin God bizaad” éí hayiʼdi kǫʼ nahalingo chʼééh bił tʼą́ą́ʼ jiztı̨́! Diyin Bizaad yíníiltaʼ ádiihíʼníiłgo nihí ałdóʼ tʼáá ákóniitʼée łeh. Éí biniinaa tʼáá ákwíí jı̨́ Diyin Bizaad yíníiltaʼgo nabikʼítsíilkees doo. Áko nahwiilneʼgo nihił hózhǫ́ áádóó diné danihíistsʼą́ąʼ doo.—Jer. 15:16.

21. Ąąh nahwiikaad haitʼéego bikʼeh diidlı̨́į doo?

21 Deborah baa chʼíhootʼánę́ę áníigo “ąą nahwiikaad éí íiyisíí Séítan nihikʼijįʼ choyoołʼı̨́.” Ndi éí tʼáá ałtso chojoołʼíinii Jiihóvah éí biláahdi ayóó ábóodziil. Áko haʼátʼíí bikʼee nąąh nááhákaʼgo Jiihóvah néinikąąhgo bichʼįʼ sodílzin. Niʼiyiilzííhgóó índa doo bichʼįʼ haʼííníilníinii bikʼeh diidlı̨́į dooleełgo yee nihíká análwoʼ doo. Nihitsʼíís bąąh dahooʼaahgo nihił hólǫ́. Bá naʼanishgi yáʼátʼéehgo bee ádaa nitsíikees. Nahaneʼgi hazhóʼó baa nitsíikees doo. Íiyisíí nihidaʼdiiłʼáii bee bichʼįʼ sodiilzin doo. Tʼáá Bí nihíká análwoʼgo ąąh nahwiikaad bikʼeh diidlı̨́į doo.

SIN 41 Tʼáá Shǫǫdí Shisodizin Shaa Jiiníbaʼ

^ par. 5 Tʼáá áníiltso nihąąh náádahakaʼ. Áko haʼátʼíí nihíká adoolwołgo baa nitsáhákees dooleełii índa bitsʼą́ą́dóó bíhwiidooʼáałii baa nídadíitʼįįł. Jiihóvah nihíká análwoʼgo tʼéiyá ąąh nahwiikaad bikʼeh hodidlı̨́į dooleełgo átʼéegi nihił béédahodoozįįł.

^ par. 4 Díí łaʼ doo tʼáá aaníí daházhiʼ da.

^ par. 9 Psalm 94:19, (NW): “Shijéí biʼdiiłʼáhígíí ląʼí yileehgo nitsʼą́ą́dóó bee hadaʼahóníinii tʼáá íiyisí shił náhooshǫǫł.”

^ par. 12 Awake! January 22, 1993, éí biiʼ Laurel Nisbet baa haneʼgo baa íídííłtah.

^ par. 70 EELKIDÍGÍÍ: Sister éí bąąh nááhákaʼ ndi, Jiihóvah yá naashnish yę́ęgi yénálniih áádóó Jiihóvah yichʼįʼ sodilzin. Éí Jiihóvah bá nijisʼaʼgi índa tʼahdii bá nijilʼaʼgi ayóó shá yénálniih jinízin.