Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

Ensi Enu Negenda Kuhwaho?

Ensi Enu Negenda Kuhwaho?

N’osobora kuba okimanyire nk’oku Baibuli ebazaaho okuhwaho kw’ensi. (1 Yohana 2:17) Hati kinu nikimanyisa ngu abantu nibaija kuhwaho? Ensi niija kusigara eri kifurukwa, rundi ehwerekerezebwe?

EKY’OKUGARUKAMU KYA BAIBULI HALI EBIKAGUZO BINU BIBIRI KIRI, NANGWA!

Bintu Ki Ebitalihwaho?

ABANTU

Baibuli eky’egamba: Ruhanga ‘atahangire busa ensi baitu akagikora okwikarwamuga.’​—ISAYA 45:18.

ENSI

Baibuli eky’egamba: “Obusinge obundi bugenda, obusinge obundi buija; nensi ikaraho ebiro byona.”​—OMUGAMBIZI 1:4.

EKI NIKIMANYISA KI? Kusigikirra ha Baibuli, ensi terihwerekerezebwa kandi eraikarwamuga abantu ebiro n’ebiro. Hati, ensi kuhwaho nikimanyisa ki?

TEKEREZAAHO KINU: Baibuli erengesaniza empero ey’erukwija ey’ensi enu n’ekyabaireho omu kasumi ka Nuha. Omu kasumi ka Nuha, ensi ekaba “ijuire iraro.” (Okubanza 6:13) Baitu, Nuha akaba ali musaija ow’ahikiriire. Nahabweki Ruhanga akakiza Nuha n’eka ye, baitu yahwerekereza abantu ababi n’akozesa okusandaara kw’amaizi. Baibuli obw’eba n’ebazaaho ekyabaireho kasumi ako, egamba eti: ‘Ensi ey’omu biro ebi ekabogerwa amaizi.’ (2 Petero 3:6) Oku nukwo kwali kuhwaho kw’ensi. Baitu, kiki ekyahwerekeriire? Ensi teri niyo yahwerekeriire, baitu abantu ababi abakaba barumu nubo abahwerekeriire. Nahabweki, Baibuli obw’ebazaaho okuhwerekerra kw’ensi, eba etarukumanyisa okuhwerekerra kw’ensi eiturukwikaramu. Oihireho, emanyisa okuhwerekerra okw’abantu ababi omu nsi hamu n’ebintu byona ebibi ebibakozere.

Biki Ebirukwija Kuhwaho?

EBIZIBU N’OBUBI

Baibuli eky’egamba: “Baitu hasigaireho akacu kake omubi alihera: ego, olitekereza muno ekiikarokye, baitu talibaho. Baitu abaculezi baligwetwa ensi; balikyanganuka obwobusinge obwingi.”​—ZABULI 37:10, 11.

EKI NIKIMANYISA KI?: Okusandaara kw’Amaizi okw’omu kasumi ka Nuha kutamarreho kimu obubi habw’ebiro n’ebiro. Hanyuma y’Okusandaara kw’Amaizi, abantu ababi bakongera baaleetera abantu boona kubonabona. Baitu, omu kasumi akatali ka hara, Ruhanga naija kumarraho kimu obubi bwona. Nk’oku omuhandiiki wa zabuli yagambire: “Omubi alihera.” Ruhanga naija kumarraho kimu obubi bwona n’akozesa Obukama bwe​—kandi egi niyo gavumenti ey’eri omu iguru kandi ey’erirema abantu boona abarukworobera Ruhanga omu nsi.

TEKEREZAAHO KINU: Abo abarukulema ensi kasumi kanu, balisagika obulemi bw’Obukama bwa Ruhanga? Baibuli eyoleka ngu tibalibusagika. Omu mulingo ogw’obudoma, nibaija kuhakaniza Obukama bwa Ruhanga. (Zabuli 2:2) Kiki ekirirugamu? Obukama bwa Ruhanga bulimaraho gavumenti z’abantu zoona kandi nubwo bwonka “buligumaho ebiro nebiro.” (Danieri 2:44) Baitu habwaki obulemi bw’abantu busemeriire kwihibwaho?

EKITURUKWETAAGA​—Obulemi bw’Abantu Kuhwaho

Baibuli eky’egamba: “Omuhanda gwomuntu tiguli omuluwe wenka: tikiri omu muntu arukugenda okuterekereza ebigerebye.”​—YEREMIYA 10:23.

EKI NIKIMANYISA KI? Abantu batahangwe n’ekigendererwa eky’okwerema. Balema kubi abantu, kandi tibasobora kumaraho ebizibu byabo.

TEKEREZAAHO KINU: Ekitabu ekirukwetwa Britannica Academic nikyoleka ngu gavumenti z’abantu tizirukusobora “kumaraho ebizibu nk’obunaku, enjara, endwaire, ebigwererezi, obulemu rundi obutabanguko.” Kigumizaamu nikigamba ngu: “Abamu . . . baikiriza ngu gavumenti emu ey’ensi yoona niyo yonka esobora kumaraho ebintu ebi ebibi.” Baitu nabwo, gavumenti z’abantu zoona n’obuzakweteraniza hamu zikakora gavumenti emu, ensi neeba n’ekyalemwa abantu abatahikiriire abatasobora kumaraho ebizibu ebyolekerwe eruguru. Obukama bwa Ruhanga niyo gavumenti yonka enyakwine amaani ag’okumarraho kimu ebizibu omu nsi yoona.

Nahabweki, kusigikirra ha Baibuli, okuhwerekerra kw’ensi​—obu nubwo obusinge bunu obwijwire ebintu ebibi,​—tikiri kintu abantu abarungi ekibasemeriire kutiina. Oihireho, kiri kintu ekitusemeriire kulindirra n’ekihika habwokuba ensi enu enyakusiisikaire niija kuhwaho kandi omu kiikaro kyayo hagarukemu ensi ya Ruhanga empyaka kandi enungi!

Binu byona biribaho di? Ekicweka ekirukuhondaraho nikiija kutuha eky’okugarukamu kuruga omu Baibuli.