NI ḒIPFA hani musi ni tshi wana vhurifhi vhu ṱuṱuwedzaho vhu bvaho kha khonani yaṋu? Na Timotheo o vhuya a ṅwalelwa vhurifhi vhu khuthadzaho nga muapostola Paulo. Zwino honovhu vhurifhi ri vhu ḓivha sa bugu ya 2 Timotheo. Zwi tou pfala uri Timotheo o ṱoḓa fhethu hu si na phosho uri a kone u vhala zwe a ṅwalelwa nga khonani yawe. Khamusi a nga vha o ḓivhudzisa uri: ‘Paulo a nga vha o vuwa hani? Naa u khou ṱoḓa u nnyeletshedza kha mushumo une nda khou ita? Naa nyeletshedzo yawe i nga nthusa u khwinisa kha u huwelela na u funza na u thusa vhaṅwe?’ Samusi ri tshi ḓo zwi vhona, Timotheo o wana phindulo dza dzenedzo mbudziso kha honovhu vhurifhi ha ndeme. Kha ino thero, ri ḓo amba nga ha nyeletshedzo i thusaho i re kha honovhu vhurifhi.

Musi Timotheo a tshi thoma u vhala maipfi a u thoma a honovhu vhurifhi, o zwi ṱhogomela uri Paulo u a mu funa. Paulo o mu vhidza “ṅwananga ane nda mu funa.” (2 Tim. 1:2) Timotheo o wana honovhu vhurifhi nga vho 65 C.E. Khamusi o vha e na miṅwaha i fhiraho 30 nahone o no vha muhulwane wa tshivhidzo a re na tshenzhelo. O vha o no fhedza miṅwaha i fhiraho 10 a tshi shuma na Paulo nahone o vha o no ḓi guda zwithu zwinzhi.

Timotheo u tea u vha o ṱuṱuwedzea vhukuma musi a tshi pfa uri Paulo u khou konḓelela milingo nga u fhulufhedzea. Paulo o vha o farwa Roma nahone o vha a tshi ḓo vhulawa hu si kale. (2 Tim. 1:15, 16; 4:6-8) Timotheo o zwi vhona uri Paulo u na tshivhindi nge Paulo a ri: ‘Ndi khou konḓelela zwoṱhe.’ (2 Tim. 2:8-13) U fana na Timotheo, na riṋe ri nga khwaṱhiswa nga tsumbo ya Paulo ya u konḓelela.

Paulo o ṱuṱuwedza Timotheo uri a dzhie mushumo we a u fhiwa wa u shumela Mudzimu u wa ndeme vhukuma. Paulo o vha a tshi ṱoḓa uri Timotheo a ‘khuṱhedze tshifhiwa tshe Mudzimu a mu ṋea tshone uri tshi dzule tshi tshi duga.’ (2 Tim. 1:6) Paulo o shumisa ipfi ḽa Lugerika khaʹri·sma a tshi amba “tshifhiwa.” Ḽeneḽo ipfi ḽa Lugerika ḽi amba tshifhiwa tsha mahala kana tshithu tshe muthu a tshi wana a songo tshi shumela. Timotheo o vha o wana tshenetsho tshifhiwa musi a tshi nangiwa uri a shumele tshivhidzo nga nḓila yo khetheaho.—1 Tim. 4:14.

 Paulo o vha a tshi khou ṱuṱuwedza Timotheo uri a ite mini nga tshenetshi tshifhiwa? Musi Timotheo a tshi vhala maipfi ane a ri a ‘khuṱhedze tshifhiwa tshe Mudzimu a mu ṋea tshone uri tshi dzule tshi tshi duga,’ a nga vha o humbula uri mulilo u vhaswaho hayani u a dzima ha sala hu tshi nyenga maxale. Eneo maxale a tea u khuṱhedzwa uri a duge. Iṅwe ṱhalusamaipfi i ri ipfi ḽa Lugerika (a·na·zo·py·reʹo) ḽe Paulo a ḽi shumisa ḽi amba “u khuṱhedza, u vusulusa, u khuṱhedza uri hu vhe na khavhu.” Ngauralo, zwi amba u nyanyuwa na u fhisetshela mushumo muṅwe-vho. Paulo o vha a tshi khou ri kha Timotheo: ‘Finya dzi khwaṱhe kha mushumo we wa ṋewa!’ Na riṋe ṋamusi ri tea u ita zwenezwo, ri fhisee kha tshumelo yashu.

Kha vhurifhi hawe, Paulo o amba tshiṅwe tshithu tshe tsha vha tshi tshi ḓo thusa Timotheo uri a vhe a bvelelaho vhuḓinḓani hawe. Paulo o ri: “Tsireledza zwenezwo zwithu zwa ndeme zwe wa ṋewa zwone nga muya mukhethwa une ra vha nawo.” (2 Tim. 1:14) Zwenezwo zwithu zwa ndeme zwe Timotheo a ṋewa zwo vha zwi zwifhio? Kha ndimana ya 13 Paulo o amba nga “pfunzo ya ngoho” i wanalaho Maṅwaloni. (2 Tim. 1:13) Sa izwi Timotheo o vha e muḓinḓa wa Mukriste, o vha o tea u funza mafhungo ngoho kha vhathu vha re tshivhidzoni na vha re tsimuni yawe. (2 Tim. 4:1-5) Zwiṅwe hafhu, Timotheo o vha o vhewa sa muhulwane uri a lise sambi ḽa Mudzimu. (1 Pet. 5:2) Timotheo o vha a tshi nga tsireledza zwithu zwa ndeme zwe a ṋewa, zwine zwa vha ngoho ye a vha a tshi tea u i funza vhaṅwe, nga u ḓitika nga muya mukhethwa wa Yehova na nga Ipfi ḽawe.—2 Tim. 3:14-17.

Na riṋe ṋamusi ro fhiwa mafhungo ngoho ane ra a funza vhaṅwe. (Mat. 28:19, 20) Ri nga dzhiela nṱha yeneyi ngoho nga u dzula ri tshi rabela na nga u dzula ri tshi ḓigudisa Ipfi ḽa Mudzimu tshifhinga tshoṱhe. (Vharoma 12:11, 12; 1 Tim. 4:13, 15, 16) Ri nga kha ḓi vha ro fhiwa mushumo wa u vha muhulwane tshivhidzoni kana wa u vha kha tshumelo ya tshifhinga tshoṱhe. Wonoyo mushumo wa ndeme we ra ṋewa u fanela u ri ita uri ri ḓiṱukufhadze na uri ri ḓitike nga thuso ya Mudzimu. Ngauralo, ri nga tsireledza mushumo we ra ṋewa nga u u dzhiela nṱha na nga u ḓitika nga Yehova.

Muṅwe wa mishumo ye Timotheo a vha o tea u i ita ndi u gudisa vhaṅwe mushumo we a vha a tshi u ita. Ndi ngazwo Paulo o ṱuṱuwedza Timotheo a ri: ‘Zwithu zwe wa vhudzwa nga nṋe, u zwi funze vhanna vha fhulufhedzeaho, uri na vhone vha kone u funza vhaṅwe.’ (2 Tim. 2:2) Paulo o eletshedza Timotheo uri a gudise vhahawe zwithu zwoṱhe zwe a zwi guda. Ndi zwa ndeme uri mulavhelesi muṅwe na muṅwe tshivhidzoni tsha Vhukriste ṋamusi a ite zwenezwo. Mulavhelesi wavhuḓi ha dzumbeli vhaṅwe zwine a zwi ḓivha nga ha mushumo we a fhiwa. Nṱhani hazwo, u funza vhaṅwe uri na vhone vha kone u ita wonoyo mushumo. Ha humbuli uri vha nga ḓivha wonoyo mushumo u mu fhira kana vha u ita nga nḓila ya khwine. Ngauralo, mulavhelesi u mu funza zwoṱhe nga ha wonoyo mushumo. U ṱoḓa u thusa vhane a khou vha gudisa uri vha vhe na ṱhalukanyo nga vhuḓalo uri vha vhe Vhakriste vho vhibvaho. Nga yeneyo nḓila, “vhanna vha fhulufhedzeaho” vhe a vha funza vha ḓo kona u thusa tshivhidzo nga nḓila yo engedzeaho.

Zwi tou pfala uri Timotheo o dzhiela nṱha vhurifhi vhu takadzaho he a vhu wana vhu tshi bva kha Paulo. Ri nga ri a mu vhona a tshi khou vhala honovhu vhurifhi lunzhi-lunzhi na u humbula uri a nga shumisa hani yeneyo nyeletshedzo kha mishumo ye a ṋewa.

Na riṋe ri ṱoḓa u shumisa yeneyi nyeletshedzo. Ri nga zwi ita hani? Ri nga ḓidina vhukuma uri ri khuṱhedze tshifhiwa tshashu, ri tsireledze zwithu zwa ndeme zwe ra ṋewa na u gudisa vhaṅwe zwoṱhe zwine ra zwi ḓivha. Nga yeneyo nḓila, ri nga “shumela Mudzimu nga nḓila yavhuḓi” sa zwe Paulo a vhudza Timotheo.—2 Tim. 4:5.