1. Me yọ nọ sabu phia ọke ẹhẹn ọwan orho seriotọre?

ỌWAN a dẹrughwaroghwu ebẹnbẹn kẹdẹkẹdẹ, ji damoma nyerẹn ghele aye. Ọrẹn, ọ bẹn re ne nyerẹn ghele ebẹnbẹn na ọke ẹhẹn ọwan orho seriotọre. Omarana, o fori ne ni ẹhẹn ro seriotọre rhiẹ ohi rọ nọ sabu so uduefigbere, ohinmi ọrhẹ aghọghọ ọwan. Proverbs 24:10 ọrhọ ta: “Ẹhẹn ọnọ orho seriotọre uvuẹn ẹdẹ ọrẹ ukpokpogho, omẹgbanhon ọnọ nẹ ono riotọre.” Ẹhẹn ro seriotọre ọnọ sabu lẹrhẹ ọwan vwiẹlẹ, rọ nọ lẹrhiẹ bẹn re ne din ebẹnbẹn.

2. Me yọ nọ sabu lẹrhẹ ẹhẹn ọwan seriotọre, me ye ne yono kpahen uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana?

² Ekwakwa buebun ina sabu lẹrhẹ ẹhẹn ọwan seriotọre—ezẹko era vwa mẹrẹn, erọrọ era mẹrẹn. Aye ina sabu rhiẹ ijẹgba, ovwiẹlẹme ọwan, ọrhẹ emiamo. Aye ina ji sabu rhiẹ owian ra guọlọre uvuẹn ogame i Jehova, ro vwo te ọwan obọ yanghene ọrẹ e ghwoghwo uvuẹn okogho ihworho i vwe kwe kerhọ. Uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana, ene yono kpahen ekwakwa ezẹko ri na sabu ha userhumu rẹn ọwan nyerẹn ghele ẹhẹn ro seriotọre.

3. Me yọ nọ sabu ha userhumu rẹn ọwan ha ukẹro ro serhọ ni ijẹgba ọwan?

³ Ọ phẹrẹre rẹ ẹhẹn ọwan ono seriotọre fọkiẹ ijẹgba ọrhẹ orusọ ọwan. Omarana, ana sabu roro taghene fọkiẹ ovwiẹlẹme ọwan, Jehova ọ ha uphẹn rẹn ọwan ruẹ akpọ ọkpokpọ na-a. Aruẹ iroro ọrana ọ sọre. Ukẹro ọgo ye ne ni ijẹgba ọwan? Baibol na ọ tare taghene jokpanẹ i Jesu Kristi ọvo, ituakpọ ephian “iruedandan.” (Rom. 3:23) Ọrẹn, Jehova ọ vwọ tẹnrovi orusọ ọwa-an, yanghene fiẹrorhọ taghene ene rhiẹ ihworho ri gbare-e. Ukpomaran, ọye Ọsẹ  ro vwo ẹguọlọ rọ guọlọ ha userhumu rẹn ọwan. Ọye o ji vwo erhionrin. O rheri taghene ọwan buebun a damoma ruẹ oborẹ ọgbare, ji damoma ha ukẹro ro serhọ ni oma ọwan, ọye o ji mwuegbe rọ nọ ha userhumu rẹn ọwan.—Rom. 7:18, 19.

4-5. Marhẹ 1 John 3:19, 20, o ru ha userhumu rẹn imizu emẹse awanva wọnrọn haso ẹhẹn ro seriotọre?

⁴ Roro kpahen udje i Deborah ọrhẹ Maria. * Ọke i Deborah ọ ha ọmọvwerhe, e ruruie gbalogbalo rọ lẹrhẹ ofa ruiẹ. E vwe jirie orho ruẹ emru serhọ-ọ. Omarana, nọ ha ukẹro sakamu ni omayen. Ọrhọ tobọ ru ibiẹ orusọ, no nie taghene ọye orharhere ohworho. Maria o ji vwo aruẹ obẹnbẹn ọrana. Ihworho ekrun ọnẹyen e ruie nẹ ofa ọ ruẹ. Omarana, nọ ha ukẹro sakamu ni omayen. Ọke ro ji bromarhame hin, no roro taghene o mwuovwan ro no rhiẹ Oseri Jehova-a!

⁵ Ọrẹn, imizu emẹsa awanva enana, a dobọ ogame i Jehova ji-i. Mesoriẹ? Fọkime aye i donron ebẹnbẹn aye vwe i Jehova ọrẹ ẹrhomo. (Ps. 55:22) Aye ni yonorin taghene Jehova o rhe kpahen ekwakwa ibiobiomu ri phia rẹn ọwan vrẹn ne, ọrhẹ iroro ọsọsọ ro kpokpo ọwan. Jehova ọ ji mẹrẹn iruemru irhorhomu re vwori, orho rhianẹ ọwan e roro taghene e vwo iruemru irhorhomu owuorowu-u.—Se 1 John 3:19, 20.

6. Me yẹ ohworho rọ vwanriẹn orusọ ye ọnọ sabu ru?

⁶ Ohworho rọ damoma ro no fi orharhere uruemru kparobọ, ọnọ sabu rharhumu vwobọrhọ orusọ na jeghwai vwo ẹhẹn ro seriotọre. Itiọrurhomẹmro, ẹhẹn ọwan o kpokpo ọwan erhe ru sọ. (2 Cor. 7:10) Ọrẹn, o fo no kpokpo ọwan phan, nọ lẹrhẹ ọwan ni oma ọwan sakamu-u, jeghwai rhe roro: ‘Mẹmẹ orharhere ohworho. Jehova ọ sabu harhomi mẹ dẹ-ẹ.’ Aruẹ iroro ọrana ọ gba-a, ọnọ ji sabu lẹrhẹ ọwan dobọ ogame i Jehova ji. Karorhọ oborẹ e seri uvuẹn Proverbs 24:10—omẹgbanhon ọwan ono riotọre ọke ẹhẹn ọwan orho seriotọre. Omarana, jenẹ a “kwaphiẹ ekwakwa serhọ” rhẹ Jehova nyoma ra na nẹrhomo vwe yi nọ harhomu ọwan. (Isa. 1:18) Ọke i Jehova ọrhọ mẹrẹn taghene oborẹ wu ruru na ọ daruọ, nọ nọ harhomuo. Habaye, bru ekpako ukoko nya. Aye ine vwo erhionrin ha userhumu wẹn rharhumu vwobọrhọ ogame i Jehova.—Jas. 5:14, 15.

7. Mesoriẹ o vwo fo nẹ ẹhẹn ọwan o seriotọre ọke ra damoma re ne ru oborẹ ọgbare?

⁷ Jean-Luc, ro rhiẹ ọkpako ukoko obẹ i France, ọ ha urhebro ọnana rẹn eri  vwo obẹnbẹn: “Ohworho ọvwata uvuẹn ukẹro i Jehova, orhiẹ ohworho ro vwo ruẹ ọdanda-an, ọrẹn ohworho rẹ orusọ ye ọ dariẹ, nọ ji ghwẹriẹ.” (Rom. 7:21-25) Omarana, wu vwe roro taghene wẹwẹ ọrharhere ohworho-o, orhianẹ wu vwo obẹnbẹn. Karorhọ taghene o vwo ohworho rọ gbare obaro Osolobrugwẹ-ẹ. Ọwan ephian i guọlọ ẹghẹlẹ ọphẹ i Jehova nyoma izobo otan na.—Eph. 1:7; 1 John 4:10.

8. Ẹhẹn ọwan orho seriotọre, ayọmo yi na sabu ha userhumu rẹn ọwan?

⁸ Imizu ukoko na ina sabu ha urhebro rẹn ọwan! Aye ina sabu kerhọ ọwan ọke arha guọlọ ta ebẹnbẹn ọwan, jeghwai yẹ ọwan urhebro. (Prov. 12:25; 1 Thess. 5:14) Joy, omizu ọmase ro rhirhiẹ Nigeria, ro nyerẹn ghele ẹhẹn ro seriotọre ọrhọ ta: “Imizu ukoko na i dabu ha userhumu mẹ. Userhumu aye i haphia o djephia taghene Jehova ọ kpahenrhọ ẹrhomo mẹ. Mi tobọ yono oborẹ a ha urhebro rẹn awọrọ rẹ ẹhẹn aye o seriotọre.” Ọrẹn, o fori na karorhọ taghene orhiẹ ọke ephian yẹ imizu ukoko na ine rhe sẹ a guọlọ urhebro-o. Omarana, ana sabu bru imizu ri te edje nya, jeghwai nekpẹn userhumu mie aye.

9. Marhẹ Psalm 41:3 ọrhẹ 94:19 ono ru yẹ ọwan urhebro?

⁹ Nekpẹn userhumu mie i Jehova. Ọ bẹn oma ọnọ merhen ọwan ọke erhe kpomẹ, maido orho rhiẹ emiamo ọgbogbanhon. Dedevwo Jehova ọ vwọ nyoma igbevwunu simi ọwan inyenana-a, ọrẹn ọ ha urhebro rẹn ọwan ji yẹ ọwan omẹgbanhon re ne din. (Se Psalm 41:3; 94:19.) Jerẹ udje, ọnọ sabu ha omizu uvuẹn ukoko na ha userhumu rẹn ọwan wian uvuẹn oghwa yanghene lele ọwan dẹ ekwakwa. Ọnọ ji sabu sun imizu na nẹ aye i lele ọwan nẹrhomo. Yanghene karorhọ ọwan ekete i Baibol ri na yẹ ọwan urhebro, jerẹ ifiẹrorhọ akpọ ọkpokpọ ro vwo vwo emiamo ọrhẹ omiamiamo.—Rom. 15:4.

10. Mesoriẹ ẹhẹn Isang ọ vwọ daji erhirhiẹ eseriotọre ọke ro vwo asidẹti hin?

¹⁰ Isang, ro rhirhiẹ i Nigeria, o vwo asidẹti rọ lẹrheriẹ rhiẹ ukpolo. Idokitọ ye nọ ta riẹn taghene ọ sabu nya ghwomara-an. Isang nọ tare, “Ẹhẹn mẹ ọ taghare jeghwai ghwọghọ.” Ọrẹn nọ daji erhirhiẹ ọrana? Ẹjo! Me yọ ha userhumu riẹn? Nọ tare, “Mẹmẹ ọrhẹ ane mẹ na nẹrhomo ọke ephian vwe i Jehova jeghwai yono i Baibol na. Ame ni ji brorhiẹn ame ine roro kpahen ebrurhọ ame a mẹrẹn, kugbe ifiẹrorhọ arhọ i bẹmẹdẹ uvuẹn akpọ ọkpokpọ na.”

11. Marhẹ i Cindy o ru vwo aghọghọ ọke ro kpomẹ?

¹¹ Cindy, ro rhirhiẹ i Mexico, o vwo emiamo-rọ nọ sabu kpe yi hwu. Marhẹ o ru din erhirhiẹ na? Ọke ro riẹ omesimo, no brorhiẹn ro no ghwoghwo kẹdẹkẹdẹ. Nọ tare: “Nyoma ọnana, ni mi sabu tẹnrovi awọrọ ukperẹ ono rhiẹ omesimo na, omiamiamo na yanghene erhirhiẹ mi havwọ na. Ọnana yẹ oborẹ mi ruru: Ọke mie lele idọkitọ yanghene inọsu tẹmro, ni mia nọ kpahen ekrun aye. Orho ru, ni mia nọ oborẹ ọsoriẹ aye a wian owian ọgbogbanhon ọnana. Ọke ọrana, ni mia sabu djẹ urhomu-ẹmro ro jerẹ aye. Buebun aye i tare taghene ihworho ri rhiẹ omesimo i vwa kiki nọ sẹ, ‘Oma aye o dori-i.’ Buebun aye i ji kpẹme mẹ mia nekpẹn aye. Ezẹko i tobọ yẹ mẹ inọmba ifonu aye. Uvwre ọke ọgbogbanhon uvuẹn akpenyerẹn mẹ, Jehova ọ yẹre mẹ aghọghọ mi vwe roro rhọ!”—Prov. 15:15.

12-13. Marhẹ imizu ezẹko re kpomẹ yanghene ri ho ne, e ru sabu ghwoghwo, me yo nerhumie rhe?

 ¹² Ẹhẹn ihworho re kpomẹ yanghene eri ho ne, ọnọ sabu seriotọre fọkime aye i vwe vwobọrhọ owian aghwoghwo na te ekete aye i guọlọre-e. Ọrẹn, buebun aye e ji ghwoghwo. Uvuẹn United States, omizu ọmase owu re se Laurel, ọ ha imashini rọ ha userhumu riẹn mwuẹhẹn emrẹ ẹgbukpe 37! O din emiamo ikansa, omẹbẹrẹ ọgbogbanhon ọrhẹ emiamo ophianronma. Ọrẹn, udabọ erhirhiẹ egbogbanhon enana, Laurel o ji ghwoghwo. O ghwoghwo rẹn inọsu ọrhẹ ihworho erọrọ ri ma ha userhumu riẹn uvuẹn oghwa. Me yo nerhumie rhe? Ọ ha userhumu rẹn ihworho ri te 17 yono kpahen Jehova! *

¹³ Richard, ro rhiẹ ọkpako ukoko obẹ i France, ọ ha irorẹdje orhorhomu phia rẹn eri ha oghwa fọkiẹ emiamo yanghene ri ha ekete ra hẹrote ihworho re kpomẹ. “Ono rhomu wu rhe fi ẹbe sansan rhẹ ekete wu siyẹ, rẹ ihworho ina sabu mẹrẹn. Ọke ihworho a nyavrẹn, aye ina mẹriẹn jeghwai nọ kpahiẹn. Ọnana ọnọ sabu ha userhumu rẹn imizu ri vwa sabu ghwoghwo nẹ oghwa riẹ oghwa.” Eri vwa sabu nẹ oghwa aye, ina sabu ghwoghwo nyoma ileta yanghene ifonu.

14. Omamọ udje ọgo yẹ Orodje David o djeri?

¹⁴ Fọkiẹ ọho, emiamo yanghene erhirhiẹ erọrọ, a sabu mwuovwan uphẹn ẹga ezẹko uvuẹn ogame i Jehova-a. Arha ha uvuẹn erhirhiẹ ọrana, ana sabu yono nẹ udje Orodje David. Ọke ra ta riẹn taghene ọ bọn oghwa ẹga Osolobrugwẹ-ẹ—ro rhiẹ oborẹ i David ọ guọlọ ru—nọ ha userhumu rẹn ohworho ri Jehova ọ djẹre nọ wian owian na. David no toro itetoro buebun fọkiẹ owian na. David ghini omamọ udje ro fori na hẹrokele!—2 Sam. 7:12, 13; 1 Chron. 29:1, 3-5.

15. Marhẹ Hugues o ru fi ẹhẹn ro seriotọre kparobọ?

¹⁵ Fọkiẹ emiamo, Hugues ro omizu ọhworhare ro rhirhiẹ i France, ọ vwọ rhọ ga ẹrhẹ ọkpako ukoko-o, ọ vwọ tobọ sabu wian ewian ekokamu uvuẹn oghwa ye-e. Nọ tare: “Ọke ukaro, ẹhẹn mẹ o seriotọre omamọ, ni mie ni oma mẹ sakamu. Ọke oru, ni mi mẹrẹnvwrurhe taghene o fori ne mi ha ukẹro ro serhọ ni erhirhiẹ mẹ, ọrana ọ ha userhumu mẹ ga i Jehova rhẹ aghọghọ. Mi brorhiẹn mi ne je fiobọrhotọre. Jerẹ Gideon ọrhẹ  ehworhare awan uzusionrin esa, rẹ oma ọ bẹnren na, mi ne nyerẹn ghele erhirhiẹ mẹ!”—Judg. 8:4.

16. Me ya na sabu yono mie emakashe na?

¹⁶ Emakashe na obọdẹn udje. Uvwre ọke usun Orodje Ahab, Jehova nọ ha use rẹn emakashe na nẹ aye i ha irorẹdjẹ phia kpahen oborẹ ene ru phiẹ orodje Ahab rhọ. Emakashe ezẹko ni ha irorẹdjẹ aye phia. Ọrẹn, irorẹdjẹ ọmakashe owu yi Jehova ọ djẹre, jeghwai ta taghene ono vwo efikparobọ. (1 Ki. 22:19-22) Ẹhẹn emakashe ere hẹrhẹre na no seriotọre, rọ lẹrherẹ aye roro, ‘Mesoriẹ mie kpọke tẹmro dede’? Ẹjo, aye e ruẹ omara-an. Emakashe na i ghini vwo omeriotọre, aye i ji guọlọ họghọ rẹn Jehova.—Judg. 13:16-18; Rev. 19:10.

17. Me yo fori ne ru orhianẹ ẹhẹn ọwan o seriotọre fọkime e vwo uphẹn ẹga ra guọlọre-e?

¹⁷ Karorhọ uphẹn re vwori re ne ghwoghwo odẹ Osolobrugwẹ ọrhẹ Uvie yi. Ana sabu wene ewian ọwan, ọrẹn orhiẹ erana yi lẹrherẹ ọwan ghanren rẹn Jehova-a. Omeriotọre ọrhẹ uruemru dẹndẹn, yi na lẹrhẹ ọwan ghanren rẹn Jehova ọrhẹ imizu ukoko na. Omarana, nẹrhomo vwe i Jehova nọ ha userhumu wẹn sẹrorẹ uruemru dẹndẹn ọrhẹ omeriotọre. Roro kpahen omamọ idje ihworho ri vwo omeriotọre ọrhẹ uruemru dẹnden uvuẹn i Baibol na. Vwo ẹhẹn wu na ha userhumu rẹn imizu ukoko na ọrẹ kizede kizede.—Ps. 138:6; 1 Pet. 5:5.

18-19. Marhẹ wu ne ru vwo aghọghọ uvuẹn owian aghwoghwo na orhianẹ ihworho i vwa kerhọ-ọ?

¹⁸ Ẹhọn o seriotọre ọkezẹko fọkime ọhọhọre taghene ihworho uvuẹn okogho we ghwoghwo, i vwa kẹrhọ yanghene buebun aye i vwe rhirhiẹ oghwa-a? Uvuẹn erhirhiẹ ọrana, me wu na sabu ru ne wu sẹrorẹ aghọghọ ọnọ yanghene vwo aghọghọ rhọ? Ana sabu mẹrẹn irorẹdje ezẹko uvuẹn ekpeti na “ Izede wu ne ru Mẹrẹn Aghọghọ Uvuẹn Owian Uvie na.” Ọ ji ghanren na ha ukẹro ro serhọ ni owian aghwoghwo na. Me yẹ ọrana o mevirhọ?

¹⁹ Tẹnrovi aghwoghwo odẹ Osolobrugwẹ ọrhẹ Uvie yi. Jesu ọ tare taghene ihworho krẹn yi na nya uvuẹn izede arhọ na. (Matt. 7:13, 14) Arha ha uvuẹn aghwoghwo na, e vwo uphẹn re lele i Jehova, Jesus ọrhẹ emakashe na wian kugbe.  (Matt. 28:19, 20; 1 Cor. 3:9; Rev. 14:6, 7) Jehova ọ guọlọ ihworho ri vwo ẹhẹn aye ina ga ye. (John 6:44) Omarana, orhianẹ ohworho ọ guọlọ kerhọ vwana-a, ọnọ sabu kerhọ ọke ọrọrọ.

20. Me yẹ Jeremiah 20:8, 9 o yonirin ọwan kpahen oborẹ ene ru fi ẹhẹn ro seriotọre kparobọ?

²⁰ Ana sabu yono ekwakwa buebun mie ọmẹraro Jeremiah. O ghwoghwori uvuẹn okogho ihworho i vwe kiki kerhọ. Aye na haye djechẹẹ, ji hinmaro kpahiẹn “kẹdẹkẹdẹ.” (Se Jeremiah 20:8, 9.) Ẹhẹn yen no seriotọre uvwre ọke owu, te erhirhiẹ rọ guọlọ dobọ owian aghwoghwo na ji. Ọrẹn, ọ dobọ ji-i. Mesoriẹ? “Ẹmro i Jehova,” ọ họhọ erhanren uvuẹn oma i Jeremiah, omarana ọ sabu dobọ ji-i! Omaran ono ji rhirhiẹ rẹn ọwan inyenana, ọke Ẹmro Osolobrugwẹ ọrhọ vuọn ẹhẹn ọrhẹ ọmudu ọwan. Ọnana yẹ iroro ọrọrọ rọ lẹrhẹ ọwan yono i Baibol na, ji roro kodo kpahiẹn. Omarana, aghọghọ ọwan nọ nọ sabu bunrhọ, ihworho ni na ji kerhọ ọwan.—Jer. 15:16.

21. Marhẹ ene ru fi ẹhẹn ro seriotọre kparobọ?

²¹ Deborah ra hunute vrẹn ne nọ tare, “Ẹhẹn ro seriotọre ona ọgbogbanhon rẹ Echu ọ ha wian.” Ọrẹn, Jehova ọ gbanhon ghwẹ ena Echu ọ ha ruiruo. Omarana, ẹhọn orho seriotọre, nẹrhomo vwe i Jehova nọ ha userhumu wẹn. Ọnọ ha userhumu wẹn nyerẹn ghele ijẹgba ọrhẹ ovwiẹlẹme enọ. Ọnọ hobọtua ọke we rhe kpomẹ. Ọnọ ha userhumu wẹn ha ukẹro ro serhọ ni ewian enọ uvuẹn ukoko na. Habaye, ọnọ ha userhumu wẹn ha ukẹro ro serhọ ni owian aghwoghwo na. Omarana, nẹrhomo vwe i Jehova, jeghwai ta oborẹ ọ ha ẹhọn riẹn. Nyoma userhumu ọnẹyen, wu na sabu fi ẹhẹn ro seriotọre kparobọ.