NGANO bwe mona ku mutima tala ti bakiri mukanda wutindisaka wutûkiri kwe ndiku’aku ya mbote? Mukristo Timote wabaka mukanda wa mpila yo watûka kwe ntumwa Paulo. Bwawu bu mu kati dia Bibila mukanda wango ni 2 Timote. Kampe Timote wadinga tibuka tia dzuna ngatu katanga misamu mia mu tsonekena ndiku’andi ya mutima. Kampe Timote watiyula: ‘Ngano Paulo bwe kata hanina? Ngano malongi me nandi malendi kumbakisa mu bungu dia bisalu biani? Ngano mukanda wu mbo wukumbakisa mu lenda mu tisalu tiani tia bukristo na mu bakisa bantu bakaka?’ Ntiana bu tumona wo, Timote wabaka mvutu za biyuvu biandi na mu misamu miakaka mia mfunu mu mukanda wo. Mu timoko ti, mbo tuzonzela mwa malongi mabakisaka me mu mukanda wo.

Mu ntangu Timote yi kabatika mu tanga misamu mia mbatukulu mia mukanda, ho nkatika bendo, kampe wabakula ti ndiku’andi Paulo nkatika kipa keri mu kipaka. Na tiya twatwansoni, Paulo wamutâ ‘mwana’ani wuntomono zolo.’ (2 Tim. 1:2) Mu ntangu yi kabaka mukanda wo, mu muvu wa 65 M.B., Timote mvula kampe yôka 30 zeri nandi, mpe watibêla mukuluntu tûka ntama. Wasala tintwari na Paulo mvula yôka 10, mpe walongoka misamu miamingi.

Kampe Timote wabaka lutindusu lwalwingi bu kayizi zaba ti Paulo misamu miamingi mia mpasi keri korelaka na kwikama kwakwansoni. Paulo ku boloko keri ku Rome, mpe ntangu fioti kwa yasala ngatu bamuhonda. (2 Tim. 1:15, 16; 4:6-8) Timote lenda dieri nandi dia mona butindi bwa Paulo watâ ti: ‘[Mbo] nita kwe korele miamiansoni.’ (2 Tim. 2:8-13) Ntiana Timote, tulendi baka ngolo mu tifwani tia Paulo bu kakorela.

Paulo watindisa Timote mu bongela tisalu ti keri salaka mu bungu dia Nzambi ntiana tima tia nkatika ntalu. Paulo wazolo ti ‘[ntiana tiya, Timote] kalemesa kabu’ dieri nandi. (2 Tim. 1:6) Paulo wasarila ntelo ya mu Greke kharisma mu zonzela “kabu.” Ntelo yo ya Greke mbo yizonzelaka kabu dia mpamba peleko kabu dilembolo fwanakana muntu. Timote wabaka kabu dio mu ntangu yi bamusola mu sala tisalu tia tinene mu bungu dia timvuka.​—1 Tim. 4:14.

Ngano Timote nti kafweti sa na kabu dio? Bu katanga ntelo ya ‘[ntiana tiya] lemesa,’  kampe wabanza tiya tweri bâka na bantu ku nzo, ntangu zakaka tweri kwizi bâka kwa makala me na tiya. Makala mango bafweti ma lemesa ngatu nzo yabâ na tiya. Dictionnaire yimosi yitâka ti ntelo ya Greke (a·na·zo·py·reʹo) ya sarila Paulo yizololo tâ “vutu lemesa, vutu yika ngolo, tipepolo tia tiya,” buna mbo yeri zolo tâka ti “bâ na tîta mpe na luhemo lwa sala tisalu.” Dieka bo, Paulo mbo keri tâka kwe Timote: ‘Tûla mutima’aku mu tisalu tiaku!’ Lumbu ti, beto mpe, tufweti salaka tisalu tieto na luhemo lwalwansoni.

Bu katatamana mu tanga mukanda wa mu tambikila ndiku’andi ya mutima, Timote wayizi bukila musamu wakaka waketi mu bakisa mu lenda mu tisalu tiandi. Paulo watsoneka: “Lunda tima tio tia ntalu na lubakusu lwa mpeve santu ye ha kati dieto.” (2 Tim. 1:14, NWT) Ngano tima tiango tia ntalu ni nti? Ntia tima tia ntalu Timote kabâ na tio? Mu verse yitekele, Paulo ‘misamu mia sungama’ keri zonzelaka, matieleka me mu Zu dia Nzambi. (2 Tim. 1:13) Mu bungu ti Mukristo weri, Timote wafweti samuna matieleka mu kati dia timvuka na kwe bantu bakaka ba mu teritware’andi. (2 Tim. 4:1-5) Kâ mpe, Timote mukuluntu weri wafweti kipa bimeme bia Nzambi. (1 Pi. 5:2) Timote mbo kaketi lenda mu lunda tima tiandi tia ntalu bu kaketi kwe sikiriri mpeve santu na Zu dia Yehova.​—2 Tim. 3:14-17.

Lumbu ti, beto mpe matieleka batuhana ma tukwe samuni kwe bantu bakaka. (Mat. 28:19, 20) Kani kabwe ka tufweti’â tazimbakana ko ti matieleka mo ma tukwe samuni ntalu mena, buna tufweti tatamana mu sambila na mu longoka Zu dia Nzambi ntangu zazansoni. (Rom. 12:11, 12; 1 Tim. 4:13, 15, 16) Kampe tisalu mpe tiakaka tie neto: tulendi bâ mukuluntu peleko mu tisalu tia ntangu zazansoni twena. Bisalu bia mpila yo bifweti sa ti tabâ ba kuluka, mpe bifweti tu nata mu sikirilaka lubakusu lwa Nzambi. Buna mbo tulenda mu lunda, peleko mu kengerela tima tieto tia ntalu bu tukwe tia bongele ntiana timvwama mpe bu tukwe sikiriri lubakusu lwa Yehova mu kipa tio.

Bisalu bia baka Timote ka yandi kaka ko bieri tarilaka. Kâ, bantu bakaka mpe bieri tarilaka. Ntiangu Paulo katindisa Timote mu mpila eyi: “Misamu mi wawîri kwe meno [. . .], tâ mio kwe babakala ba kwikama ngatu bawu mpe babâ ba kubama mu longesa bantu bakaka.” (2 Tim. 2:2, NWT) Paulo wabambula Timote ti wafweti longesa misamu mi kalongoka kwe mpangi za zibakala. Musamu wa mfunu wena kwe minkengi miamiansoni mia timvuka tia Bakristo tia lumbu ti mu sarila ngolo ngatu basarilaka bo. Munkengi wa mbote ka wulundaka misamu mi kazebi ko mu tisalu tiandi mu bungu dia yandi kaka. Kâ, mbo kalongesaka bantu bakaka ngatu balenda mu sala tisalu. Ka wubâka na bunkuta ko ngatu bamuyôkele mu luzabu na mu lenda dia sarila. Buna, munkengi ka wufweti’â walongesaka kwa misamu mia nguri ko mitariri tisalu. Fweti bakisa bantu ba kalongesaka mu tomo zaba swasikisa na mu tomo bâ na mayela ma bakurila misamu​—mu kula mu timpeve. Mu mpila yo “babakala ba kwikama” ba kalongese, mbo batomo bâ na lenda dia tomo bakisa timvuka.

Ntembe kâni, Timote mukanda wa mu tambikila Paulo wa keri tomo zoloko. Tulendi banza Timote ta kwama kârila mu tanga mukanda wo mpe ta dimbitila malongi ma ntalu me mo ngatu kazaba ntia mpila ya yibote kalendi ma sarila mu tisalu tiandi.

We neto tasarila malongi mo mu mpila ya yibote. Ngano bwe? Ntiana tiya tulendi sarila ngolo mu lemesa kabu dieto, mu lunda tima tieto tia ntalu na mu longesa bantu bakaka misamu mi tuzebi. Mu mpila yo, ntiana bwa tâ Paulo kwe Timote, tulendi “tomo lungisa tisalu [tieto].”​—2 Tim. 4:5, NWT.