Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Nawˬ neh za taˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh dui dui˗awˬ

Nawˬ neh za taˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh dui dui˗awˬ

Nawˇ nawˬ˗ahˇ gaˬ˗eu cawˬ˗ahˇ neh gʼaˬ biꞈ˗eu sahˬ boꞈ za naˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ nya? Tiˆmoˇseˬ jiˇ Pawˇluˆ˗ahˇ neh teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu sahˬ boꞈ za˗euˬ meh. Sahˬ boꞈ teu taꞈ naˇ 2 Tiˆmoˇseˬ sahˬ boꞈ pyeuꞈ meh. Teu ngeh Tiˆmoˇseˬ Pawˇluˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ boꞈ nehˬ leꞈ nga lehˇ siˬ nya mawꞈ˗awˇ, ciˬ cuˇ ni gʼeh gaˇ iˇ˗awˇ sahˬ boꞈ teu taꞈ˗ahˇ gui iˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Tiˆmoˇseˬ heu loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. ‘Pawˇluˆ aˬ joˆ˗ehˇ jawˇ˗eu maˬ siˬ miˇ˗a? Aˬ yawꞈ jawˇ saˇ doˆ˗eu maˬ siˬ? Aˬ yawꞈ ngaˬ˗ahˇ ngaˬ neh za taˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ zmˬ˗iˇ nya˗eu nui noeˬ nui duˇ aˬ jeˬ jeˇ biꞈ laꞈ˗euˬ maˬ siˬ ngaˇ? Nui noeˬ nui duˇ heu deuˬ naˇ ngaˬ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya laˇ ni maˬ ehˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ caw ba nehˬ nya ni maˬ ehˇ, aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?’ Tiˆmoˇseˬ sahˬ boꞈ teu˗ahˇ gui gʼaˬ ngeh, aˬ yawꞈ shaˇ noeˬ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ za˗awˇ, gaˇ kawˆ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ gʼoˆ shaw laˇ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui sahˬ boꞈ teu taꞈ˗ahˇ neh aˬ dui˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ deuˬ˗ahˇ haw ma.

“Yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ ngaˇ daˬ˗eu ma”

Tiˆmoˇseˬ sahꞈ boꞈ teu taꞈ˗ahˇ ya gui ngeh, Pawˇluˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˇ naˆ ni kʼahˬ lahˇ˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ meh. Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ “gaˬ˗eu aˬ li” lehˇ kuˇ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 1:2) Tiˆmoˇseˬ sahꞈ boꞈ heu taꞈ A.D. 65 heu kaˬ˗ahˇ za˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Teu ngeh aˬ yawꞈ aˇ kʼoꞈ 30 kʼoꞈ dzehˬ ni kʼawˆ laˇ˗euˬ tehꞈ kʼawꞈ, noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Pawˇluˆ nehˬ˗ehˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ 10 kʼoꞈ dzehˬ ni mˇ haw˗awˇ, Pawˇluˆ˗ahˇ neh gʼawˬ mya jeˬ ya dzaw geuꞈ˗euˬ meh.

Tiˆmoˇseˬ Pawˇluˆ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, nymˬ˗mˇ keuˆ ni saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ oˇ oꞈ luꞈ˗eu lehˇ ya siˬ ngeh, gʼaˬ za dui dui˗eu yaw duˬ baw meh. Pawˇluˆ Loˇmaˆ meuˬ˗ahˇ˗euˬ tawˬ˗ahˇ shmˇ caˆ neh bi paꞈ taˬ˗awˇ gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ ya shiˇ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 1:15, 16; 4:6-8) Tiˆmoˇseˬ Pawˇluˆ “yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ ngaˇ daˬ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ˗ahˇ ya mawˇ ngeh, Pawˇluˆ kʼaˬ duˬ ni gʼeh gaˇ ya mawˇ˗euˬ meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 2:8-13) Tiˆmoˇseˬ loꞈ˗ehˇ duˇ ni Pawˇluˆ neh mˇ mehˬ yaꞈ˗euˬ jeˬ aˬ dui˗ahˇ jiˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh laˇ˗eu meh.

“Laꞈ sawˬ biꞈ taˬ˗euˬ jeˬ taˬ bi shiˇ tsehˆ”

Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ laꞈ kʼoeˇ za taˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ poeˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ taˬ baw lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ ‘Miˬyehˇ laꞈ sawˬ biꞈ taˬ˗euˬ jeˬ maˬ bi shiˇ tsehˆ’ mawꞈ˗a. (2 Tiˆmoˇseˬ 1:6) Pawˇluˆ “laꞈ sawˬ” heu dawˬ˗ahˇ Gaˬliˇ dawˬ neh kaˇliˬsuiꞈ˗maˬ lehˇ zmˬ taˬ˗euˬ meh. Dawˬ teu dawˬ naˇ yawˬ nyehꞈ˗ehˇ biꞈ˗eu laꞈ sawˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Guiˬ lahˬ kʼoꞈ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, yaw muiˬ jeˬ mˇ˗euˬ miˇ neh maˬ ehˇ, biꞈ˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a. Tiˆmoˇseˬ aˬ myah myah˗ahˇ maˬ duˇ˗eu gaˇ˗ahˇ ya mˇ ngeh, laꞈ sawˬ heu˗ahˇ za˗euˬ meh.—1 Tiˆmoˇseˬ 4:14.

Tiˆmoˇseˬ aˬ yawꞈ neh za˗euˬ laꞈ sawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga? Tiˆmoˇseˬ “biꞈ taˬ˗euˬ jeˬ taˬ bi shiˇ tsehˆ” lehˇ ehˇ gaˇ ya gui ngeh, aˬ yawꞈ iˇ kahˇ laꞈ kʼoeˇ zmˬ˗eu neˇ hu ni gʼeh˗eu miˬ jiˆ˗ahˇ noeˬ mawˇ˗eu tehꞈ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Miˬ jiˆ teu jeˬ miˬ lmˇ bi nyehˆ laˇ˗awˇ yaw lahˇ bi lahˇ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ ya kawˆ˗eu meh. Diˇshaˬnaˬliˬ tiˬ dmˬ˗ahˇ Pawˇluˆ neh zmˬ˗euˬ (aˇnaˇsoˆpiˇleˬ˗oˬ) lehˇ ehˇ˗eu Gaˬliˇ dawˬ “maˬ miˆ tsehˆ˗eu, tiˬ poˆ paˇ nyehˆ laˇ˗eu, miˬ dzaˬ laˆ nyehˆ˗eu” heu deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu naˇ gaˇ tiˬ jeˬ na˗ahˇ tiˬ poˆ paˇ leh jeh kʼoꞈ laˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ ‘Nawˬ neh za taˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh dui dui˗awˬ’ lehˇ ehˇ nehˬ luꞈ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui jiˇ teu loꞈ˗ehˇ ya jahˇ˗awˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ ya leh jeh dui dui˗eu meh.

“Nawˬ˗ahˇ a nehˬ taˬ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ jeˬ hmˬ geuꞈ˗awˬ”

Tiˆmoˇseˬ Pawˇluˆ˗euˬ sahˬ boꞈ˗ahˇ gui tawꞈ leꞈ ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu dawˬ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Pawˇluˆ ‘Aˬ dui˗euˬ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ˗euˬ baoˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ, nawˬ˗ahˇ a nehˬ taˬ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ jeˬ hmˬ geuꞈ˗awˬ’ lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 1:14) Tiˆmoˇseˬ yaw muiˬ aˬ jeˬ za˗euˬ nga? Teu deuˆ˗euˬ jeˬ hu˗ahˇ Pawˇluˆ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu “mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗euˬ dawˬ”˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Teu naˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 1:13) Tiˆmoˇseˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ maˬ ehˇ, laꞈ nyiˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ya mehˬ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 4:1-5) Kʼoeˇ uˬ taꞈ Tiˆmoˇseˬ Miˬyehˇ˗euˬ yawˇ maꞈ˗ahˇ bo saˆ˗eu sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ jiˇ ya geuꞈ˗euˬ meh. (1 Beˬtuˆluˆ 5:2) Tiˆmoˇseˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ baoˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ gʼoe˗euˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ mehˬ˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ˗eu yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ bo saˆ nya˗euˬ meh.—2 Tiˆmoˇseˬ 3:14-17.

Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui jiˇ yaw muiˬ jeˬ za˗euˬ meh. Teu naˇ aˬ cawˬ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mehˬ˗eu heu meh. (Maꞈtehˬ 28:19, 20) Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ aˇ poeˬ aˇ naˆ ni baw˗eu lehˇ maˬ ngehˇ˗eu gʼaˇ duˬ, tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ guiˬ lahˬ ya shaˇ˗awˇ aˬ myah luꞈ Jaˇliꞈ˗ahˇ ya pyehˆ tseˇ˗eu meh. (Loˇmaˆ 12:11, 12; 1 Tiˆmoˇseˬ 4:13, 15, 16) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui aˬ dui neh za taˬ˗euˬ gaˇ nui deuˬ jiˇ jaˆ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, tiˬ gʼaˬ na aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu, tiˬ gʼaˬ na Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˇ poeˬ baw˗eu gaˇ heu deuˬ aˬ dui˗ahˇ taˬ aw˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu tsawˇ haˬ bi pyeuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ dui˗ahˇ biꞈ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.

“Jah coeˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ a nehˬ˗awˬ”

Tiˆmoˇseˬ neh za˗euˬ gaˇ tiˬ jeˬ naˇ, aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ mˇ nya ni dzaw nehˬ˗eu heu meh. Teu miˇ neh Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ “Nawˬ˗ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗euˬ dawˬ kʼoeˇ deuˬ yuˇ˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ nya˗eu jah coeˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ a nehˬ˗awˬ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 2:2) Pawˇluˆ Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ yawˬ ha neh ya dzaw˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ jiˇ mehˬ nehˬ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ jiˇ leh jeh˗awˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Muiˬ˗eu sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ zaˬ siˬ nui gahˇ yawˬ ha˗euˬ laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ yuˇ taˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ cawˬ˗ahˇ jiˇ aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ mˇ nya ni mehˬ nehˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ cawˬ yawˬ ha taꞈ˗ehˇ tsawˇ myahˇ doˆ dzehˬ laˇ nga, siˬ nya dzehˬ laˇ nga, aˬ yawꞈ naˆ maˬ tseˇ mˇ nya dzehˬ laˇ nga, lehˇ maˬ siˬ˗ehˇ maˬ guˆ˗a. Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ cawˬ˗ahˇ mehˬ ngeh, gaˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ yaw awˬ awˬ lehˇ gʼeh˗eu jeˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗awˇ noeˬ tsehˆ nya ni jiˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Teu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ neh dzaw nehˬ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ Ka li zaˬ pyeuꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, “jah coeˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ” pyeuꞈ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ neh mehˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh.

Tiˆmoˇseˬ Pawˇluˆ˗ahˇ neh za˗euˬ sahˬ boꞈ aˇ taꞈ teu˗ahˇ ya leˇ˗awˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu uˬ taꞈ, gui taꞈ˗ehˇ gui˗awˇ nui noeˬ nui duˇ teu deuˬ aˬ yawꞈ neh za taˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗iˇ nya˗eu nga lehˇ shaˇ noeˬ˗eu yaw duˬ baw meh.

Aˬ dui jiˇ nui noeˬ nui duˇ teu deuˬ˗ahˇ mˇ caw mawꞈ˗eu ma. Aˬ joˆ˗ehˇ mˇ caw nya˗eu nga? Aˬ dui Miˬyehˇ neh biꞈ taˬ˗euˬ laꞈ sawˬ maˬ bi shiˇ tsehˆ˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui˗ahˇ a nehˬ taˬ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ jeˬ hmˬ geuꞈ˗awˇ, aˬ dui kʼaˇ siˬ nya˗eu jeˬ aˬ cawˬ˗ahˇ mehˬ nehˬ˗eu heu neh, mˇ caw nya˗eu meh. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ, Pawˇluˆ neh Tiˆmoˇseˬ˗ahˇ “nawˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ paˬ˗ehˇ mˇ˗awˬ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ mˇ caw luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—2 Tiˆmoˇseˬ 4:5.