1. ¿Imaynataj kanchej Dios munakuwasqanchejrayku?

APÓSTOL Juanqa qhelqarqa: “Diosqa munakuymin”, nispa (1 Juan 4:8). Chaytaj yuyarichiwanchej, munakoyqa kausayta rikhurichej Diosninchejmanta jamusqanta. Jehová Diosqa mayta munakuwanchej. Ajinata munakuwasqanchejrayku, ni imata manchachikunchejchu. Chantapis kusisqa, sonqo juntʼasqataj kanchej.

2. 1) Mateo 22:37-40 nisqanman jina, ¿ima iskay kamachiykunatataj kasukunanchej tiyan? 2) ¿Imaraykutaj iskay kaj kamachiyta mana kasukuyta atillanchejchu?

² Cristianosqa wajkunata munakunanchejpuni tiyan. Imaraykuchus Jehová Dios chayta kamachiwanchej (Mateo 22:37-40 leey). Jesusqa Diosta munakuy ñaupaj kaj kamachiy kasqanta nerqa. Chaytataj kasukuyta atillanchej. Imajtinchus Jehovaqa, ni imapi pantanchu. Chantapis payqa manchay kʼacha, noqanchejmantataj llakikun. Jinapis iskay kaj kamachiytaqa mana juntʼayta atillanchejchu. ¿Mayqentaj chay kamachiy? Runa masinchejta munakuy. Paykuna ukhupitaj, hermanosninchej kashanku. ¿Imaraykutaj paykunata mana munakuyta atillanchejchu? Imaraykuchus paykunaqa pantaj runas kanku. Wakin kutistaj imata nispapis, chayri imata ruwaspapis sonqonchejta nanachiwanchej. Jehová Diosqa ajina kananta yacharqa. Chayrayku Bibliapi qhelqacherqa, imaraykuchus munanakunanchej kasqanta, imaynatachus chayta ruwanatapis. Chay qhelqajkunamanta ujtaj, apóstol Juan karqa (1 Juan 3:11, 12).

3. ¿Imamantataj Juan ashkhata parlarqa?

³ Juanqa qhelqasqasninpi ashkhata parlarqa, cristianos munakuyniyoj kanankumanta. Payqa qhelqasqan evangeliopi, “munakuy” palabrata ashkha kutistapuni oqharerqa. Ni kinsantin evangeliosta tantaykuspapis, “munakuy” palabrata chay chhika kutista tarisunmanchu. Juanqa Jesuspa kausayninmanta parlaj librota, kinsa cartasnintawan qhelqashajtin, 100 watasniyoj jina  kasharqa. Chay qhelqasqasnenqa, tukuy imata munakuywan ruwananchej kasqanta yachachiwanchej (1 Juan 4:10, 11). Jinapis Juanqa ashkha wataspi munakuyniyoj kayta yachakorqa.

4. ¿Juan munakuyniyoj kayta atillarqachu?

⁴ Juanqa jovenllaraj kashaspa, mana munakuyniyoj kayta atillarqachu. Uj kutipi Jesuswan yachachisqasninwanqa, Jerusalenman rishaspa Samarianta pasarqanku. Samariaj ujnin ranchitomanta runastaj, mana paykunata alojayta munarqankuchu. ¿Imatá Juan ruwarqa? Payqa Jesusman nerqa: “Señor, ¿munawajchu cielomanta ninata mañakunaykuta uraykamuspa paykunata qʼolarparinanpaj?”, nispa (Luc. 9:52-56). Waj kutipitaj Juanqa apóstol masisnintañataj mana munakusqanta rikucherqa. Chaypacha hermanon Santiagowan khuska, mamankuwan Jesusman nicherqanku: “Niy ari kay iskay wawasniy Gobiernoykipi tiyaykukunankuta, ujnin pañaykipi, ujnintaj lloqʼeykipi”, nispa. Chay ujnin apostolesqa, chayta yachaspa mayta phiñakorqanku (Mat. 20:20, 21, 24). Juan ajinata pantajtinpis, Jesusqa payta munakullarqapuni (Juan 21:7).

5. ¿Imastá kay yachaqanapi yachakusun?

⁵ Kay yachaqanapeqa, Juanmanta, imastachus munakuymanta qhelqasqantawan yachakusun. Yachakushaspataj imaynatachus hermanosninchejta munakunamanta parlarisun. Chantá yachakullasuntaj, imatachus tatas familiankuta munakusqankurayku ruwananku kasqanta.

6. ¿Imaynatá yachanchej Jehová Dios munakuwasqanchejta?

⁶ Pitapis munakuspaqa, ichá yuyanchej chayta parlasqanchejwan rikuchinanchej kasqanta, chayri sonqollanchejpi munakunanchej kasqanta. Jinapis mana chayllatachu ruwananchej tiyan. Munakusqanchejtaqa ruwasqanchejwan rikuchinanchej tiyan (Santiago 2:17, 26, kikinchay). Jehová Diosqa munakuwanchej (1 Juan 4:19). Payqa Bibliapi kʼacha palabrasta qhelqachisqanwan, munakuwasqanchejta rikuchiwanchej (Sal. 25:10; Rom. 8:38, 39). Jinapis Jehovaqa mana simillamantachu munakuwanchej, manaqa ruwasqasninwan chayta rikuchiwanchej. Apóstol Juan nerqa: “Kay jinamanta Diosqa munakuyninta rikuchiwarqanchej: Diosqa kʼata Wawanta kay mundoman kachamorqa paynejta kausayta japʼinanchejpaj”, nispa (1 Juan 4:9). Jehová Diosqa munasqa Wawanta kachamorqa, noqanchejrayku sufrinanpaj, wañunanpajtaj (Juan 3:16). Payqa cheqamantapuni munakuwanchej.

7. ¿Imatataj Jesús ruwarqa munakuwasqanchejrayku?

⁷ Jesusqa yachachisqasninman nerqa paykunata munakusqanta (Juan 13:1; 15:15). Payqa yachachisqasninta mayta munakorqa. Noqanchejtapis mayta munakuwanchej. Chaytataj  mana parlasqallanwanchu rikucherqa, manaqa ruwasqanwanpis. Jesús nerqa: “Mana pipis aswan munakuyniyojqa kanchu, amigosninrayku wañojmanta nisqaqa”, nispa (Juan 15:13). Jehová Diosninchej, Jesuspis mayta munakuwasqanchejta yachaspa, ¿imatataj ruwananchej kanman?

8. ¿Imata ruwananchejtataj 1 Juan 3:18 niwanchej?

⁸ Jehová Diosta, Jesustawan munakusqanchejtaqa, paykunata kasukuspa rikuchisunman (Juan 14:15; 1 Juan 5:3). Jesusqa hermanosninchejwan munanakunanchejta kamachiwarqanchej (Juan 13:34, 35). Hermanosninchejta munakusqanchejqa, mana simillamantachu kanan tiyan, manaqa ruwasqanchejpi rikukunan tiyan (1 Juan 3:18 leey). Qhepan parrafospi yachakusun, imaynatachus paykunata munakusqanchejta rikuchinata.

9. ¿Imatataj Juan ruwarqa wajkunata munakusqanrayku?

⁹ Juanpa familianqa pescado japʼina negocioyoj karqanku. Chayrayku payqa tatanwan mamanwan qhepakuspa, chay negociopi ashkha qolqeta ganayta atinman karqa. Jinapis chayta ruwananmantaqa, Jehová Diosmanta, Jesusmantawan wajkunaman yachacherqa. Juanqa Jesusta rejsisqanmantapacha chayta ruwarqa. Paypa kausaynenqa mana facilchu karqa. Paytaqa qhatiykacharqanku. Chantapis machituña kashajtin, 100 wata qayllata karu llajtaman presota jina aparqanku (Hech. 3:1; 4:1-3; 5:18; Apo. 1:9). Juanqa Jesusmanta willasqanrayku carcelpi kaspapis, wajkunamanta llakikorqa. Payqa Patmos nisqa churupi presochasqa kashaspa, imatachus Dios mosqoypi jina rikuchisqanta qhelqarqa. Chay qhelqasqantataj congregacionesman apacherqa. Ajinamanta paykuna ‘imaschus tumpamantawan kanan karqa chayta’ yachanankupaj (Apo. 1:1). Juanqa ichapis Patmos churumanta kacharichisqa kasqantawan, Jesuspa kausayninmanta parlaj evangeliota qhelqarqa. Chantapis hermanosta kallpachananpaj, chaypachallatajsina sutinta apaj kinsantin cartasta qhelqarqa. ¿Imatá Juanmanta yachakusunman? Chayta qhepan parrafospi qhawarisun.

10. ¿Imaynatá runa masinchejta munakusqanchejta rikuchisunman?

¹⁰ Noqanchejpis imatachus kausayninchejwan ruwananchejta ajllaspa, runa masinchejta munakusqanchejta rikuchisunman. Satanaspa mundonqa noqallanchejpi yuyanapaj tanqawanchej. Satanasqa mayta munan qolqellata chayri may rejsisqa kayta maskʼananchejta. Jinapis mundontinmanta cristianosqa, sumaj willaykunata willayta kausayninkupi ñaupajman churanku. Ajinamanta runasta yanapanku Jehová Diosman qayllaykunankupaj. Wakin cristianostaj predicanankupaj, runasman yachachinankupajpis, tukuy tiemponkuta churanku.

11. ¿Imatataj ashkha hermanos ruwanku Jehovata, hermanosninkuta ima munakusqankurayku?

¹¹ Ashkha cristianosqa, paykunapaj chayri familiankupaj diantinta trabajanku. Jinapis paykunaqa Diospa llajtanpi tukuy atisqankuta yanapakunku. Wakin hermanosqa jatun llakiypi tarikoj hermanosta yanapanku. Wakintaj Diosta yupaychana wasista ruwaysikunku. Tukuytaj mundontinpi predicakunanpaj qolqesitunkuwan yanapakuyta atinku. Chay hermanosqa, Diosta, runa masinkutawan munakusqankurayku ajinata yanapakunku. Tukuyninchejtaj hermanosninchejta munakusqanchejrayku, sapa semana reunionesman rinchej, comentanchej, waj imastawan ruwanchej. Tantakuykunamanqa saykʼusqa kaspapis rinchejpuni, parlayta manchachikuspapis comentanchejpuni. Chantá tukuyninchej problemasniyoj kaspapis, hermanosninchejta kallpacharinchej. Chaytataj ruwanchej, niraj reunión qallarishajtin, chayri reunión tukukusqantawan (Heb. 10:24, 25).  Maytapuni hermanosninchejman agradecekunchej, tukuy imaymanamanta yanapakusqankumanta.

12. ¿Imaynatá Juan hermanosta munakusqanta rikuchillarqataj?

¹² Juanqa hermanosman allinta ruwasqankuta nej. Jinapis mana chayta ruwaspallachu paykunata munakusqanta rikucherqa. Payqa hermanosta yuyaycharispa, paykunata munakusqanta rikuchillarqataj. Juanqa cartasninta qhelqashaspa, hermanosta creeyninkumanta, allin imasta ruwasqankumanta ima, sumajta ruwasqankuta nerqa. Jinapis paykunaman sutʼita nillarqataj, juchallikuymanta sumajta qhawakunankuta (1 Juan 1:8–2:1, 13, 14). Noqanchejpis hermanosninchej allin imasta ruwasqankumanta, paykunaman sumajta ruwasqankuta ninanchej tiyan. Uj hermano yuyasqanpi chayri ruwasqanpi pantashan chaytaj, payta munakuywan yuyaycharinanchej tiyan. Jinamanta payta munakusqanchejta rikuchisun. Ichapis amigonchejta yuyaychariyta manchachikunchej. Jinapis Biblia niwanchej, sumaj amigosqa purajmanta yanapanakusqankuta (Pro. 27:17). 

13. ¿Imatataj mana ruwananchejchu tiyan?

¹³ Wakin kutisqa hermanosninchejta munakusqanchejrayku, wakin imasta mana ruwananchejchu kanqa. Ichá uj hermanoj chayri uj hermanaj nisqan, mana allinchu rijchʼawasun. Jina kajtin, ama chay rato phiñarpakunachu. Jesusta wañuchinankupaj uj wata jina faltashajtin, payqa yachachisqasninman nerqa: “Pichus aychayta mikhun, yawarniytataj ujyan chayqa, wiñay kausayta japʼenqa”, nispa (Juan 6:53-57). Jesuspa wakin yachachisqasnenqa, chayta uyarispa phiñakorqanku, saqerparerqankutaj. Jinapis sumaj amigosnenqa, mana saqerparqankuchu. Paykunamanta ujtaj apóstol Juan karqa. Paykunaqa Jesuspa nisqanta mana entiendespapis, mana phiñakorqankuchu, nitaj yuyarqankuchu Jesús pantasqa kashasqanta. Jesuspa amigosnenqa ichá imatachus nisqanmanta tʼukorqanku. Jinapis mana paymanta karunchakorqankuchu. Imaraykuchus paykunaqa, yacharqanku Jesús cheqa kajtapuni parlasqanta (Juan 6:60, 66-69). Noqanchejpis hermanosninchej imatapis nejtinku, ama usqhayllata phiñakunachu. Astawanpis imaraykuchus chayta nisqankuta willarinawanchejta saqena (Pro. 18:13; Ecl. 7:9).

14. ¿Imaraykutaj hermanosninchejta mana chejnikunachu tiyan?

¹⁴ Apóstol Juanqa, hermanosninchejta ama chejnikunanchejta nerqa. Mana chayta kasukusun chayqa, Satanasqa munayninta noqanchejwan ruwanqa (1 Juan 2:11; 3:15). Ajinapi  rikukorqanku kay 100 wata qayllamanta wakin cristianos. Satanasqa tukuy imata ruwasharqa cristianosta chejninachinanpaj, tʼaqanachinanpajtaj. Juanqa chay tiempopi cartasninta qhelqarqa. Chaypachaqa Satanás jina yuyaj runas, congregacionesman yaykorqanku. Chay runasmanta ujqa Diótrefes karqa. Payqa uj congregacionpi hermanosta tʼaqanachisharqa (3 Juan 9, 10). Apostoleswan ancianoswan kachamusqanku hermanostapis, mana respetajchu. Diotrefesqa ashkha hermanosta mana allinpajchu qhawaj. Paykunata wasinkuman wajyarikuyta munaj hermanostataj, congregacionmanta qharqoyta munaj. Chay ruwasqanqa manapuni allinchu karqa. Kay tiempopipis, Satanasqa tukuy imata ruwashan Diospa llajtanta tʼaqanachinanpaj. Chayrayku amapuni jaykʼajpis hermanosninchejta chejnikunachu. Astawanpis purajmanta munanakunallapuni.

15. ¿Imatataj tatas ruwananku tiyan?

¹⁵ Tatasqa familiankuta munakusqankuta rikuchinkuman, paykunaman imastachus necesitasqankuta qospa (1 Tim. 5:8). Jinapis astawanqa, familiankuta Jehová Diospa qayllallanpipuni kanankupaj yanapananku tiyan (Mat. 5:3). Tatasqa Jesusmanta mayta yachakunkuman. Juan libro nisqanman jina, Jesusqa kʼaspipi warkhusqa kashajtinpis, familianta yanapaypi piensasharqa. ¿Imaraykutaj chayta ninchej? Jesusta wañuchishajtinku, Juanqa Jesuspa maman Mariawan khuska chaypi kasharqa. Jesustaj kʼaspipi nanaywan ayqoshaspapis, Juanman nerqa mamanta qhawapunanta (Juan 19:26, 27). Jesuspa hermanosnenqa Mariaman imatachus necesitasqanta qoyta atinkuman karqa. Jinapis nirajsina mayqenninkupis paypa yachachisqanman tukorqachu. Chayrayku paykunaqa, mana Mariata Jehová Diosta sirvinallanpajpuni yanapayta atinkumanchu karqa. Chayraykuchá Jesusqa mamanta Juanman encargakorqa.

16. ¿Ima ruwanasniyojtaj Juan karqa?

¹⁶ Juanqa ashkha ruwanasniyoj karqa. Payqa apóstol kasqanrayku, Diosmanta willayta ñaupajman apanan karqa. Chantapis ichá payqa casado karqa. Jina kajtin, familianpaj trabajanan karqa. Chantapis paykunata yanapanan karqa, Jehová Diosta yupaychanankupaj (1 Cor. 9:5). ¿Imatá tatas Juanmanta yachakunkuman? Qhepan parrafopi chayta qhawarisun.

17. ¿Imaraykutaj tatas familiankuta Diosta yupaychanankupaj yanapananku tiyan?

¹⁷ Tatasqa ashkha ruwanasniyoj kanku. Paykunaqa trabajonkupi sumajta trabajananku tiyan.  Ajinamanta chay ruwasqankuwan Jehová Diosta jatunchanankupaj (Efe. 6:5, 6; Tito 2:9, 10). Chantapis ichá paykunaqa congregacionpi ancianos chayri siervos ministeriales kanku. Chayrayku hermanosta kallpachananku tiyan, predicacionpipis grupota orqhonanku tiyan. Chay imasta ruwaspapis, señorankuwan wawasninkuwan ima Bibliata estudianankupuni tiyan. Tatasqa familiankuta sanitos, kusisqastaj kanankupaj yanapananku tiyan. Familiankuta yanapanallankutaj tiyan, Jehová Diosta yupaychanallankupajpuni. Chayta ruwajtinku, familiankoqa mayta paykunaman agradecekonqanku (Efe. 5:28, 29; 6:4).

18. ¿Imatataj Juan yacharqa?

¹⁸ Juanqa unayta kausakorqa, kausayninpitaj ashkha imasta rikorqa. Payqa ashkha llakiykunasniyoj karqa. Chaytaj ichá creeyninta pisiyachinman karqa. Jinapis Juanqa Jesuspa kamachiykunasninta juntʼananpaj mayta kallpachakorqa. Chay kamachiykunamanta ujqa, hermanosta munakuy karqa. Juanqa chayta kasukusqanrayku, yacharqa Jehová Dioswan Jesuswan payta munakusqankuta. Payqa yachallarqataj, paykunaj yanapayninkuwan ima llakiytapis atipananta (Juan 14:15-17; 15:10; 1 Juan 4:16). Juanqa mana simillamantachu hermanosta munakorqa, manaqa ruwasqanwanpis. Chay munakuytataj ni Satanaspis, nitaj mundonpis jarkʼayta aterqachu.

19. ¿Imatataj 1 Juan 4:7 kamachiwanchej, chanta imaraykutaj kasukunanchej tiyan?

¹⁹ Noqanchejpis apóstol Juan jinallataj Satanaspa mundonpi kausashanchej. Satanastaj ni pita munakunchu (1 Juan 3:1, 10). Payqa mayta munarishan hermanosninchejta chejnikunanchejta. Jinapis noqanchejmanta kashan, paywan apaykachachikusunchus manachus chayqa. Chayrayku hermanosninchejta tukuy sonqo munakunallapuni. Chaytataj parlasqanchejwan, ruwasqanchejwantaj rikuchina. Chayta ruwaspaqa, Diospa familiallanpipuni kasun, kusisqataj kausakusun (1 Juan 4:7 leey).