ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤနမူဒါလၢအဂ့ၤကတၢၢ်
ဖဲနဒိးန့ၢ်ဘၣ်လံာ်ပရၢလၢ နတံၤသကိးလၢ နအဲၣ်အီၤတဂၤအအိၣ်အခါ နတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်. စီၤတံၤမသ့းဒိးန့ၢ်ဘၣ်လံာ်ပရၢလၢ တၢ်မၢဖိပီလူးအအိၣ်လီၤ. ဒီးလံာ်ပရၢအံၤအမ့ၢ်ဝဲလံာ် ၂ တံၤမသ့းလီၤ. စီၤတံၤမသ့းကသူၣ်ခုသးခုဝဲ ဒီးကဃုဝဲတၢ်လီၢ်လၢအဘှ့ၣ်အဘှီၣ် ဒ်သိးကဖးဝဲအတံၤသကိးအလံာ်အံၤလီၤ. ဘၣ်တဘၣ် စီၤတံၤမသ့းကဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ‘စီၤပီလူးမၤအသးဒ်လဲၣ်. ဘၣ်ဃးဒီး ယတၢ်မၤတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်အဝဲကဟ့ၣ်ကူၣ်ယၤတၢ်တမံၤမံၤဧါ. လံာ်ပရၢအံၤမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒီး သိၣ်လိပှၤဂၤကသ့ဒ်လဲၣ်.’ ဒ်ပထံၣ်ဘၣ်အသိး စီၤတံၤမသ့းထံၣ်န့ၢ်ဝဲ တၢ်စံးဆၢတဖၣ်အံၤလၢ လံာ်ပရၢအံၤအပူၤလီၤ. လၢလံာ်ပရၢအံၤအပူၤ ပကထံၣ်ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တနီၤ လၢအကဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢကကဲထီၣ် တၢ်မၤစၢၤလၢပဂီၢ်လီၤ.
“ယဆဲးတူၢ်တၢ်ခဲလၢာ်”
ဖဲစီၤတံၤမသ့းစးထီၣ်ဖးဝဲ လံာ်ပရၢအံၤအတၢ်ကတိၤအိးထီၣ်အခါ သ့ၣ်ညါဝဲတဘျီဃီ လၢအတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး စီၤပီလူးအိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်ပထံၣ်ဘၣ်လၢ စီၤပီလူး ကိးအီၤလၢ “အဖိခွါသးဘိ” လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၁:၂) ဖဲစီၤတံၤမသ့းဒိးန့ၢ်ဘၣ် လံာ်ပရၢအံၤအဆၢကတီၢ် အသးနံၣ်အိၣ်ဝဲ ၃၀ ဒီးကဘၣ်ဖဲ ခ.န ၆၅ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. စီၤတံၤမသ့းန့ၣ် ကဲတ့ၢ်လံတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ် ဒီးအရ့လိာ်သးဒီးစီၤပီလူးန့ၣ် အိၣ်လၢအနံၣ်လၢအဆံလံ. ဒီးအမၤလိန့ၢ်ဘၣ်တၢ်လၢ စီၤပီလူးအအိၣ်အါမးလီၤ.
စီၤတံၤမသ့းကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါအါမး ဖဲအသ့ၣ်ညါဝဲဒၣ်လၢ စီၤပီလူးလဲၤခီဖျိ တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်လၢ တၢ်သးတီအပူၤအဃိလီၤ. စီၤပီလူးဘၣ်အိၣ်လၢ ဝ့ၢ်ရိမ့ၤအဃိာ်ပူၤ ဒီးထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်သံလီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၁:၁၅, ၁၆; ၄:၆-၈) စီၤတံၤမသ့းထံၣ်ဘၣ်ဝဲ စီၤပီလူးအတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ခီဖျိအတဲဝဲလၢ “ယဆဲးတူၢ်တၢ်ခဲလၢာ်” လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၂:၈-၁၃) ဒ်စီၤပီလူးအတၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ စီၤတံၤမသ့းအဂီၢ်အသိး တၢ်အဒိအံၤ ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢပဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤ.
“ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် [တၢ်ဟ့ၣ်] ဒ်နမၤကဲၤထီၣ်မ့ၣ်အူအသိး”
စီၤပီလူးဟ့ၣ်ကူၣ် စီၤတံၤမသ့းလၢ ကထံၣ်ဝဲအမူဒါလၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤန့ၣ် ဒ်တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တခါအသိးလီၤ. “ကစၢ်ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်” လၢ စီၤတံၤမသ့းဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ် စီၤပီလူးအဲၣ်ဒိးလၢ စီၤတံၤမသ့းက ‘ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်အီၤ ဒ်အမၤကဲၤထီၣ်မ့ၣ်အူအသိး’ လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၁:၆) စီၤပီလူးသူ ကြံးအတၢ်ကတိၤလၢ အမ့ၢ် khaʹri·sma လၢအအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ “တၢ်ဟ့ၣ်” န့ၣ်လီၤ. ကြံးအတၢ်ကတိၤတဖျၢၣ်အံၤ အခီပညီအိၣ်ဝဲလၢ တၢ်လၢနန့ၢ်ဘၣ်အီၤခီလီလီ ဒီးတၢ်လၢနတကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤလီၤ. စီၤတံၤမသ့း ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အံၤ ဖဲအဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤလီၤ.—၁ တံၤမသ့း ၄:၁၄.
စီၤတံၤမသ့းကသူဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်အံၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်. ဖဲအဖးဘၣ် တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်အီၤ ဒ်နမၤကဲၤဒိၣ်ထီၣ် မ့ၣ်အူအသိး” အခါ အဝဲကထံၣ်တမှံဝဲ လၢပှၤမၤကဲၤထီၣ်မ့ၣ်အူလၢဟံၣ်ပူၤ ဒ်သိးမ့ၣ်အူကကဲၤဒိၣ်ထီၣ် ဒီးမ့ၣ်အူလၣ်ကဟဲအိၣ်ထီၣ်အဂီၢ် ပှၤကဘၣ်ဖၢနုာ်အါထီၣ်ဝဲ သွဲၣ်လးလီၤ. ဒံၣ်စၢၤနရံၣ်တဘ့ၣ်တဲဝဲလၢ ကြံးအတၢ်ကတိၤလၢ (a·na·zo·py·reʹo) စီၤပီလူးသူဝဲန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲအခီပညီလၢ “က့ၤမၤသီထီၣ်, မၤဆူၣ်ထီၣ် ဒီးဝံၢ်ဝၢ်ဒ်သိး မ့ၣ်အူလၣ်ကဟဲထီၣ်အဂီၢ်” လီၤ. တၢ်ကတိၤအံၤအဲၣ်ဒိးဒိလီၤဝဲလၢ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်လၢ တၢ်မၤတခါခါအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ စီၤပီလူးဟ့ၣ်ကူၣ်စီၤတံၤမသ့းလၢ ‘လၢနမူဒါအပူၤန့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢး မၤအီၤလၢအဂ့ၤကတၢၢ်တက့ၢ်.’ ပဝဲဒၣ်စ့ၢ်ကီး လၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အံၤလၢ ပကမၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအတၢ်မၤအပူၤလီၤ.
“တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တမံၤအံၤလၢ အဘၣ်တၢ်အးလီၤအီၤလၢ နစုပူၤန့ၣ် ဒီသဒၢအီၤ”
လၢလံာ်ပရၢအပူၤန့ၣ် စီၤပီလူးတဲတၢ်ဂ့ၢ်အဂၤတခါလၢ ကမၤစၢၤစီၤတံၤမသ့းလၢ အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ကကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်လီၤ. စီၤပီလူးကွဲးဝဲလၢ “တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တမံၤအံၤလၢ ဘၣ်တၢ်အးလီၤအီၤလၢ နစုပူၤန့ၣ် ဒီသဒၢအီၤ ခီဖျိလၢသးစီဆှံလၢ အအိၣ်ဝဲဆိးဝဲလၢ ပပူၤန့ၣ်တက့ၢ်.” (၂ တံၤမသ့း ၁:၁၄) စီၤတံၤမသ့း ဘၣ်တၢ်အးလီၤအီၤလၢတၢ်မနုၤလဲၣ်. ဖဲအဆၢဖိ ၁၃ န့ၣ် စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ “တၢ်ကတိၤ အဂ့ၤအဘၣ်တဖၣ်” လၢအမ့ၢ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ အိၣ်ကွဲးအသးလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၁:၁၃) ဒ်ခရံာ်ဖိတဂၤအသိး စီၤတံၤမသ့း ကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အချၢမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. (၂ တံၤမသ့း ၄:၁-၅) တကးဒံးဘၣ် အအိၣ်ဒီးမူဒါလၢ ကဘၣ်ကွၢ်ထွဲကစၢ်ယွၤအသိတဖၣ်လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၅:၂) စီၤတံၤမသ့းဘၣ်ပၢၤဃာ်တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ လၢကဘၣ်သိၣ်လိပှၤဂၤ ဒီးကဘၣ်သန့ၤအသးလၢ ကစၢ်ယွၤအသးစီဆှံ ဒီးအကလုၢ်ကထါန့ၣ်လီၤ.—၂ တံၤမသ့း ၃:၁၄-၁၇.
မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပဘၣ်တၢ်အးလီၤပှၤလၢတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ လၢပကဘၣ်သိၣ်လိပှၤဂၤလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၈:၁၉, ၂၀) ပပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ ပသိၣ်လိပှၤဂၤ ခီဖျိပဆဲးဃ့ဘါထုကဖၣ် ဒီးဆဲးမၤလိကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ကထါထီဘိလီၤ. (ရိမ့ၤ ၁၂:၁၁, ၁၂; ၁ တံၤမသ့း ၄:၁၃, ၁၅, ၁၆) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်အါထီၣ်ဘၣ်မူဒါလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တၢ်မၤ ဒီးအဂၤတနီၤန့ၣ် မၤဝဲကစၢ်ယွၤတၢ်မၤလၢ ဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤန့ၣ်လီၤ. ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်တၢ်မၤဒ်အံၤန့ၣ် ပကြၢးအိၣ်ဒီးတၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးပကြၢးသန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤလီၤ. အဃိ ပကဘၣ်ပၢၤဃာ်ဒီးဒီသဒၢ တၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်လၢ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤအံၤလီၤ. ဒီးပကဘၣ်သန့ၤပသးလၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤစၢၤထီဘိလီၤ.
“အးလီၤတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤလၢ ပှၤလၢအသးတီတဖၣ်အအိၣ်”
မူဒါတဖၣ်လၢ စီၤတံၤမသ့းဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ် အဝဲတဘၣ်မၤဝဲထဲတဂၤဧိၤဘၣ်. ပှၤအဂၤတဖၣ် စ့ၢ်ကီးပၣ်ဃုာ်ဝဲလီၤ. လၢတၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဃိ စီၤပီလူးဟ့ၣ်သဆၣ်ထီၣ် စီၤတံၤမသ့းအခံလၢ “ဒီးတၢ်လၢနနၢ်ဟူဘၣ် လၢယအိၣ် . . . န့ၣ်အးလီၤတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤလၢ ပှၤလၢအသးတီတဖၣ် အအိၣ်တက့ၢ်. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ကတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘး ဒ်သိးအကသိၣ်လိ ပှၤဂၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.” (၂ တံၤမသ့း ၂:၂) စီၤပီလူးဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲ စီၤတံၤမသ့းလၢ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအမၤလိန့ၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါသ့ၣ်တဖၣ်အအိၣ်န့ၣ် ကဘၣ်သိၣ်လိနဲၣ်လိက့ၤဝဲပှၤဂၤလီၤ. အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလၢ ပှၤလၢအကွၢ်ထွဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ကမၤဝဲဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ. ပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢအဂ့ၤန့ၣ် တၢ်သ့ၣ်ညါလၢအအိၣ်ဒီးအီၤန့ၣ် အတပာ်ဃာ်ထဲလၢ အနီၢ်ကစၢ်အအိၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲကသိၣ်လိက့ၤပှၤဂၤဒ်သိး ပှၤဂၤကမၤဘၣ်တၢ်မၤ လၢအဂ့ၤကတၢၢ်ကသ့အဂီၢ်လီၤ. ဒီးအဝဲတဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ပှၤကသ့ၣ်ညါတၢ်အါန့ၢ်အီၤဘၣ်, မ့တမ့ၢ် ပှၤကမၤတၢ်ဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်အီၤဘၣ်. အဃိ ပှၤလၢအကွၢ်ထွဲတၢ်န့ၣ် တသိၣ်လိတၢ်ထဲ တၢ်ဂ့ၢ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိဘၣ်. အဝဲသးအိၣ်မၤစၢၤပှၤဂၤဒ်သိး ကသိၣ်လိအဝဲသ့ၣ်လၢ ကကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိလၢအဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ ဒီးကအိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိလၢ အဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ အမၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ “ပှၤလၢအသးတီတဖၣ်” လၢအသိၣ်လိဝဲန့ၣ် ကကဲဘျုးကဲဖှိၣ်ဝဲလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤလီၤ.
စီၤတံၤမသ့းဒိးန့ၢ်ဘၣ်လံာ်ပရၢလၢ စီၤပီလူးအအိၣ်အံၤ အကပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲနီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ပထံၣ်တမှံကွၢ်အီၤသ့ဝဲလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤတံၤမသ့းကဖးဝဲလံာ်ပရၢအံၤ တဘျီဝံၤတဘျီ ဒီးကဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲ ဒီးအကမၤထွဲဝဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ စီၤပီလူးတဲအီၤတဖၣ် လၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤ အပူၤအံၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပအဲၣ်ဒိးမၤထွဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အံၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ပမၤထွဲအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်. ပအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဆူၣ်သးဆူၣ်လၢ ပကသူတၢ်ဟ့ၣ်အံၤဒ်သိး ပကဒီသဒၢမူဒါလၢ ပှၤအးလီၤလၢပစုပူၤ ဒီးပကသိၣ်လိပှၤဂၤတၢ်ဂ့ၢ်ခဲလၢာ်လၢ ပသ့ၣ်ညါအီၤန့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ဒ်စီၤပီလူးတဲစီၤတံၤမသ့းအသိး ပက “မၤလၢပှဲၤ [ပ]တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ လၢကျဲကိးဘိဒဲး” အပူၤန့ၣ်လီၤ.—၂ တံၤမသ့း ၄:၅.
