VANHU

Leswi Bibele yi swi vulaka: Xikwembu ‘a xi yi tumbuluxelanga swa hava misava, kambe xi yi vumbele leswaku ku tshamiwa eka yona.’—ESAYA 45:18.

PULANETE YA MISAVA

Leswi Bibele yi swi vulaka: “Loko van’wana va velekiwa, van’wana va fa, kambe misava yi tshama hilaha ku nga heriki.”—EKLESIASTA 1:4.

LESWI SWI VULAKA SWONA: Hi ku ya hi Bibele, misava yi nge pfuki yi herisiwile naswona mikarhi hinkwayo ku ta tshama ku ri ni vanhu eka yona. Kutani, xana swi vula yini ku lovisiwa ka misava?

XIYA: Bibele yi fanisa ku lovisiwa ka misava leyi loku taka, ni leswi endlekeke emasikwini ya Nowa. Hi nkarhi wolowo, misava a yi “tele madzolonga.” (Genesa 6:13) Hambiswiritano, Nowa a a ri munhu wo lulama. Kutani Xikwembu xi ponise Nowa ni ndyangu wakwe, kambe xi lovise vanhu vo homboloka hi ndhambi. Loko Bibele yi vulavula hi leswi endlekeke hi nkarhi wolowo yi ri: “Vanhu va nkarhi wolowo va lovisiwile loko mati ma va funengeta.” (2 Petro 3:6) Hi nga ha vula leswaku a ku ri ku hela ka misava, loku endlekeke hi nkarhi wolowo. Kambe ku lovisiwe yini? A ku lovisiwanga misava kambe ku lovisiwe vanhu vo homboloka. Kutani loko Bibele yi vulavula hi ku lovisiwa ka misava, a yi vulavuli hi ku lovisiwa ka pulanete. Ku ri na sweswo, yi vulavula hi ku herisiwa ka vanhu vo homboloka emisaveni ni xiyimiso hinkwaxo lexi va xi simekeke.

SWIPHIQO NI VUHOMBOLOKI

Leswi Bibele yi swi vulaka: “Ku sele nkarhinyana leswaku lavo homboloka va herisiwa; u ta languta laha a va ri kona, kambe va ta va va nga ha ri kona. Kambe lavo rhula va ta tshama emisaveni, va ta tsaka swinene hikuva ku ta va ni ku rhula lokukulu.”—PISALEMA 37:10, 11.

LESWI SWI VULAKA SWONA: Ndhambi ya le nkarhini wa Nowa a yi byi heriselanga makumu vuhomboloki. Endzhaku ka Ndhambi, vanhu vo homboloka va tlhele va cinisa van’wana gija. Kambe, ku nga ri khale, Xikwembu xi ta herisa vuhomboloki. Hilaha mupisalema a vuleke hakona: ‘Lavo homboloka va ta herisiwa.’ Xikwembu xi ta herisa vuhomboloki hi ku tirhisa Mfumo wa xona, ku nga mfumo wa misava hinkwayo lowu fumaka wu ri etilweni, wu fuma vanhu lava yingisaka Xikwembu.

XIYA: Xana varhangeri lava fumaka misava sweswi va ta swi lava ku seketela Mfumo wa Xikwembu? Bibele yi kombisa leswaku a va nge swi lavi. Hi vuphukuphuku, va ta lwisana ni Mfumo wa Xikwembu. (Pisalema 2:2) Vuyelo byi ta va byihi? Mfumo wa Xikwembu wu ta siva mifumo hinkwayo ya vanhu naswona “wona wu ta fuma hilaha ku nga heriki.” (Daniyele 2:44) Kambe hikwalaho ka yini mifumo ya vanhu yi fanele yi lovisiwa?

Leswi Bibele yi swi vulaka: “Munhu la fambaka a nga ka a nga ma kongomisi magoza yakwe.”—YEREMIYA 10:23.

LESWI SWI VULAKA SWONA: Vanhu a va nga vumberiwanga ku tifuma. Va tsandzeka ku fuma vanhu van’wana ni ku tlhantlha swiphiqo swa vona.

XIYA: Buku yin’wana leyi vuriwaka Britannica Academic yi vula leswaku mifumo ya vanhu a yi swi koti ku “tlhantlha swiphiqo leswi endlekaka emisaveni hinkwayo swo tanihi vusweti, ndlala, vuvabyi, mhangu ya ntumbuluko ni nyimpi kumbe madzolonga man’wana.” Kutani yi ye emahlweni yi ku: “Van’wana . . . va tshemba leswaku i mfumo wun’we wa misava lowu nga tlhantlhaka swiphiqo leswi.” Hambiswiritano, hambiloko mifumo hinkwayo ya vanhu a yi vona swilo hi tihlo rin’we, misava a yi ta va ya ha fumiwa hi vanhu lava nga hetisekangiki lava nga swi kotiki ku tlhantlha swiphiqo leswi boxiweke laha henhla. Mfumo wa Xikwembu hi wona ntsena lowu nga ni matimba yo swi herisela makumu swiphiqo hinkwaswo leswi nga emisaveni.

Kutani hi ku ya hi Bibele, ku lovisiwa ka misava, ku nga misava ya sweswi yo homboloka, a hi nchumu lowu vanhu vo lulama va faneleke va wu chava. Ku ri na sweswo, i nchumu lowu hi faneleke hi wu langutela hi mahlongati hikuva misava leyi ya khale leyi onhiweke yi ta siviwa hi misava leyintshwa yo saseka ya Xikwembu!

Swilo leswi hinkwaswo swi ta endleka rini? Nhlokomhaka leyi landzelaka yi ta hlamusela leswi Bibele yi swi vulaka.