1. Ne̱ni ekwali e bolabe̱ o jako̱to̱ne̱ dinde̱ne̱ o mbu 1935 e tapino̱ eso̱mb’a moto ewo̱ e?

O MBU 1926, eso̱mb’a moto ewo̱ e dubisabe̱ ke̱ e be̱n 18 mbu. Bayedi bao ba ta nde Bokwe̱ Bibe̱l, ka nje te̱ ba tano̱ ba bele̱ Mboṅ a Yehova o ni ponda. Ba ta ba be̱ne̱ bana ba bome balalo na ba bito baba, bena bokwe̱le̱no̱ o bolea Yehova na jembilane̱ pe̱ Yesu Kristo. Ka nje te̱ Bokwe̱ Bibe̱l be̱se̱ ba tano̱ ba bola o ni ponda, y’eso̱mb’a moto e ta be̱ e da ewolo e ńo̱ pe̱ wań mbu te̱ o Da la Sango. Nde longe̱ lao di tuko ná bambam, ombusa ekwal’a tobotobo e ta e be̱ne̱ tema ná “Dimuti dinde̱ne̱.” Munasango J. F. Rutherford nde a ta a tombise̱ y’ekwali o mbu 1935 o jako̱to̱ne̱ dinde̱ne̱ o Washington o Amerika. Nje Bokwe̱ Bibe̱l bokono̱ o di jako̱to̱ne̱ dinde̱ne̱ e?

2. Njika mbal’a peńa munasango Rutherford a teleye̱no̱ o ekwal’ao e?

² O ekwal’ao munasango Rutherford a teleye̱ ba nja be o muso̱ngi ma “dimuti dinde̱ne̱” di kwalabe̱ o Bebīsedi 7:9. Nate̱na wa, Bokwe̱ Bibe̱l ba ta nde bo̱nge̱le̱ ná “dimuti dinde̱ne̱” le nde dibo̱to̱ di londe̱ maba la ba bena ba male̱ o mo̱ń, nde bena ba si lee̱le̱ dube̱ dinde̱ne̱. Munasango Rutherford a bolane̱ Betiledi o teleye̱ ná dimuti dinde̱ne̱ di si po̱so̱be̱ o wala o mo̱ń, nde le nde mido̱ngi mipe̱pe̱ ma Kristo * mena mi me̱nde̱ jongisabe̱ o “ndenge̱  ninde̱ne̱” na be̱ pe̱ longe̱ o bwindea o was’a peńa. (Bbī. 7:14) Yesu a kakane̱ ná: “Na be̱n mido̱ngi mipe̱pe̱ mena mi titi ma din dibemba, nangame̱n pe̱ wana mo̱, mi me̱nde̱ senga doi lam, nde dibemba di me̱nde̱ nde be̱ diwo̱, mutatedi pe̱ mō̱.” (Yohane 10:16) Mi mido̱ngi mipe̱pe̱ me nde Mboṅ a Yehova ya jemea i be̱n dipita la longe̱ la bwindea o paradisi o wase. (Mat. 25:31-33, 46) Jombweye so̱ te̱ ne̱ni mu mwe̱ne̱n ma mudī ma peńa mu tukono̱ longe̱ la jita la baboledi ba Yehova, name̱ne̱ pe̱ na la y’eso̱mb’a munasango.—Mye. 97:11; Min. 4:18.

3-4. O jako̱to̱ne̱ la mbu 1935, nje lokoli la bato lo so̱ṅtane̱no̱ jombwea dipita labu e, ońola nje pe̱ e?

³ Muńe̱nge̱ mu ta bonde̱ne̱ o di jako̱to̱ne̱ ponda mutombise̱ ekwali a baise̱no̱ bukedi ná: “Son be̱se̱ bena ba be̱n dipita la be̱ longe̱ o bwindea o wase be ná ba te̱me̱ e?” Moto mō̱ nu ta mboṅ a diso̱ mo̱ ná, buka mongo maba ma 20 000 la bato bukedi ba te̱m. Na munasango Rutherford a kwala ná: “Ombwa! Dimuti dinde̱ne̱!” Na bato be̱se̱ boba masao ma weawea. Ba bena ba te̱m bembi ná ba si ta ba po̱so̱be̱ o be̱ longe̱ o mo̱ń. Ba so̱ṅtane̱ ná ba s’o̱kisabe̱ na mudī musangi ma Loba. O buńa bo bupe̱, 840 ba Mboṅ a Yehova ya peńa i dubisabe̱, jita labu ba ta nde mido̱ngi mipe̱pe̱.

⁴ Ombusa y’ekwali, y’eso̱mb’a moto di kwaledino̱ o bebotedi ba jokwa na lokoli la bato lope̱pe̱ bese̱le̱ da ewolo na ńo̱ pe̱ wań o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu. Munasango mō̱ a tele̱ye̱ na sibise̱ la ńolo dinde̱ne̱ nje jita ba tano̱ bo̱nge̱le̱, mo̱ ná: “Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu la mbu 1935 nde di ta disukan na dedino̱ ewolo na ńo̱ pe̱ wań. Na so̱ṅtane̱ ná Yehova a s’o̱kise̱ mba na mudī mao musangi o be̱ne̱ dipita la be̱ longe̱ o mo̱ń; o diwengisan, na be̱n nde dipita la be̱ longe̱ o wase, na jongwane̱ pe̱ o timbise̱le̱ mo̱ paradisi.” (Rom. 8:16, 17; 2 Kor. 1:21, 22) Botea ni ponda, muso̱ngi ma mido̱ngi mipe̱pe̱ mondedi, me pe̱ o bola ebolo mwemba na ebindi yo̱kisabe̱. *

5. Ne̱ni Yehova a me̱ne̱no̱ ba bena ba si made̱ pe̱ ewolo na ńo̱ wań o Da la Sango e?

⁵ Ne̱ni Yehova e̱nno̱ ba bena bese̱le̱ de̱ ewolo na ńo̱ wań o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu ombusa mbu 1935 e? O nin we̱nge̱ pe̱, ne̱ni a me̱ne̱no̱ baboledi bao ba dubisabe̱ bena ba made̱ ewolo na ńo̱ pe̱ wań, nde ombusa ponda bese̱le̱ bola nika ońolana ba so̱ṅtane̱ ná ba s’o̱kisabe̱ na mudī musangi e? (1 Kor. 11:28) Bō̱ ba botedi nde da ewolo na ńo̱ pe̱ wań ońolana ba si so̱ṅtane̱ ná te̱ite̱i njika dipita ba be̱nno̱. Nde yete̱na bembi diwuse̱ labu, bese̱le̱ da ewolo na ńo̱ wań, ba benga pe̱ bolea Yehova na jemea, ye̱ke̱i te̱ a me̱nde̱ jinge̱le̱ babo̱ o muso̱ngi ma mido̱ngi mipe̱pe̱. To̱ná ba si madano̱ pe̱ ewolo na ńo̱ pe̱ wań, ba mukea te̱ nde o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu ebanja ba londi na masoma ońola nje Yehova na Yesu ba boledino̱ babo̱.

6. Nje Yesu anedino̱ ange̱l ná i bole e?

⁶ Kana ndenge̱ ninde̱ne̱ e malano̱ botea son a ponda, e do̱li ná di bate jombwea nje kalat’a Bebīsedi bepasi 7 e makwalano̱ ońola kriste̱n yo̱kisabe̱ na dimuti dinde̱ne̱ la mido̱ngi mipe̱pe̱. O y’epasi,  Yohane e̱n Yesu a manea ange̱l na i benge kwe̱ ngo̱ a wase ine̱i ya beńamsedi. Bangame̱n jalea yi ngo̱ a wase ine̱i natē̱ kriste̱n yo̱kisabe̱ ye̱se̱ i kusa ebatan e malee̱ ná Yehova a bamse̱ ná be jemea. (Bbī. 7:1-4) Bowe̱n ba jemea la ba bonasango a Kristo bo̱kisabe̱ bwe nde ná ba mabe̱ kiṅe̱ na prisi mwemba na mo̱ o mo̱ń. (Bbī. 20:6) Mbia ma Loba mwe o mo̱ń mu me̱nde̱ be̱ muńe̱nge̱ o je̱ne̱ ye 144 000 la bo̱kisabe̱ ba makusa bowe̱n ba be̱ longe̱ o mo̱ń.

7. Bupisane̱ Bebīsedi 7:9, 10, ba nja Yohane̱ e̱nno̱ e, nje pe̱ ba mabolano̱ e? (Ombwa duta la dipapa laboso.)

⁷ Ombusa mo̱ je̱ne̱ ye 144 000 la kiṅe̱ na prisi, Yohane e̱n lambo dipe̱pe̱ la betańsedi, nika ńe nde “dimuti dinde̱ne̱” lena longi o Armagedon. Diwengisan na dibo̱to̱ laboso, din dibo̱to̱ di londe̱ maba le bonde̱ne̱ jita, muso̱ngi mao pe̱ mu si biane̱. (Langa Bebīsedi 7:9, 10.) Ba “bo̱ti mbo̱ti i masange̱” nika ńe nde ná be ka ni “si be̱n dipe̱ń” etum na was’a Satan, ba boledi pe̱ Loba na Kristo na jemea. (Yak. 1:27) Ba mate̱ misea ná ba sungabe̱ ońola nje Yehova na Yesu Mun’a mudo̱ngi ńa Loba, ba bolino̱. Ba kwe̱ pe̱ bye̱nge̱ o mā, o lee̱ ná ba memba Yesu ka Kiṅe̱ ni te̱se̱be̱ na Yehova.—Kobisane̱ Yohane 12:12, 13.

8. Nje Bebīsedi 7:11, 12 e mokwe̱le̱no̱ biso̱ jombwea mbia ma Yehova mwe o mo̱ń e?

⁸ Langa Bebīsedi 7:11, 12. Nje e tombi ponda ba be o mo̱ń be̱nno̱ dimuti dinde̱ne̱ e? Yohane e̱n ne̱ni belongi ba mbia ma Yehova be̱se̱ be o mo̱ń be sombise̱no̱ o je̱ne̱ dimuti dinde̱ne̱, na babo̱ ba sesa Loba. Mbia ma Yehova mwe o mo̱ń mu me̱nde̱ bwa muńe̱nge̱ o je̱ne̱ belondisedi ba din je̱ne̱ niponda dimuti dinde̱ne̱ di me̱nde̱no̱ wa o ndenge̱ ninde̱ne̱.

9. Bupisane̱ Bebīsedi 7:13-15, nje dimuti dinde̱ne̱ leno̱ o bola we̱nge̱ e?

⁹ Langa Bebīsedi 7:13-15. Yohane a tili ná dimuti dinde̱ne̱ ‘lou mbo̱t’abu, ba sangise̱ mo̱ o maya ma Mun’a mudo̱ngi.’ Nik’e malee̱ nde ná ba be̱n doi la mulema di sangi, Yehova pe̱ a do̱lisane̱ babo̱. (Yes. 1:18) Be nde kriste̱n i bake̱ babo̱me̱ne̱ na Yehova na i dubisabe̱ pe̱, yena i dube̱ jabea la diko̱ti la Yesu, na i be̱n pe̱ mulatako ma bwam na Yehova. (Yohane 3:36; 1 Pet. 3:21) Ba dongame̱n so̱ o te̱me̱ oboso ba bejedi ba Loba ‘o bolea mo̱ mwese na bulu’ o eboko a tempe̱l a mudī ye o wase. To̱ o nin we̱nge̱, babo̱ nde ba mabole̱ ebolo ende̱ne̱ o ebol’a dikalo la myango ma bwam na ya timbise̱ bato bokwedi, myam ma Janea la Loba nde ba mawe̱le̱no̱ o epol’a boso o longe̱ labu.—Mat. 6:33; 24:14; 28:19, 20.

10. Njika mbaki dimuti dinde̱ne̱ di be̱nno̱ e, belondisedi ba njika kakane̱ pe̱ ba me̱nde̱no̱ je̱ne̱ e?

¹⁰ Dimuti dinde̱ne̱ di me̱nde̱ we̱ o ndenge̱ ninde̱ne̱ le mbaki ná Loba a me̱nde̱ benga jombwea babo̱, ebanja “Nu nu jai o bejedi a me̱nde̱ longa muno̱ko̱ mao omo̱ń abu.” Din kakane̱ lena mido̱ngi mipe̱pe̱ meno̱ jenge̱le̱ etum a ponda di me̱nde̱ londa: “[Loba] a me̱nde̱ tuta miso̱di me̱se̱ o miso̱ mabu; kwedi e si me̱nde̱ pe̱ be̱, male̱bo to̱ musea to̱ sese ba si me̱nde̱ pe̱.”—Bbī. 21:3, 4.

11-12. (a) Bupisane̱ Bebīsedi 7:16, 17, njika minam mi menge̱le̱ dimuti dinde̱ne̱ e? (b) Nje mido̱ngi mipe̱pe̱ mi mabolano̱ buńa ba Da la Sango e, ońola nje pe̱ e?

¹¹ Langa Bebīsedi 7:16, 17. O nin we̱nge̱, baboledi ba Yehova bō̱ ba mataka njai ońolana ba si be̱n mo̱ni to̱  ońolana bila na mpungu be o mundi mabu. Bape̱pe̱ be o beboa ońola dube̱ labu. Nde belongi ba dimuti dinde̱ne̱ be muńe̱nge̱ o bia ná, ombusa bumbisabe̱ la yen ebe̱yed’a mambo ya bobe, ba me̱nde̱ be̱ne̱ njoaso’a da la mudī na l’eyobo ponda ye̱se̱. Niponda ebe̱yed’a mambo ya Satan e me̱nde̱no̱ bumbisabe̱, dimuti dinde̱ne̱ di me̱nde̱ tatabe̱ na “ebabad’a wei” a malinga ma Yehova ma me̱nde̱ ko̱ye̱ matumba. Ombusa ndenge̱ ninde̱ne̱, Yesu a me̱nde̱ die̱le̱ ba bongi o “tongo a madiba ma longe̱ [la bwindea].” Dutea te̱: Dimuti dinde̱ne̱ di be̱n dipita la betańsedi. Oteten a lodun la bato lo mábe̱ longe̱ o wase, babo̱ ba si me̱nde̱ je̱ne̱ kwedi tom!—Yoh 11:26.

¹² Mido̱ngi mipe̱pe̱ mi be̱n dipita la betańsedi di matute̱le̱ babo̱ o timbise̱le̱ Yehova na Yesu masoma! Ye mbale̱ ná ba si po̱so̱be̱ o be̱ longe̱ o mo̱ń, nde nik’e si mapula kwala ná ba titi mweńa to̱ tiki o miso̱ ma Yehova. Bo̱kisabe̱ na mido̱ngi mipe̱pe̱ be ná ba sesa Loba na Kristo. Mbadi po̱ ba mabolano̱ nika ńe nde ke̱ ba mukea o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu.

13-14. Ońola nje be̱se̱ ba mukeano̱ o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Kristo e?

¹³ O min mimbu mi tombi, moto 1 oteten a 1 000 a bato ba mukeye̱ o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu nde a made̱ eyolo na ńo̱ pe̱ wań. Dongo dinde̱ne̱ la myemba di si be̱n to̱ moto nu made̱ ewolo na ńo̱ wań. Dimuti la ba bena ba mukeye̱ ba be̱n nde dipita la be̱ longe̱ o wase. Nde ońola nje so̱ ba mukeano̱ o Da la Sango e? Ba mukea nde oten ka nje te̱ moto a mukeano̱ o diba la diko̱m lao. Bato ba mukea nde o diba o lee̱ babaedi ná ba to̱ndi babo̱ ba masue̱le̱ pe̱ babo̱. Mulemlem pe̱ nde mido̱ngi mipe̱pe̱ mi mukeano̱ o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu o lee̱ ná mi to̱ndi Kristo na bokisabe̱ mi masue̱le̱ pe̱ babo̱. Mi mukea pe̱ o lee̱ masoma ońola jabea la diko̱ti la Yesu, lena di mabole̱ babo̱ epolo o be̱ne̱ longe̱ la bwindea o wase.

¹⁴ Njo̱m nipe̱pe̱ ńa mweńa ni matute̱le̱ mido̱ngi mipe̱pe̱ o jukea o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu ńe nde ná mi mabupe̱ byanedi ba Yesu. Ponda Yesu a bokise̱no̱ di  da la tobotobo na bamuloloma bao ba jemea, a kwalane̱ nde babo̱ ná: “[Benga] bola nika, o jo̱nge̱le̱ mba.” (1 Kor. 11:23-26, nwt-F) Mido̱ngi mipe̱pe̱ mi me̱nde̱ so̱ benga jukea o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu etum te̱ bo̱kisabe̱ bō̱ ba diano̱ o wase. Ba mabele̱ pe̱ bato be̱se̱ o jukea na babo̱ o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu.

15. Ne̱ni jeno̱ ná di sesa Loba na Kristo o pond’a Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu e?

¹⁵ O ponda Da la Sango, di be̱n epolo o sesa Yehova na Kristo na myenge na muka. Ekwali e me̱nde̱ bolabe̱ mun mbu e be̱n tema ná “Emba bwam Loba na Kristo ba boledino̱ wa!” E me̱nde̱ tute̱le̱ biso̱ o bata lee̱le̱ Yehova na Kristo masoma. Niponda beno̱ tombise̱ ewolo na wań, di me̱nde̱ we̱le̱ dutea ná be nde byemban ba ńol’a Yesu na mawa mao. Di me̱nde̱ we̱le̱ jo̱nge̱le̱ ná Yehova ese̱le̱ ná Mun’ao a wo̱ ońol’asu, ná di be̱ne̱ longe̱. (Mat. 20:28) Be̱se̱ bena ba to̱ndi Tet’asu ńe o mo̱ń na Mun’ao ba me̱nde̱ jukea o Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu.

16. O njika mbadi bo̱kisabe̱ na mido̱ngi mipe̱pe̱ ba titino̱ diwengisan e?

¹⁶ Yehova a si we̱le̱ diwengisan to̱ diwo̱ oteten a bo̱kisabe̱ na mido̱ngi mipe̱pe̱. Ma mabo̱to̱ mabane̱ me tiki o miso̱ mao. A sawo nde mulemlem ma mususedi, mwe nde longe̱ la Mun’ao ńa ndolo, o ko̱to̱ bo̱kisabe̱ na mido̱ngi mipe̱pe̱. Dipita la man mabo̱to̱ mabane̱ buka te̱ nde le diwengisan. Mabo̱to̱ mabane̱ mangame̱n benga be̱ Yehova na Kristo jemea. (Mye. 31:24) O si dimbea pe̱ to̱ ná mudī ma Loba mwe ná mu bola biso̱ be̱se̱ mulemlem ma ngińa. Nik’e mapula nde kwala ná Yehova a mabola mō̱ ńasu te̱ mudī mao musangi bupisane̱ nje e mapule̱ mo̱.

17. Nje ebindi yo̱kisabe̱ yeno̱ jenge̱le̱ e?

¹⁷ Kriste̱n yo̱kisabe̱ i si yabane̱ dipita la wala o mo̱ń. Loba nde a mawe̱le̱ babo̱ di dipita o mulema. Ba mo̱nge̱le̱ dipita labu, ba makane̱ ońol’ao, be pe̱ musunga o kusa bowe̱n babu o mo̱ń. Ba si bi to̱ ne̱ni mańolo mabu ma mudī ma me̱nde̱no̱ be̱. (Fil. 3:20, 21; 1 Yoh 3:2) To̱ na nika, ba menge̱le̱ bo buńa ba me̱nde̱no̱ be̱ o Janea la mo̱ń mwemba na Yehova, Yesu, ange̱l, na bane̱ bo̱kisabe̱.

18. Nje mido̱ngi mipe̱pe̱ meno̱ jenge̱le̱ e?

¹⁸ Mido̱ngi mipe̱pe̱ mi menge̱le̱ ni ponda mi me̱nde̱no̱ be̱ longe̱ o wase o bwindea; ni ńo̱ngi nde mot’a benama te̱ a be̱nno̱. (Mul. 3:11) Be o jenge̱le̱ bo buńa ba me̱nde̱no̱ jongwane̱ o timbise̱ wase ńe̱se̱  paradisi. Ba menge̱le̱ n’ebabad’a ńo̱ngi ni ponda ba me̱nde̱no̱ longa mandabo mabu, ba de̱ myele, ba kokise̱ pe̱ bana be ke̱nge̱nge̱. (Yes. 65:21-23) Be o jenge̱le̱ ni ponda ba me̱nde̱no̱ pe̱pe̱le̱ ńai na ńai a bepolo ba wase—midongo, beyidi, na myunja—na bata pe̱ jokwa mambo Yehova a wekino̱. Be pe̱ muńe̱nge̱ tobotobo o bia ná mulatako mabu na Yehova mu me̱nde̱ bata be̱ ngińa.

19. Njik’epolo Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu di mabolano̱ mō̱ ńasu te̱ e, njika buńa pe̱ di me̱nde̱no̱ tombise̱ mo̱?

¹⁹ Yehova a boli muboled’ao te̱ nu bake̱ mo̱me̱ne̱ na mo̱ dipita la kie̱le̱ ni maye̱ ńa betańsedi. (Yer. 29:11) Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Kristo le nde pond’a tobotobo bo̱kisabe̱ na mido̱ngi mipe̱pe̱ ba masesano̱ Yehova na Kristo ońola nje ba boledino̱ biso̱ ná di we̱le̱ tombwane̱ longe̱ di si be̱n su. Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu pe̱ nde le ndongame̱n a mbu ńa kriste̱n ni buki ye̱se̱. Di me̱nde̱ nde tombise̱ mo̱ Esabasu, 27 má So̱ṅe̱ 2021. Mun mbu jita ba me̱nde̱ we̱le̱ jukea o nin ndongame̱n a mweńa ońolana be o bepolo weni wonja ńeno̱. Bape̱pe̱ ba me̱nde̱ jukea to̱ na mitakisan. Bane̱ ba me̱nde̱ nde tombise̱ mo̱ o mandabo ma beboa. Niponda Yehova, Yesu, ange̱l, na bo̱kisabe̱ ba mápumbwe̱ beno̱ jombwa, di masome̱le̱ mwemba te̱, dibo̱to̱ te̱, na mō̱ ńasu te̱ Jo̱nge̱le̱ la kwed’a Yesu la bwam!