1. Cizemo ca Njambi cikamilingisa mulizibe bati?

KAPOSITOLO YOWANO wasonekele ngwendi: “Njambi wapwa cizemo.” (1 Yowa 4:8) Tuzibuka ngwetu Njambi ikeye watangele byuma byoshe bya kuyoya. Oloni awa majwi atwanukisa ngwawo cizemo catunda kuli ikeye. Yehova watuzema, co cizemo cendi citulingisa tusimpe, tubwahelele na kushubuluka.

2. Kwesekesa na mukanda wa Mateo 22:37-40, mashiko muka aje apwa akama manene, co mwafwa bika kwasa kutukaluwila kwononoka lishiko lya mu cibali?

² Baka-Kilistu banapande kumwesa cizemo mwafwa lyapwa lishiko. (Tandeni Mateo 22:37-40.) Kutupwila kwakwasi kuzema Yehova nga tumuzibuka mwamubwa. Mwafwa bika? Mwafwa Yehova wapwa wa kulumbunuka, watwaka mbunge, co akatuzibila ngozi. Oloni kwasa kutukaluwila kuzema bakwetu. Mwafwa bika? Mwafwa bandolome na bandokazi betu na banu beka batwatunga nabo kubalumbunukile. Co bisimbu bimo banasa kwendeka nambe kulinga byuma bije bituzibisa kubabala ku mbunge. Yehova wazibukile ngwendi tuliwana nobu bukalu. Ngeci, wapangesele banu bamo baje basonekele Mbimbiliya mangana batunangule mutwasa kumwesela cizemo nebi bikwapwila kwa seho kulinga ngoco. Umo wabo wapwile Yowano.—1 Yowa 3:11, 12.

3. Yowano wendekele manene ha ñanda muka?

³ Mu mikanda yendi, Yowano welukilile-ilukilile kwendeka ngwendi baka-Kilistu banapande kumwesa cizemo. Mu mukanda wasonekele uje wendeka bya buyoye bwa Yesu, Yowano  wendekele manene bya cizemo kutubakana Mateo, Mako na Luka. Yowano wakele na myaka ya kweta ku 100 mwasonekele ou mukanda na mikanda ikwabo itatu. Eyi mikanda itulongesa ngwayo muka-Kilistu napande kumwesa cizemo mu byuma byoshe byalinga. (1 Yowa 4:10, 11) Oloni ha kulibanga, Yowano kamwesele manene cizemo.

4. Kuma Yowano wamwesele cizemo simbu yoshe ndi?

⁴ Yowano te acili mukwenje, kamwesele manene cizemo. Cakumwenako, simbu imo Yesu na bandongesi bendi mubakele na kuya ku Yelusalema, betile mu Samaliya. Co mubaketele mu limbo limo lya mu Samaliya, kubabatambwile mwamubwa. Yowano walingile bika? Ikeye na Yakomba balombele Yesu ngwabo basane tuhya mwilu mangana twakunyongese banu boshe ba muje mwimbo. (Luka 9:52-56) Simbu imo, Yowano kamwesele cizemo ku tupositolo bakwabo. Ikeye na ndolome yendi Yakomba balekele baina ngwabo bakalombe Yesu abatabese kutumbama mu bitwamo bya bulemu mu Bumwene bwendi. Co tupositolo bakwabo mubazibile byalingile Yakomba na Yowano balubalele manene. (Mateo 20:20, 21, 24) Nameme Yowano wakele na kusebuka, oloni Yesu wamuzemene.—Yowa 21:7.

5. Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?

⁵ Muno mu cilongesa, tusimutwiya omwo Yowano wamweselelemo cizemo na byuma bimo byasonekele bya kukundama ku cizemo. Kulinga ngoco, kutukwasa tuzibuke mutwasa kumwesela cizemo ku bandolome na bandokazi betu. Tusimutwiya lalo ha cuma ca seho canapande kulinga mutwe wa naanga mangana amwese ngwendi wazema naanga yendi.

6. Yehova namwesa bati ngwendi watuzema?

⁶ Kutwapandele kuliziba lika ngwetu twazema bakwetu nambe kwendeka lika nabo mwamubwa, oloni tunapande kulingako bimo mangana tumwese ngwetu twabazema. (Esekeseni Yakomba 2:17, 26.) Cakumwenako, Yehova watuzema. (1 Yowa 4:19) Co mu Mbimbiliya muli majwi endi amangi aje amwesa ngwawo watuzema. (Myaso 25:10; Loma 8:38, 39) Oloni twakulahela ngwetu Njambi watuzema mwafwa namwesa ngoco mu bilinga. Kapositolo Yowano wasonekele ngwendi: “Njambi nasholola cizemo cendi kuli yetu omwo watumine munendi umo lika mu kaye ngeci tukale na mwonyo muli ikeye.” (1 Yowa 4:9) Yehova wecelelele munendi yazema ayande na kututsila. (Yowa 3:16) Ngeci, twalimwena ngwetu Yehova watuzema.

7. Yesu namwesa bati ngwendi watuzema?

⁷ Yesu walekele bandongesi bendi ngwendi wabazema. (Yowa 13:1; 15:15) Co namwesa  ngwendi wabazema hamo lika netu mu majwi na mu bilinga byendi. Yesu wendekele ngwendi: ‘Kukwesi cizemo cakama manene canasa kukala naco munu citubakana kwana mwonyo wendi mwafwa ya babusamba bendi.’ (Yowa 15:13) Bika bitunapande kulinga omwo tusinganyeka byuma byanatulingila Yehova na Yesu?

8. Byuma muka bitunapande kulinga bibanendeka ku mukanda wa 1 Yowano 3:18?

⁸ Tumwesa ngwetu twazema Yehova na Yesu nga tubononoka. (Yowa 14:15; 1 Yowa 5:3) Yesu watushikile ngwendi tulizeme umo na mukwabo. (Yowa 13:34, 35) Kutwapandele kuleka lika bandolome na bandokazi betu ngwetu twabazema, oloni tunapange kumwesa ngoco mu bilinga. (Tandeni 1 Yowano 3:18.) Byuma muka bitunapande kulinga mangana tumwese ngwetu twazema bandolome na bandokazi betu?

9. Yowano walingile byuma muka mwafwa ya cizemo?

⁹ Yowano wasele kukala na ishe na kulikwatasana nendi mu cipangi ca kutsiya bisi mangana bawane bimbongo byabingi bya kulikwasesa na naanga. Oloni walyangwilile kupanga cipangi ca kukwasa bakwabo balilongese busunga hali Yehova na Yesu mu kuyoya kwendi kwoshe. Cipangi calyangwilile Yowano kucapwile cacasi. Bamuyandesele, co kumamaneselelo a cita ca myaka ca kulibanga, bamutwalele mu bunzinda oku na kulubala. (Vili 3:1; 4:1-3; 5:18; Kujo 1:9) Nameme wakele mu bunzinda mwafwa ya kwambulula bya Yesu, oloni anga wamwesele ngwendi wazemene bandolome na bandokazi bendi. Cakumwenako, mwakele ha liñanda lya Patimose, wasonekele mukanda wa Kujombolola. Co wautumine ku bikungulukilo mangana bandolome na bandokazi bazibuke byuma ‘bilingiwa ololo.’ (Kujo 1:1) Hamo Yowano wasonekele mukanda uje wendeka bya buyoye bwa Yesu na cipangi cendi mwatundile mu kamenga ku Patimose. Wasonekele lalo mikanda itatu mangana ashongangeye na kutakamesa bandolome na bandokazi bendi. Mwasa kutembwinina bati Yowano?

10. Mwasa kumwesa bati ngweni mwazema banu?

¹⁰ Byuma bimwangula mu kuyoya bimwesa indi mwazema banu. Kaye ka Satana kali na kushongangeya banu babiisile simbu na nzili yabo yoshe ku kushakezeka byuma bizibisa lika bakebo kubwaha. Kakalingisa banu bashakazeke manene bimbongo nambe lutsimo. Oloni baka-Kilistu mu kaye koshe bali na kupangesa simbu yabo mu kwambulula muzimbu waubwa na kukwasa banu balikute busamba na Yehova. Bamo bali na kulinga cipangi ca kwambulula na kulongesa simbu yoshe.

11. Baka-Kilistu babangi bali na kumwesa bati ngwabo bazema Yehova na bandolome na bandokazi babo?

¹¹ Baka-Kilistu babangi banakobela bipangi bya simbu yoshe mangana bawane bya kulikwasesa na binaanga byabo. Oloni aba baka-kwambulula bakalingi mwoshe mubasela mangana bakwase munga mu bipangi bimo. Cakumwenako, bamo bakakwasa kuje kunasholoka bukalu, bakwabo bakakwasa mu bipangi bya kutunga, co boshe bakana milambu ya mu kaye koshe. Bakalingi ebi byuma mwafwa bazema Njambi na banu. Calumingo na calumingo tukamwesa ngwetu twazema bandolome na bandokazi betu mutukakunguluka na kukumbulula nambe kwendeka biñanda. Tukai na kukunguluka nameme twajuka. Co lalo, tukakumbulula nameme tukazibi lyoba. Kutundaho, tukashongangeya bakwetu simbu kanda biwano bishangumuke na munima  yabyo nameme tuli na bukalu bwetu. (Heve 10:24, 25) Tuli na kukandelela manene ku cipangi cibali na kulinga bandolome na bandokazi betu.

12. Yowano wamwesele bati ngwendi wazema bandolome na bandokazi bendi?

¹² Yowano wamwesele ngwendi wazema bandolome na bandokazi bendi omwo wabanangwile na kubashangazala. Cakumwenako, mwasonekelele bandolome na bandokazi bendi mikanda wabashangalele mwafwa ya likulahelo lyabo na bipangi byabo byabibwa. Co lalo, wabanangwile ha ñanda imo ya kukundama ku bubi. (1 Yowa 1:8–2:1, 13, 14) Netu tunapande kushangala bandolome na bandokazi betu nga banalingi byuma byabibwa. Oloni nga munu ashangumuka kulinga byuma bije byasa kutsiya busamba bwendi na Yehova, co tunapande kumunangula. Keti kwakwasi kunangula mukwetu, oloni Mbimbiliya imwesa ngwayo babusamba ba busunga bakalinangula umo na mukwabo.—Visi 27:17.

13. Byuma muka bije kutwapandele kulinga?

¹³ Simbu imo, twasa kumwesa ngwetu twazema bandolome na bandokazi betu nga tujenjuka kulinga byuma bimo. Cakumwenako, kutwapandele kulubala nga tuliziba ngwetu ndolome nambe ndokazi nasebuka mu kwendeka. Tusimutwiyeni ha cuma cimo calingiwile omwo Yesu wakele hano hasi. Walekele bandongesi bendi ngwendi banapande kulya situ yendi na kunwa maninga endi asina bakawane mwonyo wa myaka yoshe. (Yowa 6:53-57) Bandongesi ba Yesu mubazibile aje majwi bakomokele, co bamo bamusezele. Oloni babusamba bendi ba busunga kwambateselela na Yowano kubamusezele. Nabo kubazibisisile byalumbunwine Yesu, co bakomokele. Nameme ngoco, bamukulahelele mwafwa bazibukile ngwabo wakele na kwendeka busunga. (Yowa 6:60, 66-69) Ngeci, kwapwa kwa seho kukwata mbunge nga bakwetu basebuka mu kwendeka. Tunapande kubana simbu batukwase kuzibisisa mwamubwa bibalumbununa.—Visi 18:13; Kwambu 7:9.

14. Mwafwa bika kutwapandele kuzinda bandolome na bandokazi betu?

¹⁴ Yowano watunangwile ngwendi kutwapandele kuzinda bandolome na bandokazi betu. Nga kutwononoka eci cinangulo, Satana asa kutupangesa. (1 Yowa 2:11; 3:15) Ebi bikebyo byalingiwile mu simbu ya baka-Kilistu ba kulibanga. Satana walingile mwoshe mwaselele kulingisa bandolome bamo bazinde bakwabo  na kwangununa banu ba Njambi. Ha simbu yasonekele Yowano mikanda yendi, banu bamo bakele mu cikungulukilo bakele na kutembwinina Satana. Cakumwenako Ndiyotelefese wakele na kwangununa bandolome na bandokazi mu cikungulukilo. (3 Yowa 9, 10) Kasingimikile bandolome baje bacatumine cibunga ca kutwamenena. Wakele na kushaka kutundisa mu cikungulukilo bandolome na bandokazi baje batambwile banu bazindile. Eci capwile cuma cacibi manene. Satana acili na kulinga mwoshe mwasela mangana angunune banu ba Njambi. Kutwapandele kuzinda bandolome na bandokazi betu na kwecela kulikwatasana nabo.

15. Bika byanapande kwanuka mutwe wa naanga?

¹⁵ Ngila imo yanasa kumweselamo mutwe wa naanga ngwendi wazema baka-naanga yendi inapu kubawanena byuma bya ku mubila bibatonda. (1 Tima 5:8) Oloni napande kwanuka ngwendi cuma ca seho canapande kulinga cinapu kukwasa baka-naanga yendi bakanyamese busamba bwabo na Yehova. (Mateo 5:3) Yesu wamwesele mitwe ya binaanga mwanja waubwa. Mukanda wa Yowano umwesa ngwawo Yesu mwakele ha citi ca kuyandesela, kebalele baka-naanga yendi. Yowano wemanene kuyehi na Maliya ina ya Yesu ku mutambela kubatsiilile Yesu. Nameme Yesu wakele na kuziba manene kubabala, oloni walombele Yowano anyunge Maliya. (Yowa 19:26, 27) Yesu wakele na bishongo bendi baje basele kunyunga Maliya, oloni cisholoka ngwe naumo wahi wapwile ndongesi yendi ha simbu ije. Yesu watondele ngwendi kukaleko munu umo anyunga Maliya ku mubila na ku sipilitu.

16. Bipangi muka byakele nabyo Yowano?

¹⁶ Yowano wakele na bipangi byabingi. Ha kupwa kapositolo wapandele kupanga cipangi ca kwambulula na ntwima. Hamo wambatele, ngeci wapandele kuwanena baka-naanga yendi byuma bya ku mubila bibatondele na kubakwasa kukanyamesa busamba bwabo na Yehova. (1 Koli 9:5) Mitwe ya binaanga balilongesa bika kuli Yowano?

17. Mutwe wa naanga asa kumwesa bati ngwendi wazema nanga yendi?

¹⁷ Ndolome uje wapwa mutwe wa naanga nasa kukala na bipangi byabingi bya seho. Cakumwenako, napande kupanga na nzili nga ali ku bipangi mangana keti ashawise lizina lya Yehova. (Efeso 6:5, 6; Tito 2:9, 10) Nasa  lalo kukala na bipangi byabingi mu cikungulukilo bya kufwa ngwe kukanyamesa bandolome na bandokazi na kupanga na nzili cipangi ca kwambulula. Co lalo, napande kulilongesa Mbimbiliya na munakazi wendi na bana bendi simbu yoshe. Bakandelela omwo alifwita kubakwasa kupwa ba kubwahelela, kulikangula ku mubila na kutwalelelaho kupangela Yehova.—Efeso 5:28, 29; 6:4.

18. Yowano wakulahelele bika?

¹⁸ Yowano wayoyele myaka yaingi, co waliwanene na byuma bya kuliseza-seza. Waliwanene na bukalu bwabwingi buje bwasele kumuzeyesa. Oloni walingile mwoshe mwaselele kwononoka mashiko a Yesu, kwambateselela na lishiko lya kuzema bandolome na bandokazi bendi. Ngeci, Yowano wakulahelele ngwendi Yehova na Yesu bamuzema, co bamukwasa mu bukalu bwoshe-bwoshe. (Yowa 14:15-17; 15:10; 1 Yowa 4:16) Satana na kaye kendi kubasele kwonowesa Yowano azeme bandolome na bandokazi bendi na kumwesa cizemo cendi mu bilinga.

19. Mukanda wa 1 Yowano 4:7 utushongangeya kulinga bika, co mwafwa bika?

¹⁹ Ngwe mwa Yowano, netu tuli na kuyoya mu kaye kaje kali na kuyula Satana uje kakele na cizemo. (1 Yowa 3:1, 10) Ashaka kutwecelesa kuzema bandolome na bandokazi betu, oloni kasa kulinga ngoco kubanga nga tumutabesa. Ngeci, tutwaleleleniho kuzema bandolome na bandokazi betu, co tumweseni cizemo cetu mu byuma bitwendeka nebi bitulinga. Nga tulinga ngoco, co tulikuwa kukala munanga ya Yehova na kupwa ba kubwahelela mu kuyoya.—Tandeni 1 Yowano 4:7.