1. Nkinyi kilombene kukitshika su twibabofule kwishimba?

EFUKU dyoso atupetaa nkalakashi, na atukitaa mwetu moso bwa kwiyikambila. Anka, t’omono’shi atupwiyaa nkalakashi yetu patushi babofule kwishimba? Nyi bwakinyi abitungu tumone kubofula kwishimba bu ngifi afiki mukwitwiba lukulupilo lwetu, kunyinga kwetu kw’eshimba na muloo. Nkindji 24:10 amba’shi: “Su obofula efuku dya mpombo, byaabya bukome bwobe mbupeela!” Eyendo’shi kubofula kwishimba nkulombene kwitukaka bukome bwatudi nabo lukalo bwa kunyingiila nkalakashi ya mu nshalelo.

2. Nkinyi kilombene kwitubofusha kwishimba, na kinyi kyatutaluula mu uno mwisambo?

² Kwi bintu bi bungi bilombene kwitubofusha kwishimba​—bingi abimweka, na bingi tabimweka. Mu bintu bilombene kwitubofusha kwishimba mwi, kukutwa kwa kupwidjika, kubofula na mukumbo. Twi balombene dingi kubofula kwishimba pa mwanda wa kukutwa kupeta mashito kampanda atukumiinanga kupeta mu ndumbulwilo a Yehowa, sunga’shi atulungula mukandu wibuwa mu teritware e bantu bash’abeukumiina. Mu uno mwisambo, atutaluula ingi myanda yatudi balombene kukita bwa kukambila kubofula kwishimba.

3. Nkinyi kilombene kwitukwasha bwa kwikala na nkatshinkatshi pabitale kukutwa kwetu kwa kupwidjika?

³ Mbibofule bwatudya kukutwa nkatshinkatshi pabitale kukutwa kwetu kwa kupwidjika na kubofula kwetu. Pa mwanda wa bino, twi kumona’shi mwanda wa milwisho yetu, Yehowa ta mulombene kwitutwesha mu nsenga ipya. Uno mweneno e bubi. Mushindo kinyi watudya kumona kukutwa kwetu kwa  kupwidika? Bible alesha’shi kukatusha nka Yesu, bantu boso “mbakite milwisho.” (Lom. 3:23) Anka, Yehowa t’akimbaa bilubilo byetu sunga kutengyela’shi tukite myanda mu mushindo upwidikye. Kadi nyi Nshetu sha kifulo akumiina kwitukwasha. Dingi e na lwishinko. Kwete kumona byatwitatshisha bwa kulwa na kubofula kwetu na kukambila mweneno e bubi atudi naye pabitutale, na e peepi bwa kwitukwasha.​—Lom. 7:18, 19.

4-5. Muyile 1 Yowano 3:19, 20, bwakinyi bano bakwetu bakashi badidi ta mbabofule kwishimba?

⁴ Tutaluuleyi kileshesho kya Deborah na Maria. * Pabadi ki mukinga, Deborah abadi abamukitshina myanda mu mushindo ubadi aumubofusha kwishimba. T’abadi abakamba kumutumbula. Nyi bwakinyi babangile kwikala na mweneno e bubi pabimutale aye nabene. Nsaa yakitshi tubilubilo tupela, epusha nkabu’shi ta mulombene kukita kintu ki buwa. Maria badi naye namu mupete mwanda wi bino. Bena kifuko naye abadi abamukwatshisha buufu. Nyi bwakinyi badi epusha bu shi na muulo. Kunyima kwa kubatshishibwa, badi nk’epusha buye shi mulombene kwikala Temwe a Yehowa!

⁵ Anka bano bakwetu bakashi babidi ta mbalekye kufubila Yehowa. Bwakinyi? Mwanda abadi bamusumbwile bushito bwabo mu luteko pakumulungula byoso bibabadi abapusha. (Mis. 55:22) Abatundwile’shi Nshetu e mwiyilu auku’shi myanda yetu ya kala ngilombene kwitubofusha. Na amonaa ngikashi i buwa yatudi nayo​—sunga yatushi bya kutundula atwe banabene.​—Badika 1 Yowano 3:19, 20.

6. Muntu e kukita kinyi su akituula dimo milwisho yadi mupwe kukita?

⁶ Muntu mulombene kukita mwaye moso bwa kuleka kukita kintu kampanda ki bubi. Anka mulombene kwibikita dingi na bino bi kumubofusha kwishimba. Eyendo’shi, bi buwa twipushe bi bubi nsaa ya tukitshi mulwisho. (2 Kod. 7:10) Anka, t’abitungu twinyongole bikilekile pabitale milwisho yatudi bapwe kukita na kupwandjikisha’shi: ‘Ntshi na muulo. Yehowa ta mulombene kunfwila lusa.’ Bino binangu ta bi buwa mwanda mbilombene kwitutakula mu kuleka kufubila Yehowa. Tentekyesha byatubadikanga mu Nkindji 24:10​—bukome bwetu abwikala bupeela nsaa yatudi babofule kwishimba. Pamutw’a byabya, ‘esambe’ na Yehowa mu luteko na omutekye lusa. (Yesh. 1:18) Nsaa ayimono Yehowa’shi bwelanga binyibinyi na’shi okumiina kushintuluka, akufwila lusa. Na dingi, mona bakulu. Abakukwasha bwa’shi walushuule kipwano kyobe n’Efile Mukulu.​—Shak. 5:14, 15.

7. Bwakinyi t’abintungu tubofule kwishimba su atwitatshisha bwa kukita bi buwa?

 ⁷ Jean-Luc ungi mukulu a mu France alungulaa baba babofule’shi: “Muntu mululame ku meso a Yehowa, ta muntu sha kita milwisho nya, nyi muntu e nyongolaa bwa milwisho yaye na elangaa misuusa yoso.” (Lom. 7:21-25) Atwe boso atukitaa milwisho, nyi bwakinyi twi na lukalo lwa buntu bwa Yehowa, bwetupa ku bukwashi bwa nkuulo.​—Ef. 1:7; 1 Yo. 4:10.

8. Nsaa yatudi babofule kwishimba, mba nanyi balombene kwitukwasha?

⁸ Bakwetu bena Kidishitu mbalombene kwitunyingisha! Be kwituteemesha nsaa y’atwisamba nabo na kwitunyingisha. (Nki. 12:25; 1 Tes. 5:14) Joy ungi mukwetu mukashi a mu Nigeria badi alu na kubofula kwishimba amba’shi: “Nadya kwikala naminyi su tshi na bakwetu bena Kidishitu? Bakwetu balume na bakashi, nyi kishinkamisho akilesha’shi Yehowa kwet’aluula ku nteko yande. Ne mulongye mpa na bya kunyingisha baba babofule kwishimba.” Anka, abitungu tutentekyeshe’shi, bakwetu balume na bakashi ta mbalombene kuuka nsaa yoso’shi twi na lukalo lwa kunyingishibwa. Nyi bwakinyi abitungu twende kwi bena Kidishitu banyingye mu kikudi bwa kwibateka bukwashi.

9. Mushindo kinyi ulombene kwitukwasha Misambo 41:3 na 94:19?

⁹ Teka Yehowa bukwashi. Nsaa yatudi na maladi, bikishekishe maladi asha apu, mbilombene kwitwikela bukopo bwa kwikala na binangu bi buwa. Yehowa ta mulombene kwitupasha mu kilengyeleshi binobino nya, kwete kwitupa bukome bwatudi nabo lukalo bwa kunyingiila. (Badika Misambo 41:3; 94:19.) Bu kileshesho, mulombene kutakula bakwetu bena Kidishitu bwabadya kufika mu kwitukwasha pa kwitukitshina tungi tu midimo twa ku nshibo sunga kwituyila mu kisalwe. Mulombene kwibatakula bwabadya kuteka netu. Sunga’shi mulombene kwituntentekyesha bifundwe abinyingisha bi Mwiyiyi dyaye bu, lukulupilo lwi buwa lwa kwikala na nshalelo mupwidikye ku shi mikumbo na mitanyo mu nsenga ipya.​—Lom. 15:4.

10. Nkinyi kibadi kikwashe Isang bwa kukambila kubofula kwishimba kunyima kwaye kupeta masaku?

¹⁰ Isang mushale mu Nigeria, badi mupete masaku abadi amulekye na kilema. Doktere aye badi mumulungule’shi ta n’atambukye dingi. Isang amba’shi: “Nadi mutapikye kwishimba ngofu.” Batungunukile nka na kwikala mwinyongole su? Nya! Nkinyi kibamukwashishe? Amba’shi: “Ami na mukashi ande tatubadi balekye kuteka Yehowa na kwilongyela Eyi dyaye. Na twi na lutumbu bwa bintu byoso byadi mwitupe, mpa na lukulupilo lwa kwikala na muwa mu nsenga ipya.”

11. Mushindo kinyi ubadi Cindy mupete muloo nsaa ibadi na maladi?

¹¹ Cindy mushale mu Mexique, abadi bamukwate na mukumbo wi bukopo ubadya kumwipa. Mushindo kinyi ubadi munyingile? Pabadi ku lupitalo, badi mwate kitshibilo kya kutusha bu kamonyi efuku dyoso. Bafundile’shi: “Kukita bino kubadi akunkwasha bwa kutula binangu kwi bangi pamutwe pa kwibitula ku busungu bwa mutelo. Nadi nakitshi bino: Nsaa yanesamba na ba doktere sunga na ba munganga, nadi nebepusha pabitale bifuko byabo. Akupu, nebepusha bwakinyi mbasangule midimo i bukopo bwi bino. Kunyima kwa byabya, bibadi bibofule bwandya kusangula mutwe wa mwanda awibakumu ku mashimba. Be bungi abadi abakula’shi bi bukopo bodya kumona muntu e na maladi akwipusha’shi, ‘We naminyi?’ Na be bungi abadi abantumbula bwa kwibapasukila. Bangi abadi bampe mpa na ma nimero a ku mashibo abo sunga a telefone. Nadi nauku’shi Yehowa ankwasha bwandya kunyingiila lwalwa lukalakashi.  Anka nadi mukanye bungi bwa muloo unadi mupete!”​—Nki. 15:15.

12-13. Bantu be na maladi na balemane, mbalungule mukandu wibuwa naminyi, na mbipeta kinyi byabadi bapete?

¹² Muntu e na maladi sunga mulemane mulombene kubofula kwishimba mwanda wa’shi ta mulombene kukita bi bungi mu mudimo wa bulungudi bu byakumiina. Be bungi, mbapete mishindo ya kulungula mukandu wibuwa. Mu États-Unis, ungi mukwetu ababadi abetamina bu Laurel, badi mulale peepi na kyamo akimukwasha bwa kupuuka munda mwa bipwa 37! Na dingi badi na cancer, mbamubale misango i bungi, na badi na mukumbo wa mu kikoba. Sunga bibadi na ino nkalakashi i bukopo, tabadi muleke kulungula mukandu wibuwa nya, badi alungula ba munganga na bangi be na lupitalo abadi abafiki kwaye ku nshibo. Mbipeta kinyi byadi mupete? Badi mukwashe bantu 17 bwabadya kupeta kiukilo kya binyibinyi pabitale Yehowa. *

¹³ Richard ungi mukulu a mu France, e na mayele e buwa alombene kukwasha baba bashi bya kutuuka ku mashibo aabo sunga be ku mpitalo. Amba’shi: “Nebatekye bwabadya kwikala abatulu mikanda pa mbalo ayiyimono bantu. Nsaa y’abeyimono, mbalombene kwela nkonko. Bino mbilombene kukwasha bakwetu be na Kidishitu bashi bya kukita bulungudi bwa ku nshibo na nshibo.” Bano bashi bya kutuka kwabo ku nshibo, mbalombene dingi kulungula mukandu wibuwa pa kufunda mikanda sunga kwitamina bantu ku telefone.

14. Nkileshesho kinyi ki buwa kitulekyele Mfumu Davide?

¹⁴ Pa mwanda wa bununu, maladi, sunga ingi myanda, twi kukutwa kupeta mashito atukulupila mu kakongye sunga mu mudimo wa kifunda. Su we mu lumune lwa ku ino nkalakashi, kileshesho kya Mfumu Davide nkilombene nkukwasha. Nsaa ibabadi ba mulungule’shi ta naye abadi basangule bwa kwibaka ntempelo a Efile Mukulu​—kintu kibadi akulupila kukita​—badi mukwatshishene n’eshimba dyoso yawa ababadi basangule bwa kukita wawa mudimo. Davide badi mpa na mutushe bya buntu bwa kukwatshishena uno mudimo. Nyi kileshesho kikile buwa kyatudya kulonda!​—2 Sam. 7:12, 13; 1 Mya. 29:1, 3-5.

15. Mushindo kinyi ubadi mukwetu mulume Hugues mukambile kubofula kwishimba?

¹⁵ Pa mwanda wa maladi, ungi mukwetu abetaminaa bu Hugues a mu France, balekyele kufuba bu mukulu na tabadi sunga na bukome bwa kukita tungi tu midimo ku nshibo. Amba’shi: “Nabangile kubofula kwishimba ngofu na kwipusha bu shi na muulo. Mwenda mafuku,  nabangile kumona’shi bi na muulo ndekye kwinyongola pabitale myanda ya nshi bya kukita dingi. Bino bibankwashishe bwa kwikala na muloo pabitale kyandi na mushindo wa kukita bwa kufubila Yehowa. Nka bu Gedeone na bantu baye nkama isatu abadi bapwe kukooka​—Natungunguka na kunyingila.”​—Bans. 8:4.

16. Nkinyi kyatulongyela ku kileshesho kya ba mikeyilu?

¹⁶ Ba mikeyilu ba sha lulamato nyi mbileshesho bi buwa. Mu kumunana kwa Mfumu Akabe, Yehowa badi mutekye ba mikeyilu pabitale bya kudimba yawa mfumu e bubi. Ba mikeyilu be bungi abatushishe binangu byabyo. Anka Yehowa basangwile mwikeyilu umune na amulungula’shi binangu byaye bi buwa. (1 Bf. 22:19-22) Ba mikeyilu basha lulamato, abadi babofule ku mashimba pa kwiyipusha’shi ‘Bwakinyi nalwisha nsaa yande?’ Ta kwi kabingilo su nkamune ka kwibishinkamisha. Ba mikeyilu mbeyishe ngofu na abakumiina’shi ntumbo yoso yende kwi Yehowa.​—Bans. 13:16-18; Kibaf. 19:10.

17. Nsaa yatudi babofule kwishimba mwanda wa’shi ta twi bapete mashito atukuminanga kupeta mu ndumbulwilo a Yehowa, nkinyi kyatudya kukita?

¹⁷ Tutentekyeshe’shi kinemo kikata kyatudi nakyo, nkya kwila ba Temwe ba Yehowa na kulungula pabitale Bufumu bwaye. Twi balombene kupeta mashito na kwiashimisha, anka ta nao aetwikasha na muulo kumpala kw’Efile Mukulu. Kadi, nsaa yatudi beyishe, atwikala na muulo ku meso kwa Yehowa na kwa bakwetu balume na bakashi. Byabya esendele Yehowa bwa’shi akukwashe wekale nka mwiyishe. Nangushena ngofu pabitale bileshesho byoso bi buwa bi mu Bible bya bafubi ba Yehowa. Kita mobe moso bwa kukwasha bakwenu bena Kidishitu.​—Mis. 138:6; 1 Mp. 5:5.

18-19. Mushindo kinyi odya kulama muloo mu bulungudi sunga bantu bapela kwiukumiina?

¹⁸ Todi mubofule kwishimba mwanda wa’shi bantu ba mu teritware obe tabakumiina mukandu wibuwa sunga’shi t’okwete kwibapeta ku nshibo? Su bi byabya, nkinyi kyodi mulombene kukita bwa kulama sunga kufwimisha muloo oobe? Mbaleshe angi mayele e buwa mu kashibo akamba’shi: “ Mishindo yodya kulongamisha mudimo oobe wa bulungudi.” Na dingi bi na muulo kwikala na mweneno e buwa pabitale mudimo wa bulungudi. Bino abipushisha kinyi?

¹⁹ Epaane mu kuwukisha eshina dy’Efile Mukulu na Bufumu bwaye. Yesu badi muleshe’shi  bantu bapeela’nyi abakapete eshinda aditwala ku muwa. (Mat. 7:13, 14) Nsaa yatudi mu bulungudi, twi na kinemo kya kufuba pamune na Yehowa, Yesu na ba mikeyilu. (Mat. 28:19, 20; 1 Kod. 3:9; Kibaf. 14:6, 7) Yehowa akakaa bantu abakumiina kumufubila kwadi. (Yo. 6:44) Byabya, su muntu ta mukumiine mukandu wetu bwa musango wa kumpala, pangi e kwiukumiina bwa musango wa kabidi.

20. Yeelemiya 20:8, 9 bakulongyesha kinyi pabitale kukambila kubofula kwishimba?

²⁰ Twi kulongyela bi bungi kwi mutemuki Yelemiya. Abadi bamupe teritware e bukopo bukile. Bantu abadi abamusepe na kumukaa “efuku dyooso.” (Badika Yeelemiya 20:8, 9.) Badi mubofule kwishimba ngofu mu mushindo ubadi mupushe mpa na bya kuleka kulungula mukandu wibuwa. Anka tabadi mwibikite. Bwakinyi? “Eyi dya Yehowa” dibadi nka bu kaalo akatembe munda mwa Yelemiya, nyi bwakinyi tabadi bya kuleka kwakula! Twi kwikala bu Yelemiya, nka su atubadika Eyi dy’Efile Mukulu na kwidinangushena ngofu efuku dyoso. Bu kipeta, muloo wetu autama na mudimo wetu wa bulungudi autusha bipeta bi buwa.​—Yel. 15:16.

21. Mushindo kinyi odi mulombene kukambila kubofula kwishimba?

²¹ Deborah atatupwile kutemuna amba’shi: “Kubofula kwishimba nyi muteo wi bukopo wa bakwete kufubisha kwi Satana.” Anka Yehowa e bukome kukila Satana na miteo yaye. Byabya nsaa yodi mubofule kwishimba sunga bwa kabingilo kinyi, esendele Yehowa bwa’shi akunyingishe. Akukwasha bodya kunyingiila kukutwa kwa kupwidika na kubofula kobe. Akunyingiisha nsaa yodi na maladi. Akukwasha bodya kwikala na nkatshinkatshi pabitale mashito mu ndumbulwilo aaye. Na akukwasha bodya kwikala na mweneno e buwa pabitale mudimo wa bulungudi. Byabya, teka Nshobe sha kifulo e mwiyilu na omulungule byoso byopusha. Na bukwashi bwaye obesha kukambila kubofula kwishimba.