1. Ngimba findu fiki fibaghile ukubombiwa linga tuwile amaka?

ISIKU lililyosa tukwaghana nindamyo kangi tukughelaghela ukuti twifimbilisye. Loli kubaghile ukuya kukafu ukulimbana nindamyo linga tuwile amaka. Yonongwa yake tukulondiwa ukukumbuka ukuti ukuwa amaka kubaghile ukutupangisya ukuti twiketeghe ukuya basita mbombo kangi tungayagha balusekelo. Ilemba lya Isya Mbupingamu 24:10 likuti: “Linga lulimo ulutende munda, po wisakuya nikitengusi fiyo apa linga undughu isile.” Yonongwa yake linga tuwile amaka, kubaghile ukuya kukafu ukwifimbilisya kundamyo.

2. Ngimba findu fiki fibaghile ukutuwisya amaka, kangi tukuya pakumanyila isyafiki?

² Filipo ifindu fingi ifi fibaghile ukutuwisya amaka. Ifindu ifi fibaghile ukongelelapo ubusitabugholofu nububine. Kangi lumo panongwa yakuti tukapeliwa ububombeli ubu tukulonda mu gulu lya Yehova pamo tukufumusya nkighaba iki abandu bingi batikupilikisya isi tukubafumukisya. Mu nkhani iyi, tukuya pakumanyila ifindu fimo ifi tukulondiwa ukubomba ukuti tulimbane nukuwa amaka.

3. Ngimba findu fiki fibaghile ukututula ukuti tungiyipanga inongwa pa findu ifibibi ifi tubombile?

³ Kubaghile ukuya kupepe ukuya naminong’ono amabibi panongwa yabusitabugholofu nukuwa amaka. Panongwa ya isi, tubaghile ukwanda ukwinong’ona ukuti Yehova akabaghila ukwisakutwingisya nkisu ikipya. Kubaghile ukuya kubibi ukwinong’ona bo ulu. Ngimba tukulondiwa ukwipilika bulebule panongwa yabusita bugholofu bwitu? Ibaibolo likuti, abandu bosa “batulile inongwa” ukusosyapo Yesu. (Rom. 3:23) Loli Yehova atikwinong’onela isya  findu ifibibi ifi tukubomba pamo ukulonda ukuti tuye bagholofu. M’malo mwake, umwene yo Tata walughano uyu ikulonda ukututula. Kangi mololo. Umwene ikumanya ukuti twebingi tukughelaghela ukuti tubombeghe inunu nukuleka ukwiyipa inongwa kangi ikuya pakututula.​—Rom. 7:18, 19.

4-5. Ukufwana na 1 Yohani 3:19, 20, nongwa yafiki abalumbu babili bakawile amaka?

⁴ Inong’onela ikifwanikisyo kya Deborah na Maria. * Bo nkeke, aba mumbumba yake bambombelagha Deborah ifindu kisita lughano isi syampalamasyagha fiyo. Loli utubalilo twingi umwene akaghomokesyagha. Yonongwa yake pakuya mwana, iyipagha inongwa. Kangi linga abombile ifindu fimo ifibibi, aketagha ukuti akabaghila ukubomba inunu. Maria yope ali nindamyo iyakufwana itolo. Abamumbumba yake bampangisyagha ukuti akosiweghe isoni. Isi syampangisyagha ukwiketa ukuti akaya wakulondiwa. Bo amanyile ubwanaloli, akali iketagha ukuti akaya wakulondiwa kangi ukuti akabaghila ukuya yumo mwa Baketi ba Yehova.

⁵ Loli abalumbu babili aba bakalekile ukumbombela Yehova. Nongwa yafiki? Ikindu kimo kyo kyakuti, abene baliputile kwa Yehova nukumbula muno bipilikilagha. (Sal. 55:22) Abene balitikisye ukuti Tata witu wakumwanya uyu walughano ikumanya ifindu ifibibi ifi abangi bikutubombela ifi fibaghile ukutupangisya ukuti twiketeghe ukuti tukaya bakulondiwa. Umwene ikuketa kangi utuyilo utununu utu tuli nato nalinga ukuti uswe tukabaghila ukuketa utuyilo utu.​—Belenga 1 Yohani 3:19, 20.

6. Ngimba umundu yumo abaghile ukubomba isyafiki linga andisye kangi ubutulanongwa ubu abombile kunyuma?

⁶ Umundu yumo abaghile ukughelaghela ukuti aleke ukubomba utuyilo utubibi. Loli umwene abaghile ukwandisya kangi ukubomba ifibibi pabumalilo nukuwa amaka. Bwanaloli ukuti utubalilo twingi tutikwipilika kanunu linga tutulile inongwa. (2 Kor. 7:10) Loli tutikulondiwa ikwiyipa inongwa pabutulanongwa ubu tubombile nukwanda ukwinong’ona ukuti, ‘ngaya wakulondiwa. Yehova akabaghila ukunhobokela.’ Ukwinong’ona bo ulu kubibi fiyo kangi kubaghile ukutupangisya ukuti tuleke ukumbombela Yehova. Kumbuka isi tubelengile pa Isya Mbupingamu 24:10 apa pikuti, wisakuya nikitengusi fiyo apa linga uwile amaka. M’malo mwake, “tuyobesanieghe” na Yehova ndwiputo nukunsuma ukuti atuhobokele. (Yes. 1:18) Linga Yehova aketile ukuti mulapile ukufuma pasi pandumbula kangi mukughelaghela ukuchenja, umwene ikuya pakubahobokela. Mwakongelelapo, muyobesaniaghe na bakulumba bakipanga. Abene bikuya pakubatula mbololo nukwanda kangi ukumbombela Yehova.​—Yak. 5:14, 15.

7. Nongwa yafiki tutikulondiwa ukuwa amaka linga tukutoliwa ukubomba inunu?

 ⁷ Jean-Luc, unkulumba wakipanga ku France, ababulile bosa aba bikuwa amaka amasyu aghakuti: “Umundu ungolofu mmaso gha Yehova akaya yo uyu atikutula inongwa yo uyu ikumanya ubutulanongwa bwake kangi utubalilo tosa ikughelaghela ukuchenja.” (Rom. 7:21-25) Yonongwa yake mutikulondiwa ukwinong’ona ukuti muli basita kulondiwa linga muwile amaka. Panongwa yakuti twesa tukutula inongwa, tukulondiwa ikisa kya Yehova iki ikutunangisya ukwendela nkitabulilo.​—Ef. 1:7; 1 Yoh. 4:10.

8. Linga tuwile amaka, ngimba tubaghile ukubwagha kughu ubutuli?

⁸ Abakamu na balumbu bikuya pakutukasya. Abene babaghile ukutupilikisya linga tukuyoba kangi babaghile ukutubula amasyu aghakukasya. (Mbu. 12:25; 1 Tes. 5:14) Joy, umulumbu wa ku Nigeria uyu atamiwagha panongwa yakuwa amaka atile: “Ngabaghile ukwifimbilisya kisita butuli bwakufuma ku bakamu na balumbu. Ubutuli ubwakufuma ku bakamu na balumbu buketi bwakuti Yehova ikwamula inyiputo syangu. M’manyile ukufuma kumyabo muno mbaghile ukubakasyila abangi aba basulumenie.” Tukulondiwa ukukumbuka ukuti abakamu na balumbu bitu utubalilo tumo bakabaghila ukumanya linga tukulondiwa ukukasiwa. Yonongwa yake linga tukulonda ubutuli tukulondiwa ukumbula unkamu pamo umulumbu unkusi mwambepo.

9. Ngimba ilemba lya Salimo 41:3 na 94:19 likutukasya bulebule?

⁹ Tusubileghe ubutuli ubwakufuma kwa Yehova. Linga tutikwipilika kanunu kangi tubinile kwa kabalilo akatali, kubaghile ukuya kukafu ukwinong’ona kanunu. Tusimenye ukuti amasiku agha Yehova atikutubumbulusya mwakuswighisya loli umwene ikutusubisya nukutupa amaka ukuti twifimbilisyeghe. (Belenga Salimo 41:3; 94:19.) Mwakifwanikisyo, umwene abaghile ukupangisya Abakristu abinitu ukuti batutule ukubomba imbombo yimo pakaya pamo ukuti bakatulile ifindu. Pamo abaghile ukupangisya ukuti abakamu na balumbu bitu twipute nabo pampene. Kangi abaghile ukututula ukukumbuka amasyu aghakukasya agha ghikwaghiwa M’masyu ghake, bo ulusubilo ulu tuli nalo ulwakwisakwikala nubumi ubununu kisita kubina pamo ifyakubaba nkisu ikipya iki kikwisa.​—Rom. 15:4.

10. Nongwa yafiki Isang akakindilile ukusulumania bo apangile ingozi?

¹⁰ Isang, uyu ikwikala ku Nigeria, apangile ingozi, isi syapangisye ukuti alemale. Dokotala wake alimbulile ukuti atisakwenda kangi. Umwene atile, “Nasulumenie fiyo mundumbula. Loli ngimba umwene awile amaka? Hayi. Ngimba findu fiki fyalintulile? Umwene atile, “Une nunkasi wangu tukalekile ukwiputa kwa Yehova nukumanyila Amasyu ghake. “Kangi tukughelaghela ukundaghisya ifindu ifinunu ifi tuli nafyo, bo ulusubilo ulwakwisa kwikala nkisu ikipya ikya Kyala.”

11. Ngimba Cindy alwaghile bulebule ulusekelo pakabalilo aka abinagha?

¹¹ Cindy uyu, ikwikala ku Mexico, dokotala wake alimbulile ukuti ali nimbungo iyi ikuya pakufwa nayo. Ngimba abombile isyafiki ukuti ifimbilisye? Pakabalilo aka ambililagha ubutuli bwa kukipatala, iyipagha fiyo pambombo yakufumusya isiku lililyosa. Umwene atile: “Isi syandulagha ukuti ninong’oneleghe ifindu ifingi m’malo mwakwinong’onela isya opaleshoni pamo muno nipilikilagha ifyakubaba. Isi syo nalondiwagha ukubomba: Pakabalilo aka nayobesaniagha na badokotala nabalalusyagha isyakufwana nimbumba syabo. Ukufuma apo, nabalalusyagha inongwa iyi basalile ukubomba imbombo iyakutamya iyi. Linga bamwile, kwayagha kupepe ukumanya inkhani isi syabaghile ukubafika pandumbula. Bingi bayobagha ukuti utubalilo twingi ababine batikubalalusya abadokotala ukuti, ‘Ngimba mukwipilika bulebule?’  Abene balindaghisisye panongwa yakuti nabapasikisyagha. Bamo balimbele amanambala ghabo gha mafoni. Yonongwa yake pakabalilo ka ndamyo aka, nasimenye ukuti Yehova ikuya pakundula ukwifimbilisya kundamyo. Loli naswighile fiyo panongwa yalusekelo ulu alimbele.”​—Mbu. 15:15.

12-13. Ngimba ababine bamo bikufwanisya bulebule ukufumusya kangi ifyakukongapo fyake fyo filiku?

¹² Aba bikubina babaghile ukuwa amaka panongwa yakuti bakabaghila ukufumusya ukufwana na muno abene bikulondela. Loli bingi bikughelaghela ukusyagha injila isyakufumukisya. Ku United States, umulumbu Laurel abikiwe pa mashini agha ghantulagha ukutuya kwa fyinja 37. Kangi ali na kansa, bampangilemo opaleshoni utubalilo twingi kangi ali nimbungo isingi mumbili. Nalinga ukuti aghaghana nindamyo inywamu isi, loli sikampangisya ukuti aleke ukufumusya. Umwene abafumukisyilagha abanesi na bangi aba bisagha pakunketa. Ngimba ifyakukongapo fyake fyo filiku? Umwene abatulile abandu abakufwana 17 ukuti bammanye Yehova. *

¹³ Richard, unkulumba wa ku France, ali nifundo inunu ku aba bakabaghila ukusokako ku malo agha bikubasungilako abandu abakangale. Umwene atile, “Nasakisyagha ukuti babikeghe amabuku na magazini ghamo pamalo agha abandu babaghile ukughabona. Linga abandu bikukinda, bikuya pakuketa nukulalusya pabumalilo tubaghile ukwanda ukuyobesania nabo. Isi sibaghile ukubakasya abakamu na balumbu aba bakabaghila ukufwanisya ukufumusya ku nyumba ni nyumba.” Bosa aba bakabaghila ukusokapo pa kaya kabo, babaghile ukufumusya ukwendela mu bakalata pamo pafoni.

14. Ngimba Umwalafyale Davidi atunangisye ikifwanikisyo kiliku?

¹⁴ Panongwa ya bukangale, ububine, nindamyo isingi tukabaghila ukwambilila ububombeli ubu twalondagha mu gulu lya Yehova. Linga tuli nindamyo bo isi, tubaghile ukumanyilako kukifwanikisyo kya Mwalafyale Davidi. Bo abuliwe ukuti atikuya pakuyenga itempile, imbombo iyi aghulilagha ukuti asabombe, alintulile uyu Kyala alinsalile ukuti ayenge. Davidi aliyipile mwakutulapo nindalama ukuti itempile liyengiwe. Iki kifwanikisyo kinunu fiyo ikyakuti tukongeghe.​—2 Samu. 7:12, 13; 1 Syambu. 29:1, 3-5.

15. Ngimba Hugues amasisye bulebule indamyo yakuwa amaka?

¹⁵ Panongwa yakuti Hugues unkamu wa ku France abinagha fiyo, alekile ukuya nkulumba wakipanga kangi alekile ukubomba imbombo simo isya pakaya. Umwene alembile ukuti: “Pakwanda, niketagha ukuti ngali wakulondiwa kangi nawile amaka. Loli bo akabalilo kakindilepo, naketile ukuti kwakulondiwa ukwitikisya ukuleka  ukubomba fimo kangi nali walusekelo ukumbombela Yehova nalinga naghanagha nindamyo. Ngughelaghela ukubomba isi mbaghile ukufwanisya. Mwakufwana itolo na Gidioni, na banyambala bake 300 aba bosa bakatele, nanine nguya pakukindilila ukwiyula.”​—Balo. 8:4.

16. Ngimba tukumanyilako isyafiki ku bandumi?

¹⁶ Abandumi abasubiliwa kifwanikisyo kinunu kumyitu. Nkabalilo ka Mwalafyale Ahabu, Yehova ababulile abandumi ukuti basakisye injila isi abaghile ukumfundila umwalafyale uyu. Abandumi bingi bayobilepo amasakisyo ghabo. Loli Kyala alinsalile uwandumi yumonywene nukumbula amasakisyo ghake agha ghabaghile ukutula. (1 Banyaf. 22:19-22) Ngimba abandumi abangi abasubiliwa bawile amaka nukwilalusya ukuti, ‘Nongwa yafiki nataghagha akabalilo ukuyoba amasakisyo?’ Tukaya nubuketi ubwakusubila ukuti syo babombile. Abandumi bakwiyisya fiyo kangi bikulonda ukuti ulughindiko losa lubukeghe kwa Yehova.​—Balo. 13:16-18; Ubuset. 19:10.

17. Ngimba tukulondiwa ukubomba isyafiki linga tukwiketa ukuti tukaya bakulondiwa panongwa yakuti tukaya nulusako lwa bubombeli?

¹⁷ Tukumbukeghe ulusako ulu tuli nalo ulwakufumusya ingamu ya Kyala nu Bunyafyale bwake. Tubaghile ukupeliwa ububombeli pamo bubaghile ukumalika loli bukaya bo ubu bukutupangisya ukuti tuyeghe bakulondiwa fiyo kwa Kyala. Loli linga tuli bakwiyisya tukuya bakulondiwa fiyo kwa Yehova na ku bakamu na balumbu bitu. Po lelo tunsumeghe Yehova ukuti atutule ukukindilila ukuya bakwiyisya. Twinong’oneleghe ififwanikisyo ifinunu ifya babombi ba Yehova aba bali bakwiyisya aba bikuyobiwa M’masyu ghake. Mwiyipeghe fiyo ukubatula abakamu munjila iyi mubaghile ukufwanisya.​—Sal. 138:6; 1 Pet. 5:5.

18-19. Ngimba tubaghile ukukindilila bulebule ukuya balusekelo nalinga abandu batikupilikisya amasyu amanunu nkighaba kyitu?

¹⁸ Ngimba utubalilo tumo mukuwa amaka panongwa yakuti abandu ba nkighaba kyinu batikuhoboka namasyu amanunu pamo abandu banandi itolo bikwaghiwa ntwaya twabo? Mfyakubombiwa bo ifi, ngimba tubaghile ukubomba isyafiki ukuti tukindilileghe ukuya balusekelo? Injila simo isyakutula sikwaghiwa mu bokosi ilyakuti “ Injila Isi Sibaghile Ukubatula Pabufumusi Bwinu.” Kangi kwakulondiwa ukubuketa kanunu ubufumusi. Bulebule?

¹⁹ Mwiyuleghe pakufumusya ingamu nu  Bunyafyale bwa Kyala. Yesu ayobile mwakupilikiwa kanunu ukuti banandi bisakunkongagha. (Mat. 7:13, 14) Linga tuli mubufumusi, tukuya nulusako lwakubomba na Yehova, Yesu na bandumi. (Mat. 28:19, 20; 1 Kor. 3:9; Ubuset. 14:6, 7) Yehova ikubakwabila kumyake abandu aba bikulonda ukumbombela. (Yoh. 6:44) Po lelo, linga umundu atikulonda ukupilikisya amasyu ghitu pakabalilo aka, lumo isakupilikisya pakabalilo akangi.

20. Ngimba ilemba lya Yeremiya 20:8, 9 likutumanyisya isyafiki pa nkhani ya kuleka ukuwa amaka?

²⁰ Tubaghile ukumanyilako nyingi ku nsololi Yeremiya. Atumiwe ukuti afumusyeghe nkighaba iki abandu bakapilikisyagha amasyu amanunu. Bantukagha nukunyoza “ilisiku lyosa.” (Belenga Yeremiya 20:8, 9.) Awile fiyo amaka kangi alondagha ukuleka ukufumusya. Loli akalekile. Nongwa yafiki? “Amasyu” gha Yehova ghafwanagha moto ghukokya nkati mfifupa fya Yeremiya kangi atoliwagha ukughusimya. Mo muno nanuswe tubaghile ukwipilikila linga tukumanyila nukwinong’onelapo fiyo Amasyu gha Kyala. Linga tukubomba isi ulusekelo lwitu lukuya pakongelela kangi abandu bingi bikuya pakutupilikisya.​—Yere. 15:16.

21. Ngimba tubaghile ukuleka bulebule ukuwa amaka pandamyo yiliyosa?

²¹ Deborah asyaghenie ukuti “Ukuwa amaka kyo kilwilo ikyamaka iki Setano ikubombela.” Loli ifilwilo fya Setano fikabaghila ukufwana nifya Yehova. Polelo linga muwile amaka pafifukwa filifyosa, munsumeghe Yehova ukuti abatule. Umwene ikuya pakubatula ukwifimbilisya kufindu ifibibi nukuwa amaka. Ikuya pakubatula pandamyo ya bubine. Ikuya pakubatula ukuti mubuketeghe kanunu ububombeli ubu mukubomba. Kangi ikinywamu fiyo, muntaghileghe syosa isi mukwiyaya nasyo Tata witu wakumwanya. Nubutuli bwake, mukuya pakuleka ukuya bogha.