ÁNYỊ ọ tịị lang ụka ká oligu nyang ọnyịịla ọhẹ á da ụpwụ ka jung ọhụ? Ọlẹrụ ịPọlụ da ụpwụ ọlịnyị ọhẹ du kịla ọngọjụgbẹyị nya ịKịrayịsị ọlẹ ká ẹnyị nyamwụ ri iTimoti. Ụpwụ ọọwa à ri ụpwụ nya iTimoti oheeye lẹẹlẹẹ ẹ-ẹpwụ nya ịBayịbụụ lẹ. Ọ la gbagbịla nyori, ọ ka ta iTimoti ta nyọka ye ẹga ọ-chị choo ọhẹ hụhụ wa ụpwụ ọlẹ ká oligu olikẹjẹ nyamwụ da du tọọ wẹ. Ọ chịkpẹẹ ká iTimoti ka juwa kụ irya myị́ nyori, ányị iwe-ahụrụ nya ịPọlụ à tị́ la lẹẹlẹẹ? Ọ la irya ojuju ọhẹ kọ ka dam ụbwọ ẹ-ẹga nya ụkụrwọ nyam? Ẹla ọmẹjẹ nyamwụ ka jẹ́-ẹ dam ụbwọ nyọka kpa ẹrụ ọnyịịla pyẹ bala ọ-mẹ ang jẹ gụ́ ọọwa bala ọ-da angịkịla ụbwọ? Jaabwọ kahị wẹẹ ka yẹ, iTimoti ye ọwẹwẹ nya ịtọ ẹla ịwẹ bala ẹla ịkịla ẹ-ẹpwụ nya ụpwụ ọkpọnchị ọwẹ. E-egbeju nya ẹla ọlẹ, ahị ka ya ẹla u-uhye nya irya ojuju ịnyịịla ịhyẹ ịlẹpwụ nya ụpwụ ọwẹ.

Ụka ká iTimoti dọmwụ nya ọ-wa ụpwụ ọwẹ bwu ọmwụ ọdada, ọ yẹ ahyaahị nyori ịPọlụ kpahị jwoo nyịlẹhi-lẹhị. Ọ wụrọọ nya “ọnyị nyam.” (2 Tim. 1:2) Ụpwụ ọwẹ wu iTimoti ọyị la ẹka iwo ịrwọnyẹ kụrụ ịrụ nyọlẹ kị ma ịKịrayịsị kpá (65 C.E.). Ọ ka gu ẹka kpoye nya iwo ịta myị́ bala o-ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra chẹẹ lẹ. Ọ họ ụkụrwọ bala ịPọlụ gụ ẹka iwo bala ọ-jẹ́ ang yẹẹyẹẹ ịnyịnyị lẹ.

ITimoti ka ye ọhụ ojuju yẹẹyẹẹ nyọka jẹ́ nyori ịPọlụ juwa bọhụ ẹ-ẹpwụ nya akama la ọmyịmyị. Ọ ju u-ube nya agba i-iRom juwa godayị gbe igu ogbugbu nyamwụ lụka o-kpii. (2 Tim. 1:15, 16; 4:6-8) ITimoti yẹ nyori ịPọlụ á juhi kpong-kpong ka ụka ọlẹ ko ya nyori: ‘M̀ jam ju ugbodu ẹ-ẹpwụ nya ang myị́ ang wuu.’ (2 Tim. 2:8-13) Ugbodu ojuju nya ịPọlụ ka jẹ́-ẹ juhi ọhụ lala iTimoti ịnyịnyị myị́.

ỊPọlụ ju iTimoti ọhụ nyọka hu ụkụrwọ ọlẹ kọ kaa họ ha Ohe Oluhye nya ang o-ju apyobwuna nyịlẹhị-lẹhị. Ọ tịtọ ká iTimoti ka ‘chị ọngịrị nya āhị ọlẹ ká Ohe Oluhye ya họọ ahị́ lala ila.’ (2 Tim. 1:6) ỊPọlụ kpa omyi ẹla nya iGiriki ọlẹ ko ri khaʹri·sma wụrụ ‘āhị.’ Etu nya omyi ẹla nya iGiriki ọọwa ri āhị ọlẹ ká ọngịnyị ye lorwaahị lee ọlẹ ká ọngịnyị chịla ọ-ka la ka. ITimoti ye āhi ọwẹ ụka ọlẹ kị chwọọ nyọka họ ụkụrwọ ọọjịra-jịra ụ-ụgbẹyị ọkpọnchị.​—1 Tim. 4:14.

Ẹlịyẹ ịPọlu à tị́ wẹẹ ju iTimoti ọhụ nyọka kpa āhị ọwẹ họ? Ụka kọ wa omyi ẹla ọlẹ kọ ya nyị chị āhị nyamwụ ahị́ lala ila, ọ ka kụ irya u-uhye nya ila ọlẹ ká angịnyị-ị́ tụ́ ju ẹ-ẹpwa kọ tị hi awụ́la-awụ́la kem lẹ myị́. Ị ka wuru awụ́la nya ila ọlịnyị ju lee ọ-mọọ tụ́ ju ene kọ ka dọmwụ  nya o-wuru bala ọ-chịla gụ ọọwa. Ụpwụ ọ-da omyi ẹla wụlẹ ọhẹ ya nyori etu nya omyi ẹla nya ang ọhọhọ nya iGiriki (a·na·zo·py·reʹo) ọlẹ ká ịPọlụ kpa ya ẹla nyị ri ọ-ka “chị olegu nya ọngịnyị ahị́ myị̀myì, chị ang ahị́ myị́myị́, du ila ju.” Ọọwa ri ọ-ka họ ụkụrwọ ọhẹ la ọkẹkẹnị bala ila ọchịchị. Lẹ, ịPọlụ wẹẹ byi iTimoti nyị ‘yẹhị ju ụkụrwọ nyamwụ!’ Ahị baba nyọka họ ịnyị alẹ ịnyịnyị. Ọọwa ri, ahị ka họ ụkụrwọ ọlẹ kị ya juhi ụ-ụbwọ la ila ọchịchị.

Ẹ-ẹpwụ nya ụpwụ ọlẹ ká ịPọlụ da, o ya ẹla ọkịla myị́myị́ ọlẹ kọ ka da iTimoti ụbwọ nyọka nwà kịlahị ẹ-ẹrụ ọnyịịla ọ-kpa pyẹ. ỊPọlụ da ụpwụ yẹkẹẹ: ‘Ẹla nya ịlẹhị nya Ohe Oluhye ọlẹ kọ ya jung ụ-ụbwọ bwula olegu ịgọgọ nyamwụ ọlẹ kọ ya kụ ẹpwụ nyahị lẹ, aa ya ụbwọ chọọ kpa ụ-ụwa gogo mẹ.’ (2 Tim. 1:14) Ịyẹ à tị́ ri ẹla nyịlẹhị ọọwa? Ang-ụdụ oyina iTimoti à tị́ la? Ẹ-ẹpwụ nya ọgba ọlẹ kọ jene nya ọwẹ, ịPọlụ gu ẹnyị nya “ẹla nya ịlẹhị nya Ohe Oluhye,” ko ri ẹlịlẹhị ọlẹ kọ juwa ụ-Ụpwụ Ịgọgọ. (2 Tim. 1:13) Chajị nyọlẹ ká iTimoti ri ọngịnyị nya ịKịrayịsị ọlẹ kọ kaa kpa ẹla nya Ohe Oluhye pyẹ lẹ, ọ ka mẹ ẹlịlẹhị jẹ alọjịra-jịra bala angịnyị ịla oye nyamwụ. (2 Tim. 4:1-5) Ị myị́myị́ chụ iTimoti nya ọngọgbahị ọlẹ kọ ka kpẹhị rịrị ịkpịlọ nya Ohe Oluhye. (1 Pit. 5:2) ITimoti ka jẹ́-ẹ kpahị ju ang-ụdụ ọlẹ kị ya jwoo ụ-ụbwọ wẹ ko ri ẹlịlẹhị ọlẹ kọ kaa mẹjẹ, bwula ọ-kpụnịrọ olegu ịgọgọ nya iJihova bala Omyi Ẹla Nyamwụ.​—2 Tim. 3:14-17.

Alẹ, ị ya ẹlịlẹhị juhi ụ-ụbwọ ịnyịnyị, ọlẹ kahị kaa mẹjẹ angịkịla. (Mat. 28:19, 20) Ahị deeri ẹnẹnẹhẹ jaabwọ ká ẹlịlẹhị ọlẹ kahị kaa mẹjẹ wẹ kpịnya kaka ba ka. Lẹ, ahị baba nyọka kịnyaa la abwọ ọrịrị bala ọ-jẹ́ Omyi Ẹla nya Ohe ụka myị́ ụka. (Rom. 12:11, 12; 1 Tim. 4:13, 15, 16) Ọhẹka, ahị ka la ụkụrwọ ọkịla ịnyịnyị myị́, lala o-ri ọngọgbahị nya ọjịra-jịra lee o-juwa ẹ-ẹpwụ nya angị kaa kpa ụka nyaa wuu ya ẹrụ ọnyịịla. Kori kahị la ụkụrwọ ụma ọlịịwẹ, ahị ka kpịlọhị keji bala ọ-kpụnịrọ ụbwọ ọdada nya Ohe Oluhye nyọka jụ ụkụrwọ ọọwa họ myị́. Kori kahị họ ịnyị, ahị ka mẹjẹ nyori ẹlịlẹhị ọlẹ ká Ohe Oluhye ya juhi ụ-ụbwọ myịhị lẹhị yẹẹyẹẹ.

Ụkụrwọ ọlẹ kị ya ju iTimoti ụ-ụbwọ á ba ẹ-ẹga nyamwụ kem ka. O gu angịkịla ịnyịnyị. Ịnyị à dudu ká ịPọlụ byoo yẹkẹẹ: “Ẹla nya Ohe Oluhye ọlẹ ká kaa wo bwu ọnụ nyam . . . lẹ, aa kpa ẹla ọọwa kaka ya je angịkịla ịlẹ kị chị la o-hu ọkịlẹtụ ha mẹ. Chajị ká angịịwa tịtị ka jẹ́-ẹ kpa ẹla ọọwa kaka mẹjẹ angịkịla ịnyịnyị mẹ.” (2 Tim. 2:2) ỊPọlụ kpụ iTimoti ịtịya nyọka mẹ ang ịlẹ wuu kọ jẹ́, jẹ angịkịla ịnyịnyị. Ọ baba lụmẹ ká ọngọ kpẹhị rịrị ọnyị myị́ ọnyị ọọjịra-jịra nya angịnyị nya ịKịrayịsị alẹ ka maga nyọka họ ẹla ọwẹ ịnyịnyị. Ọngọ kpẹhị rịrị ọnyịịla á kaa ya ẹla ọlẹ kọ jẹ́ u-uhye nya ụkụrwọ ọhẹ kpịbaa ka. Ọkọkọ nyọọwa, ọ kaa mẹjẹ angịkịla chajị kịịwa ịnyịnyị ka jẹ́-ẹ họ ụkụrwọ ọọwa. Ọ́ kaa chuko nyori angịkịla ka jẹ́ ụkụrwọ ọọwa gụ́ lee ọ-jẹ́ họọ gwọọ ka. Lẹ, ọngọ kpẹhị rịrị ọwẹ á ka mẹ egbeju-egbeju nya ẹla kem u-uhye nya ụkụrwọ jẹ ịịwẹ ka. Ọ kaa tịtọ nyọka da angịlẹ kọ wẹẹ mẹ ang jẹ ụbwọ la irya ọ-kpa wụlẹ ẹla yẹ rige-rige bala ọ-yọyị nya ẹla hwẹẹ. Ọọwa ri ọ-ka wẹ ka ri angịnyị nya ịKịrayịsị ịlẹ kị jẹ́ ẹla yẹẹyẹẹ. Bwula ụgbẹyị ọlịịwẹ, ‘angị chị la o-hu ọkịlẹtụ ha’ ịlẹ kọ mẹ ang jẹ ka jẹ́-ẹ da ọjịra-jịra ụbwọ gụ olene-ene.

Ọ la gbagbịla nyori ụpwụ ọlẹ ká ịPọlụ da du kịla iTimoti myọọ lẹhị yẹẹyẹẹ. Ahị ka jẹ́-ẹ kụ irya ahyaahị u-uhye nya abwọlẹ ká iTimoti ka juwa ma ẹla ọmẹjẹ ọnyịịla ọwẹ wa ugbabwọ ịmanyị tị́ bala ọ-kụ irya jaabwọ kọ ka ba ẹla ọọwa jẹ ẹ-ẹpwụ nya ụkụrwọ ọlẹ kị ya jwoo ụ-ụbwọ.

Ahị tịtọ nyọka kpa ẹla ọmẹjẹ ọwẹ họ ụkụrwọ ịnyịnyị. Ányị ahị tị́ ka bwu họ ịnyị? Ahị ka jẹ́-ẹ họ ụkụrwọ nyịlẹhị-lẹhị nyọka chị āhị nyahị ahị́ lala ila, yụbwọ chị ẹlịlẹhị ọlẹ kị ya juhi ụ-ụbwọ kpa ụ-ụwa gogo, bala ọ-ka mẹ ang ịlẹ kahị jẹ́ wuu jẹ angịkịla. Bwula ọ-họ ịnyị, ahị ka jẹ́-ẹ ‘họ ụkụrwọ ọlẹ ká Ohe Oluhye ya juhi ụ-ụbwọ jịra kpẹẹkpẹẹ’ jaabwọ ká ịPọlụ byi iTimoti nyị họ ịnyịnyị.​—2 Tim. 4:5.