1. Uzye ulukundo lwa kwe Leza lukalenga mwayivwa wuli?

E YOHANI walemvile ukuti “Leza alukundo.” (1 Yoh. 4:8) Yanye amazwivye matici yano Yohani walemvile, yakatwavwa ukwivwicisya ukuti e Yehova antaliko ya lukundo asa ntalikovye ya wumi. E Yehova watukunda nkaninye. Ulukundo lwakwe lukalenga twayivwa awacinjililwe, awa mutende swinya tukawa ni nsansa.

2. Ukulingana ne Mateyu 22:37-40, amasundo ci yawili amakulu, swinya amulandu ci wuno mpindi zimwi cikatuwomela ukukonka isundo lya citi wili?

² Awina Klistu wonsinye wazipizile ukulanjizya ulukundo. Amuno ukukunda wanji lyawa alisundo. (Wazyani Mateyu 22:37-40.) Nga twamanya e Yehova icete cikatupepucila ukukonka isundo lya kutalicila amuno weni wapwililika, akatusakamala swinya wawa ni cikuku kwe sweswe. Lelo impindi zimwi cingatuwomela ukukonka isundo lya citi wili. Amulandu ci? Amuno awanawitu na wankazi watapwililika. Swinya amanda yamwi wangalanda nu kucita vimwi vino vingalanjizya ukuti watatuwikako amano swinya wasitulangulucilako. E Yehova wamanyile ukuti ciliwatuwomela ukukonka lyo-o isundo. Awuli umulandu wuno wawomvizye wakalemba we Baibolo wamwi ukutwavwa ukumanya umulandu wuno tuzipizile ukuwela nu lukundo na vino tungacita pa kulanjizya ukuti twakunda wanji. Pe wamwi wano wawomvizye ukulemba pa lukundo pawa ne Yohani.​—1 Yoh. 3:11, 12.

3. Avyani vino Yohani walanzilepo sana?

³ E Yohani walanzile sana pa cisinka ca kuti awina Klistu wazipizile ukukundana. Ku cakulolelako, mwi buku lya kwe Yohani lino likalanda pa wumi wa kwe Yesu wawomvizye izwi lya  “ulukundo” nu “kukunda” imiku imivule nkaninye. Ica kuti nanti twasanzya amazwi yonsinye aya kuti “ulukundo” nu “kukunda” yano yawa mwi buku lya kwe Mateyu, Marko ne Luka yatanga yafike kwe yano Yohani wawomvizye. Walemvile lyo-o ibuku na makalata yanji yano yasyala lyo ali ni myaka mupipi nu 100. Vino walemvile vikatwavwa ukwivwicisya ukuti tuzipizile ukulanjizya ulukundo mwe vyonsinye vino tukucita. (1 Yoh. 4:10, 11) Lelo papisile impindi pa kuti Yohani amanye co-o icisinka.

4. Uzye e Yohani walanjizyanga ulukundo lyonsinye?

⁴ Ku cakulolelako, impindi yimwi pano e Yesu na wasambilizi wakwe wayanga ku Yerusalemu wayile awapita mukaya kamwi mu Samaria. Lelo awantu wa mwe ka-a akaya watawapocelezile icete. Co-o calenzile e Yohani nu munyina e Jemusi wanene e Yesu nga ca kuti wangalenga umulilo ukufuma kwi yulu woce awantu wonsinye awamwe kako akaya. (Luka 9:52-56) Impindi yinji naponye e Yohani waposilwe ukulanjizya ulukundo ku watumwa wawuye. Cikaloleka ukuti weliwe nu munyina e Jemusi awano wawuzizye e mama wawo ukuya mukuwalambilizizyako kwe Yesu ukuti ayize awape ivifulo vya papela mu Wufumu wa mwi yulu. Pano awatumwa wanji wivwile lyo-o ilyasi wafuzilwe nkaninye! (Mat. 20:20, 21, 24) Nanti ciwe wo-o e Yesu weni watwalilizile ukumukunda asa mulandu na vyonsinye vyo-o vino waluvinye.​—Yoha. 21:7.

5. Avyani vino twandi tusambilile mwe co-o icipande?

⁵ Mwe co-o icipande twandi tulande pe Yohani na vino walemvile pa lukundo. Twandi tulole vino tungalanjizya ulukundo ku wanawitu na wankazi. Swinya twandi tusambilile na vino imitwe ya ndupwa ingalanjizya ulukundo ku wa mulupwa lwawo.

6. Avyani vino Yehova wacisile pa kulanjizya ukuti watukunda?

⁶ Impindi zimwi tungakwelenganya ukuti ukukunda wanji akukanalanda iviwipe pe woliwo nanti ukukanawelenganizizya iviwipe. Lelo asa vino cawa. Ulukundo lwa cisinka luzipizile ukulolecela namwe vino tukuwacitila. (Linganyaniko Jemusi 2:17, 26.) Ku cakulolelako, e Yehova watukunda. (1 Yoh. 4:19) Ulukundo lwakwe lukalolecela mu mazwi amazima yano yakazanwa mu Baibolo. (Amalu. 25:10; Roma. 8:38, 39) Lelo asipelela vye pa kulanda ukuti watukunda, kwawa na vinjinye vino vikalanjizya ukuti watukunda. E Yohani walemvile ukuti: “Mwakwe conye co-o amuno ulukundo lwa kwe Leza lwalolecezile kwe sweswe, ukuti Leza watumile umwana wakwe wino wakwatwa wenga mu nsi alya kuti tuwe  nu wumi mwa kwe weliwe.” (1 Yoh. 4:9) E Yehova wazumilizizye ukuti umwana wakwe acule nu kufwa pa mulandu witu. (Yoha. 3:16) Co-o calenga tusinincizye ukuti e Yehova watukunda nkaninye.

7. Uzye e Yesu walanjizizye wuli ukuti watukunda?

⁷ E Yesu wanenile awasambi wakwe ukuti wawakunzile nkaninye. (Yoha. 13:1; 15:15) Ulukundo lwakwe lutalolecezilevye mwe vino walanzile, lelo namwe vino wacisilenye. Walanzile ukuti: “Pasi umumtu umwi wino ali nu lukundo ulukulu ululusye pe lo-o ulwa kuti afwile iviwuza vyakwe.” (Yoha. 15:13) Uzye nga twelenganya pe vino e Yehova ne Yesu watucitila, tuzipizile twavwambisya ukucita vyani?

8. Uzye e 1 Yohani 3:18 ikatunena ukucita cani?

⁸ Tukalanjizya ukuti twakunda e Yehova ne Yesu nga tukuwivwila. (Yoha. 14:15; 1 Yoh. 5:3) E Yesu watunena ukuti twakundana. (Yoha. 13:34, 35) Fwandi tutazipizile ukupelelavye pakunena awanawitu na wankazi ukuti twawakunda. Lelo tuzipizile nu kucita vino vikalanjizya ukuti twawakunda. (Wazyani 1 Yohani 3:18.) Nomba avyani vimwi vino tungacita pa kulanjizya ukuti twawakunda?

9. Uzye ulukundo lwalenzile ukuti e Yohani acite cani?

⁹ E Yohani wange alonde nge watwalilizile ukuwomba umulimo wakulema inswi nu kukazya wuno wawombanga ponga ne yisi. Lelo wasozilepo ukuwomvya uwumi wakwe ku kwavwa wanji ukusambilila pe Yehova ne Yesu. Wo-o umulimo wuno wasozilepo wutapepusile. Amuno wamucuzizye swinya pano wakosile wamusenzile mu wuzya. (Imili. 3:1; 4:1-3; 5:18; Ukuwu. 1:9) Na pano wamunyefilenye pa mulandu wa kuwizya pe Yesu, watwalilizile ukulanjizya ulukundo kwe wanji. Ku cakulolelako, pano wamunyefile ku Patimosi walemvile ibuku lya Ukuwumbulika nu kulituma ku mawungwe pa kuti wamanye vino “vyanji nu kuwaponela mu mpindi nticinye.” (Ukuwu. 1:1) Cikaloleka ukuti walemvile ibuku lino likalanda pa wumi wa kwe Yesu pa nsizi ya kufuma mu cifungo ku Patimosi. Swinya pe yonye impindi afwile apano walemvile na makalata yatatu pa kuti awomelezye awanawitu na wankazi. Uzye tungakolanya wuli e Yohani?

10. Uzye mungalanjizya wuli ukuti mwakunda awantu?

¹⁰ Mungalanjizya ukuti mwakunda awantu ukupitila mwe vino mukasolapo ukucita mu wumi winu. Insi ya kwe Satana ingakunda mwawika amano ku kuyisecelesya ndi vino ku kuvwamba ivyuuma nanti ukuyipanjila izina. Lelo awina Klistu ukuzinguluka insi yonsinye wawika amano ku kuwizizya awantu ilyasi lizima nu kuwavwa ukupalamila kwe Yehova. Wamwi wasolapo nu kuwombako umulimo wa mpindi zyonsi.

11. Uzye awanawitu na wankazi awavule wakalanjizya wuli ukuti wakunda Yehova na wina Klistu wawuye?

¹¹ Awina Klistu awavule wakawomba incito zya ku muwili pa kuti wasakamala indupwa zyawo. Lelo nanti ciwe wo-o kwawa inzila impusane pusane zino wakatunjililamo iwungwe lya kwe Leza. Ku cakulolelako, wamwi wakakwavwilizyako wano waponezilwe na masanso. Ne wanji wakawombako mu wuzengo. Lelo swensinye twawa nu longo lwa kutunjililako iwungwe lya kwe Leza ukupitila mu kusangulako ku mulimo wa nsi yonsi. Cino cikalenga wawomba yonsinye yo-o imilimo, amulandu wakukunda e Yehova na wantu. Tukalanjizya ukuti twakunda awanawitu na wankanzi nga ca kuti tukuzanwa lyonsinye mu kulongana nu kwasukapo. Nanti aca kuti manda yamwi tukatonta, tukawombesya mpaka atuzanwako. Swinya asa mulandu tukwivwa  intete tukakwasukapo. Cinji aca kuti nanti tukweti intazinye tukawomelezyako wanji pansizi ya kulongana na pano ukulongana kutani kutalike. (Hebe. 10:24, 25) Ala tukasalifya nkaninye pa milimo yonsinye yino awanawitu na wankazi wakawomba!

12. Anzila ci yinji yino e Yohani walanjizizyemo ukuti wakunzile awina Klistu wawuye?

¹² E Yohani atalanjizyanga ukuti wakunda awina Klistu wawuye ukupitila mu kuwasalifyavye. Lelo wawavwanga nu kuwavwa. Mu makalata yakwe wasalifizye awanawitu na wankazi pi suwilo lyawo na pa vizima vino wacitanga. Lelo atiwilizile ukuwasunda na pa membu zino wacitanga. (1 Yoh. 1:8–2:1, 13, 14) Nasweswenye tuzipizile ukusalifya awanawitu na wankazi pa vizima vino wakucita. Lelo nga ca kuti wumwi watalika ukucita vino vingonona wuciwuza wakwe ne Yehova tuzipizile ukumwavwa paponye mu nzila ya cikuku. Kweni citapepuka ukwavwa e ciwuza witu nga ca kuti waluvyanya. Lelo e Baibolo ikatunena ukuti iviwuza vya cisinka vikanolana nanti ukwavwana.​—Imilu. 27:17.

13. Avyani vino tutazipizile twacita?

¹³ Impindi zimwi tungalanjizya ukuti twakunda awanawitu na wankazi nga ca kuti tutakucitako vimwi. Ku cakulolelako tutazipizile ukufulwa zuwa nga ca kuti watunena vimwi vino tutatemilwe. Teyelenganyani pe cimwi cino e Yesu wacisile pano walinji mu nsi. Wanenile awasambilizi wakwe ukuti pa kuti wawe nu wumi wazipizile ukulya umuwili wakwe nu kumwa uwazi uwakwe. (Yoha. 6:53-57) Awavule watakunzile vino walanzile ica kuti walesile nu kumukonka. Lelo iviwuza vyakwe ivya cisinka pano palinji ne Yohani watwalilizile ukumukonka. Kweni nawonye wativwicisizye vino Yesu walanzile swinya wafwile wazungusile. Lelo watelenginye ukuti vino walanzile waluvinye swinya watamufulizilwe. Wamusuwizile amuno wamanyile ukuti walandanga icisinka. (Yoha. 6:60, 66-69) Fwandi tutazipizile ukufulwa zuwa nga ca kuti e ciwuza witu walanda vimwi vino tutatemilwe. Lelo tuzipizile ukuleka umweneco alondolole cino tewalandila wowo.​—Imilu. 18:13; Ekawi. 7:9.

14. Amulandu ci wuno tutazipizile ukupatila awanawitu na wankazi?

¹⁴ E Yohani walanzile nu kuti tutazipizile ukupata awanawitu na wankazi. Nga ca kuti tusakwivwila ko-o ukusunda e Satana angatuweleleka. (1 Yoh. 2:11; 3:15) Wonye wo-o avino calinji na mu mpindi ya watumwa. E Satana welezizye na maka yakwe yonsinye ukupawunkanya awantu wa kwe Leza  nu kuwapatanya. Pano Yohani walembanga we-e kalata lyo awonsi wano wakolanyanga e Satana wasocelela mwi wungwe. Ku cakulolelako e Diotrefesi walesile amalekano amawipe mwi wungwe. (3 Yoh. 9, 10) Atacindikanga awonsi wano iwumba lino lyatungululanga lyatumanga. Ica kuti watalisile nu kuwinga wamwi mwi wungwe wano wawapocelelanga mu mang’anga yawo. Ala vino wacitanga vyawifile nkaninye! E Satana na peyonye impindi acili watwalilila ukupawunkanya awantu wa kwe Leza pa kuti watatunjililana. Acino tutazipizile ukupata awanawitu nu kuleka ukuwatunjilila.

15. Avyani vino umutwe wa lupwa azipizile ukwizuka?

¹⁵ Inzila yonga yino umutwe wa lupwa angalanjizizyamo ukuti wakunda ulupwa lwakwe akuwapekanizizya vino wakulonda. (1 Tim. 5:8) Lelo azipizile ukwizuka ukuti icicindame nkani akwavwa awa mu lupwa lwakwe ukuwa na wuciwuza wuzima ne Yehova. (Mat. 5:3) Teyelenganyani pa cakulolelako ukuzipa cino Yesu wasila imitwe ya ndupwa. Ibuuku lya kwe Yohani likatunena ukuti na pano e Yesu walinji pa cimuti ca kufwilapo welenganyanga pe wa lupwa lwakwe. Walile walola e Yohani ayimilile mupipi ne Mariya, cingatenga wivwanga uwulumila wamulenzile ukuti asyale akumusakamalilako e mama wakwe. (Yoha. 19:26, 27) E Yesu walinji na wazuna wakwe wano walinji nu kusyala wakusakamala e mama wakwe lwa ku muwili. Lelo pe yo-o impindi lyo wonsinye watani wawe awasambi wakwe. Awuli umulandu wuno wavwambilanga wino walinji nu kusakamala mama wakwe nu kumuwomelezya ukutwalilila ukuwombela Yehova.

16. Amilimo ci yino Yohani walinji nayo?

¹⁶ E Yohani walinji ni milimo imivule. Pa mulandu wa kuti walinji amutumwa wakwe Yesu, wazipizile ukuwa amucincile mu mulimo wa kuwizya, swinya afwile watwazile. Fwandi wawombesyanga pa kuti awapekanizizya ulupwa lwakwe vino lwalondanga nu kuwavwa ukuwomya wuciwuza wawo ne Leza. (1 Kor. 9:5) Avyani vino imitwe ya ndupwa ingasambililako?

17. Uzye umutwe wa lupwa angalanjizya wuli ukuti wakunda ulupwa lwakwe?

¹⁷ Nga ca kuti umwanawitu wawa amutwe wa lupwa akawa ni milimo imivule iya kuwomba. Ku cakulolelako azipizile awawombesya  pa ncito pa kuti izina lya kwe Leza litakwelengulwa. (Efes. 6:5, 6; Tait. 2:9, 10) Swinya angawa ni milimo na yinji mwi wungwe ndi vino uwakusakamala nu kuwomelezya awanawitu na wankazi nga nu kuwa pa nkolelo mu mulimo wa kuwizya. Cinji, azipizile ukulasambilila Baibolo ponga nu lupwa lwakwe. Ukucita wo-o kulilenga awa mu lupwa lwakwe ukuwa nu wumi wuzima, insansa swinya walitwalilila ukuwombela Yehova.​—Efes. 5:28, 29; 6:4.

18. Avyani vino Yohani wamanyile?

¹⁸ E Yohani wisile imyaka imivule swinya wayitofilwe ivizima ivivule nkaninye. Nanti ciwe wo-o wapisile mu ntazi imvule zino zyalinji nu kutonsya isuwilo lyakwe. Lelo watwalilizile ukukonka amasundo ya kwe Yesu ukuwikako ni sundo lya kukunda awina Klistu wawuye. Ukucita wo-o kwalenzile e Yohani amanye ukuti e Yehova ne Yesu wamukunzile sana swinya walinji nu kumupa amaka aya kumwavwa ukutwalilila ukucimvya intazi zino walinji nu kupitamo. (Yoha. 14:15-17; 15:10; 1 Yoh. 4:16) E Satana ni nsi yakwe waposilwe ukulesya Yohani ukulanjizya ulukundo ku wanawitu na wankazi.

19. Uzye iwaliko lye 1 Yohani 4:7 likatuwomelezya ukucita vyani swinya amulandu ci?

¹⁹ Wulyanye vino calinji kwe Yohani nasweswenye tukakwikala mu nsi yino ikatekwa nu Satana wino atawa nu lukundo. (1 Yoh. 3:1, 10) Twamanya ukuti e Satana akalonda tuleke ukukunda awanawitu na wankazi. Lelo ica musango wo-o citange cicitike sukavye ndi twamuzumilizya. Acino lekani tutwalilile ukulanjizya ulukundo ku wanawitu na wankazi mwe vino tukalanda nu kucita. Nga twacita wo-o tuliwa ni nsansa zino wano wawa mwi wungwe lya kwe Yehova wakayitopwa. Swinya uwumi witu wulizipilako.​—Wazyani 1 Yohani 4:7.