1. Taidi Ahọlu Davidi, etẹwẹ delẹ to mí mẹ gán nọ kanse?

MÍMẸPO wẹ nọ jlo na zan gbẹzan jijọho tọn bo vò sọn tukla si. Mẹdepope ma nọ yiwanna magbọjẹ. Amọ́ to whedelẹnu, mí nọ pehẹ magbọjẹ lẹ. Na nugbo tọn, taidi Ahọlu Davidi, devizọnwatọ Jehovah tọn delẹ gán nọ kàn kanbiọ dopolọ sè Jehovah dọmọ: “Nawẹ e na dẹnsọ bọ yẹn na to magbọjẹ sinsinyẹn tindo, bọ awubla na to ahun ṣie mẹ to azán dopodopo gbè?”—Salm. 13:2.

2. Etẹ ji wẹ mí na dọhodo to hosọ ehe mẹ?

² Dile etlẹ yindọ mí ma gán vò sọn magbọjẹ si mlẹnmlẹn, mí gán dovivẹnu nado dava numọtolanmẹ mọnkọ lẹ. To hosọ ehe mẹ, jẹnukọn whẹ́, mí na dọhodo nudelẹ he gán hẹn magbọjẹ wá na mí ji. Enẹgodo, mí na gbadopọnna aliho dagbe ṣidopo delẹ he mẹ mí gán gbọṣi abọẹ te dile mí to pipehẹ nuhahun mítọn lẹ.

3. Nuhahun tẹlẹ wẹ mí nọ pehẹ, podọ obá tẹ mẹ wẹ mí dohuhlọn do yé ji jẹ?

³ Mí gán glọnalina nue nọ do magbọjẹ na mí delẹ jẹ obá de mẹ, amọ́ devo lẹ tin he ji mí ma dohuhlọn depope do. Di apajlẹ, mí ma gán doalọtena obá he mẹ núdùdù, avọ̀ po adọtẹn po na vẹahi jẹ to whemẹwhemẹ, mọ mí ma gán deanana nuyiwa azọ́nwatọgbẹ́ kavi wehọmẹvigbẹ́ mítọn lẹ tọn he nọ tẹnpọn nado sisẹ́ mí nado doalọ to nugbomadọ kavi fẹnnuwiwa  mẹ. Podọ, mí ma gán glọnalina sẹ́nhẹngba he nọ wá aimẹ to lẹdo mítọn mẹ lẹ. Mí nọ pehẹ nuhahun mọnkọ lẹ, na mí to gbẹnọ to aihọn he mẹ suhugan gbẹtọ lẹ tọn mọ nọ dike na nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ ni deanana pọndohlan yetọn te wutu. Satani he yin yẹwhe aihọn ehe tọn yọnẹn dọ mẹdelẹ na na dotẹnmẹ “magbọjẹ titonu ehe tọn lẹ” nado glọnalina yé ma nado sẹ̀n Jehovah. (Mat. 13:22; 1 Joh. 5:19) Abajọ aihọn lọ do gọ́ na ninọmẹ ayimajai tọn lẹ!

4. Nawẹ mí gán yinuwa gbọn whenue mí pehẹ nuhahun sinsinyẹn lẹ?

⁴ Nuhahun gán húagbọ́ mí sọmọ bọ mí ma nasọ nọ lẹnnupọndo nudevo depope ji ba. Di apajlẹ, mí gán nọ hànu dọ mí ma na mọ akuẹ he pé nado penukundo nuhudo mítọn lẹ go, kavi dọ mí na jẹazọ̀n bo ma gán wazọ́n ba, kavi dọ azọ́n na tlẹ gble do mí. Mí gán sọ to budi dọ mí ma na yin nugbonọ, to whenue mí yin whiwhlepọn nado gbà osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn. To madẹnmẹ, Satani na sisẹ́ mẹhe to anademẹ etọn glọ lẹ nado yangbé omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn, enẹwutu, mí gán hànu gando lehe mí na yinuwa to ojlẹ enẹ mẹ do go. Mí gán nọ kanse míde dọ, ‘Be nude ylan to e mẹ nado nọ hànu jẹ obá de mẹ gando whẹho enẹlẹ go ya?’

5. Etẹ na dọ wẹ Jesu te whenue e dọ dọ: ‘Mì sọ yin magbọjẹnọ ba blo’?

⁵ Mí yọnẹn dọ Jesu dọna hodotọ etọn lẹ dọ: ‘Mì sọ yin magbọjẹnọ ba blo.’ (Mat. 6:25) Be nuhe dọ e te wẹ yindọ, mí ma dona nọ hànu gando nudepope go wẹ ya? Paali! To popolẹpo mẹ, devizọnwatọ nugbonọ Jehovah tọn delẹ pehẹ magbọjẹ to hohowhenu, ṣogan bo gbẹ́ do nukundagbe etọn. * (1 Ahọ. 19:4; Salm. 6:3) Na taun tọn, jide vọ́ na mí wẹ Jesu te. E ma jlo dọ magbọjẹ gbẹ̀mẹ tọn lẹ ni gbàhundona mí sọmọ bọ ehe na bẹpla sinsẹ̀nzọn mítọn hlan Jiwheyẹwhe. Eyin mọ wẹ, aliho tẹlẹ mẹ wẹ mí gán duto magbọjẹ lẹ ji te?—Pọ́n apotin lọ, “ Lehe A Gán Wàmọ Do.”

6. Sọgbe hẹ Filipinu lẹ 4:6, 7, etẹwẹ gán gọalọna mí nado duto magbọjẹ mítọn lẹ ji?

⁶ (1) Nọ hodẹ̀ whẹwhẹ. Klistiani he to pipehẹ nuhahun lẹ gán mọ kọgbọ, eyin yé hodẹ̀ vẹkuvẹku hlan Jehovah. (1 Pita 5:7) Nado na gblọndo na odẹ̀ towe lẹ, Jehovah gán na we ‘jijọho etọn he yiaga hugan nukunnumọjẹnumẹ gbẹtọvi tọn lẹpo.’ (Hia Filipinu lẹ 4:6, 7.) Jehovah nọ na mí jijọho enẹ gbọn gbigbọ wiwe huhlọnnọ etọn gblamẹ.—Gal. 5:22.

7. Etẹwẹ mí dona nọ hẹn do ayiha mẹ whenue mí to dẹ̀ho hlan Jiwheyẹwhe?

⁷ Whenue a to dẹ̀ho hlan Jehovah, nọ dọ nue to ahun ji na we lẹpo na ẹn. Nọ donù nuhahun tangan lọ go. Nọ bayi zẹẹmẹ nue yin numọtolanmẹ towe gandego tọn na ẹn. Eyin pọngbọ de tin, biọ to e si nado na we nuyọnẹn po huhlọn po nado yọ́n nue a gán wà, podọ nado wà ẹ. Eyin nudepope ma tin he a gán wà gando ninọmẹ lọ go, bo biọ to Jehovah si dọ ni gọalọna we ma nado hànu gandego zẹjlẹgo. Eyin a nọ donù nuhahun tangan towe lẹ go to odẹ̀ mẹ, gblọndo Jehovah tọn lẹ na họnwun na we dogọ to nukọn mẹ. Eyin a ma mọ gblọndo na odẹ̀ towe to afọdopolọji, ma gbọjọ blo. Jehovah jlo dọ a ni nọ to tlọlọ bosọ nọ sinyẹnlin to odẹ̀ towe lẹ mẹ.—Luku 11:8-10.

8. Etẹlẹ go wẹ mí dona nọ donù to odẹ̀ mítọn lẹ mẹ?

⁸ Dile a to magbọjẹ towe lẹ bẹ dlan Jehovah ji to odẹ̀ mẹ, nọ hẹn ẹn diun dọ emi sọ nọ  dopẹ́ na ẹn ga. E nọ yọ́n nado lẹnnupọndo dona mítọn lẹ ji, etlẹ yin whenue mí to pipehẹ ninọmẹ he vẹawu taun lẹ. Eyin e wá jọ bọ a ba hogbe he a na yí do dọ numọtolanmẹ sisosiso towe lẹ tọ́n pò, flindọ Jehovah nọ na gblọndo odẹ̀ lẹ tọn, eyin a tlẹ dọ poun dọ ‘Jaale gọalọna mi!’—2 Otàn. 18:31; Lom. 8:26.

9. Nawẹ yè gán mọ hihọ́ nujọnu tọn gbọn?

⁹ (2) Nọ ganjẹ nuyọnẹn Jehovah tọn go, kakati ni yin towe titi. To owhe kanweko ṣinatọ̀ntọ J.W.M., ahun omẹ Juda tọn lẹ tọn gbàdo, whenue Asilianu lẹ tọ́nawhàn yé. Na yé ma jlo dọ Asilianu lẹ ni gbawhàn yetọn wutu, yé yì dín alọgọ akọta kosi de tọn, enẹ wẹ Egipti. (Isa. 30:1, 2) Jehovah na yé avase dọ jidide do Egipti go na dekọtọn do nugbajẹmẹji mẹ. (Isa. 30:7, 12, 13) Jehovah yí Isaia zan nado dọna yé lehe yé gán mọ hihọ́ nujọnu tọn do. E dọmọ: “Huhlọn mìtọn na tin to abọẹninọ po jidide mlẹnmlẹn po mẹ” to Jehovah mẹ.—Isa. 30:15b.

10. Ninọmẹ tẹlẹ mẹ wẹ mí gán dohia dọ mí dejido Jehovah go te?

¹⁰ Nawẹ mí gán dohia dọ mí dejido Jehovah go gbọn? Lẹnnupọndo apajlẹ delẹ ji. Mí ni dọ dọ yè ze azọ́n he pekuẹ de donukọnna we he na dù whenu towe susu bosọ yinuwado nuwiwa gbigbọmẹ tọn towe lẹ ji. Kavi dọ mẹde to azọ́nwatẹn towe he nọ to owanyi sunnu po yọnnu po tọn dohia we, e ma ka yin Kunnudetọ Jehovah tọn de. Kavi mí ni dọ dọ, hagbẹ whẹndo tọn he a yiwanna de sìn-adán na we bo dọ dọ: “Dopo wẹ a na de to yẹn po Jiwheyẹwhe towe po ṣẹnṣẹn.” To ninọmẹ ehelẹ dopodopo mẹ, nudide sinsinyẹn de wẹ a na pannukọn, amọ́ Jehovah na na we anademẹ he sin hudo a do. (Mat. 6:33; 10:37; 1 Kọl. 7:39) Kanbiọ lọ wẹ yindọ, Be a na dejido anademẹ Jehovah tọn go jẹ obá lọ mẹ nado yí i do yizan mẹ ya?

11. Dogbigbapọnna kandai Biblu tọn tẹlẹ wẹ gán gọalọna mí nado gbọṣi abọẹ to whenue mí pannukọn nukundiọsọmẹ?

¹¹ (3) Nọ plọnnu sọn apajlẹ dagbe po ylankan lẹ po mẹ. Kandai susu wẹ to Biblu mẹ he dohia dọ nujọnu wẹ e yin nado nọ gbọṣi abọẹ bosọ nọ dejido Jehovah go. Dile a to dogbapọnna kandai ehelẹ, doayi nuhe gọalọna devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ nado gbọṣi abọẹ to whenue yé pehẹ nukundiọsọmẹ sinsinyẹn lẹ go. Di apajlẹ, to whenue whẹdatẹn daho Ju lẹ tọn degbena apọsteli lẹ nado doalọtena yẹwhehodidọ, ahun yetọn ma gbàdo. Kakatimọ, yé gblọn po adọgbigbo po dọ: “Míwlẹ dona setonuna Jiwheyẹwhe taidi ogán kakati nido yin gbẹtọ lẹ.” (Owalọ 5:29) Etlẹ yin to whenue yè ko hò apọsteli lẹ godo, yé ma dibu. Etẹwutu? Na yé yọnẹn dọ Jehovah to adà emitọn mẹ wutu wẹ. Homẹ etọn hùn do yé go. Enẹwutu, yé zindonukọn nado to wẹndagbe lọ lá. (Owalọ 5:40-42) Mọdopolọ, whenue devi Stefani pannukọn okú, e gboadọ sọmọ bọ nukunmẹ etọn “taidi nukunmẹ angẹli de tọn.” (Owalọ 6:12-15) Etẹwutu? Na e deji dọ emi do nukundagbe Jehovah tọn wutu.

12. Sọgbe hẹ 1 Pita 3:14; 4:14, naegbọn mí gán nọ jaya whenue mí pehẹ homẹkẹn?

¹² Apọsteli lẹ tindo kunnudenu he họnwun dọ Jehovah tin hẹ yé. E na yé huhlọn nado wà azọ́njiawu lẹ. (Owalọ 5:12-16; 6:8) E ma nọ yinmọ na míwlẹ to egbehe. Etomọṣo, to Ohó etọn mẹ, Jehovah gbọn owanyi dali hẹn mí deji dọ whenue mí to yaji na dodowiwa wutu, homẹ emitọn nọ hùn do mí go, podọ gbigbọ emitọn nọ tin hẹ mí. (Hia 1 Pita 3:14; 4:14.) Enẹwutu, kakati nado nọ to nuhà gando lee mí gán yinuwa do go to whenue mí pehẹ homẹkẹn sinsinyẹn to sọgodo, mí dona ze ayiha do nue mí gán wà todin nado hẹn jidide mítọn lodo dọ Jehovah penugo nado  gọalọna mí bosọ whlẹn mí ji. Kẹdẹdile devi dowhenu tọn lẹ wà do, mí dona dejido opagbe Jesu tọn lọ go he dọmọ: “Yẹn na na mì ohó he mì na dọ podọ nuyọnẹn he nukundiọsọmẹtọ mìtọn lẹpo to pọmẹ ma na penugo nado diọnukunsọ kavi jẹagọdo.” Jesu na mí jide dọ: “Gbọn akọndonanu mìtọn dali wẹ mì na whlẹn ogbẹ̀ mìtọn gán.” (Luku 21:12-19) Podọ, ma wọn gbede blo dọ Jehovah nọ flin nudọnamẹ lẹpo gando devizọnwatọ nugbonọ etọn he kú lẹ go. Po nudọnamẹ ehelẹ po, e na fọ́n yé sọnku.

13. Nawẹ dogbigbapọnna apajlẹ mẹhe gboawupo nado gbọṣi abọẹ bo dejido Jehovah go lẹ tọn gán hẹn ale wá na mí gbọn?

¹³ Mí gán sọ plọnnu sọn apajlẹ mẹhe gboawupo nado gbọṣi abọẹ bo dejido Jehovah go lẹ tọn mẹ. Dogbigbapọnna apajlẹ ylankan enẹlẹ na gọalọna mí ma nado jai jẹ nuṣiwa dopolọ lẹ mẹ. Di apajlẹ, tlolo he Ahọlu Asa jẹ gandu ji to Juda, ewọ ganjẹ Jehovah go whenue e pehẹ awhànpa daho de, podọ Jehovah gọalọna ẹn bọ e gbawhàn. (2 Otàn. 14:9-12) Amọ́ to nukọn mẹ, whenue awhànpa he whè humọ de, enẹ wẹ awhànpa Ahọlu Baaṣa Islaeli tọn wá tọ́nawhàn ẹn, Asa nakuẹ Silianu lẹ nado biọ alọgọ, kakati nado lẹhlan Jehovah dè na whlẹngán, kẹdẹdile e ko wà do wayi. (2 Otàn. 16:1-3) Podọ sẹpọ vivọnu gbẹzan etọn tọn, whenue e bẹ awutu sinsinyẹn de, e ma ganjẹ Jehovah go nado mọ alọgọ.—2 Otàn. 16:12.

14. Etẹwẹ mí gán plọn sọn nuṣiwa Asa tọn lẹ mẹ?

¹⁴ To bẹjẹeji, Asa lẹhlan Jehovah whenue e pehẹ nuhahun lẹ. Amọ́ to nukọn mẹ, e gboawupo nado dín alọgọ Jiwheyẹwhe etọn tọn bo de nado penukundo whẹho lẹ go na ede. To tintan whenu, tito he Asa bayi nado dín alọgọ Silianu lẹ tọn nado pehẹ Islaeli gán taidi nue do kọdetọn dagbe. Amọ́, kọdetọn dagbe etọn ma dẹn-to-aimẹ. Jehovah dọna ẹn gbọn yẹwhegán de gblamẹ dọ: “Na hiẹ ganjẹ ahọlu Silia tọn go bo ma ganjẹ Jehovah Jiwheyẹwhe towe go wutu, awhànpa ahọlu Silia tọn ko họ̀ngán sọn alọ towe mẹ.” (2 Otàn. 16:7) Mí dona nọ to aṣeji ma nado dejido míde go sọmọ bo nọ lẹndọ, mí gán didẹ whẹho lẹ na míde eyin mí ma tlẹ lẹhlan Jehovah bo dín anademẹ to Ohó etọn mẹ. Etlẹ yin to whenue mí pehẹ ninọmẹ niyaniya tọn de, mí dona nọ yiagbọji bo nọ ganjẹ Jehovah go, podọ ewọ na gọalọna mí nado do kọdetọn dagbe.

15. Etẹwẹ mí gán nọ wà whenue mí to Biblu hia?

¹⁵ (4) Nọ hẹn wefọ Biblu tọn lẹ do tamẹ. Eyin a mọ wefọ Biblu tọn he dohia dọ nujọnu wẹ e yin nado gbọṣi abọẹ bo dejido Jehovah go lẹ, tẹnpọn bo nọ hẹn yé do tamẹ. A gán mọdọ alenu wẹ e yin nado nọ hia yé daga, kavi nọ kàn yé dai bo nọ vọ́ yé hia whẹwhẹ. Jehovah degbena Jọṣua dọ ni nọ yí ogbè dẹẹdẹ do hia owe Osẹ́n lọ tọn whẹwhẹ nado sọgan yinuwa po nuyọnẹn po. Nuflinmẹ ehelẹ nasọ gọalọna ẹn nado duto obu ji bosọ gboadọ to azọ́ndenamẹ etọn lẹ mẹ. (Jọṣ. 1:8, 9) Wefọ susu wẹ to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ he gán na mí jijọho ahun mẹ tọn po ayiha mẹ tọn po to whenue mí pehẹ ninọmẹ he gán do magbọjẹ na mí kavi gbàhundona mí taun lẹ.—Salm. 27:1-3; Howh. 3:25, 26.

16. Nawẹ Jehovah nọ yí agun lọ zan nado gọalọna mí na mí nido gbọṣi abọẹ bo dejido ewọ go gbọn?

¹⁶ (5) Nọ dogbẹ́ hẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Jehovah nọ yí mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po zan nado gọalọna mí na mí nido gbọṣi abọẹ bosọ dejido ewọ go. To opli mítọn lẹ ji, mí nọ mọaleyi sọn nuplọnmẹ he nọ yin zizedonukọnna mí sọn oplò ji lẹ, gblọndo mẹplidopọ lẹ tọn gọna hodọdopọ mẹjlọdote tọn he mí nọ tindo hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu  mítọn lẹ po mẹ. (Heb. 10:24, 25) Mí sọ nọ mọ tuli yí taun eyin mí dọ numọtolanmẹ mítọn lẹ na họntọn dejidego lẹ to agun mẹ. “Ohó dagbe” he họntọn de dọ lẹ gán gọalọna mí bo hẹn agbàn pinpẹn he magbọjẹ mítọn lẹ do dó kọ̀ji na mí lẹ fua.—Howh. 12:25.

17. Sọgbe hẹ Heblu lẹ 6:19, nawẹ todido mítọn gando Ahọluduta lọ go gán zọ́n bọ mí na nọtegligli mahopọnna ninọmẹ sinsinyẹn lẹ gbọn?

¹⁷ (6) Nọ hẹn todido towe lodo. Todido mítọn gando Ahọluduta lọ go “taidi húnsingàn de na alindọn” bo nọ gọalọna mí nado nọtegligli mahopọnna ninọmẹ sinsinyẹn kavi ayimajai lẹ. (Hia Heblu lẹ 6:19.) Nọ lẹnayihamẹpọn do opagbe Jehovah tọn lọ ji dọ to sọgodo, linlẹn agọ̀ lẹ na busẹ petepete. (Isa. 65:17) Pọ́n dewe hlan aihọn yọyọ jijọho tọn lọ mẹ, fie ninọmẹ ayimajai tọn lẹ ma na tin te ba. (Mika 4:4) Todido towe nasọ lodo dogọ eyin a nọ má ẹn hẹ mẹdevo lẹ. Nọ wà nue go a pé lẹpo to azọ́n yẹwhehodidọ po mẹhẹnzun devi tọn lọ po mẹ. Eyin a nọ wàmọ, a gán “tindo jidide mlẹnmlẹn gando todido lọ go kakajẹ opodo.”—Heb. 6:11.

18. Nuhahun tẹlẹ wẹ mí gán donukun to sọgodo, podọ nawẹ mí gán pehẹ yé po kọdetọn dagbe po gbọn?

¹⁸ Dile opodo titonu ehe tọn to sisẹpọ, mọ wẹ mí na pehẹ ninọmẹ sinsinyẹn he gán do ayimajai na mí lẹ dogọ do niyẹn. Hosọ owhe tọn mítọn na 2021 gán gọalọna mí nado gbọṣi abọẹ, e ma yin po huhlọn mítọn titi po, amọ́ na mí dejido Jehovah go wutu. To owhe lọ gblamẹ, mì gbọ mí ni dohia to nuyiwa mítọn lẹ mẹ dọ mí dejido opagbe Jehovah tọn lọ go dọmọ: “Huhlọn mìtọn na tin to abọẹninọ po jidide mlẹnmlẹn po mẹ.”—Isa. 30:15.