DILONGI 52
Buidi Wulenda Nungina Kiunda
“Yekula bizitu biaku kuidi Yave, ayi nandi wela kukindisa.” —MINKU. 55:22.
NKUNGA 33 Vana Yave Zitu Biaku
MAMBU TUANLONGUKA *
1. Mambu mbi malenda monika befu kuba mu kiunda kingolo?
Kadika kilumbu befu tumviokilanga mu mambu mawombo maphasi ma tutuadisanga beni kiunda. Vayi befu kuba mu kiunda kingolo, tualasa nunga ko kudedikisa mambu tumviokila. Diawu, tufueti tadila kiunda banga muivi wulenda tukuiba lufiatu, kibakala ayi mayangi. Zingana 24:10 yintuba: ‘Ngie kuba mu kiunda mu kilumbu ki ziphasi, mangolo maku mala ba maluelu.’ Bukiedika, kiunda kilenda manisa mangolo tuidi ma kununga ziphasi.
2. Mambu mbi malenda kutu tuadisa kiunda ayi mbi tunkuiza longuka mu dilongi adidi?
2 Vadi mambu mawombo malenda kutu vanga kuba mu kiunda—Dedi, masumu mitu, zinzimbala zitu ayi kubela. Mvandi tulenda ba mu kiunda kibila tusa tambula ko kiyeku tuntombanga kutambula mu kisalu ki Yave voti batu va kizunga kitu bavuanga ko nkinza zitsangu zi Kintinu. Mu dilongi adidi tunkuiza mona mambu tulenda vanga muingi kununga kiunda.
KIUNDA MU KIBILA KI MASUMU AYI ZINZIMBALA ZITU
3. Mbi bilenda kutu sadisa bo tuidi mu kiunda mu kibila ki zinzimbala zitu?
3 Khumbu zinkaka tumbanga mu kiunda mu kibila ki masumu ayi zinzambala tumvanganga. Mawu malenda kutu vanga kuyindula ti mu kibila ki zinzambala zitu, Yave kalasa tuvana ko luaku lu kuzinga ku paladizu. Disi ko diambu dimboti kuyindudila phila ayoyi. Kibila Kibibila kintuba ti, kubotula kuandi Yesu, vasi ko mutu wunkaka “wuvedila.” (Loma 3:23) Ayi Yave Tat’itu yi luzolo, zebi ti befu tuisi ko bavedila. Diawu, mu mvibudulu nandi widi wukubama muingi kutu sadisa. Mvandi, wummonanga mangolo tumvanganga muingi kununga zinzimbala zitu ayi mayindu tuidi makhambu fuana mu matedi befu veka. Ba lufiatu ti Yave widi wukubama muingi ku kusadisa.—Loma 7:18, 19.
Yave zebi mambu tuvanga kumbusa ayi mambu tuidi mu kuvanga bubu (Tala lutangu 5) *
4-5. Dedi bummonisina 1 Yoane 3:19, 20, buidi Deborah ayi Maria banungina kiunda baba?
4 Tala kifuani ki Deborah ayi Maria. * Bo Deborah kaba muana kilezi dikanda diandi babasa kuntondanga ko ayi babasa kunkiebanga ko mu luzolo. Mawu mamvanga kaba mayindu makhambu fuana matedi naveka. Kheti bo kaba vanganga zinzimbala ziluelo, nandi waba yindulanga ti kalendi vanga ko mambu masulama. Maria mvandi wuviokila mu mambu madedakana na mo Deborah kaviokila. Matata mandi baba kumfuisanga tsoni. Kheti bo kayiza zaba kiedika, nandi waba kuyitadilanga buka ti kasi ko wufuana muingi kuba wumueka mu Zimbangi zi Yave!
5 Vayi zikhomba aziozio ziwadi basa bika ko kusadila Yave ayi banunga kiunda baba. Kibila mbi? Kibila bawu bazabikisa Yave mambu moso maba kuba kuamikisa. (Minku. 55:22) Bawu baba lufiatu ti Tat’itu wu lozolo Yave zebi ti, mambu bamonikina malenda kuba tuadisa kiunda ayi kuba vanga kuba mayindu makhambu fuana matedi baveka. Ayi nandi mvandi wummonanga zikhadulu zimboti tuidi—kheti kumbu zinkaka befu veka tuzimonanga ko.—Tanga 1 Yoane 3:19, 20.
6. Mbi mutu kalenda vanga na kubue vutukila kuvanga nzimbala kadi mu kuvangila mangolo ma kubika?
6 Khumbu zinkaka mutu kalenda ba beni mu kiunda, mu kuzaba ti kasinnunga ko kubika vanga nzimbala yo kadi mu kuvangila mangolo muingi kubika. Mawu malenda kukuazula beni ayi kuyindudila phila ayoyi boti disumu bevola. (2 Koli. 7:10) Vayi tulendi kukivana ko beni foto mu kuyindula: ‘Yisi ko tsadulu, Yave kalendi kundemvukila ko’. Mayindu amomo masi ko mafuana ayi mawu malenda kuku tatula kuidi Yave. Ayi tebuka moyo mambu tube tanga mu Zingana 24:10: ‘Ngie kuba mu kiunda mu kilumbu ki ziphasi, mangolo maku mala ba maluelu’. Diawu yekudila Yave mambu moso ma kukuamisa mu nzila nsambu. (Yesa. 1:18) Mvandi nyongina masumu maku ayi ndinda nlemvu mu mawu ayi nandi wala kulemvukila. Tomba lusalusu lu bakulutu ba kimvuka ayi bawu mu mvibudulu bala kusadisa kubue vutula kiphevi kimboti wuba.—Yako. 5:14, 15.
7. Kibila mbi tulendi bela ko beni mu kiunda, boti tuidi mu kuvanga mangolo muingi kubika zinzimbala tuidi?
7 Jean-Luc nkulutu wumueka wu kimvuka wunkalanga ku França, wuvana malongi mankinza kuidi batu badi mu kuvanga mangolo ma kubika zinzimbala ziawu: “Mutu wusonga va mesu ma Yave, kasi ko wunani wukhambu vanganga nzimbala. Vayi widi mutu wunyonginanga masumu mandi ayi wumvanganga mangolo ma kubika vutukila mawu.” (Loma 7:21-25) Diawu bika ku kivana beni foto boti widi mu kunuana muingi kubika zinzimbala widi. Tebuka moyo ti vasi ko mutu widi wuvedila va mesu ma Yave. Diawu tuntombilanga mamboti ma Yave tukhambu fuana mu tambula, katu vananga mu nzila khudulu.—Efe. 1:7; 1 Yoa 4:10.
8. Boti tuidi mu kiunda, kuidi banani tufueti tombila lusalusu?
8 Tufueti tomba lusalusu lu zikhomba zi kiphevi muingi ba tukindisa! Bawu balenda kutu vana mbombolo ayi lusalusu tuntomba muingi tukindama. (Zinga. 12:25; 1 Tesa. 5:14) Joy, khomba yimueka ku Nigeria wununga kiunda kingolo wutuba: “Boti yisi ko zikhomba mu kimvuka khanu yisa nunga ko kiunda yiba. Bawu badi kivisa ti Yave wuntambudilanga minsambu miami. Ayi kifuani kiawu kindonga buidi yilenda kindisila bankaka badi mu kiunda.” Buboti beni kutebukanga moyo ti, khumbu zinkaka zikhomba zitu basa zaba ko mambu tuidi mu kuviokila. Diawu, fueti tomba woso kua khomba wuyonzuka mu kiphevi muingi kunkamba mambu widi mu kuviokila.
KIUNDA MU KIBILA KI KIMBEVO
9. Buidi Minkunga 41:3 ayi 94:19, yilenda kutu kindisila?
9 Tufueti tomba lusalusu lu Yave. Bo tuidi kimbevo kingolo, khumbu zinkaka tummonanga beni phasi kuba mayindu mamboti. Kheti Yave bubu kalendi vanga ko mangitukulu muingi kutu belusa, vayi nandi kalenda kutu vana mangolo tuntomba muingi kukindama mu kimbevo tuidi. (Tanga Minkunga 41:3; 94:19.) Dedi, nandi kalenda sadila zikhomba zitu muingi kutu sadisa kusumba biuma voti kuvanga bisalu binkaka bi nzo. Mvandi kalenda sadila zikhomba zitu muingi ba tunatanga mu minsambu voti kalenda kutu sadisa kutebuka moyo matangu ma Kibibila mantubila matedi kivuvu tuidi ki kuba luzingu luvedila lukhambulu khienzu, ni bimbevo mu nza yimona.—Loma 15:4.
10. Mbi bisadisa Isang kununga kiunda kaba bo kadukuka mu dikalu?
10 Isang, khomba wumueka wunkalanga ku Nigeria, wudukuka mu dikalu ayi wuvangana beni phasi. Dotor’andi wunkamba ti kalendi be diata ko kibila binama biandi bioso biba bi lebakana. Isang wutuba “Ntim’ami wuba wukofakana ayi mu kiunda kingolo”. Bukiedika, nandi wuba beni mu kiunda! Vayi mbi binsadisa kununga kiunda kaba? Isang wutuba: “Minu ayi nkazi’ama tutatamana kusambila ayi kulonguka Kibibila. Mvandi tubuela kifuza kitu mu kisalu ki kusamuna ayi tuaba vutulanga matondo mu mambu moso mamboti tuidi, kubunda mvandi kivuvu ki kuzinga ku nza yimona.”
Kheti batu bambela, balenda baka mayangi mu kisalu ki kusamuna, mu kulonga mu ziphila zinkaka (Tala matangu 11-13)
11. Mbi Cindy kavanga muingi kabika ba beni kiunda?
11 Cindy, Khomba yimueka wunkalanga ku Mexico, wubakula ti widi kimbevo kingolo kilenda fika kumvonda. Mbi kavanga muingi kabika ba beni kiunda? Nandi wubaka makani ma kuvananga kimbangi kadika kilumbu kuidi mimfelimi baba kumbukanga. Nandi wutuba: “Mawu matsadisa kutsikika mayindu mami kuidi bankaka kubika kuandi mu kimbevo kiama. Masolo maba toninanga abubu: Bo yaba kolukanga na mimfelimi, minu yaba kuvulanga matedi dikanda diawu. Bosi yaba kuvulanga kibila mbi basodila kisalu kidi beni phasi. Mu phila ayoyi minu yaba zabanga mambu mbi balenda vua nkinza. Bawombo baba tubanga ti phasi beni kumona mutu widi mu kubela kukuvula mfelimi buidi badidi. Bawombo bathonda mu kuba vua nkinza ayi bankaka baphana thalu’awu yi telefoni. Minu yizaba ti Yave kalenda kuntsadisa kununga mambu yaba viokila vayi yiyituka beni kumona mayangi kaphana mu thangu ayoyi yi ziphasi!”—Zinga. 15:15.
12-13. Mu ziphila mbi zikhomba zinkaka badi mu kubela, bamvangilanga kisalu ki kusamuna? Ayi ndandu mbi bambakanga?
12 Batu badi mu kubela, bambanga mu kiunda bo banyindula ti balendi buevanga ko mawombo mu kisalu ki kusamuna. Kheti bobo, bankaka banunganga kuvana kimbangi. Dedi, khomba yimueka bantedilanga Laurel wunkalanga ku Estados Unidos wubakula ti wuba kimbevo kingolo. Diawu mu 37 di mimvu, nandi waba sadilanga kisengu kiaba kunsadisanga kuvumuka. Kuntuala wuyiza bakula ti wuba câncer ayi kimbevo kinkanda wu nyitu! Vayi kheti mu mambu moso amomo kaviokila, nandi kasa bika ko kusamuna. Nandi wuvana kimbangi kuidi mimfelimi ayi batu bankaka baba kuendanga kuetala ku nzo’andi. Ndandu mbi kabaka? Nandi wusadisa 17 di batu kuzaba kiedika ki Kibibila! *
13 Richard nkulutu wumueka wu kimvuka ku França, wuvana mua diyindu dilenda sadisa batu badi mu kubela ku nzo mbuku voti mu zinzo ziawu. Nandi wutuba: “Bawu bafueti tulanga bilongulu vama batu balenda fika muena ayi kuvua nkinza. Mawu malenda sadisa batu kutomba kubuela zaba mambu bama vua nkinza ayi kutona masolo.” Mvandi badi ku nzo, balenda vana kimbangi mu kusadila telefoni voti kusonika minkanda.
KIUNDA MU KUKHAMBU TAMBULA KIYEKU WUNTOMBANGA
14. Kifuani mbi kimboti ntinu Davidi katu vana?
14 Vadi mambu mawombo malenda vanga mutu kubika tambula kiyeku kantomba mu kisalu ki Yave. Dedi, bununu, kimbevo voti mambu mankaka. Tulenda longuka beni mu kifuani ki ntinu Davidi. Bo bankamba ti kasi ko nandi Nzambi kabe sola muingi kutunga tempelo, kheti kiba kiyeku nandi kabe tomba beni kuvanga, nandi kasa fuema ko. Vayi mbi Davidi kavanga? Nandi wubuela mioko mutu basola muingi kuvanga kisalu beni, mu kuvana wola ayi palata kaba muingi batungila tempelo!— 2 Samu. 7:12, 13; 1 Lusa. 29:1, 3-5.
15. Buidi Hugues kanungina kiunda kaba?
15 Hugues, khomba wumueka wunkalanga ku França, wuba nkulutu wu kimvuka vayi mu kibila ki kimbevo nandi wubika kiyeku beni. Ayi kabasa nunganga ko kuvanga kheti bisalu biluelu bi nzo’andi. Nandi wutuba: “Va thonono minu yiba beni kiunda ayi yabasa monanga ko ti yidi tsadulu. Buviokila thangu minu yimona nkinza wu kutsikika mayindu mu mambu yaba nunga kuvanga mu kisalu ki Yave kubika kuandi mu mambu yaba khambu nunga kuvanga. Minu yinkuangalalanga bo yikhidi nunganga kuvanga mambu mankaka mu kisalu ki Yave.—Dedi Ngidoni ayi 300 di masodi mandi, yidi makani makubika vonga—yala tatamana kunuana nate kutsuka!”—Minko 8:4.
16. Mbi tulenda longuka mu kifuani ki zimbasi?
16 Zimbasi badi bifuani bimboti. Dedi, khumbu mueka Yave wukutikisa zimbasi zioso muingi bavana diyindu mu phila balenda vunina ntinu Akabi. Zimbasi ziwombo bavana diyindu vayi Yave wukikinina to diyindu di mbasi wumueka ayi wutuba ti diawu dinkuiza salama buboti. (1 Minti. 22:19-22) Ngie wunyindula ti zimbasi zinkaka banyonga ayi batuba, ‘Kibila mbi yima viokisila thangu’ama muingi kuvana diyindu?’ Bukiedika ti ndamba. Kibila zimbasi badi bivangu bi kikululanga ayi bantombanga kuvana nzitusu yoso kuidi Yave.—Minko 13:16-18; Nzai. 19:10.
17. Mbi tulenda vanga boti tuidi mu kiunda kibila tusa tambula ko biyeku tuntomba mu kisalu ki Yave?
17 Tebuka moyo ti luaku lulutidi tuidi, luidi lu kuba wumueka mu Zimbangi zi Yave ayi kusamuna zitsangu zi Kintinu. Biyeku tuidi bubu, bisi ko biawu bituvanganga kuluta ba luvalu va meso ma Nzambi kibila tulenda bika kubaka biawu. Vayi bo tukikulula ayi tunzaba ndilu’itu, buawu tuala bela luvalu va meso ma Yave ayi va meso ma zikhomba zitu. Diawu dinda kuidi Yave muingi ka kusadisa wukuna zikhadulu aziozio. Yindula mu bifuani bi Kibibila bintubila matedi batu bakikulula ayi bazaba ndilu’awu. Ayi wu kivana muingi kusadisa zikhomba ziaku mu phila wulenda nungina.—Minku. 138:6; 1 Pete. 5:5.
KIUNDA BOTI BATU VA KIZUNGA KIAKU BASIMVUA KO NKINZA ZITSANGU ZIMBOTI
18-19. Buidi wulenda bakila ndandu mu kisalu ki kusamuna kheti batu va kizunga kiaku basimvua ko nkinza?
18 Ḿba ngie khumbu zinkaka wubanga mu kiunda kumona ti va kizunga kiaku, batu bavuanga ko nkinza Diambu di Nzambi voti wudengananga ko batu bawombo mu zinzo bo wunsamuna nzo ka nzo. Mu phila ayoyi, mbi wulenda vanga muingi kubuela mayangi maku mu kisalu ki kusamuna? Vadi mambu mawombo malenda ku kusadisa. Tala quadro yintuba: “ Ziphila Wulenda Buela Bakila Ndandu mu Kisalu ki Kusamuna.” Mvandi buboti beni kubanga mayindu mafuana mu matedi kisalu ki kusamuna. Mbi mawu mansundula?
19 Tsikika mayindu maku mu kusamuna dizina di Nzambi ayi Kintinu kiandi. Yesu wutuba ti batu to baluelo bala bakula nzila yi luzingu. (Matai 7:13, 14) Bo tuidi mu kisalu ki kusamuna, befu tuidi luaku lu kusala na Yave, Yesu ayi zimbasi. (Matai 28:19, 20; 1 Koli. 3:9; Nzai. 14:6, 7) Yave wuntumisanga batu batidi kuzaba kiedika. (Yoa. 6:44) Diawu boti mutu kasa vua ko nkinza zitsangu zimboti mu khumbu yitheti, ḿba nandi wala vua nkinza mu khumbu yinkaka.
20. Mbi buku yi Yelemia 20:8, 9 yitu longa matedi kununga kiunda?
20 Tulenda longuka mambu mawombo mu kifuani ki mbikudi Yelemia. Nandi wutambula kiyeku ki kulonga va kizunga kiba beni phasi. Batu baba kunsevanga ayi kumvuezanga ‘kadika kilumbu.’ (Tanga Yele. 20:8, 9.) Khumbu yimueka nandi wuba beni mu kiunda diawu kabakila makani ma kubika kubue samunanga. Vayi kasa be mavanga ko. Kibila mbi? Kibila ‘Diambu di Nzambi’ diba buka mbazu mu ntima wu Yelemia ayi nandi kasa nunga ko kulunda mambu kalonguka. Mawu mvandi malenda kutu monikina, befu kuwesa mu mayindu ayi mu ntim’itu Diambu di Nzambi. Diawu tufueti botulanga thangu muingi kutanga Kibibila ayi kuyindula mu mambu tuntanga. Befu kuvanga mawu, tuala luta baka mayangi mu kisalu ki kusamuna ayi batu bala ba bakubama muingi kutu kuwa.—Yele. 15:16.
21. Mu moso kuandi mambu tulenda viokila, buidi tulenda nungina kiunda?
21 Deborah tube tubila va thonono dilongi adidi, wutuba ti kiunda widi ntambu Satana kansadilanga muingi kutu vongisa. Vayi Yave lutidi lulendo kena mintambu mi Satana. Diawu ngie kuba mu kiunda mu kibila ki kiosokua kiuma, dinda lusalusu lu Yave. Nandi wala kusadisa kununga masumu ayi zinzimbala widi mu kuvanga mangolo ma kubika. Ayi wala kuvana mangolo muingi wununga kimbevo widi. Mvandi wala kusadisa kuba mayindu mafuana mu matedi biyeku mu kimvuka ayi mu kisalu ki kusamuna. Diawu yekula mambu moso ma kukuamisa kuidi Tat’aku wu diyilu. Ayi mu lusalusu luandi, ngie wala nunga kiunda widi.
NKUNGA 41 Lemvuka, Yuwa Nsambu’ami
^ Lut. 5 Befu boso khumbu zinkaka tubanga mu kiunda. Mu dilongi adidi, tunkuiza tubila mambu mankinza tulenda vanga bo tuidi mu kiunda. Dedi bo tunkuiza muena, mu lusalusu lu Yave tulenda nungina kiunda.
^ Lut. 4 Bavingisa mazina ma batu bankaka mu dilongi adidi.
^ Lut. 12 Tanga kinongo ki luzingu ki yaya Laurel Nisbet mu Despertai! Yi kilumbu 22 Ngonda Yitheti, mvu 1993.
^ Lut. 69 MAMBU MADI MU ZIFIKULA: Khomba mueka widi mu kiunda vayi wunyindula matedi mambu kavanga kumbusa ayi wunsambila kuidi Yave. Nandi widi lufiatu ti Yave wuntebukila moyo mambu nandi kavanga ayi kadi mu kuvanga.
