1. Shighe u iyol i kpe se yô, ka nyi alaghga ia er se?

HANMA iyange yô, ka se tagher a mbamzeyol shi se nôngo sha afatyô wase u wan ishima a ve. Kpa ka i hemba taver se u nôngon a mbamzeyol mban shighe u iyol i kpe se yô. Doo u se fa ser, aluer se de iyol kpe se yô, se kera lu a vangertiôr ga, shi se vôr shi a kera saan se iyol kpaa ga. Anzaakaa 24:10 kaa ér: “Aluer ú gba uwer sha iyange i ican yô, agee ou vese ga.” Sha nahan yô, shighe u iyol i kpe se yô ka se vôr, nahan i hemba taver se u wan ishima a mbamzeyol asev.

2. Ka nyi alaghga ia na iyol ia kpe se, man ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren ne?

² Akaa nga kpishi a ka a na iyol i kpe se yô; agen ka a ken ishima, agen ka a sha iyol. Akaa ne wa mbamyen asev man akaa a se kera fetyô u eren ga la kua angev cii ker. Gayô alaghga iyol ia kpe se sha ci u i ver se sha ma iantom ken nongo u Yehova ga, shin sha ci u gba u se za pase kwagh hen ijiir i ior kpishi ve soon u keghen ato a loho wase ga yô. Ken ngeren ne, se lu timen sha akaa a se er ve aa wase se u nôngon a iyolkpen yô.

3. Ka nyi ia fatyô u wasen se shighe u ishima i lu nan se ibo sha akaa a se er shami ga la?

³ Ka sea hen sha mbamyen asev kua akaa a se er shami ga la yô, ishima i vihi se a iyol yase. Alaghga akaa a se er shami ga la aa na yô, se hen ser Yehova una lumun ér se nyôr ken tar u he la ga. Man mhen ne ka u bo u una fatyô u bulan se yô. Zum u se er akaa shami ga yô, doo u se nenge iyol yase nena? Bibilo kaa ér dugh Yesu Kristu kera yô, “ior cica cii er isholibo.” (Rom. 3:23) Yehova sendegh ér se er hanma kwagh cii vough ga shin hembe veren ishima sha akaa a se er shami ga la kpaa ga. Kpa ka Ter u se doo un ishima shi a kegh a kegh iyol u wasen se yô. Shi we ishima a vese kpaa. A fa er ka i taver se u eren kwagh u vough  yô, nahan a soo ér se zer nan iyol yase ibo ga, kpa a kegh a kegh iyol u wasen se.—Rom. 7:18, 19.

4-5. Sha kwagh u 1 Yohane 3:19, 20 a ôr yô, ka nyi yange i wase anmgbianev mba kasev mba uhar mban u nôngon a iyolkpene?

⁴ Hen ase sha kwagh u Deborah man Maria ne. * Shighe u Deborah lu wanye la, ior mba hen tsombor na ve er kwagh a na dang, nahan kwagh la na yô kunya u kôr un a iyol na. Yange i taver u or a wuese un yô. Kwagh la na yô, shighe u gande kwase kera la kpa nengen iyol na ér un gba kwagh ga. Yange una er kwagh u shami ga, a lu ankwagh u cuku je kpa, i lu un er una tsa a er kwagh sha inja ga nahan. Maria kpa yange tagher a kwagh nahan. Un kpa, mba hen tsombor na yange ve na yô kunya u kôr un a iyol na. Kwagh ne na yô, hanma shighe i lu un er un gba kwagh ga nahan. Shighe u va er batisema kera la kpa, i lu un er un kuma u lun Orshiada u Yehova ga nahan!

⁵ Er anmgbianev mba kasev mba uhar mban tagher a akaa la nahan cii kpa ve de u civir Yehova ga. Sha ci u nyi? Kwagh u wase ve yô, ve er msen hen Yehova ve pase un er i lu ve ken ishima la. (Ps. 55:22) Yange ve mase kaven er Ter wase u sha u se doo un ishima la, ngu a fa er akaa a se tagher a mi ken uma la nga a na se nenge ser se gba kwagh ga yô. Shi Yehova nengen a aeren a dedoo a se lu a mi aa alaghga se iyol yase se hen ser se mba a mi ga la.—Ôr 1 Yohane 3:19, 20.

6. Shighe u or kimbir eren ma kwaghbo yô, ka nyi i doo u nana ere?

⁶ Alaghga or nan ngu nôngon sha afatyô u nan cii ér nana de ma kwaghbo u a ye tor ken a nan yô, kpa adooga shi nan va er kwaghbo shon nahan iyol kpe nan. Ka mimi, ishima ka i za se iyol shighe u se er isholibo yô. (2 Kor. 7:10) Nahan cii kpa, doo u se na iyol yase ibo a za kar ikyaa inya, se yem henen ser: ‘Mo yô, kwagh hembam a hemba je. Mayange Yehova una dem a kwaghbo wam ga ze.’ Mhen ne ka u mimi ga, shi una fatyô u nan se de u civir Yehova je kpaa. Umbur kwagh u se ôr ken Anzaakaa 24:10 ér shighe u iyol i kpe se yô, agee a ase ka a vese ga la. Kpa gema ‘hen kwagh imôngo’ vea Yehova sha u eren msen sônon un wer a de u a kwaghbo wou. (Yes. 1:18) Yehova ka una nenge er u vaa afanyô sha kwaghbo wou shi u lu nôngon sha afatyô wou cii wer u kera kimbir kwaghbo shon ga yô, a de u a kwaghbo wou. Kwagh ugen u u er yô, ker iwasen hen mbatamen. Vea wa ishima vea wase u u hiden taver ken jijingi her.—Yak. 5:14, 15.

7. Shighe u i taver se u eren kwagh u vough kpa doo u iyol a kpe se ga sha ci u nyi?

⁷ Ortamen ugen ken tar u Frans u i yer iti na ér Jean-Luc yô, wa mba ve lu nôngo a ma myen la kwagh ér: “Sha ishigh ki Yehova yô,  orperapera ka or u i gbe je nan lu a er kwaghbo ga ze, kpa ka or u ka nan vaa afanyô sha kwagh u nan er shami ga, shi nan nôngo tsung nan gema ishima la.” (Rom. 7:21-25) Nahan wea lu nôngon a ma myen kpa, de nengen wer u ngu ityôkyaa ga ze. Er se cii se yen shi ka se er akaa a shami ga yô, saa Yehova una tese se erdoo na u sha mhôôn u a ne sha ikyev i nagh ku ipaan la.—Ef. 1:7; 1 Yoh. 4:10.

8. Shighe u iyol i kpe se yô, ka an i doo u se ker iwasen hen a nana?

⁸ Anmgbianev asev mba nomso man mba kasev mba ken tiônnongo vea taver se ishima! Alaghga vea kegh ato a vese shighe u se soo u ôron ve kwagh yô, shi vea taver se ishima kpaa. (Anz. 12:25; 1 Tes. 5:14) Anmgbian u kwase ugen ken Najeria u i yer iti na er Joy, u yange ya ican kpishi sha ci u iyolkpen yô, kaa ér: “Anmgbianev yange ve wasem kpishi u wan ishima. Ishima i anmgbianev mba nomso man mba kasev taver mo la tesem je ér, Yehova ungwa msen wam. Man ikyav ve la wasem u taver mbagenev mba iyol i kpe ve la kpa asema.” Gba u se umbur ser, ka hanma shighe anmgbianev asev ve fe shighe u a taver se ishima ga. Nahan shighe u iyol i kpe se yô, se za hen ma anmgbian u nomso shin u kwase u nan vie ken jijingi yô, se za ôr nan zayol wase.

9. Pasalmi 41:3; 94:19 taver se ishima nena?

⁹ Sôn Yehova a wase u. Shighe u se lu dedoo ga, hemban je yô shighe u se lu uange ica i gbe yô, alaghga se hen kwagh bagenaa kpen kpen. Er Yehova ngu a bee se angev hegen sha ivande ga nahan kpa, ngu a sur se ishima shi a na se agee a nôngon a zayol shon. (Ôr Pasalmi 41:3; 94:19.) U tesen ikyav yô, una fatyô u mgbeghan ma anmgbian u nomso shin u kwase u va wasen se ma tom hen ya, shin wasen se u za yamen akaa ken kasua. Alaghga una mgbegha ve u eren msen vea vese. Gayô una fatyô u wasen se u umbur akaa a surun ishima a se er ken Mkaanem nam la, er ishimaverenkeghen i va lun uma ken tar u he a angev shin mnyoon ga la nahan.—Rom. 15:4.

10. Shighe u Isang er aikyôr la, ishima yange i saa vihin un ga sha ci u nyi?

¹⁰ Anmgbian ugen ken Najeria iti na ér Isang, yange er aikyôr nahan kpe angahar. Ortwer na kaa a na ér mayange una kera zende ga. Isang kaa ér: “Yange ishima i vihim shi iyol kpem.” Nahan kpa ishima yange i vihi un saa here? Ei! Ka nyi i wase un u wan ishima? A kaa wener: “Mo vea kwase wam yange se mem u eren msen hen Yehova shi henen Mkaanem nam ga. Shi se kange ishima ser mayange se hungur a akaa a dedoo a Yehova a er a vese la ga, kua ishimaverenkeghen i va lun uma ken tar u he la.”

11. Ka nyi yange i wase Cindy ve ure shighe u angev kôr un la ga?

¹¹ Anmgbian u kwase ugen ken Mexico u i yer iti na ér Cindy yô, yange ortwer na kaa a na ér ngu a angev mbu mbua fatyô u wuan un yô. Ka nyi yange er i i wase un u wan ishima? Shighe u i lu eren un twer la, a kange ishima ér hanma iyange yô, una pasen kwagh. A nger wener: “Kwagh la nam m hemba veren ishima sha u wasen mbagenev a u veren ishima sha ipyaven kua mnyoonom ma m lu ker la. Ka kwagh u yange m er je ne; yange mea lamen a mbatwerev shin unôôsu yô, m pine ve er icombor ve i lu la. Shi m pine ve er i hii ve, ve tsough u eren tom u u lu a ican ker yum ne yô. Yange mea eren nahan yô, m fa itinekwagh i me lam sha mi vea ve, ve ia maa ve iyol yô. Mbatwerev mbara kpishi kaa ér, ka i taver u oruange nana pine ve ér, ‘U ngu nena?’ Ve mbagen kpishi yange ve sughum er m we ve ikyo yô. Mbagen je yô nam unamba vev kpaa. Sha nahan yô, Yehova na saan mo iyol ken shighe u m lu yan ican ken uma wam  ne, man er kwagh ne je hemba er m hen mer una wasem la.—Anz. 15:15.

12-13. Mba ve lu uange kua mbabeenyol ka ve fatyô u pasen ior kwagh nena, man ka nyi ka i due kere?

¹² Mba ve lu uange shin ve lu korkor la alaghga iyol a kpe ve sha ci u mba kera fetyô u pasen kwagh er yange ve pasen la ga. Nahan cii kpa, mbagen ken ve ka ve ker igbenda i vea pase kwagh yô. Anmgbian u kwase ugen ken tar u Amerika u i yer iti na ér Laurel yô, yange i wa un sha mashin u wasen un u ôôn yô, anyom 37! Heela tseegh ga, yange i pav Laurel acin imôngo shi lu a kyansa man iangev mbi sha kwavyolough kpaa. Er mbamzeyol mba vesen mban ta sha a na nahan kpa, a de u pasen kwagh ga. Yange a pase mbatwerev mba ve ve hen ya na u eren un twer la loho u dedoo. Lu nyi i due ken kwagh ne? Yange wase iorov 17 u va fan Yehova! *

¹³ Ortamen ugen ken tar u Frans u i yer iti na ér Richard yô, due a mhen u dedoo sha ci u mba ve lu uange, ve dugh hen uya vev ga shin mba ve lu sha ajiir a i nengen sha mba lun korkor la. A kaa wener, “M nenge mer ma ve taren ityakeda yase ape ior vea nenge a mi yô. Nahan shighe u ior ve lu karen nengen a i yô, vea soo u fan kwagh u ityakeda shon, maa vea fatyô u hiin iliam a ve. Kwagh ne una na yô, ishima ia taver anmgbianev asev mba nomso man mba kasev mba ve kera fetyô u za pasen kwagh sha uya uya ga la.” Mba ve kera fetyô u duen hen ya ga la kpa vea fatyô u pasen kwagh sha u ngeren washika shin yilan ior sha telefon.

14. Ka ikyav i dedoo i nyi Tor Davidi a ver se?

¹⁴ Atôakyaa nga kpishi a aa na ve alaghga a ver se sha ma iantom i i sar se ken nongo u Yehova ga yô. U tesen ikyav yô, alaghga se bee iyol shin se mba uange gayô akaa agen nga aa a ne ve i lu u a ver se sha iantom la ga yô. Aluer se kpa se mba ken imba mlu ne yô, se fatyô u henen kwagh ken ikyav i Tor Davidi la. Yange sar Davidi tsung u maan iyou i Aôndo, kpa Yehova tsua orgen ér nana er kwagh ne. Davidi yange sue or u i tsua nan ér nana er tom ne la a ishima i môm. Yange na zanaria man azurfa kpishi sha ci u tom la. Sha mimi yô, Davidi ver se ikyav i dedoo i se dondo yô!—2 Sam. 7:12, 13; 1 Kron. 29:1, 3-5.

15. Hugues yange hemba iyolkpen nena?

¹⁵ Anmgbian ugen ken tar u Frans u i yer un ér Hugues yô, yange kera lu ortamen ga sha ci u kwaghnyoon. Kwagh la na yô, u eren akaa a kiriki hen ya je kpa a fatyô ga. A nger ér: “Sha hiihii la yange i lum er m gba kwagh ga nahan iyol i kpem kpishi. Kpa shighe kar yô m nenge  er i gbe hange hange u me de u zungwen sha ci u akaa a m kera fetyô u eren ga la yô. Nahan hide saan mo iyol u eren akaa a m fetyô u eren sha ci u Yehova la. M kange ishima mer, mayange me gba uwer ga. Kpa me za hemen u nôngo kwagh er Gidion man iorov deri utar mba ve lu a na mba ve cii ve vôr la nahan!”—Mbaj. 8:4.

16. Ka nyi se fatyô u henen ken ikyav i mbatyomov laa?

¹⁶ Mbatyomov kpa ve ver se ikyav i dedoo i se dondo yô. Ikyav i tesen yô, shighe ugen la Yehova kaa a mbatyomov ér ve due a igbenda i a kar ve, a za bume iferor Tor Ahaba yô. Nahan mbatyomov mbagen due a mbamhen vev. Kpa Aôndo tsua ortyom môm kaa a na ér mhen na la doo. (1 Utor 22:19-22) Nahan yange iyol kpe mbatyomov mbajighjigh mbagenev mbara je yô ve yem kaan ér, ‘Er nan jim se va vihi shighe wase heen se due a mbamhen asevaa?’ Kwagh môm ngu u a tese ér yange ve er nahan ga. Mbatyomov cii mba hidi a iyol ijime sha mimi shi ka ve soo ér icivir cii i lu i Yehova.—Mbaj. 13:16-18; Mpa. 19:10.

17. Aluer iyol ngi kpen se sha ci u se fatyô u zuan a ma iantom ken nongo u Yehova ga yô, doo u se er nena?

¹⁷ Hanma shighe yô, umbur ian icivirigh yase i vesen i lun Mbashiada mba Yehova shi pasen kwagh u Tartor na la. A fatyô u nan se tom ken nongo u Yehova shin a fatyô u hiden ngohol ma tom u i ne se yô; kpa ka tom u i ne se ken nongo u Yehova la u ne se gbe kwagh sha ishigh ki Aôndo ga. Kpa ka sea hiden a iyol ijime yô, se doo Yehova ishima kua anmgbianev asev. Nahan sôn Yehova a wase u, lu or u hiden a iyol ijime. Hen sha kwagh u mbacivir Yehova kpishi mba hiden a iyol ijime mba i er kwagh ve ken Bibilo la. Kegh a kegh iyol u eren tom sha ci u anmgbianev ou sha hanma gbenda u u fetyô cii.—Ps. 138:6; 1 Pet. 5:5.

18-19. Aluer u ngu pasen loho u dedoo hen ijiir you man ka inja er kwagh u injaa ngu duen ker ga kpa, u er nan ve a saan we iyolo?

¹⁸ Ashighe agen iyol ka i kpe u sha ci u mba pasen kwagh hen ijiir you la kpa kwagh u injaa ngu duen ker ga, shin ka i lu ican kpishi u zuan a ior hen yaa? Shighe u kwagh a lu nahan yô, se er nan ve a saan se iyol shin se seer zuan a iembere? Ngeren u kiriki u a lu a itinekwagh ér “ Igbenda i Se Seer Zuan a Msaanyol ken Tom u Pasen Kwagh Yô” la, due a mbamhen mba vea  fatyô u wasen we yô. Gba hange hange u se lu a mnenge u vough sha tom u kwaghpasen. Inja i kwagh ne ér nyi?

¹⁹ Hemba veren ishima sha u pasen ior kwagh u iti i Aôndo man Tartor. Yesu yange kaa wang ér, ka ior kpuaa tseegh vea zua a gbenda u zan ken uma la ye. (Mat. 7:13, 14) Zum u se dugh kwaghpasen yô, ka se lu a ian i icivirigh i eren tom vea Yehova man Yesu kua mbatyomov. (Mat. 28:19, 20; 1 Kor. 3:9; Mpa. 14:6, 7) Yehova ngu keren ka ior mba ve soo u civir un sha mimi la. (Yoh. 6:44) Nahan aluer se za pase or kwagh nan soo u keghen ato ga kpa, alaghga kwagen nana kegh ato.

20. Yeremia 20:8, 9 tese se ér se fatyô u nôngon a iyolkpen nena?

²⁰ Se fatyô u henen akaa kpishi hen profeti Yeremia. Ior mba hen ijiir i pasen kwagh la yange ve soo u keghen ato ga. Yange ior mbara ve heen un shi ve nahan un tar “iyange jimin cii.” (Ôr Yeremia 20:8, 9.) Hen shighe ugen la iyol kpe un je yô, soo u den kwaghpasen. Nahan kpa yange de ga. Er nan ve de ga? Lu “sha ci u kwaghôron u TER” hingir Yeremia ken ishima er usu u hian nahan, nahan a fatyô u cirin zwa ga! Se kpa Mkaanem ma Aôndo ka ma a iv se ken ishima yô, kape ka i lu vough je la. Man kwagh ne ka ityôkyaa igen i i ne ve i gbe u se ôron Bibilo hanma sev shi se henen sha mi zulee je la. Aluer se er nahan yô, se seer zuan a msaanyol shi alaghga ior kpishi vea hingir u keghen ato a vese.—Yer. 15:16.

21. Se er nan ve se nôngo ityav a nyityôkwagh i nan se iyolkpen cii se hemba?

²¹ Deborah u se vande ôron kwagh na la kaa wener: “Iyolkpen ka ityumugh ki Satan ka a tôô a ta num a mi sha a vese yô.” Nahan kpa, Yehova Aôndo hemba Satan agee ica je kua ikyav nav mbi numugh mbila cii. Sha nahan yô, aluer ka nyi je i ne ve iyol i kpe u kpa, zamber Yehova a wase u. Una wase u u nôngon a mbamyen ou kua akaa a nan we iyolkpen la. Aluer ka kwaghnyoon kpa, Yehova una sue u. Una wase u u nengen kwagh u iantom sha gbenda u vough. Shi una wase u sha er u zua a msaanyol ken tom wou u pasen kwagh yô. Nahan, eren msen hen Ter u u sha u u doo un ishima la, pasen un er ishima i lu u ker la cii. U er nahan yô, una wase u, u hemba iyolkpen.