1. Na cava e yaco ni rogoca e dua na cauravou na ivunau ena 1935?

ENA 1926, e papitaiso kina e dua na cauravou yabaki 18. Erau Gonevuli ni iVolatabu na nona itubutubu, na yaca era kilai kina na iVakadinadina i Jiova ena gauna ya. E tolu na luvedrau tagane, e rua na yalewa. Erau tuberi ratou na gone me ratou qaravi Jiova, me ratou vakatotomuri Karisito. Me vakataki ira ga na Gonevuli ni iVolatabu ena gauna ya, e dau vakayagataka e veiyabaki na cauravou qori na madrai kei na waini ena iVakayakavi ni Turaga. Ia e veisautaka na nona rai e dua na ivunau guiguilecavi dredre ena 1935, e kena ulutaga “The Great Multitude” (Na iSoqosoqo Levu). E vunau kina o J.  F.  Rutherford ena soqo e vakayacori e Washington, D.C., Merika. Na cava e vakatakilai ena soqo qori?

2. Na ka dina marautaki cava e vakamacalataki ena ivunau nei Brother Rutherford?

² E vakamacalataka o Brother Rutherford na lewe ni “isoqosoqo levu” e tukuni ena Vakatakila 7:9. E dau nanumi tu nira ikarua ni iwasewase mera bula i lomalagi, era sega ni yalodina sara me vakataki ira na lumuti. E vakamacalataka mai na iVolatabu o Brother Rutherford nira sega ni digitaki na lewe ni isoqosoqo levu mera lai bula i lomalagi. Ia era lewe ga ni so tale na sipi * i Karisito  era na bula sivia na “veivakararawataki levu,” mera bula tawamudu e vuravura. (Vkta. 7:14) E yalataka o Jisu: “Eso tale na sipi era noqu era sega ni tiko ena bai qo au na kauti ira tale ga mai, era na rogoca na domoqu, ena qai dua ga na qelenisipi, dua ga na kena ivakatawa.” (Joni 10:16) Qo o ira na tamata yalodina i Jiova, era nuitaka na bula tawamudu ena Parataisi e vuravura. (Maciu 25:31-33, 46) Na kilaka vou qori e veisautaka sara ga na nodra bula e levu na tamata i Jiova, wili kina na tacida yabaki 18 qori. Ena sala cava?—Same 97:11; Vkai. 4:18.

3-4. Ena soqo ni 1935, cava era liaca e levu me baleta na nodra inuinui? Na vuna?

³ E guiguilecavi dredre na soqo qori ni kerei ira na vakarorogo o koya e vunau: “O kemuni kece na vakanamata ena bula tawamudu e vuravura, oni rawa ni tucake mada?” Era tiko ena soqo qori e rauta ni 20,000. E tukuna e dua na tacida tagane nira tucake e sivia ni veimama na kedra iwiliwili. Sa qai kacivaka o Brother Rutherford: “Raica! Na isoqosoqo levu!” E rogo mai na kaila ni marau. Era liaca o ira na tucake nira sega ni digitaki mera lai bula i lomalagi. Era kila nira sega ni lumuti ena yalo tabu. Ena siga tarava ni soqo, era papitaiso e 840 mera iVakadinadina i Jiova, e levu era lewe ni so tale na sipi.

⁴ Tekivu mai na siga qori, e sega tale ni qai vakayagataka na madrai kei na waini ena iVakayakavi ni Turaga na cauravou ya kei na vica tale na udolu na tacida. E levu era duavata kei na ka e tukuna e dua na tacida tagane yalomalumalumu: “Au se vakayagataka ga na madrai kei na waini ena iVakananumi ni 1935, au sa qai kila niu sega ni lumuti ena yalo tabu i Jiova meu bula i lomalagi. Ia au vakanamata ga meu bula tawamudu e vuravura, meu veivuke ena kena veisautaki me parataisi.” (Roma 8:16, 17; 2 Kor. 1:21, 22) Tekivu ena gauna qori, e tubu tiko ga na kedra iwiliwili na isoqosoqo levu, ra qai cakacaka vata kei ira na ivovo ni lumuti. *

5. Na cava nona rai o Jiova me baleti ira na sega tale ni vakayagataka na madrai kei na waini?

⁵ Na cava nona rai o Jiova me baleti ira na sega tale ni vakayagataka na madrai kei na waini ena iVakananumi ni oti na 1935? Vakacava ke dua na tacida papitaiso nikua e vakayagataka na madrai kei na waini ena iVakayakavi ni Turaga, ia e qai liaca ni sega ni lumuti? (1 Kor. 11:28) Eso era vakayagataka na madrai kei na waini ni sega ni matata vei ira na nodra inuinui. Ke ra yalomalumalumu qai kila nira cala, ra sega tale ni vakayagataka, ra qai qaravi Jiova tiko ga ena yalodina, ena vakadonui ira o Jiova mera lewe ni so tale na sipi. E macala nira sega ni vakayagataka na madrai kei na waini, ia era na tiko ena iVakananumi. Na vuna? Nira vakavinavinakataka na ka e cakava o Jiova kei Jisu ena vukudra.

6. Na cava e vakarota o Jisu me ratou cakava na agilosi?

⁶ Me vaka ni sa voleka sara na veivakararawataki levu, e vinaka meda  veivosakitaka na ka e tukuni ena Vakatakila wase 7 me baleti ira na lotu vaKarisito lumuti, kei na isoqosoqo levu ni so tale na sipi. E vakaroti ratou na agilosi o Jisu, me ratou tarova tu na va na cagi ni veivakarusai. Eratou na tarova tiko qori me yacova nira dregati kece na lotu vaKarisito lumuti, ya nona vakadonui ira o Jiova. (Vkta. 7:1-4) Era na vakaicovitaki nira yalodina. Ena sala cava? Era na veiliutaki kei Karisito e lomalagi mera tui, mera bete tale ga. (Vkta. 20:6) Era nanamaki tu na vuvale ni Kalou mai lomalagi ena nodra vakaicovitaki na le 144,000 na lumuti mera lai bula i lomalagi.

7. Me vaka e tukuni ena Vakatakila 7:9, 10, o cei e raivotutaka o Joni? Na cava era cakava tiko? (Raica na iyaloyalo ena waqana.)

⁷ Ni vakamacalataka oti o Joni na le 144,000 na tui kei na bete, e raica e dua tale na ka marautaki. Na cava ya? E dua na “isoqosoqo levu” era bula sivia na Amaketoni. Era lewe levu sara na isoqosoqo levu mai vei ira na lumuti. E sega ni cavuti na kedra iwiliwili. (Wilika Vakatakila 7:9, 10.) Era ‘vakaisulu balavu vulavula,’ qori e dusia nira sega ni ‘tauvi duka’ ena vuravura i Setani, era yalodina tiko ga vua na Kalou kei Karisito. (Jeme. 1:27) Era kailavaka ni vakabulai ira o Jiova kei Jisu na Lami ni Kalou. Era taura tale ga na taba ni niuniu, e dusia nira marautaka nona digitaki o Jisu me Tui lumuti i Jiova.—Vakatauvatana Joni 12:12, 13.

8. Na cava eda vulica ena Vakatakila 7:11, 12 me baleta na vuvale i Jiova mai lomalagi?

⁸ Wilika Vakatakila 7:11, 12. Na cava e yaco mai lomalagi? E raica o Joni nira marau na vuvale i Jiova mai lomalagi nira vakacaucautaki koya na isoqosoqo levu. Era na marau gona na vuvale i Jiova mai lomalagi ni sa vakayacori na raivotu qo ena nodra bula sivia na veivakararawataki levu na isoqosoqo levu.

9. Me vaka e tukuni ena Vakatakila 7:13-15, na cava era cakava tiko ena gauna qo na isoqosoqo levu?

⁹ Wilika Vakatakila 7:13-15. E vola o Joni ni o ira na isoqosoqo levu “era savata na nodra isulu balavu ra qai vakavulavulataka ena dra ni Lami.” E kena ibalebale ni savasava na nodra lewaeloma, e vakadonui ira tale ga o Jiova. (Aisea 1:18) Era lotu vaKarisito yalayala, papitaiso. Era vakaraitaka na dei ni nodra vakabauta na isoro i Jisu, era veiwekani voleka tale ga kei Jiova. (Joni 3:36; 1 Pita 3:21) Era vakadonui gona mera tiko ena mata ni idabedabe vakaturaga ni Kalou, ena nodra “veiqaravi tabu ena siga kei na bogi” ena lomanibai ni valenisoro vakayalo e vuravura. Era gumatua tiko ena gauna qo ena nodra vakaitavi vakalevu ena vunautaki ni Matanitu ni Kalou kei na veivakatisaipelitaki. Na vuna? Nira vakaliuca na Matanitu ni Kalou.—Maciu 6:33; 24:14; 28:19, 20.

10. Na cava era nuidei kina na lewe ni isoqosoqo levu? Na yalayala cava era na raica ni vakayacori?

¹⁰ Era nuidei na lewe ni isoqosoqo levu era bula sivia na veivakararawataki levu ni na karoni ira tiko ga na Kalou. Na vuna? “O koya e dabe tiko ena idabedabe vakaturaga ena qai tevuka vei ira na nona valelaca.” Sa na qai vakayacori na yalayala era nuitaka tu na so tale na sipi: “Ena qusia tani tale ga [na Kalou] na wainimata kece mai na matadra, sa na sega tale na mate, na lolosi, na tagiyaso, kei na mosi.”—Vkta. 21:3, 4.

11-12. (a) Me vaka e tukuni ena Vakatakila 7:16, 17, era na vakalougatataki vakacava na lewe ni isoqosoqo levu? (b) Cava era rawa ni cakava ena iVakananumi na so tale na sipi? Na vuna?

 ¹¹ Wilika Vakatakila 7:16, 17. Eso na tamata i Jiova ena gauna qo era sotava na leqa ni kakana ena vuku ni dredre vakailavo, se na revurevu ni tikoyavavala kei na ivalu. So tale era vesu ena vuku ni nodra vakabauta. Ia e dua na ka era marautaka na lewe ni isoqosoqo levu. Na cava ya? Era kila ni na sautu na kedra kakana vakayago kei na kakana vakayalo nira bula sivia na vakarusai ni vuravura ca qo. Ni vakarusai na vuravura i Setani, era na sega ni vakaleqai na lewe ni isoqosoqo levu ena “katakata warumisa” ni cudru i Jiova ena tau vei ira na veimatanitu. Ni cava na veivakararawataki levu, o Jisu ena tuberi ira na bula e vuravura ina “wai ni bula [tawamudu].” Vakasamataka mada qori, na totoka ni nodra inuinui na isoqosoqo levu. Era na rairai sega ni mate ni vakatauvatani kei na bilioni era bula e vuravura!—Joni 11:26.

¹² Era vakavinavinaka vei Jiova kei Jisu na so tale na sipi ena totoka ni nodra inuinui! Era sega ni digitaki mera lai bula i lomalagi, ia o Jiova e lomani ira me vaka ga na nona lomani ira na lumuti. E rawa nira vakacaucautaka na Kalou kei Karisito na rua na ilawalawa qo. Dua na sala era cakava kina qori nira tiko ena iVakayakavi ni Turaga.

13-14. Na cava meda tiko kece kina ena iVakananumi ni mate i Karisito?

¹³ Ni laurai na kedra iwiliwili na tiko ena iVakananumi e veiyasa i vuravura ena vica na yabaki sa oti, e lailai sara era vakayagataka na madrai kei na waini. Ena levu gona na ivavakoso, e sega sara ga ni dua e vakayagataka na madrai kei na waini. Kena ibalebale, e dua na iwiliwili levu era tiko ena iVakananumi era nuitaka na bula e vuravura. Ia na cava era tiko kina ena iVakayakavi ni Turaga? E vaka ga noda tiko ena nona vakamau e dua na noda itokani. Eda tiko ena vakamau nida lomani rau na veiwatini, eda via tokoni rau. Era tiko gona ena iVakananumi na so tale na sipi nira lomani  Karisito kei ira na lumuti, era via vakaraitaka tale ga na nodra veitokoni. Dua tale na vuna era tiko kina ena soqo qori, ya mera vakaraitaka nodra vakavinavinakataka na isoro i Jisu e rawati kina na bula tawamudu e vuravura.

¹⁴ Era tiko tale ga ena iVakananumi na so tale na sipi mera talairawarawa ena ivakaro i Jisu. Ni tauyavutaka o Jisu na iVakayakavi ni Turaga kei ratou na nona yapositolo yalodina, e tukuna vei ratou: “Dou cakava tiko ga qo mo dou vakananumi au kina.” (1 Kor. 11:23-26) Era na tiko gona ena iVakayakavi ni Turaga na so tale na sipi me yacova nira lako kece i lomalagi na lumuti. Era sureta mada ga e levu tale mera tiko tale ga ena iVakananumi.

15. Eda na vakacaucautaka vakacava na Kalou kei Karisito ena iVakananumi?

¹⁵ Nida tiko ena iVakananumi, eda rawa ni vakacaucautaka na Kalou kei Karisito ena sere kei na masu. Na ulutaga ni vunau ena yabaki qo “Vakavinavinakataka na Veika sa Cakava ena Vukumu na Kalou kei Karisito!” Eda na vakavinavinakataka kina vakalevu na ka e cakava o Jiova kei Karisito. Ni veisoliyaki na madrai kei na waini, eda na vakasamataka na kena ibalebale, na yago kei na dra i Jisu. Eda na vakasamataka nona soli Luvena o Jiova me mate ena vukuda me rawa nida bula. (Maciu 20:28) Era na sega gona ni via calata na iVakananumi o ira kece na lomana na Tamada vakalomalagi kei na Luvena.

16. Era tautauvata vakacava na lumuti kei na so tale na sipi?

¹⁶ Na Kalou e mareqeti ira na lumuti kei na so tale na sipi. E lomani ira vakatautauvata na rua na ilawalawa qori. E tautauvata ga na ivoli e vakarautaka me baleti ira na lumuti kei na so tale na sipi, ya na bula i luvena lomani. E duidui ga na nodrau inuinui na rua na ilawalawa qo. E vinakati mera yalodina kece vua na Kalou kei Karisito. (Same 31:23) Meda nanuma tiko ni rawa ni dusimaki keda kece na yalo tabu. Kena ibalebale o Jiova e solia vei keda yadua na nona yalo tabu me vakatau ena keda ituvaki, se da lumuti se so tale na sipi.

17. Na cava era vakanamata kina na ivovo ni lumuti?

¹⁷ Era sega ni sucu kaya na lotu vaKarisito lumuti na inuinui ni bula i lomalagi. Na Kalou sara ga e tugana e lomadra na inuinui qori. Era na vakasamataka, masulaka ra qai nanamaki  mera vakaicovitaki i lomalagi. Era sega mada ga ni kila ena vakacava tu na yagodra nira sa kabula vakayalo. (Fpai. 3:20, 21; 1 Joni 3:2) Ia era vakanamata mera sotavi Jiova, Jisu, ira na agilosi, kei ira na vo ni lumuti, mera lai duavata ena Matanitu vakalomalagi.

18. Na cava era nanamaki tu kina na so tale na sipi?

¹⁸ Era mareqeta na so tale na sipi na inuinui mera bula tawamudu e vuravura, na ka era vinakata tu na tamata kece. (Dauv. 3:11) Era nanamaki tu ina gauna mera veivuke ena kena veisautaki na vuravura me parataisi. Era na dui tara kina na nodra vale, tea na kedra kakana, susugi luvedra tale ga mera bulabula vinaka. (Aisea 65:21-23) Era vakanamata tale ga mera gade ena veiyasa i vuravura, mera marautaka na kena veiulunivanua, veikau, kei na wasawasa, mera vulica na ka kece e bulia o Jiova. Koya e bibi sara, era marau nira sa na qai veivolekati ga vakalevu kei Jiova, ena dei tale ga na nodra veiwekani kei koya.

19. Na cava eda rawa ni cakava ena iVakananumi? Cava na tikinisiga ni iVakananumi ena yabaki qo?

¹⁹ E vakarautaka o Jiova na inuinui totoka se bera mai vei ira yadua na nona dauveiqaravi yalayala. (Jere. 29:11) Na iVakananumi ni nona mate o Karisito, e gauna vinaka vei keda kece meda vakacaucautaka kina na Kalou kei Karisito, ena ka erau cakava ena vukuda meda rawata kina na bula tawamudu. E macala ni iVakananumi e soqoni bibi duadua vei keda na lotu vaKarisito dina. Ena yabaki qo, ena vakayacori tiko ni dromu na siga ena Vakarauwai na ika27 ni Maji, 2021. Ena veivanua e sega ni vakatabui kina na noda cakacaka, e rawa nira tiko ena soqo qo e dua na iwiliwili levu. Eso tale era na tiko ena soqo nira tusaqati mada ga. Eso tale era na vakananuma na soqo qo e valeniveivesu. Ni rai tiko mai o Jiova, o Jisu, kei na vuvale vakalomalagi, meda marautaka mada ga na iVakananumi na ivavakoso kece, iwasewase lalai, kei keda yadua!