1. Ee-no ninga vyate Mwene Davide enango mwa-iyo ninofuka yofuka yoi a-vi?

I-YO othene ninofuna kaana ingumi yapama na yarendele. Kavali unodhiveliwana sukwala. Mbwenye hora dhinjinji, ninogumanana vyongo vyonikumbanyi-a. Ngumwasiwa enango mwa-iyo ninooda fuka yolandanana ninga yafukile mwene Davide wa Yohova ira: “N’nga ndinodha limbanana vyorucha vyanga fiyedha e-lini?”—Sal. 13:2.

2. N’nga yofunjedha yei ninofuna nifunjedhen’ni?

² Vyova-a tangaranga pyoi i-yo kaninaode kala othathuwa na vyongo vyosukwali-a, mbwenye ninooda irana vyongo vinjinji ira niode viing’anela. Yofunjedha yei, voroma ninofuna nizindiele vyongo vinodhi-a sukwala. Namala ninodha ona vyongo vyokwakwana 6 vya mwemo muna-indi-edhele i-yo basa ira nikaleve o-otekenyeya volimbanana nyarwa dhi-u.

3. N’nga ninogumanana nyarwa dhiivi? N’nga ninooda dhikondi-a?

³ Vyongo vinango voniiri-a kala osukwala kaninaode viing’anela. Mofwanafwani-a kaninaode kondi-a dula wa pereso yavyodya, dula wa pereso wa vyowara thangani-avo dula wa nyumba dhologari-a unoireya va yawa iliyathene. Thitho kaninaode kondi-a akala atu anoawandamana i-yo, axikolani venango abasani taniirelanga vyongo vyauwalanga. Thitho kaninaode kondi-a upanga unoireya vatatamoni vanokala i-yo. Nyarwa dhotheneedhi dhinoireya na mwasa oi muilambo inokala i-yoi atu anjinji katino-arela makundo a Bibilyani. Satana  wenuo uli Nlungu wailambo yawalila utoidhiwa ira “vyosukwali-a vya makalelo ailambo yothakalila” vinooda kondi-a atu enango mlambela Yohova. (Mat. 13:22; 1 Ju. 5:19) Kaninofwanela dabwa naonanga ira ilambwila itodhaliwana vyongo vinjinji vyothakala!

4. N’nga ninaire a-vi akala ninogumanana nyarwa dhilukulu?

⁴ Nagumanangana nyarwa dhilukulu, vyoira vi-u vinooda kala vyosukwali-a, mofwanafwani-a ninooda kala opingeya na mwemo munaodele i-yo kaana kobiri dhokwakwanela ira ninode samalila vyorambulela vi-u. Venango ninooda kala oova na mwasa wa marenda anoniimwanani-a ira niode laba venango niluzi-a basa. Thitho ninooda kala opingeya ira niode limbanana vyongo vya-anamdhiveliwi-a Nlungu. Vyevyo vingalive ee-no Satana vachineneeva unodha gumani-a atu ali ikundu yee ira taode anyanyuwela atu a Nlungu. Thitho ninooda kala osukwala a-idhiwa mwemo munairele i-yo vonyanyuweliwa weu. Venango hora dhinango ninooda dhifuka ira: ‘N’nga pyodaweya kala okumbanyanga vyongo vyevi?’

5. N’nga Yesu afuna aongen’ni vamadhu aongile liye ira: “Mu-iye kumbanya”?

⁵ I-yo nitoidhiwa ira Yesu atoawandela anama-arelee ira: “Mu-iye kumbanya.” (Mat. 6:25) N’nga Yesu afuna aonge ira kaninofwanela kumbanya? Kabe! Anamalaba enango a Yohova ororomeleya ndulimu tatogumanana vyosukwali-a aliwa tatofiedhela ona ira Yohova kali naaliwa. * (1 Mam. 19:4; Sal. 6:3) Onga imbarimbari Yesu aira adidili-a liye kaafuna onga ira kaninofwanela sukwala na vyogumanana vyavaingumi yi-u voona ira vyevyo vinooda kuza basa li-u la Nlungu. Akala ti-eno, n’nga ninaire a-vi ira niode viing’anela va vyongo vyosukwali-a?—Onani kwadru loi “Munairele i-yo vyevyo”.

6. Movwelana na lemba la Afilipi 4:6, 7, chini inaode nididili-a?

⁶ 1) Mulobelenga hora dhothene. Mwakala osukwala lobelani no vepa pedhelo wa Yohova. (1 Pe. 5:7) Liye unodha uva-ani nyo “rendele wa Nlungu unokwaranya thuulela mopwaseya uliwethene wa [umutu].” (Muleri Afilipi 4:6, 7.) Dhela mwa nguru dha zimu ochena Yohova unoudidili-ani.—Agal. 5:22.

7. N’nga ninofwanela thuulelangan’ni nalobelanga?

⁷ Voira lobelo mumdhulele riminyu Yohova. Mummwandele Yohova jongo jinofuna nyojo mo-othangani-ana vyongo vinango. Thitho mum’mwandele mwemo munovivwela nyo, akala ira jorucha jinyujo munoona ira vatokala ndhila yoimali-edha mumvepe Yohova ira aukami-eni idhiwa mwemo munairele nyo ira muode i-ndi-edha basa moda unamali-edhe nyo joruchajo. Akala yorucha yeo kamunaode imali-a mumvepe Yohova ira aukami-eni ira mwa-akale opingeya namwasa wenio. Nakala o-oonga vinjinji voira lobelo ninooda ona pama yowakula ya Yohova, akala yowakula ya lobelo linyu chidhidhe mombaranya kamuwelele nduli. Yohova unofuna ira mukale o-oonga vinjinji mwairanga malobelo thitho unofuna ira muongenga moweli-edha weli-edha vyovepa vinyu dhela moira lobelo.—Luka 11:8-10.

8. N’nga ninofwanela thangani-avon’ni nairanga malobelo?

⁸ Vom’mwandela vyokumbanya vinyu Yohova, muthangani-evo madhu osimba. Tipama ing’anechecha vyongo vyapama vina-iyo.  Masiki angalive ira nili vahora yorucha akala rimani mwinyu kamuna jongo jofuna onga, Yohova unorumela masiki lobelo loeva ninga ‘pepani kandikami-eni!’—2 Limb. 18:31; Aroma 8:26.

9. N’nga ninafwanye wani ivunelo yaimbarimbari?

⁹ 2) Munyindhelenga dodoliso la Yohova. Malambo a namaro-edha Esaya atu a Yuda tatotuchiwa naasiriya. Aliwa tatokala oova vinjinji na ukeliwao tatofiedha vepa pedhelo wu Iguputu. (Esaya 30:1, 2) Yohova atoawandela aliwa ira nyindela aiguputu ungaodile dhi-a nyarwa vari viwa. (Esaya 30:7, 12, 13) Dhela mwa namaro-edha Esaya, Yohova atoawandela atu a Yuda weo wafuna aliwa fwanya vuneleya waimbarimbari. Liye atoasikimiza ira: “Munodha kala anguru mwakala o-otekenyeya naairoromelo” wa Yohova.—Esaya 30:15b.

10. Ndimyasa iivi inofwanela i-yo oni-a ira ninomnyindela Yohova?

¹⁰ N’nga ninaoni-e a-vi ira ninomnyindela Yohova? Kathuulelani vifwanafwani-ovi. Mufwanafwani-e ira mutokaana basa loi munotambila kobiri dhinjinji, mbwenye basalo linoudyelani hora yoira vyongo vinyu vyauzimu. Venango mufwanafwani-e ira fwinyu wabasani unaaufunani mbwenye liye kai namalaba wa Yohova obadiziwa. Venango bali unomdhiveliwana nyo maningi unooda uva-ani maonelo ira: “Unofuna miyo venango Nlungwao.” Va myasa yothene yen’na yosakula kai yokweya mbwenye Yohova unooda uva-ani malangi-o ofuna ukami-ani mwemo munofwanela nyo ira. (Mat. 6:33; 10:37; 1 Akor. 7:39) Yofuka chiji, n’nga nyo munomnyindela Yohova vo-arela malangi-o anovelela liye?

11. Pyoireya viivi vya Bibilyani vinaode i-yo funjedha dhowanave kala o-otekenyeya masiki angalive ira nino-ara-ariwa?

¹¹ 3) Mufunjedhe vifwanafwani-o vyapama na vyothakala vyaatu andulimu. Bibilya linoonga vyoireya vyofuneya kala o-otekenyeya nomnyindela Yohova. Vofunjedha vyoireya vyevi onani vyakami-idhe anamalaba a Nlungu dhowanave kala o-otekenyeya vo-ara-ariwa. Mofwanafwani-a ayuda tangakaathei-idhe lamulo lofuna ira anama-arela ta-iyachi laleela aliwa kataovile. Molimba rima tatoonga ira: “I-yo ninofwanela vwela Nlungu ninga namatonga, a-kala atu.” (Mayir. 5:29) Masiki angalive ee-no vanduli vothathuliwa arumiwala kataoni kala opingeya. Mwasiwa ngwan’ni? Mwasiwa ngoi tatoidhiwa ira Yohova uli ikundu yiwa thitho uli waimwerumweru na vyoira viwa. Na mwasa wavyevyo aliwa tatodhowanave laleela milanyu yapama. (Mayir. 5:40-42) Mofwanafwani-a ifwanafwani-o yapama charumiwi Sitefano, liye anga-adhi vag’ono funa ukwa atodhowanave kala waimwerumweru no pwaseya thitho “kovee yaoneya ninga ya ngelo.” (Mayir. 6:12-15) Mwasiwa ngwan’ni? Mwasiwa ngoi liye atokaana isikimizo yoi Yohova uli wamwerumweru na liye.

12. Movwelana na 1 Pedru 3:14 na 4:14, mwasiwa ngwan’ni ninofwanela kala waimwerumweru na-ara-ariwanga?

¹² Arumiwi tatokaana isikimizo yovweya pama yoi Yohova uli naaliwa, aliwa tatowachela nguru dha Nlungu voira vyongo vyodabwi-a. (Mayir. 5:12-16; 6:8) Malamboano vyevyo kavinaireya. Mbwenye dhela mwa madhwee, Yohova unonisikimiza ira naonanga nyarwa na mwasa oira vyolongomana, liye unokala waimwerumweru thitho unoniva-a zimwee ochena. (Muleri 1 Pedru 3:14; 4:14.) Ngumwasiwa kamuthuulele vinofuna nyo ira ara-ariwa waroma. Malo moira ee-no muing’anechechenga vyongo vinooda nyo chineneeva ira muode wenjedhela mnyindela winyu Yohova vonikami-a thitho nithathula. Ninga vyaira arumiwi oroma tatonyindela  vyolanyedha vyaongile Yesu ira: “Mwasiwa miyo ndinodha uva-ani madhu oi muonge na zelu, dhedho ouruni-ani othene katinodha dhikonda venango dhiruni-a.” Thitho nitokaana isikimizo ira: “Dhela movilela wiwa nyo thitho munodha vilela vaingumi yinyu.” (Luka 21:12-19) Kamudiwale ira namalaba ororomeleya wa Yohova akwa Yohova kanodiwala thitho unodha mvenyathi-a.

13. N’nga ninofunjedhavon’ni va vifwanafwani-o vyaatu ale akondile kala o-otekenyeya vonyidela Yohova?

¹³ I-yo thitho ninooda funjedhavo jongo waatu ale akondile dhowanave kala o-otekenyeya vomroromela Yohova. Vofunjedha vifwanafwani-o vyothakalavi ninooda funjedha adawanga vyodawa vimbo-ive ninga vyaira aliwa. Mofwanafwani-a maromelo a mwene Asa gulu laanakhondo latodhowa mawanana Yuda Asa amnyindele Yohova ngumwasiwa Yohova atomganyali-a vakhondwio. (2 Limb. 14:9-12) Vasogolo viwa mwene Baasa wau isaraeli atodhowa mawana na Yuda mbwenye na isigulu loyeva malo mom’nyidela Yohova ninga vateliye voroma asa avepile pedhelo vopangali gulu la Asiriya ira laakami-e. (2 Limb. 16:1-3) Magomelo wa igumiyee anga-adhi vang’o funakwa vobulelawee Asa kaavepile pedhelo wa Yohova.—2 Limb. 16:12.

14. N’nga ninofunjedhavon’ni va vyodawa vya Asa?

¹⁴ Voromavene Asa avepecha pedhelo wa Yohova volimbanana nyarwadhiwa. Mbwenye vasogoloviwa liye asakule samalila ekene nyarwa dhagumanana aliwa. Maromelo zelu dha Asa yaoneya ninga yali yokami-a maromelo Asa atovepa pedhelo wa Asiriya mbwenye vyaoneya ninga vyokami-a onga imbarimbari kavyadimbele dhela mwa namaro-edha, Yohova atomwadela Asa ira: “Ngumiyo namarumiwinyu na mwaninyu. Dhani mudhandivulumuche mandhani mwa mwene wa Siriya na mandhani mwa mwene wa Israeli wenuo unandinyanyuwela.” (2 Limb. 16:7) Iyo thitho ninofwanela ira polepole nafunanga ira nimali-e vyarwadhi-u okene mo-oarela malagi-o ali Bibilyani masiki angalive ira yosakulayo choira mobaranya munofwanela kala o-otekenyeya vonyidela Yohova liye unodha ukami-ani ira mukale okaatheya pama.

15. N’nga ninofwanela ira n’ni naleringa Bibilya?

¹⁵ 4) Mulokotenga malemba Muruni. Voleri Bibilya moodenga fwanya lemba linoonga funeya odhowanave kala o-otekenyeya vonyidela Yohova. Muvilimbi-edhe alokota vinooda kala pama muondenga leri mokuwi-a madhu venango kwecha malemba e-nao ira muondenga afwanya mo-orucheya. Yohova atomwadela Yoswa ira aleringa bukhu lailamulo malambo othene mbwenye mochiti-a madhu. (Yoswa 1:8, 9) Vyevyo kavinaukami-anive kalave wazelu mbwenye thitho limbanana ova weo wana nyo vambasa larumiwilenyo. Saasawa na vyevi maversu a Bibilyani anooda ukami-ani ira mukale o-otekenyeya vamyasa yo-iyana i-yana moi venango ingaodile ukali-ani okumbanya.—Sal. 27:1-3; Sang. 3:25, 26.

16. N’nga Yohova una-indi-edha basa a-vi pingwee ira aode nikami-a dhowanave kala o-otekenyeya vomnyidele liye?

¹⁶ 5) Hora dhothene muvwelanenga na atu a Nlungu. Ira nikale o-otekenyeya na omnyidela Yohova, liye uno-indi-edha basa abali-u naarongoli-u vamigumanwi-u ira tanilimbi-e. Ninokala olimbi-iwa va vikundu vyo-iyana i-yana thangani-avo vyowakula na tapanya vambo-i na abali-u na arogola. (Aeb. 10:24, 25) Vyevyo vingalive e-no, yongo inango inaode nikali-a pama kukaana axamwali-u ororomeleya pingoni. “Madhu apama aaxamwali anooda nithathula vinjinji  va tolo wana-iyo va vyokumbanyi-a vi-u.—Sang. 12:25.

17. Movwelana na lemba la Aebere 6:19, n’nga idhedi-edho Yaumwene inaode a-vi nilimbi-a masiki ira ninogumanana vyorucha?

¹⁷ 6) Mulimbi-enga idedi-edho yinyu. Idedi-edho yi-u ya Umwene wa Nlungu ili “ninga nangula waigumi” aliwa inooda niva-a kopolo dholimbanana vyorucha venango vyosukwali-a. (Muleri Aebere 6:19.) Ee-no muthuulele va vyolanyedha vya Yohova vyevyo vinofuna liye dhaira wa-iyo othene thitho mathuulelo o-ofwanelela anooda dimela murunimwi-u. (Esaya 65:17) Muthuulele vamweka rendele wamwiilambo ipya mwemo kamunodha kala nyarwa venango vyosukwali-a. (Mik. 4:4) Nyo thitho munooda limbi-a idedi-edho inyu vowadela atu enango irani mwemo munaodelenyo va basa lolaleela thangani-avo thitho loira anamafunjedha. Mwandhila yena nyo munooda “kaana isikimizo yaidedi-edho fiyedha komoni.”—Aeb. 6:11.

18. Chin’ni inofuna ireya sogolou, n’nga i-yo ninofwanela ira n’ni?

¹⁸ Ilambo yawaleia vinofiya aliwa komoni, ninongo gumanana vyorucha vyoi vinooda niiri-a kala atu okumbanya. Lemba li-u layawa la 2021 linooda nikami-a limbanana vyarwa dhedhi thitho dhowanave kala o-otekenyeya a-kala na ngurudhi-u, mbwenye mwairoromelo ina i-yo wa Yohova. Wari mwa yawa yei muoni-enga va vyoira vinyu ira: “Nyo mutokaana iroromelo va vyolanyedha vya Yohova munodha kala akopolo mwakala o-otekenyeya nairoromelo.”—Esaya 30:15.