1. Vati mue ku livua ku tuala ha cilemo ca Njambi?

KAPOSTOLO Yoano ua sonekele ngueni, “Njambi ikeye cilemo.” (1 Yoa. 4:8) Aa mezi a ndende a tu vuluisa vusunga vumo vua kama: Njambi ikeye Ndundzi ya Muono, kaha naua ikeye Ndundzi ya Cilemo. Yehova ua tu lema! Cilemo ceni ce ku tu vuisa ndzolela, ku lembama kaha tue ku livua va mutuntu.

2. Kuliya na Mateo 22:37-40, masiko aka avali a kama cikuma? Omo lia vika vintsimbu vimo ce ku kaluua ku ononoka lisiko lia mu civali?

² Vakua Kilistu ka va pandele ku hangula nga va muesa cilemo ni kuahi. Muomu ku muesa cilemo lia pua mpundu lisiko. (Tandenu Mateo 22:37-40.) Mu tue ku tantekeya vuino Yehova, ce ku tu asiuila ku ononoka lisiko lia ku livanga. Muomu Yehova ua pua ua ku tantuluka, kaha ue ku tu niunga na cilemo na ku tu muesa ngozi. Vunoni ci hasa ku tu kaluuila ku ononoka lisiko lia mu civali. Omo lia vika? Muomu vamuanetu ka va tantulukile, kaha kampe vakevo va tue ku kala navo ntsimbu yose. Kaha vintsimbu vimo, va hasa ku linga ni ku handeka vimo vi hasa ku tu lingisa ku livua ngecize ka va tu hakele seho ni ka va tu lemene. Yehova ua tantekeyele ngecize tue ku luile neci citanga, ngeci ua huiminine vamo vakua ku soneka Mbimbiliya va hakemo vimo vimamuna, ku tuala ha omo lia vika tua pande ku limuesa cilemo umo na mukuavo na vati tu hasa ku lingamo. Umo ua ava vakua ku soneka, ua puile Yoano.—1 Yoa. 3:11, 12.

3. Ha vika ua tsindikile Yoano?

³ Mu mikanda yeni yose, Yoano ua tsindikile ngecize Vakua Kilistu va pande ku muesa cilemo. Ca ku muenako, ha kati ka mavulu auana a handeka via muono ua Yesu, Yoano ikeye ua handeka  cikuma via cilemo. Yoano mua sonekelele livulu lia handeka via muono ua Yesu hamo lika na mikanda itatu, tele a lingila ku puisa miaka 100. Kaha evi visoneka, via muesa ngecize viose vi tue ku linga tua pande ku vi linga omo lia cilemo. (1 Yoa. 4:10, 11) Vutuhu ngoco, mua hitile ntsimbu ya kama amba Yoano vi hase ku mu lomboloka.

4. Vuno tundeko Yoano ua puile mukua ku muesa cilemo ku vakuavo ni?

⁴ Yoano tele a ci li mukuendze, ka ca puile cizilila kuli ikeye ku muesa cilemo. Ca ku muenako, imo ntsimbu Yesu na vandongesi veni va kele na ku tunda ku Ngalileya kuya ku Samaliya. Kaha vantungi va limo limbo lia mu Samaliya, va vianene ku tambula Yesu na vandongesi veni. Vika ua lingile Yoano? Ua lekele Yesu linga va vundile tuhia tua muilu tua ku nongese vantungi va muimbo liaco! (Luka 9:52-56) Ha ntsimbu ikuavo naua, Yoano ka muesele cilemo ku vakuavo vapostolo. Muomu cisoloka ngue Yoano na muanaye Tiango, va songangeyele vanaye va ka handeke na Yesu linga a ka va hake ha vihela via kama mu Vuangana. Kaha vapostolo vakuavo mu va tantekeyele via lingile Tiango na Yoano, va nienguele cikuma! (Mat. 20:20, 21, 24) Vutuhu Yoano ua lingile visevuka viose evi, Yesu kasi ua mu lemene.—Yoa. 21:7.

5. Vika tu hilula mu cilongesa cino?

⁵ Mu cilongesa cino, tu hilula ha lungano lua Yoano kaha na vimo viuma via sonekele ku tuala ha cilemo. Tu hilula naua, vati tu hasa ku muesa cilemo ku vamuanetu na vandumbuetu. Kaha tu lilongesa naua, vati mitue ya vindzivo va hasa ku muesa ngecize va lema vusoko vuavo.

6. Vati Yehova ue ku muesa ngecize ua tu lema?

⁶ Halumo tu hasa ku singanieka nguetu, ku lema vantu, ca pua ku va singaniekela via cili ni ku va leka mezi a cili. Vunoni linga muntu evue ngecize tua mu lema mpundu, tua pande ku mu muesaco mu vilinga. (Setekesenu na Tiango 2:17, 26.) Ca ku muenako, Yehova ua tu lema. (1 Yoa. 4:19) Kaha ue ku tu leka ngueni ua tu lema ku hitila mu Lizi lieni Mbimbiliya. (Visa. 25:10; Loma 8:38, 39) Vunoni, a tu hana mpundu vusunga ngecize Njambi ua tu lema kati mezi lika houe, vunoni na vilinga. Kapostolo Yoano ua sonekele ngueni: “Cilemo ca Njambi ca solokele muli etu, omo Njambi na tumu Muaneni umo lika ha mavu linga tu yoye hali ikeye.” (1 Yoa. 4:9) Yehova ua tumine Muaneni ya lema cikuma linga a ku yande na ku tu tsila. (Yoa. 3:16) Vuno kuli vukaleho vueka vua kama vua muesa cilemo ca Yehova kuli yetu ku hiana ovu ni?

7. Vika ua lingile Yesu mu ku tu muesa ngecize ua tu lema?

⁷ Yesu ua hanene vusunga ku vandongesi veni  ngecize ua va lemene cikuma. (Yoa. 13:1; 15:15) Mua vusunga, Yesu ua muesele ngecize ua lemene cikuma vapostolo veni kaha netu, kati ngue mu mezi lika vunoni na viuma via lingile. Ivene ngueni: “Na umo uahi ali na cilemo ca ku pulakana eci, umo a tulila vavusamba veni muono ueni.” (Yoa. 15:13) Ngeci mukemuo, ku singanieka ha viuma via tu lingila Yehova na Yesu, ca pande ku tu lingisa vika?

8. Kuliya na 1 Yoano 3:18, vika tua pande ku linga?

⁸ Tue ku muesa ngecize tua lema Yehova na Yesu mu ku vononoka. (Yoa. 14:15; 1 Yoa. 5:3) Kaha Yesu ua tu hana lisiko mpundu ngueni, tua pande ku lilema “umo na mukuavo.” (Yoa. 13:34, 35) Vunoni ka tua pandele ku lengela lika ha ku leka vamuanetu na vandumbuetu mu mezi nguetu tua va lema, vunoni tua pande ku muesa cilemo caco mu vilinga. (Tandenu 1 Yoano 3:18.) Viuma vika tu hasa ku linga mu ku muesa ngecize tua va lema mpundu?

9. Cilemo ca sindiyile Yoano ku linga vika?

⁹ Yoano tele nga ue ku yoyele hamo na ise mu ku tuala ku lutue mingoso ya vusoko ya ku tsiha vantsi. Vunoni ua pangesele muono ueni uose mu ku lihana linga aye mu ku kuasa vantu va lilongese vusunga ku tuala hali Yehova na Yesu. Muono ua hanguile Yoano, ka ua puile ua uasi. Va mu luisile na ku mu tuala ku vundzinda ku ntsongo ya sekulu ya ku livanga tele na kulupa honi. (Vili. 3:1; 4:1-3; 5:18; Ku-So. 1:9) Ambe vene mu va mu hakele mu kamenga, omo lia ku ambulula muzimbu ua Yesu, Yoano ua muesele ngecize ua lemene vakuavo. Ca ku muenako, mua kele ku vundzinda ku nkundu ya ku Patemose, Yoano ua sonekele vimona via mu solokelele, kaha ua vi tumine ku vikungulukilo linga va hase ku tantekeya viuma vize via pandele ku “sololoka ku ntsimbu ya indende.” (Ku-So. 1:1) Kaha citava mu nima ya ku mu patula ku Patemose, Yoano ua sonekele livulu lia handeka via muzimbu ua ku yoya ca Yesu na ku ambulula ceni. Cikuavo naua, ua sonekele mikanda 3 linga a lembezieke na ku kaniamesa vamuanaye. Vati mu hasa ku tambuluisa ku lihana ca Yoano?

10. Vati mu hasa ku muesa ngecize mua lema vantu?

¹⁰ Mu hasa ku muesa ngecize mua lema vantu kuliya na viuma vi mu hangula ku linga mu muono. Mavu a Satana, a tonda mu vihisile ntsimbu na ndzili yenu mu ku seteka ku pupa vimbongo via vingi na ku litsimanesa. Vunoni vakua ku lihana mu ku ambulula muzimbu ua Vuangana mu mavu ose, ve ku pangesa ntsimbu yavo linga va kuase vantu va likuate vusamba na Yehova Njambi. Kaha vamo, va kovela vene mu cipanga ca ku ambulula ntsimbu yose.

11. Vati Vakua Kilistu vavengi ve ku muesa ngecize va lema Yehova kaha na vamuanaye?

¹¹ Vakua Kilistu vavengi ve ku panga linga va hase ku lisuka hamo lika na vusoko vuavo. Vutuhu ngoco, ava vamuanetu ve ku kuasa lukungulukilo lua Njambi mu vinjila viose ovio vi va hasa. Ca ku muenako, vamo ve ku kuasa vamuanetu va na hiti mu viyovo via mavu, ve ku tunga vindzivo via Vuangana na vikuavo. Kaha vose co va kala na vukovelelo vua ku hana milambu mu ku kuasa cipanga ca ku ambulula mu mavu ose. Ava vamuanetu ve ku lihana mu ku linga evi vipanga, muomu va lema Njambi kaha na vamuanaye. Cikuavo naua, tue ku muesa ngecize tua lema vamuanetu mu tue ku kunguluka na ku kumbulula ku viuano vietu nkala simano. Vutuhu halumo tue ku hona, vunoni kasi tue ku lihakela kapandi ka ku ka kunguluka. Kaha ambe nga ka ce ku tu puila ca casi ku kumbulula ku viuano, vunoni tue ku lingamo. Cikuavo naua, vutuhu tu vose tue ku hita mu visoti via ku liseza-seza, vunoni tue ku likaniamesa umo na mukuavo ntsimbu ciuano kanda ciputuke ni mu nima yaco. (VaHe. 10:24, 25) Tue ku santsela  cikuma ku vipanga vi ve ku linga vamuanetu na vandumbuetu!

12. Mu njila ika ikuavo Yoano ua muesele cilemo ceni ku vamuanaye?

¹² Yoano ua muesele cilemo ku vamuanaye, kati lika mu ku va sangala vunoni na ku va hana naua vimamuna. Ca ku muenako, mu mikanda ya sonekele, ua sangalele vamuanaye omo lia lutsilielo luavo na vipanga via cili vi va kele na ku linga, vunoni ka lengelele lika oho, ua va hele naua cimamuna ca ndzili ku tuala ha ku linga vupi. (1 Yoa. 1:8–2:1, 13, 14) Na vuno vene, tua pande ku sangala vamuanetu na vandumbuetu omo lia viuma via cili vi ve ku linga. Vunoni nga kuli umo muanetu ali na ku putuka ku linga viuma vi hasa ku vihisa vusamba vueni na Yehova, tua pande ku mu muesa cilemo mu ku mu mamuna na liano. Vutuhu ku mamuna umo kavusamba ce ku tondeka ku simpa, vunoni Mbimbiliya ya handeka nguayo, vavusamba va vusunga ve ku lihotola ni nguetu ku limamuna umo na mukuavo.—Visi. 27:17.

13. Vika ka tua pandele ku linga?

¹³ Vintsimbu vimo, tue ku muesa ngecize tua lema vamuanetu mu ku likela ku linga vimo. Ca ku muenako, ka tua pandele ku pua vakua matekoteko nga vakuetu va handeka vimo. Aci singaniekenu via solokele ku ntsongo ya muono ua Yesu hano ha mavu. Ua lekele vandongesi veni ngueni linga va ka uane muono, va pande ku lia ntsitu yeni na ku nua maninga eni. (Yoa. 6:53-57) Aa mezi a handekele, a vuisile liova cingi ca vandongesi veni, ngeci va likelele ku mu kava. Vunoni vavusamba veni va vusunga ngeci mua Yoano, va kakateyele kuli ikeye mu ku tualelelaho ku mu kava. Vutuhu va likomokelele, muomu ka va ivuisisile vi a lombolokele mezi a Yesu, vunoni ka va tuntilile ku niengua ni ku singanieka ngecize Yesu ua va handekele mua ku vihia. Muomu va mu tsilielele kaha va tantekeyele ngecize Yesu ue ku handeka vusunga ntsimbu yose. (Yoa. 6:60, 66-69) Na hano, tua mono ngecize ca pua ca seho ku hona ku niengua vuasi-vuasi na viuma vi ve ku handeka vavusamba vetu! Vunoni tua pande ku va hana vukovelelo vua ku lombolola vika va na tondo ku handeka mpundu.—Visi. 18:13; Ekel. 7:9.

14. Omo lia vika ka tua pandele ku zinda vamuanetu?

¹⁴ Kapostolo Yoano, ua tu mamuna naua ngecize ka tua pandele ku zinda vamuanetu. Kaha nga ka tua ononokele cimamuna caco, tu hasa ku hana Satana vukovelelo vua ku tu lingisa tu puisemo vizango vieni. (1 Yoa. 2:11; 3:15) Vikevio via solokelele vamo ku ntsongo ya sekulu ya ku livanga T.K.N. Ku ntsimbu yaco, Satana ua  lingile cose mu ku koka vizindo na matepeso ha kati ka vangamba va Njambi. Ha ntsimbu ya sonekele Yoano mikanda yeni, mu cikungulukilo ca vakua Kilistu tele mua putuka ku soloka vamala va muesele cimbembesi ca kele na ku sanduola Satana. Ca ku muenako, Ndiotelefe ua putukile ku neha matepeso mu cimo cikungulukilo. (3 Yoa. 9, 10) Yala uaco ka kele na ku singimika vakuluntu va va kele na ku tuma kuli vakua civunga ca vantuamena. Kaha ua kele na ku seteka ku tundisa vantu mu cikungulukilo, vaze va kele na ku muesa vuhuanga ku vantu va zindile. Mua vusunga, ou yala ua puile mpundu mukua ku lihalesa! Na lelo lino, Satana kasi ali na ku tualelelaho ku koka matepeso ha kati ka vangamba va Njambi. Ngeci mukemuo, ka tua pandele ku tavesa vizindo na matepeso ha kati ketu.

15. Vika na pande ku vuluka mutue ua ndzivo?

¹⁵ Imo njila ya seho ya hasa ku mueselamo mutue ua ndzivo ngecize ua lema vusoko vueni, ya pua mu ku va suka. (1 Tim. 5:8) Vunoni na pande ku vuluka ngecize, ku kuasa vusoko vueni vu kale na vusamba vua cili na Yehova cikeco cuma ca hiana seho. (Mat. 5:3) Talenu lungano lua sila Yesu ku mitue ya vindzivo. Livulu lia Yoano, lia muesa ngecize ambe vene mua kele na ha citi ca kayando, Yesu kasi ua tualeleleho ku singanieka ha vusoko vueni. Yoano ua kele ku mukulo ua naye ya Yesu, Maliya, ku cihela ku va tualelele Yesu mu ku mu sukika. Vutuhu ua kele na ku ivua ku vavala ca kama, vunoni Yesu ua vundilile Yoano a mu niungileko vanaye. (Yoa. 19:26, 27) Yesu ua kele na vantsongo veni, tele nga ve ku hasele ku niunga vanaye na ku va hana vukuasi vua tondokele. Vunoni cisoloka ngue ha ntsimbu yaco, tele na umo uahi ha kati kavo ua puile ndongesi yeni. Ngeci mukemuo, Yesu ua lingile cose, linga ku kale muntu a niunga naye ku muvila na mu lutsilielo.

16. Viteli vika ua kele navio Yoano?

¹⁶ Yoano ua kele na viteli via vingi via pandele ku puisamo. Mu ku linga ua puile kapostolo, Yoano ua pandele ku panga na ntuima yose mu cipanga ca ku ambulula. Kaha citava halumo ua ambatele, ngeci mukemuo ua pandele ku linga cose mu ku niunga vusoko vueni kati lika ku muvila vunoni na mu lutsilielo. (1 Kol. 9:5) Vika va hasa ku lilongesa mitue ya vindzivo ku lungano lua Yoano?

17. Omo lia vika ca pua ca seho mutue ua ndzivo ku niunga vusoko vueni mu lutsilielo?

¹⁷ Vamuanetu vaze va pua mitue ya vindzivo,  va kala na viteli via vingi. Ca ku muenako, va na pande ku pua vakua ku fuitangana mu vipanga linga va hase ku hana vumpahu kuli Yehova. (Efe. 6:5, 6; Tito 2:9, 10) Cikuavo naua, va kala na viteli mu cikungulukilo vi va pande ku puisamo, ngeci mua ku kaniamesa vamuanetu na ku tuamenena cipanga ca ku ambulula. Kaha naua, ca pua ca seho kuli vakevo ku lilongesa Mbimbiliya mu vusoko ku sua kumo. Ku lingamo, ci ka kuasa vusoko ku ivua ndzolela na ku santsela ku kapandi ke ku lihakela mutue ua ndzivo mu ku va niunga ku muvila na ku va kuasa ku kala na vusamba vua cili na Yehova.—Efe. 5:28, 29; 6:4.

18. Vusunga vuka ua kele navuo Yoano?

¹⁸ Yoano ua yoyele miaka ya yingi kaha ya ku sula na viuma via cili. Kaha ua hitile naua mu visoti via vingi tele nga vie ku zeyesele lutsilielo lueni. Vunoni ntsimbu yose, ua lihakelele kapandi ka ku ononoka masiko a Yesu hamo lika na lisiko lia ku lema vamuanaye. Ku lingamo, ca mu hanene vusunga ngecize Yehova na Yesu va mu lema kaha ve ku mu hanene ndzili ya ku vula nkala ceseko ce ku mu solokelele. (Yoa. 14:15-17; 15:10; 1 Yoa. 4:16) Satana na mavu eni, ka va hasele ku linga na vimo viahi mu ku vindika Yoano ku lema vamuanaye na ku muesa cilemo caco mu mezi na mu vilinga.

19. 1 Yoano 4:7 ya tu mamuna ku linga vika, kaha omo lia vika?

¹⁹ Ngeci mua Yoano, tua yoyela mu mavu a kala ku ngolo ya Satana, uze ua pua njambi ua vizindo. (1 Yoa. 3:1, 10) Vutuhu ua tonda ku tu vindika ku lema vamuanetu, vunoni ka hasa ku lingamo nga ka tua mu tavesele. Ngeci mukemuo, tu lihakelenu kapandi ka ku tualelelaho ku lema vamuanetu mu mezi na mu vilinga. Nga tu lingamo, tu kevua ndzolela ya ku pua mutamba ua vusoko vua Yehova, kaha tu ka yoya mu ndzolela.—Tandenu 1 Yoano 4:7.