1. Ko muchabva tani ndawa ya chikondi cha Mulungu?

YOHANE adanemba kuti ‘Mulungu ni chikondi.’ (1 Yoh. 4:8) Vimwevi vikutikumbusa mpfundo ya choonadi yakuti: Mulungu yemwe ni chimake cha moyo, ni chimake soti cha chikondi. Vimwevi vinkuwonesa kuti Yahova achatikonda! Ndipo chikondi chake chichatichitisa kuti timbadzibve kuti ndise wotetezeka na wokondwa.

2.Mobverana na Mateyu 22:37-40, ni malamulo yawiri yaponi yakulu-yakulu, ndipo ndawa chani yachiwiri ishupa kubvera?

² Akhrisitu angachitelini kusalula kuti awonese chikondi panango neye. Ndawa imweyi ni lamulo. (Lewengani Mateyu 22:37-40.) Tikamudziwa bwino Yahova, tidzawone kuti ni vosashupa kubvera lamulo yake yakuyamba. Kuposha vose, Yahova ni wachilungamo ndipo achachita nase vinthu mwachifundo. Koma kwa ise ni voshupa kuti tibvere lamulo yachiwiri. Ndawa chani? Ndawa yakuti abale na alongo wathu ni wochimwa. Nthawe zinango iwo anganene panango kuchita vinthu vomwe vingatiyipire. Yahova angadziwa kuti tidzagumane na bvuto ninga mweyi, ndipo adauzira anango mwa onemba Baibolo kuti atiwonese momwe tingakondere anzathu. M’bodzi mwa onemba mwawa ni Yohane.​—1 Yoh. 3:11, 12.

3. Ko Yohane adatsindika maninge nkhani iponi?

³ Mu vonemba vake, Yohane adatsindika kuti Akhrisitu achadekana kuwonesa chikondi. Ndipo pangafotokoza va moyo wa Yesu, adaphatisira basa maninge mawu yakuti ‘chikondi’ na yakuti ‘wokondewa’ kuposha onemba atatu womwe ni Mateyu, Maliko na Luka. Yohane wenze na magole  pafupi-fupi 100 panganemba ntontholo moyu na makalata yake yatatu. Ndipo vomwe adanemba vichalimbikisa Akhrisitu kuti chilichose chichadekana kuchitiwa na chikondi. (1 Yoh. 4:10, 11) Koma podiya viri tene, vidamutengera nthawe Yohane kuti akhale wachikondi.

4. Ko Yohane nthawe zose ambawonesa chikondi kwa anango?

⁴ Yohane pewenze mulumbwana, angawonesalini chikondi nthawe zose. Mwakulinganiza, pa ulendo unango Yesu na wopfunzira wake angayenda kalalikira ku Yerusalemu ndipo adapita na ku Samariya. Asamariya anango adalamba kuwatambira. Ko Yohane adachita tani? Iye adabvunza Yesu kuti peno vingakhale bwino kukumbira moto kuti ubuluke kuchokera kudzulu na kutentha wose mudera mweire! (Luka 9:52-56) Pa nthawe inango pomwe, alibe kukwanisa kuwonesa chikondi kwa atumi anzake. Iye na m’bale wake, mwachidziwikire Yakobo, adakakamiza amayi wawo kuti akakumbire Yesu kuti akawapase malo yapadzulu mu Ufumu wakudzulu. Atumi anango padazindikira vimwevi, adakalipa maninge! (Mat. 20:20, 21, 24) Podiya kuti Yohane wenze na vophonya tene, Yesu ambamukonda basi.​—Yoh. 21:7.

5. Ko tipfunzire chani mu nkhani ino?

⁵ Mu pfunziro mweyi, tikambirane chitsanzo cha Yohane na vinango vadanemba pa nkhani ya chikondi. Tikachita vimwevi, tipfunzire momwe tingawonesere chikondi kwa abale na alongo wathu. Tiwone soti njira yodikana maninge ya momwe misolo ya banja yangawonesere chikondi ku banja yawo.

6. Ko Yahova adawonesa tani chikondi kwa ise?

⁶ Nthawe zinango tingaganize kuti chikondi ni kuyankhula tumawu twabwino panango kukhala wokondwera. Koma chikondi chaicho chiwonekera mu vochita. (Linganizani na Yakobo 2:17, 26.) Mwakulinganiza, Yahova achatikonda. (1 Yoh. 4:19) Ndipo achawonesa chikondi chake m’mawu yake yabwino maninge yogumanika m’Baibolo. (Sal. 25:10; Aro. 8:38, 39) Koma tichatsimikizira kuti Mulungu achatikonda osati mu voyankhula vokha, koma mu vochita. Yohane adanemba kuti: ‘Mulungu adatiwonesa chikondi chake pakuti adatumiza m’dziko Mwana wake wobadwa yekha kuti tigumane moyo kudzera mwa iye.’ (1 Yoh. 4:9) Yahova adabvuma kuti Mwana wake wapamoyo abonere na ­kutifera. (Yoh. 3:16) Ko vimwevi vinkuwonesadilini kuti Yahova achatikonda?

7. Ko Yesu adawonesa tani chikondi chake kwa ise?

⁷ Yesu adatsimikizira wopfunzira wake kuti achawakonda. (Yoh. 13:1; 15:15) Iye adawonesa kuti achawakondadi, osati mu voyankhula vake vokha, koma na vochita kubodzi. Ndipo iye adati: ‘Palibe munthu anachikondi  chikulu kuposha cha munthu yemwe wapereka moyo wake ndawa ya azishamwali wake.’ (Yoh. 15:13) Tikambakumbukira vomwe Yahova na Yesu adatichitira, ko tichadekana kuchita chani?

8. Ko lemba ya 1 Yohane 3:18 yati tichadekana kuchita chani?

⁸ Tingawonese kuti tichakonda Yahova na Yesu mwa kuwabvera. (Yoh. 14:15; 1 Yoh. 5:3) Ndipo Yesu adaleweratu mosapita m’mbali kuti tichadekana kumbakondana. (Yoh. 13:34, 35) Osati timbandolewa na pakamwa kuti tichakonda abale na alongo wathu, koma timbawonese mu vochita. (Lewengani 1 Yohane 3:18.) Manje ni vinthu viponi vatingachite pakuwonesa kuti tichawakondadi?

9. Ko chikondi chidamulimbikisa kuchita chani Yohane?

⁹  Yohane adakakwanisa kupitiriza bizi ya m’banja mwawo ya kupha ntsomba pabodzi na ababa wake achimbagumana mali. Koma iye adabvuma kusiya kuti athandize anango kudziwa Yahova na Yesu. Moyo womwe Yohane adasalula, wenze woshupa. Pa nthawe inango kufupi na kumapeto kwa magole 100 yoyambirira, iye adadzudziwa ndipo adamangiwa ali wachikulire. (Mac. 3:1; 4:1-3; 5:18; Chiv. 1:9) Podiya kuti wenze mudjeri, Yohane adawonesa kuti angaganizira anango. Mwakulinganiza, pewenze pa ntsuwa ya Patimo, adanemba masomphenya yomwe adatambira ndipo adayatumiza kumipingu kuti adziwe vomwe vingada ‘kuchitika mwakankulumize.’ (Chiv. 1:1) Vinkuwoneka kuti padamasuliwa pa ntsuwa mweyi, Yohane adanemba ntontholo wabwino wonena va moyo wa Yesu na utumiki wake. Adanemba soti makalata yatatu kuti alimbikise abale na alongo wake. Ko imwepo mungatewedzere tani Yohane pa kudzipereka kwake?

10. Ko mungawonese tani kuti muchawakonda wanthu?

¹⁰ Imwepo mungawonese kuti muchakonda wanthu pa vomwe mungasalule kuchita pamoyo wanu. Satana angakuchitiseni kuti mumale nthawe na mphanvu zanu pa kufaga-faga mali na kudzikonzera dzina. Koma imwepo, chitani khama pa kulalikira va Ufumu padziko yose yapasi nthawe idakalipo na kuthandiza wanthu kufenderera Yahova. Anango mpakana adzipereka kulalikira na kupfunzisa kwa nthawe itali.

11. Ko abale na alongo wathu wokhulupirika ankuwonesatani kuti achakonda Yahova pabodzi na abale?

¹¹ Akhrisitu anango wokhulupirika achaphata basa zawo kwa nthawe itali kuti akwanise kudzisamalira na kusapota mabanja yawo. Podiya kuti viritene, wofalisa mwawa wokhulupirika achathandizira gulu ya Mulungu munjira yomwe angakwanise. Mwakulinganiza, anango achathandiza pangozi zadzidzidzi, anango achaphata nawo basa mu chimango, ndipo mpakana aliyese achakhala na mwayi wopereka mali kuti athandizire basa yapadziko yose. Iwo achachita vimwevi ndawa yakuti achakonda Mulungu na anzawo. Sondo iliyose, tichawonesa kuti tichakonda abale na alongo wathu mwa kugumanika pamisonkhano ya mpingu na kutengapo mbali. Podiya kuti nthawe zinango tichakhala woneta, tichagumanika basi pamisonkhano mwaya.  Podiya kuti tikhale wokhumudwa, tichapereka ndemanga basi. Olo kuti aliyese anamabvuto yake, tichalimbikisana misonkhano ikanati yayamba na ikapera. (Aheb. 10:24, 25) Ndise wotembeja maninge ndawa ya basa yomwe abale wathu ankuchita!

12. Ko ni njira inango iponi yomwe Yohane adawonesera chikondi kwa abale na alongo wake?

¹² Yohane adawonesa chikondi kwa abale na alongo wake osati mwa kuwatembeja kokha, koma mwa kuwapasa soti malangizo. Mwakulinganiza, mu kalata yake, Yohane adatembeja abale na alongo wake ndawa ya chikhulupiriro chawo na basa zawo zabwino, koma adawapasa soti malangizo yosapita m’mbali yonena va machimo. (1 Yoh. 1:8–2:1, 13, 14) Mwakulingana na mwevi, tichadekanambo kutembeja abale na alongo wathu ndawa ya vinthu vabwino vomwe achachita. Koma akakhala kuti munthu munango ankuchita vinthu voipa panango khalidwe yoipa, tingawonese chikondi mwa kumutsuula, koma mwabwinobwino. Vichadekana kulimba moyo kuti munthu apereke malangizo kwa munzake, koma Baibolo ichati shamwali chaiye achanoza panango kuti, kutsuula mwanzake.​—Miy. 27:17.

13. Ko tichadekana kupewa kuchita chani?

¹³ Nthawe zinango, tingawonese chikondi kwa abale na alongo wathu mwa kuleka kukhumudwa kankulumize. Mwakulinganiza, tisambakulumize kukhumudwa pa vomwe iwo anganene. Ganizirani vomwe vidachitika kumapeto kwa moyo wa Yesu padziko yapasi. Yesu adauza wopfunzira wake kuti, kuti agumane moyo wosapera, achadekana kudya thupi yake na kumwa magazi yake. (Yoh. 6:53-57) Mawu mwaya yenze yokhumudwisa mwakuti, azinji mwa wopfunzira wake adamuthawa. Koma wopfunzira wake wokhulupirika pabodzi na Yohane alibe kumuthawa. Mokhulupirika adapitiriza kukhala naye. Iwo alibe kubvesa vomwe Yesu adanena, ndipo ni vosachita kubvunza kuti adadabwa navo. Azishamwali wa Yesu wokhulupirika alibe kuganiza kuti vomwe adanena venze vophonyeka basi nkukhumudwa. M’malo mwake, adamukhulupirira, pakudziwa kuti iye anganena choonadi. (Yoh. 6:60, 66-69) Ni vodikana maninge kuti timbauphate moyo azishamwali wathu akalewa vokhumudwisa. Tikachita teno, tidzawapase mpata kuti afotokoze bwino-bwino vomwe ankuthandauza.​—Miy. 18:13; Mla. 7:9.

14. Ndawa chani tichadekanalini kuzonda abale na alongo wathu?

¹⁴ Yohane adatilangiza soti kuti osati timbazonde abale na alongo wathu. Isepano tikakangira kutewedza vimwevi, ndiye kuti tikubvuma kutsogolerewa na Satana. (1 Yoh. 2:11; 3:15) Vimwevi ndivo vidachitikira Akhrisitu anango wa munthawe yoyambirira. Satana adachita vose vangakwanise kuti agawanise gulu ya Mulungu. Ndipo panthawe yomwe Yohane ambanemba makalata yake, amuna anango womwe enze na mzimu ninge wa Satana enze adangena mumpingu. Mwakulinganiza, Diotirefe adayambisa magawano mumpingu. (3 Yoh. 9, 10)  Iye wenze alibe ulemu na wanthu woimira bungwe yotonga. Mpakana iye angachosa mumpingu wanthu womwe angayesesa kutambira wanthu womwe iye angawazonda. Vinkuwonekeratu kuti wenze wodzikuza maninge! Satana ankupitiriza kuyesesa kuti agawanise wanthu wa Mulungu ntsiku zino. Koma ise osati tibvume kuti vimwevi vitichitikire.

15. Ko msolo wa banja uchadekana kukumbukira chani?

¹⁵ Njira ibodzi yodekana yomwe msolo wa banja achawonesera kuti achakonda banja yake, ni kuigumanira vosowa vakuthupi. (1 Tim. 5:8) Koma achadekana kukumbukira kuti kundopasa banja vinthu vakuthupi kungachitiselini kuti iyo ikhale pa ushamwali wakulimba na Yahova. (Mat. 5:3) Yesu ni chitsanzo chabwino pa nkhani mweyi. Mobverana na bukhu ya Yohane, panthawe yomwe Yesu ngadzudzika pamuti, angaganizira va banja yake. Yohane wenze imirire chapafupi na amayi wake wa Yesu Mariya, pamalo yomwe Yesu adapherewa. Podiya kuti Yesu angabva kuwawa, iye adauza Yohane kuti asamalire amayi wake a Mariya. (Yoh. 19:26, 27) Yesu wenze na azibale na azilongosi womwe adakakwanisa kusamalira Mariya. Koma panthawe mweyi, palibe ne m’bodzi wenze adakhalako wopfunzira wake. Ndipomwapa, Yesu ambafuna kutsimikizira kuti amayi wake akusamaliriwa mwakuthupi na mwauzimu.

16. Ko Yohane wenze na maudindo yaponi?

¹⁶ Yohane wenze na maudindo yazinji. Ninge m’bodzi wa atumi, angadekana kutsogolera basa yolalikira. Vinkuwoneka iye wenze wolowola, ndipomwapa ambafunika kukhala wachikatikati kuti ambasapote banja yake na kuisamalira mwauzimu. (1 Akor. 9:5) Ko misolo ya banja yankupfunzira chani?

17. Ndawa chani ni vodikana kuti msolo wa banja umbasamalire banja yake mwauzimu?

¹⁷ M’bale yemwe ni msolo wa banja, panango angakhale na maudindo yazinji.  Mwakulinganiza, iye achadekana kukhala wakhama pa basa yake yakuthupi kuti vilemekeze Yahova. (Aef. 6:5, 6; Tito 2:9, 10) Ndipo angakhale pomwe na maudindo ku mpingu, ninge kuchita maulendo yaubusa na kutsogolera pa basa yolalikira. Pa nthawe ibodzi-bodzi mweyo, nkumbapfunzira Baibolo na nkazi wake pabodzi na wana. Ndipo iwo angambamutembeje maninge ndawa ya khama yake pakuwasamalira mwakuthupi na kuwathandiza kukhala paushamwali na Yahova.​—Aef. 5:28, 29; 6:4.

18. Ko Yohane angatsimikizira chani?

¹⁸ Yohane adakhala na moyo kwa nthawe itali ndipo adagumana na mabvuto yofokesa chikhulupiriro chake. Koma nthawe zose angayesesa kutewedza malamulo ya Yesu kuphatanidzapo yakuti timbakonde abale na alongo wathu. Ndipomwapa, Yohane angatsimikizira kuti Yahova na Yesu ankukondwa naye nakuti amupase mphanvu kuti agwebane na mayesero yaliyose. (Yoh. 14:15-17; 15:10; 1 Yoh. 4:16) Satana na dziko yake palibe chadakachita kuti akangise Yohane kuwonesa chikondi mu voyankhula na vochita.

19. Ko lemba ya 1 Yohane 4:7 inkutilimbikisa kuchita chani, ndipo ndawa chani?

¹⁹ Ninge Yohane, nasembo tinkukhala mudziko yotongewa na Satana, mulungu wanthawe ino yemwe alibe nase chifundo. (1 Yoh. 3:1, 10) Podiya kuti iye andofuna kutilekesa kukonda abale na alongo wathu, palibe changachite kuti atikangise. Ndise wotsimikiza kupitiriza kukonda abale na alongo wathu, ndipo tipitirize kuchiwonesa chikondi mwechi mu voyankhula na vochita vathu. Tikambawonesana chikondi, tidzakomedzewe kukhala m’banja ya Yahova ndipo tidzakhale wokondwa maninge.​—Lewengani 1 Yohane 4:7.