1. Ngimba ulughano lwa Yehova lukubapangisya ukuti mwipilikeghe bulebule?

UNTUMIWA Yohani alembile ukuti, “Kyala yo lughano.”(1 Yoh. 4:8) Tusimenye ukuti Kyala yo mwene bumi. Loli amasyu amapimba agha ghikututula ukukumbuka ukuti ulughano lukufuma kumyake. Yehova atughanile fiyo. Ulughano lwake lukutupangisya ukwipilika ukuti tufighililiwe, tuli balusekelo kangi tukwikutisiwa na ifi tuli nafyo.

2. Ukufwana na Matai 22:37-40, ngimba ndaghilo sibili siliku ingulumba kangi nongwa yafiki utubalilo tumo kubaghile ukuya kukafu ukupilikila ululaghilo ulwabubili?

² Abakristu bakabaghila ukusala ukuti banangisyeghe ulughano pamo hayi. Panongwa yakuti lulaghilo. (Belenga Matai 22:37-40.) Linga tummenye kanunu Yehova kubaghile ukuya kupepe ukupilikila ululaghilo ulwakwanda. Tukuyoba bo ulu panongwa yakuti Yehova ngolofu. Umwene ikutupwelelela kangi ikutunangisya ikisa. Loli kubaghile ukuya kukafu ukupilikila ululaghilo ulwabubili. Nongwa yafiki? Panongwa yakuti abakamu na balumbu ukongelelapo abapalamani bitu, bandu basitabugholofu. Utubalilo tumo, abene babaghile ukuyoba pamo ukutubombela ifindu kisita lughano pamo ikisa. Yehova asimenye ukuti tukuya pakwaghana nindamyo bo iyi, yonongwa yake abakasisye abalembi bamo ukuti balembe ubulongosi mu Baibolo ubwa muno tubaghile ukunangisania ulughano. Yumo mwa balembi aba ali yo Yohani.​—1 Yoh. 3:11, 12.

3. Ngimba Yohani ayobile isyafiki?

³ Isi Yohani ayobile, syabakasisye Abakristu ukuti banangisyeghe  ulughano. Loli ibuku lya mu Baibolo ili Yohani alembile, likuyoba isya nkhani ya bumi bwa Yesu. Umwene abombile fiyo amasyu aghakuti “ulughano” naghakuti “ukughaniwa” ukukinda amabuku matatu agha Masyu amanunu. Kangi Yohani ali nifyinja 100 pakabalilo aka alembagha ibuku lya Yohani na mabuku aghangi matatu. Amabuku agha ghikutumanyisya ukuti kilikyosa iki tukubomba tubombeghe panongwa yakukasiwa nulughano. (1 Yoh. 4:10, 11) Loli pakindile akabalilo ukuti Yohani ayimanye ifundo iyi.

4. Ngimba Yohani anangisyagha ulughano ku bangi akabalilo kosa?

⁴ Pakabalilo aka Yohani ali wakilumyana, utubalilo tumo akanangisyagha ulughano. Mwakifwanikisyo, pakabalilo kamo, Yesu na bafundiwa bake babukagha ku Yerusalemu ukufuma ku Samaria. Abandu ba nkaya ka Samaria bakanile ukubambilila. Ngimba Yohani abombile isyafiki? Umwene nunnung’una wake Yakobu balinsumile Yesu ukuti asulusye umoto ukufuma kumwanya ukuti ghubapyute abandu bosa ba nkaya. (Luka 9:52-56) Pakabalilo akangi, Yohani atoliwe ukunangisya ulughano ku batumiwa abinake. Umwene nunnung’una wake Yakobu, balinsumile mama wabo ukuti ansume Yesu ukuti asabape amalo aghapamwanya mu Bunyafyale bwa Kyala. Bo abatumiwa abangi bapilike isi Yakobu na Yohani babombile, bakalele fiyo. (Mat. 20:20, 21, 24) Nalinga ukuti Yohani abombile syosa isi loli Yesu akindilile ukunnangisya ulughano.—Yoh. 21:7.

5. Ngimba tukuya pakumanyila isyafiki mu nkhani iyi?

⁵ Mu nkhani iyi, tukuya pakumanyila isya Yohani nifundo simo isi alembile isyakufwana nulughano. Tukuya pakumanyila muno tubaghile ukunangisyila ulughano ku bakamu na balumbu bitu. Tukuya pakumanyila kangi injila iyakulondiwa iya muno aliwesa uyu mutu wa mbumba abaghile ukunangisyila ukuti ayighanile imbumba yake.

6. Ngimba Yehova abombile isyafiki ukuti anangisye ukuti atughanile?

⁶ Utubalilo twingi tukwinong’ona ukuti tubaghile ukubanangisya abandu ulughano mwakuyoba amasyu gha kisa. Loli tubaghile ukunangisya kangi ukuti tubaghanile ukwendela mfyakubomba. (Fwanikisya na Yakobu 2:17, 26.) Mwakifwanikisyo, Yehova atughanile twesa. (1 Yoh. 4:19) Kangi ikunangisya ulughano lwake ukwendela m’masyu amanunu agha ghikwaghiwa mu Baibolo. (Sal. 25:10; Rom. 8:38, 39) Tusimenye ukuti Kyala atughanile komma panongwa ya isi ikuyoba loli panongwa ya isi atubombile. Yohani alembile ukuti: ‘Muli sisisi mo muno lwabonekile ulughano lwa Kyala mmyitu, lula antumeghe nkisu umwanake yumoywene unganiwa; ukuti tubwaghileghe ubumi mu mmyake.’  (1 Yoh. 4:9) Yehova alitikisye ukuti umwanake unganiwa atamiwe nukufwa panongwa yitu. (Yoh. 3:16) Yonongwa yake tuli nulusubilo losa ukuti Yehova atughanile fiyo.

7. Ngimba Yesu abombile isyafiki ukuti anangisye ulughano lwake kumyitu?

⁷ Yesu abasimikisyile abafundiwa bake ukuti abaghanile. (Yoh. 13:1; 15:15) Umwene anangisye ukuti abaghanile kangi atughanile nanuswe komma ukwendela mu isi ayobagha syene loli na isi abombile. Umwene atile, “Akayapo nayumo uwa lughano ulu lulukindile ulwa mundu, uyu ikubutagha ubumi bwake panongwa ya bamanyani bake.” (Yoh. 15:13) Linga tukwinong’onela isi Yehova na Yesu bikutubombela, ngimba tukupalamasiwa bulebule?

8. Ngimba ilemba lya 1 Yohani 3:18 likuti tukulondiwa ukubomba isyafiki?

⁸ Tukunangisya ukuti tunganile Yehova na Yesu mwakubapilikila. (Yoh. 14:15; 1 Yoh. 5:3) Kangi Yesu atupele ululaghilo ulwakuti tughananeghe. (Yoh. 13:34, 35) Tutikulondiwa ukunangisya ulughano ku bakamu na balumbu bitu m’masyu ghene loli tunangisyeghe ukuti tubaghanile ukwendela mfyakubomba. (Belenga 1 Yohani 3:18.) Ngimba findu fimo filiku ifi tubaghile ukubomba ukuti tunangisye ukuti tubaghanile?

9. Ngimba ulughano lwalimpangisye Yohani ukubomba isyafiki?

⁹ Yohani abaghile ukukindilila ukubomba imbombo yakuloba na tata wake ukuti basyagheghe indalama. Loli m’malo mwake, umwene aliyipile pabumi bwake ukuti abatule abangi ukumanyila isya Yehova na Yesu. Imbombo iyi Yohani asalile ukubomba pabumi bwake yikali mbepe. Umwene afwimiwagha kangi pakabalilo aka akangele, apinyiwe. (Imbo. 3:1; 4:1-3; 5:18; Ubuset. 1:9) Kangi pakabalilo aka apinyiwe mujele panongwa yakufumusya isya Yesu, Yohani anangisye ukuti abaghanile abandu. Mwakifwanikisyo, pakabalilo aka ali palusungo lwa Patmo, umwene alembile ibuku lya Ubusetuli nukulituma ku fipanga ukuti bamanye “isi syayagha pakwisa mbibimbibi.” (Ubuset. 1:1) Ukufuma apo, bo bamwabwile ku Patmo umwene alembile Amasyu amanunu aghakuyoba isya bumi bwa Yesu nubufumusi bwake. Kangi alembile abakalata batatu ukuti abakasye abakamu na balumbu bake. Ngimba mubaghile ukunkonga bulebule Yohani pa nkhani yakwiyipa?

10. Ngimba mubaghile ukunangisya bulebule ukuti mubaghanile abandu?

¹⁰ Mubaghile ukunangisya ukuti mubaghanile abandu ukufwana na isi mukuya pakusala ukubomba pabumi bwinu. Ikisu kya Setano iki, kikulonda ukuti tumalileghe akabalilo namaka ghitu ukuti twihobosyeghe twibene nukughelaghela ukulondesya indalama pamo ukuti tuye bafumuke. M’malo mwake, Abakristu pa kisu kyosa kyapasi bikumalila akabalilo kabo ukufumusya amasyu amanunu nukubatula abandu ukuti baye pabumanyani na Yehova. Kangi bamo bikufwanisya ukufumusya nukumanyisya akabalilo kosa.

11. Ngimba abafumusi bingi abasubiliwa bikunangisya bulebule ukuti banganile Yehova na bakamu na balumbu babo?

¹¹ Abakristu bingi bikulondiwa ukwiyula ukubomba imbombo ukuti bituleghe bene kangi basituleghe imbumba syabo. Nalinga ukuti mo siyilile, abafumusi abasubiliwa aba bikulitula igulu lya Kyala munjila nyingi. Mwakifwanikisyo, bamo bikutula pangozi sya kipeliwa, bamo pambombo ya fyakuyengayenga kangi aliwesa ali nulusako ulwakutulapo mwakubika indalama ukuti situle pambombo ya pa kisu kyosa. Bikubomba isi panongwa yakuti banganile Yehova na bandu. Sabata aliwesa, tukunangisya ukuti tubaghanile abakamu na balumbu bitu mwakufika pangomano nukweghapo ikighaba. Nalinga  ukuti tukukatala loli tukughelaghela ukufika pangomano. Nalinga ukuti tukutamiwa naminong’ono loli tukwamulapo pangomano. Kangi nalinga ukuti patwibene tukwaghana nindamyo loli tukubakasya abangi linga ingomano sikali ukwanda kangi na pabumalilo. (Hib. 10:24, 25) Tukundaghisya fiyo panongwa ya mbombo iyi abakamu na balumbu bitu bikubomba.

12. Ngimba njila yiliku iyingi iyi Yohani anangisye ukuti abaghanile abakamu na balumbu bake?

¹² Yohani anangisye ukuti abaghanile abakamu na balumbu bake komma mwakubandaghisya itolo loli mwakubapa ubulongosi. Mwakifwanikisyo, mu bakalata bake, Yohani abandaghisye abakamu na balumbu panongwa ya lwitiko lwabo nimbombo inunu loli abapele kangi ubulongosi ubwakuyoba isyakutula inongwa. (1 Yoh. 1:8–2:1, 13, 14) Mwakufwana itolo, nanuswe tukulondiwa ukubandaghisya abakamu na balumbu pa findu ifinunu ifi bikubomba. Loli linga yumo andile ukunangisya akayilo akabibi, tubaghile ukunnangisya ulughano mwakumbula mwakisa isi ikulondiwa ukubomba. Tukulondiwa ukuya bakifu ukuti tumpe ubulongosi ummanyani witu kangi Ibaibolo likuyoba ukuti abamanyani abanunu bikupana ubulongosi.​—Mbu. 27:17.

13. Ngimba tukulondiwa ukuleka ukubomba isyafiki?

¹³ Utubalilo tumo tukunangisya ukuti tubaghanile abakamu na balumbu bitu mu findu ifi tukalondiwagha ukubomba. Mwakifwanikisyo, tutikukalala mwanakalinga linga batuyobile amasyu amabibi. Inong’onela isi Yesu alyaghene nasyo kubumalilo bwa bumi bwake pa kisu. Umwene ababulile abafundiwa bake ukuti linga bikulonda ukuti basakabe ubumi, bikulondiwa ukulya umbili nukunwa ilopa lyake. (Yoh. 6:53-57) Abafundiwa bake bingi bakahobwike na isi ayobile yonongwa yake balekile ukunkonga. Loli abamanyani bake abasubiliwa bo Yohani bakindilile ukunkonga. Abene bakapilikisye isi Yesu asanusyagha kangi baswighile fiyo. Loli abamanyani ba Yesu abasubiliwa aba, bakalinong’winepo ukuti isi ayobile syali mbibi kangi bakakalele. M’malo mwake, bansubilagha panongwa yakuti bamenye ukuti ikuyoba ubwanaloli. (Yoh. 6:60, 66-69) Kwakulondiwa fiyo ukuti tungabopelagha ukukalala pa isi abamanyani bitu bikuyoba. M’malo mwake, tubapeghe ulusako ulwakuti balinganie kanunu isi bikusanusya.​—Mbu. 18:13; Ndumbi. 7:9.

14. Nongwa yafiki tutikulondiwa ukubabenga abakamu na balumbu bitu?

¹⁴ Yohani yope atukasisye ukuti tungababengagha abakamu na balumbu bitu. Linga  tutoliwe ukukonga ubulongosi ubu, Setano abaghile ukutusofania. (1 Yoh. 2:11; 3:15) Isi syo isi bamo balyaghene nasyo nkabalilo kakunyuma. Pakabalilo ako, Setano aghelile ukupangisya ukuti ababombi ba Kyala babengane kangi ukuti baleke ukukolelana. Abandu aba babombagha ifindu bo muno Setano ikubombela pakabalilo aka Yohani alembagha abakalata bake, bali ba nkipanga. Mwakifwanikisyo, Diotrefi apangisye ukuti abakamu na balumbu baleke ukukolelana nkipanga. (3 Yoh. 9, 10) Umwene akabapilikile abakulumba aba batumiwe na ba nkabughatila kakulongosya. Kangi umwene abasosisye nkipanga aba balondagha ukubambilila abakamu aba. Ukubomba isi, kwali kubibi fiyo. Amasiku agha, Setano akali ikughelaghela ukuti abapaghule ababombi ba Yehova ukuti baleke ukukolelana. Tutikulondiwa ukubabenga abakamu na balumbu bitu nukuleka ukubatula.

15. Ngimba aliwesa uyu mutu wa mbumba ikulondiwa ukukumbuka isyafiki?

¹⁵ Injila iyakulondiwa iyi aliwesa uyu mutu wa mbumba abaghile ukunangisya ukuti ayighanile imbumba yake, ko kuyipa ifindu ifi yikulondiwa. (1 Tim. 5:8) Loli ikulondiwa ukukumbuka ukuti ikindu ikyakulondiwa fiyo ko kuyitula imbumba yake ukuti yiye pabumanyani ubununu na Yehova. (Mat. 5:3) Inong’onela ikifwanikisyo ikinunu iki Yesu anangisye ku mitu ya mbumba. Ibuku lya Yohani likutubula ukuti pakabalilo aka Yesu afwagha pampiki uwakutamiliwapo, umwene akindilile ukubinong’onela abamumbumba yake. Yohani alimile pabupipi na mama wa Yesu, Maria, ku malo agha Yesu balingoghile. Nalinga ukuti apilikagha ifyakubaba, Yesu alinsumile Yohani ukuti ampweleleleghe Maria. (Yoh. 19:26, 27) Yesu ali nabakamu bake aba kisita kukayika bayagha pakundondela ifindu ifyakulondiwa Maria loli sikuboneka ukuti akalipo nayumo uyu ali mfundiwa wa Yesu. Yonongwa yake Yesu alondagha umundu uyu ayagha pakumpwelelela Maria nukunkasya ukuti akindilile ukumbombela Yehova.

16. Ngimba budindo buliku ubu Yohani ali nabo?

¹⁶ Yohani ali nubudindo ubunywamu fiyo. Pakuya ntumiwa, umwene alondiwagha ukwiyipa fiyo pambombo iyakufumusya. Kangi abaghile ukuti ali mweghi, yonongwa yake alondiwagha ukuyipwelelela imbumba yake nukuyitula ukuti yiye pabumanyani ubununu na Kyala. (1 Kor. 9:5) Ngimba imitu ya mbumba yikumanyilako isyafiki amasiku agha?

17. Nongwa yafiki kwakulondiwa ukuti aliwesa uyu mutu wa mbumba ayipweleleleghe imbumba yake mwambepo?

 ¹⁷ Unkamu aliwesa uyu mutu wa mbumba abaghile ukuya nubudindo ubunywamu fiyo. Mwakifwanikisyo, abaghile ukwiyula linga ali ku mbombo ukuti Yehova ambilile amapalo. (Ef. 6:5, 6; Titi 2:9, 10) Kangi abaghile ukuya nubudindo ku kipanga bo ukubakasya nukubatula abakamu na balumbu nukulongosya pambombo iyakufumusya. Pakabalilo kamokene, ikulondiwa ukuti akabalilo kosa abelengeghe Ibaibolo nunkasi kangi nabanake. Imbumba yake yikuya pakundaghisya fiyo panongwa yakubatula ukuya balusekelo nukukindilila ukuya pabumanyani na Yehova.​—Ef. 5:28, 29; 6:4.

18. Ngimba Yohani ali nulusubilo luliku?

¹⁸ Yohani alikele kwa fyinja fingi kangi ahobokagha nifindu fingi. Kangi alyaghene nindamyo nyingi isi syayagha pakumpangisya ukuti angayagha nulwitiko lwamaka. Loli akabalilo kosa aghelaghelagha ukukonga indaghilo sya Yesu bo ukubaghana abakamu na balumbu bake. Panongwa ya isi, Yohani ali nulusubilo losa ukuti Yehova na Yesu banganile kangi bankasyagha ukuti ifimbilisyeghe. (Yoh. 14:15-17; 15:10; 1 Yoh. 4:16) Kikalipo iki Setano nikisu kyake bayagha pakubomba ukuti bantolesye Yohani ukunangisya ulughano ku bakamu na balumbu bake.

19. Ngimba ilemba lya 1 Yohani 4:7 likutukasya ukubomba isyafiki kangi nongwa yafiki?

¹⁹ Mwakufwana itolo na Yohani, nanuswe tukwikala nkisu iki kikulaghiliwa na Setano uyu akaya nulughano ku bandu. (1 Yoh. 3:1, 10) Umwene akabaghila ukututolesya ukubanangisya ulughano abakamu na balumbu bitu pene linga tumwitikile ukubomba isi. Isagha tukindilile ukubanangisya ulughano abakamu na balumbu bitu ukwendela m’masyu na mfyakubomba. Isi sikuya pakututula ukuya balusekelo pakuya bandu ba mumbumba yimoyene iya Yehova.​—Belenga 1 Yohani 4:7.