Bzimogeni bzinthu bzimwebzi

Ndokoni pa mbuto ya misolo ya nkhani

Citani Nyongo pa Basa Lomwe Mudapasidwa!

Citani Nyongo pa Basa Lomwe Mudapasidwa!

KODI imwepo mumbabva tani xamwali wanu wa pa mtima akakutumizirani tsamba lomwe lina mafala yakulimbisa? Nyakupfunza Timotio adatumiziridwa tsamba na mpostolo Paulo. Tsambalo ni bukhu la m’Bibliya lomwe ni 2 Timotio. Mwakusaya kupenukira, Timotio akhafunisisa kugumana mbuto yakuderekha kuti akwanise kuwerenga bzomwe xamwali wace wa pa mtimayo akhadamunembera. Pinango Timotio akhabzibvunza kuti: “Kodi Paulo ali tani? Kodi iye ana malango yakufuna kundithandiza pa basa languli? Kodi malangoyo yan’ndithandiza pakupalizira na kupfunzisa bwino wanthu anango?” Ninga momwe tiniwonera, Timotio adagumana mitawiro ya mibvunzo yace pa tsamba lomwe adatambiralo. Mu nkhani ino tin’cezerana malango yakuthandiza kwene-kwene yomwe yambagumanika mu tsamba limweri.

‘NDIKUPIRIRA BZINTHU BZENTSE’

Pomwe Timotio adayamba kuwerenga mafala yakuyambirira ya tsambalo, nthawe imweyo iye adayamba kukumbukira bza uxamwali bwakulimba bomwe akhanabo na Paulo. Mwa lufoyi, Paulo adacemera Timotiyo kuti ‘mwana wakufunidwa.’ (2 Timotio 1:2) Pinango Timotio akhana magole 30 pomwe iye adatambira tsamba limweri, mu gole la 65. Iye akhali kale mkulu wa gwere wakukhwima. Iye adaphata basa pabodzi na Paulo kwa magole yakupitirira 10, ndipo adapfunza bzinthu bzizinji na iye.

Pinango Timotio adalimbisidwa kwene-kwene pomwe adadziwa kuti Paulo akhapitiriza kupirira pomwe akhagumana na mabvuto. Paulo akhali m’kawoko ku Roma ndipo akhadikhirira kuphedwa. (2 Timotio 1:15, 16; 4:6-8) Timotio adakwanisa kuwona kuti Paulo akhali munthu wakukhwimika thangwe rakuti Pauloyo adalewa kuti: ‘Ndikupirira bzinthu bzentse.’ (2 Timotio 2:8-13) Ninga Timotio, ifepano tingakhale na mphanvu tikatewezera kukhwimika kwa Paulo.

‘UKOMBEZE NINGA MOTO MPHASO YA MULUNGU’

Paulo adalimbisa Timotio kuti awone kuti udindo bomwe akhanabo pa basa la Mulungu bukhali cinthu cakufunika. Paulo akhafuna kuti Timotio ‘akombeze ninga moto mphaso ya Mulungu’ yomwe ikhali mwa iye. (2 Timotio 1:6) Paulo adaphatisa basa fala la Cigirego lakuti khaʹri·sma pakulewa bza ‘mphaso.’ Fala limweri la Cigirego limbathandauza kupasidwa cinthu ca fovolo ayai kupasidwa cinthu comwe munthu alibe kuthemera kutambira. Timotio adapasidwa mphaso imweyi pomwe adasankhulidwa kuti ayambe kuphata basa la kupambulika m’gwere.—1 Timotio 4:14.

Kodi Paulo adalimbisa kuti Timotio acite ciyani na mphaso imweyi? Pomwe adawerenga mafala yakuti: ‘Ukombeze ninga moto’ iye adakumbukira bza moto caiwo omwe wanthu ambakhala nawo m’nyumba, ndipo nthawe zinango umbakhala ngati masimbe ya kuyetima. Masimbeyo yambafuna kukombezedwa kuti yapitirize kugaka kwene-kwene kuti m’nyumbamo muthume. Dicionário inango lidalewa kuti fala la Cigirego lakuti (a·na·zo·py·reʹo) lomwe Paulo adaphatisa basa limbathandauza ‘kukombeza, kugasira na kupepedza moto.’ Mafala yakuyezezeraya yakuthandauza ‘kukhala wakukomedwa na kukhala wakulimbika pa basa.’ Na mafala yamweya Paulo akhalimbikisa Timotio kuti: ‘Cita nyongo pa basa lomwe udapasidwa!’ Ntsiku zino ifepano tin’funikambo kucita bzibodzi-bodzi, tin’funika kukhala wakulimbika pa basa lathu.

‘KOYA CUMA CAKUPAMBULIKA’

Pomwe akhapitiriza kuwerenga tsamba la xamwali wace wa pa mtima, Timotio adayamba kuwerenga mafala yanango yomwe yangadamuthandiza pa basa lace lakupalizira. Paulo adanemba kuti: ‘Na thandizo la mzimu wa kucena omwe uli pakati pathu, koya cuma cakupambulika comwe udapasidwaco.’ (2 Timotio 1:14) Kodi cuma comwe adapasidwaco n’ciyani? Kodi cinthu cakupambulika comwe Timotiyoyo akhadapasidwaco n’ciyani? Pa vesi 13, Paulo adalewa kuti: ‘Ni mafala yabwino’ ayai kuti cadidi comwe cimbagumanika m’Bibliya. (2 Timotio 1:13) Ninga mtumiki wacikristau, Timotio akhafunika kupfunzisa cadidi m’kati na kunja kwa gwere. (2 Timotio 4:1-5) Ndipombo Timotiyo adasankhulidwa ninga mkulu kuti ause mabira ya Mulungu. (1 Pedru 5:2) Timotio akhafunika kukoya cuma cakupambulika comwe adapasidwaco, comwe cikhali cadidi comwe iye akhapfunzisa wanthu mwa kuthemba mzimu wakucena wa Yahova na Fala lace.—2 Timotio 3:14-17.

Ifepanombo ntsiku zino, tidapasidwa cadidi comwe timbapfunzisa wanthu mu upalizi. (Mateu 28:19, 20) Ifepano tin’funika lini kuyebwa cuma cakupambulika comwe tidapasidwa comwe ni cadidi comwe timbapfunzisa wanthu. Tenepo tin’funika kupitiriza kumbapemba ticipfunza Fala la Mulungu nthawe zentse. (Waroma 12:11, 12; 1 Timotio 4:13, 15, 16) Kuthimizira pa basa lakupalizira, ifepano tingasankhulidwembo kuti tikhale akulu wa gwere ayai tingakhale atumiki wa nthawe zentse. Udindo bumwebu bun’funika kuticitisa kukhala wakubzicepesa, ticithemba Mulungu kuti atithandize. Tenepo tingakoye ayai kukhotcerera cuma cakupambulika comwe tidapasidwa mwa kuthemba Yahova kuti atithandize pa basa lathu.

‘BZINTHU BZIMWEBZI UPFUNZISE AMUNA WAKUKHULUPIRIKA’

Mbali inango ya udindo bwa Timotio, ikhali ya kupfunzisa wanthu winango kuti acitembo basa lomwe iye akhacita. Ndipopa Paulo adalimbisa Timotiyo kuti: ‘Bzinthu bzomwe wabva kwa ine . . . , upfunzise amuna wakukhulupirika ndipo iwo an’dzakhalambo wakuthemera kupfunzisa anzawo.’ (2 Timotio 2:2) Inde, Timotio adapfunza bzinthu bzizinji na abale wace wacikristau ndipo iye akhafunika kupfunzisambo wanthu winango bzimwebzi. Mpsakufunika kuti nyakuyang’anira ali-wentse wa gwere lacikristau ntsiku zino acitembo bzibodzi-bodzi. Nyakuyang’anira wabwino ambacita lini njiru ayai kubisa bzinthu bzomwe ambadziwa pa basa ayai udindo bomwe anabo. M’mbuto mwace iye ambapfunzisa abale winango kuti akwanisembo kucita basa lomwe iye ambacita. Nyakuyang’anirayo ambagopa lini kuti wanthu omwe aniwapfunzisawo angadzadziwe bzinthu bzizinji kuposa iye. Ndipopa nyakuyang’anirayo ambapfunzisa lini mwa patali-patali pakulewa bza basalo. Iye ambafuna kuthandiza wale omwe akuwapfunzisa kuti akhale wanthu wa nzeru na wakukumbuka bwino kuti akule mwa uzimu. Mwa njira imweyi, ‘amuna wakukhulupirika’ omwe apfunzisidwa bwino, an’dzathandiza kwene-kwene gwere.

Mwakusaya kupenukira, Timotio adatenda kwene-kwene tsamba lakunembedwa mwa lufoyi lomwe adalitambira kucokera kwa Paulo. Kulewa cadidi iye akhawerenga mwakubwereza-bwereza malangoyo kuti awone momwe angayaphatisire basa pa udindo bwace.

Ifepano tin’funikambo kuphatisa basa malango yamweya. Tingacite tani bzimwebzi? Tingacite bzimwebzi mwa kuphata basa na nyongo, pakukombeza ninga moto mphaso yomwe tidapasidwa, mwakukoya cuma comwe tidapasidwa na mwakupfunzisa winango bzinthu bzomwe ifepano timbabzidziwa. Tenepo, ninga momwe Paulo adalewera kwa Timotio, ifepanombo tingakwanirise mbali zentse za utumiki bwathu.—2 Timotio 4:5.