VATI mua ku livua nga mutambula mukanda ua ku tovala kuli umo kavusamba? Umo Mukua Kilistu ua lizina Timoteo, ua tambuile mukanda ua cifua eci kuli kapostolo Paulu. Mukanda uaco lelo lino va u luka honi nguavo, 2 Timoteo. Mua vusunga Timoteo ua tondele cihela ca ku holoka linga a tande mezi aka mpundu ua mu tumine kavusamba keni ua ha mutima. Halumo Timoteo ua kele na ku lihula ngueni: Muanetu Paulu ali vati? Vuno na nji tumuko cimo cimamuna ku tuala ha vati nja pande ku linga vipanga viange ni? Vuno ou mukanda ua na nji tumu u hasa ku nji kuasa ku puisamo cipanga cange ca ku ambulula na ku kuasa vakuetu ni? Ngue mu tumona, Timoteo ua uanene vikumbululo vievi vihula na viuma vikuavo via seho mu mukanda uaco. Vunoni tu ci tualenu mana ku vintsina via seho vi tu hasa ku lilongesa mu mukanda ou.

Ku vuputukilo vua mukanda uaco, Timoteo ua hasele ku mona ngecize kapostolo Paulu ua mu hakele seho ya kama. Paulu ua mu tumbuile ngueni “muanange i nja lema.” (2 Tim. 1:2) Timoteo ua tambuile ou mukanda mu muaka ua 65 T.K.N., kaha citava ua kele na miaka i tuvakana 30, kaha tele ali laza na vutongue mu viuma. Ha ntsimbu yaco tele ue ku likata na Paulu mu miaka ituvakana 10, kaha ua lilongesele via vingi kuli ikeye.

Mua vusunga, halumo ca mu kaniamesele cikuma Temoteo ku tantekeya ngecize Paulu ali na ku kolesa mu vieseko. Paulu ua kele mu mikole ku Loma, kaha ua lavelele ku mu tsiha. (2 Tim. 1:15, 16; 4:6-8) Mua vusunga, Timoteo ua hasele ku mona ngecize kapostolo Paulu ua puile ua ku simpa, muomu ua handekele ngueni: “Nji kolesa mu viose.” (2 Tim. 2:8-13) Ngeci mua Timoteo, netu tu hasa ku uana ku kaniama ca kama ku lungano lua cili lua ku kolesa lua tu sila kapostolo Paulu.

Paulu ua kaniamesele Timoteo a pue na ku mona cipanga ca tambuile kuli Njambi ku pua ca seho ya kama. Ua tondele Timoteo a ‘sukumise ngue tuhia vuana vua Njambi vua kele muli ikeye.’ (2 Tim. 1:6) Paulu ua pangesele lizi carísma mu ku tumbula “vuana.” Eli lizi lia ciNgelengu, liemanena cuma ca ku tambula ca ngoco, kaha muntu na ci tambula tele nga ka fuilile ku mu hana co. Timoteo ua tambuile vuana vuaco, mu va mu hanguile mu ku puisamo cipanga ca ku lifuila mu cikungulukilo.—1 Tim. 4:14.

 Vati Timoteo ua pandele ku pangesa vuana vuaco? Halumo mua tandele lizi “u sukumuise,” ua vulukile via tuhia tu va kele na ku vueka vantu na manungu ku vindzivo, muomu manungu aco vintsimbu vimo e ku linga lika ngengu. Kaha a tondekele ku a sambeya linga a kuate milengi na ku suama cikuma. Imo Dicionário nguayo, lizi anazopireu lia pangesele kapostolo Paulu, lia lomboloka ku suameka, ku sambeya ni ku pepuila ku tuhia. Ngeci mukemuo, mezi a Paulu a lomboloka ku vuezelela ku ntuima ya kala nayo muntu mu ku linga cimo cipanga! Ci na pu ngue Paulu ua kele na ku leka Timoteo ngueni, ‘kundika mutima uove ku cipanga ci ua tambula.’ Tu vose tua limuena ngecize, netu lelo lino tua pande ku lingamo ni nguetu tua pande ku vueza ku ntuima i tua kala nayo mu vipanga via ku lela.

Omo Timoteo ua tualeleho ku tanda uze mukanda ua fumine kuli kavusamba keni, ua uanene mezi a kuavo a mu kuasele mu cipanga ceni. Mezi aco aa: “Cuma cize ca ku viuka ci va ku kundikilile, niunga hali Sipilitu Santu uze a tumama muli etu.” (2 Tim. 1:14) Vuno cuma caco ci va kundikile kuli Timoteo ca puile cika? Mu cinimbu ca ha nima, Paulu ua handekele via “mezi a ku sungama” a mu visoneka via ku lela. (2 Tim. 1:13) Mu ku pua mukua ku ambulula, Timoteo ua pandele ku ambulula vusunga kuli vamuanaye mu cikungulukilo, kaha na ku vantu veka. (2 Tim. 4:1-5) Cikuavo naua, Timoteo va mu hanguile ku pua mukuluntu mu ku niunga vutanga vua Njambi. (1 Pet. 5:2) Mua vusunga cuma ca tambuile Timoteo ca puile vusunga vua mu visoneka. Kaha ua pandele ku ciniunga mu ku kulahela mu sipilitu ya Yehova na mu lizi Lieni.—2 Tim. 3:14-17.

Lelo lino, netu va tu kundika vusunga vu tue ku ambulula. (Mat. 28:19, 20) Tu hasa ku niunga vusunga vuaco mu ku tualelelaho ku vundila, kaha na ku kala na ciizilila ca cili ca ku lilongesa Lizi lia Njambi. (Loma 12:11, 12; 1 Tim. 4:13, 15, 16) Halumo naua tua kala na citeli cikuavo, ngeci mua ku pua mukuluntu mu cikungulukilo, ni ku kala mu cipanga ca ntsimbu yose. Nga mukemuo, vuana ngeci muovu vua pande ku tu lingisa tu pue va ku likehesa na ku kulahela mu vukuasi vua Njambi. Kaha tu hasa ku niunga vuana vuetu mu ku vu haka seho na ku kulahela mu vukuasi vua Yehova.

Evi viteli via tambule Timoteo, ka via kuatele lika kuli ikeye. Vunoni via kuatele na ku vakuavo. Ngeci Paulu ua mu mamuine ngueni: “Viuma vize viu nevu kuli ange . . . vikevio viu kundika ku vantu vakua cili, vaze va ka hasa ku longesa veka naua.” (2 Tim. 2:2) Mua vusunga, Timoteo ua pandele ku lilongesa vimo kuli vamuanaye kaha na ku va longesa vize via lilongesele ikeye kuli Paulu. Ngeci mukemuo, mukuluntu uose mu cikungulukilo a pande ku lihakela kapandi ka ku lingamo. Mukuluntu ua cili ke ku suekela vakuavo cifua ce ku lingilamo cimo cipanga. Vunoni ue ku longesako vakuavo. Ka kele na liova ngecize nga a va longesa via vingi halumo ku lutue va ka mu tuvakana, kaha a va longesa lika via vindende houe. Vunoni ue ku linga cose mu ku longesa vakuavo va kale na vunongotima, kaha na liano linga vapue va kuhia mu lutsilielo. Mu ku lingamo, ‘vamala vakua cili’ ve ku longesa, ve ku pua vukuasi vua kama mu cikungulukilo.

Mu vusunga, Timoteo ua hakele seho ya kama ku mukanda ua ku tovala ua tambuile kuli Paulu. Citava halumo ua kele na ku hitulukamo ku sua kumo, linga a mone vinguli via seho via kelemo, na ku hilula mu vinjila vika naua a hasa ku pangesa vinguli viaco mu vipanga veni.

Netu tu lihakelenu kapandi mu ku kava vimamuna viaco. Mu njila ika? Mu ku linga cose linga tu sambeye vuana ngue tuhia, tu niunge cuma ca cili ci va tu kundika, na ku longesako vize vi tu tantekeya ku vamuanetu vakuavo. Nga tu lingamo, tu ka ‘puisamo mu vuntuntu vipanga vietu’ ngue mua lekele Paulu kuli Timoteo.—2 Tim. 4:5.