1. Ndi mabvero api asakhala na imwe thangwi ya ufuni wa Mulungu?

MPOSTOLO Juwau alonga kuti: “Mulungu ndi ufuni.” (1 Juwau 4:8) Mafala anewa akucepa asapangiza kuti Mulungu ndiye adacita umaso, pontho ufuni usabuluka kuna iye. Yahova asatifuna, pontho ufuni wace usaticitisa kukhala akutsidzikizika na akutsandzaya kakamwe.

2. Ndi matongero api makulu kakamwe analongwa pa Mateu 22:37-40, pontho thangwi yanji midzidzi inango ndi pyakunentsa kubvera matongero aciwiri?

² Akristu onsene asakulumizwa toera kupangiza ufuni, thangwi ndi matongero a Mulungu. (Lerini Mateu 22:37-40.) Ife tingadziwa mwadidi Yahova, pinakhala pyakukhonda nentsa kubvera matongero anewa akutoma. Kusiyapo pyenepi, Yahova ndi waungwiro, pontho iye asatitsalakana mwadidi kakamwe. Mbwenye midzidzi inango pinakhala pyakunentsa kubvera matongero aciwiri. Thangwi yanji? Thangwi abale na alongo athu kuphatanizambo na anthu anakhala na ife pacisa ndi akusowa ungwiro. Natenepa, midzidzi inango iwo anakwanisa kulonga peno kucita pinthu pyakuti pinatitsukwalisa. Yahova akhadziwa kuti ife mbatidathimbana na pinentso pyenepi. Na thangwi ineyi, iye apumira amuna anango toera kulemba mabukhu akuti asatipfundzisa kufunana unango na ndzace. M’bodzi mwa amuna anewa akhali Juwau.—1 Juwau 3:11, 12.

3. Kodi mabukhu adalemba Juwau asatipfundzisanji?

³ M’mabukhu adalemba Juwau, iye agomezera kakamwe kuti Akristu asafunika kupangiza ufuni. Mwacitsandzo, bukhu idalemba Juwau inalonga pya umaso wa Yezu, iye agomezera kakamwe fala yakuti “ufuni” kupiringana bukhu idalemba Mateu, Marko na Luka. Pontho mu ndzidzi udalemba Juwau bukhu inadziwika na dzinace na matsamba ace matatu, iye akhali cifupi na  pyaka 100 pyakubalwa. Mabukhu anewa asatipfundzisa kuti pinthu pyonsene pinacita ife pisafunika kukulumizwa na ufuni. (1 Juwau 4:10, 11) Mbwenye papita ndzidzi toera Juwau akwanise kupangiza n’khaliro unoyu.

4. Ninji pinapangiza kuti Juwau nee akhapangiza ufuni ndzidzi onsene?

⁴ Mu ndzidzi ukhali Juwau m’phale, iye nee akhapangiza ufuni ndzidzi onsene. Mwacitsandzo, mu ndzidzi ukhaenda Yezu na anyakupfundzace ku Yerusalemu, iwo apita na mucisa ca Samariya. Mucisa ceneci, iwo aphemba mbuto toera agone, mbwenye Asamariya akhonda. Kodi Juwau alonganji? Iye aphemba Yezu toera atumize moto kubulukira kudzulu toera upise nzinda unoyu. (Luka 9:52-56) Kusiyapo pyenepi, ntsiku inango Juwau acimwana kupangiza ufuni kuna apostolo andzace. Mwacitsandzo, iye na Tiyago apanga mai wawo toera akaphembe Yezu kuti aapase mbuto yakufunika kakamwe mu Umambo wace. Pidabva apostolo anango pinthu pidacita Juwau na Tyago, iwo aipirwa kakamwe. (Mateu 20:20, 21, 24) Mbwenye mwakukhonda tsalakana madodo anewa onsene adacita Juwau, Yezu apitiriza kunfuna.—Juwau 21:7.

5. Tinapfundzanji mu nsolo uno?

⁵ Mu nsolo uno, ife tinapfundza pinthu pidacita Juwau na pinthu pingasi pidalemba iye thangwi ya ufuni. Pinthu pyenepi pinafuna kupfundza ife pinatiphedza toera kuona kuti tinapangiza tani ufuni kuna abale na alongo athu. Pontho pinthu pyenepi pinaphedzambo misolo ya mabanja toera kuona kuti anapangiza tani ufuni kuna mabanjawo.

6. Kodi Yahova acitanji toera kupangiza kuti asatifuna?

⁶ Kazinji kene, ife tisanyerezera kuti toera kupangiza ufuni kuna anthu anango tisafunika basi ene kuabvera ntsisi na kulonga mafala adidi kuna iwo. Mbwenye ife tinakwanisa kupangiza ufuni wandimomwene kubulukira mu pinthu pinacita ife kuna iwo. (Onani Tiyago 2:17, 26.) Mwacitsandzo, Yahova asatifuna. (1 Juwau 4:19) Iye asapangiza ufuni unoyu kubulukira m’mafalace anagumanika m’Bhibhlya. (Masal. 25:10; Aroma 8:38, 39) Ife tisadziwa kuti Mulungu nee asapangiza ufuni basi ene kubulukira m’mafalace, mbwenye asapangizambo ufuni unoyu kuna ife kubulukira mu pinthu pinacita iye. Juwau alemba: ‘Mulungu apangiza ufuni wace kuna ife mu kutuma Mwanace m’bodzi ekha pa dziko yapantsi, toera kubulukira mwa iye, ife tikwanise kuwina umaso.’ (1 Juwau 4:9) Natenepa Yahova atawirisa kuti Mwanace athabuke mbafa thangwi ya ife. (Juwau 3:16) Pyenepi pisapangiza pakweca kuti Yahova asatifuna kakamwe.

7. Yezu apangiza tani kuti asatifuna?

⁷ Yezu apangiza pakweca kuti akhafuna kakamwe anyakupfundzace. (Juwau 13:1; 15:15)  Iye apangiza ufuni unoyu tayu basi kubulukira m’mafalace, mbwenye apangizambo ufuni unoyu kuna iwo kubulukira mu pinthu pikhacita iye. Yezu alonga: “Nkhabe munthu ali na ufuni ukulu kakamwe kupiringana ule anapereka umaso wace thangwi ya axamwali ace.” (Juwau 15:13) Kodi tisafunika kucitanji tinganyerezera pinthu pyenepi pyonsene pidacita Yahova na Yezu kuna ife?

8. Kodi lemba ya 1 Juwau 3:18 isatikulumiza toera kucitanji?

⁸ Ife tingabvera Yahova na Yezu tinapangiza kuti tisaafuna. (Juwau 14:15; 1 Juwau 5:3) Pontho Yezu alonga kuti tisafunika kufunana unango na ndzace. (Juwau 13:34, 35) Ife nee tisafunika kufuna abale na alongo athu basi ene kubulukira m’mafala athu, mbwenye tisafunikambo kupangiza kuti tisaafuna kubulukira mu pinthu pinacita ife. (Lerini 1 Juwau 3:18.) Ndi pinthu pipi pisafunika kucita ife toera kupangiza kuti tisafuna abale na alongo athu?

9. Kodi ufuni wakulumiza Juwau toera kucitanji?

⁹ Juwau mbadakwanisa kuphata basa yakupha nyama za m’madzi pabodzi na babace toera kuphedza banja yawo. Mbwenye iye asankhula kuphedza anthu toera adziwe undimomwene unalonga pya Yahova na Yezu. Basa ineyi idasankhula Juwau ikhali yakunentsa. Thangwi iye atcingwa, pontho kunkhomo kwa ndzidzi wa apostolo, pikhali Juwau nkhalamba aikhwa nkaidi. (Mabasa 3:1; 4:1-3; 5:18; Apok. 1:9) Maseze Juwau akhali nkaidi thangwi yakumwaza mphangwa, iye akhapitiriza kufuna anango. Mwacitsandzo, pikhali iye pa ntsuwa ya Patimo, alemba bukhu ya Apokalipse mbaitumiza ku mipingo toera abale na alongo akwanise kudziwa ‘pinthu pikhafuna kucitika mwakukhonda dembuka.’ (Apok. 1:1) Pisaoneka kuti pidabuluswa Juwau pa ntsuwa ya Patimo, iye alemba bukhu inadziwika na dzinace yakuti isalonga pya umaso wa Yezu na utumiki wace. Kusiyapo bukhu ineyi, iye alembambo matsamba matatu toera kuwangisa abale na alongo. Pyenepi pisapangiza kuti Juwau awangisira kakamwe toera kupangiza ufuni kuna abale na alongo. Kodi tinatowezera tani citsandzo cace?

10. Munapangiza tani kuti musafuna anthu?

¹⁰ Imwe munapangiza kuti musafuna anthu kubulukira mu pisankhulo pinacita imwe mu umaso wanu. Dziko ino ya Sathani isafuna kuti imwe mubvunge ndzidzi wanu na mphambvu zanu toera kusaka mpfuma na mbiri. Mbwenye pa dziko yonsene yapantsi, Akristu asaphatisira ndzidzi wawo toera kumwaza mphangwa zadidi na kuphedza anthu toera akhale axamwali a Yahova. Anango a iwo asapita m’basa ya ndzidzi onsene toera kumwaza mphangwa na kupfundzisa anango.

11. Kodi Akristu azinji asapangiza tani kuti asafuna Yahova na abale na alongo awo?

¹¹ Abale na alongo azinji asaphata basa yakudziko toera akwanise kutsalakana umaso wawo na banja yawo. Ngakhale tenepo, iwo asawangisira kakamwe toera kuphedzera gulu ya Yahova. Mwacitsandzo, abale na alongo anango asaenda kaphedzera mbuto zinagwera na pidengwa, anango asaphedzera mabasa akumanga, pontho anthu onsene asacita pyakupereka toera kuphedzera mabasa a Mboni za Yahova anacitwa pa dziko yonsene yapantsi. Iwo asacita pyenepi thangwi asafuna Mulungu na anthu. Kusiyapo pyenepi, masumana onsene ife tisapangiza kuti tisafuna abale na alongo athu mu kugumanika pa misonkhano na kupereka matawiro. Maseze tisakhala akuneta, ife tisawangisira toera kugumanika pa misonkhano ineyi. Maseze anango a ife tisagopa kupereka matawiro, mbwenye tisatawira. Maseze tonsene tisathimbana na nyatwa, mbwenye tisakwanisa kuwangisana misonkhano mbidzati kutoma na pakumala  kwa misonkhano. (Aheb. 10:24, 25) Ife tiri akutsandzaya kakamwe thangwi ya basa inacita abale na alongo athu.

12. Ndi pinthu pipi pinango pidacita Juwau toera kupangiza ufuni kuna abale na alongo ace?

¹² Juwau apangiza kuti akhafuna abale na alongo ace tayu basi mukuasimba, mbwenye, mukuapasambo uphungu. Mwacitsandzo, m’matsamba adalemba iye, Juwau asimba abale na alongo ace thangwi ya cikhulupiro cawo na mabasa adidi akhacita iwo, mbwenye iye aapasambo uphungu wakufunika kakamwe toera kucalira madawo. (1 Juwau 1:8–2:1, 13, 14) Munjira ibodzi ene, ife tisafunikambo kusimba abale na alongo athu thangwi ya pinthu pyadidi pinacita iwo. Mbwenye khala m’bale peno mulongo atoma kupangiza makhaliro akuipa, ife tinakwanisa kupangiza ufuni kuna iye mukumpasa uphungu mwacilemedzo. Ife tisafunika kukhala wacipapo toera kupasa uphungu xamwali wathu, mbwenye Bhibhlya isalonga kuti axamwali andimomwene ndi ale anaphedzana unango na ndzace.—Mis. 27:17.

13. Thangwi yanji midzidzi inango tisafunika kukhala akupirira toera kupangiza ufuni kuna abale na alongo athu?

¹³ Midzidzi inango, ife tisafunika kukhala akupirira toera kupangiza ufuni kuna abale na alongo athu. Thangwi pyenepi pinatiphedza toera tikhonde kuipirwa mwakucimbiza iwo angalonga mafala akutitsukwalisa. Mwacitsandzo, pikhali Yezu cifupi na kufa, iye apanga anyakupfundzace kuti toera agumane umaso iwo akhafunika kudya manungo ace na kumwa ciropa cace. (Juwau 6:53-57) Mafala anewa acitisa kuti anyakupfundzace azinji aipirwe mbasiya kuntowera, mbwenye axamwali ace andimomwene kuphatanizambo Juwau apitiriza kukhala na iye. Anyakupfundza adasiya kutowera Yezu nee abvesesa pikhalonga iye, thangwi mafala adalonga Yezu akhali acilendo kuna iwo. Mbwenye axamwali andimomwene a Yezu nee aona kuti mafala adalonga iye ndi akuipa, pontho iwo nee aipirwa nawo. M’mbuto mwace, iwo anyindira Yezu thangwi iwo akhadziwa kuti iye akhalonga undimomwene. (Juwau 6:60, 66-69) Natenepa pyenepi pisatipfundzisa kuti ife nee tisafunika kuipirwa mwakucimbiza thangwi ya pinthu pinalonga axamwali athu. M’mbuto mwace, ife tisafunika kuaphemba toera afokotoze pinthu pidakhonda ife kubvesesa mwadidi.—Mis. 18:13; Koel. 7:9.

14. Thangwi yanji nee tisafunika kuida abale na alongo athu?

¹⁴ Juwau atikulumizambo toera tikhonde kuida abale na alongo athu. Tingakhonda kubvera  uphungu unoyu, Sathani anakwanisa kutiphatisira toera ticite pinafuna iye. (1 Juwau 2:11; 3:15) Pyenepi pyacitika kuna Akristu anango a mu ndzidzi wa apostolo. Mu ndzidzi unoyu, Sathani akhacita pyonsene pikhakwanisa iye toera atumiki a Mulungu aidane unango na ndzace, pontho toera akhonde kukhala akuphatana. Mu ndzidzi udalemba Juwau matsamba ace, amuna anango mu mpingo Wacikristu akhapangiza makhaliro a Sathani. Mwacitsandzo, m’bodzi wa amuna anewa akhali Dhiyotrefe wakuti akhacitisa mpingo kukhala wakugawana. (3 Juwau 9, 10) Pontho iye nee akhalemedza akulu a mpingo akhatumwa na Mathubo Akutonga. Kusiyapo pyenepi, Dhiyotrefe akhabulusa mu mpingo ale akhatambira alendo akuti iye nee akhakomerwa nawo. Mwakukhonda penula, iye akhali wakudzikuza kakamwe. Munjira ibodzi ene, lero Sathani asafuna kakamwe kuti atumiki a Mulungu akhale akugawana. Na thangwi ineyi, ife nee tisafunika kuida abale athu peno kukhonda kuaphedza.

15. Kodi nsolo wa banja usafunika kucitanji?

¹⁵ Njira ibodzi inapangiza kuti nsolo wa banja usafuna anthu a pabanja pace ndi kuatsalakana. (1 Tim. 5:8) Mbwenye iye asafunika kudziwa kuti cinthu cakufunika kakamwe kuna iye ndi kuphedza anthu a pabanja pace toera akhale na uxamwali wakuwanga na Yahova. (Mat. 5:3) Nyerezerani citsandzo ca Yezu cakuti misolo ya banja asafunika kucitowezera. Bukhu ya Juwau isalonga kuti mu ndzidzi wakuti Yezu akhali dhuzi na kufa pa muti udakhomerwa iye, iye apitiriza kunyerezera anthu a pabanja pace. Pa ndzidzi unoyu ukhathabuswa Yezu, Juwau akhadalimira cifupi na Mariya, mai wace Yezu. Maseze Yezu akhathabuka kakamwe pa ndzidzi unoyu, iye aphemba Juwau toera atsalakane Mariya. (Juwau 19:26, 27) Abale ace Yezu mbadakwanisa kutsalakana mai wawo, mbwenye pisaoneka kuti pa ndzidzi unoyu iwo nee akhali anyakupfundza a Yezu. Na thangwi ineyi, Yezu aphemba Juwau toera atsalakane Mariya na kumphedza toera apitirize kutumikira Yahova.

16. Ndi mabasa api akhali na Juwau?

¹⁶ Juwau akhali na mabasa mazinji kakamwe. Ninga m’bodzi wa apostolo, iye akhatsogolera basa yakumwaza mphangwa. Kusiyapo pyenepi, Juwau akhali na banja, natenepa iye akhafunika kutsalakana banjace na kuiphedza toera ikhale na uxamwali wakuwanga na Yahova. (1 Akor. 9:5) Kodi misolo ya banja lero inatowezera tani citsandzo ca Juwau?

17. Thangwi yanji nsolo wa banja usafunika kutsalakana banjace m’makhundu onsene?

 ¹⁷ M’bale wakuti ali na banja anakwanisa kukhala na mabasa mazinji kakamwe. Mwacitsandzo, iye asafunika kuphata basa mwaphinga toera akhonde tikanisa dzina ya Yahova. (Aef. 6:5, 6; Tito 2:9, 10) Kusiyapo pyenepi, iye anakwanisa kukhala na mabasa anango mu mpingo ninga kucedzera abale na alongo na kutsogolera basa yakumwaza mphangwa. Pontho iye asafunikambo kukhala na ndzidzi toera kupfundza Bhibhlya pabodzi na banjace. M’bale angacita mabasa anewa onsene anakwanisa kuphedza banjace toera kukhala yakutsandzaya na yakuwanga mwauzimu. Kusiyapo pyenepi, anthu a pabanja pace anapereka takhuta kakamwe thangwi ya mabasa anewa anacita iye.—Aef. 5:28, 29; 6:4.

18. Ndi cinyindiro cipi cikhali na Juwau?

¹⁸ Juwau akhala m’maso pyaka pizinji, pontho iye acitikirwa na pinthu pizinji kakamwe. Juwau athimbana na pinentso pizinji pyakuti mbipidafewesa cikhulupiro cace, mbwenye ndzidzi onsene iye akhawangisira kakamwe toera kubvera matongero a Yezu akuti akhamphedza toera kufuna abale na alongo ace. Kusiyapo pyenepi, Juwau akhali na cinyindiro cakuti iye akhafuniwa na Yahova na Yezu, pontho akhanyindira kuti iwo mbadakwanisa kumpasa mphambvu toera kupirira mayesero. (Juwau 14:15-17; 15:10; 1 Juwau 4:16) Na thangwi ineyi, Sathani na dziko inatonga iye acimwana kupingiza Juwau toera kupangiza ufuni kuna abale na alongo ace.

19. Kodi lemba ya 1 Juwau 4:7 isatikulumiza toera kucitanji, pontho thangwi yanji?

¹⁹ Ninga Juwau, ife tikukhala mu dziko inatongwa na Sathani. (1 Juwau 3:1, 10) Iye asafuna kakamwe kuti tisiye kufuna abale na alongo athu, mbwenye ife nee tisafunika kuntawirisa toera acite pyenepi kuna ife. Natenepa, tendeni tikhale akutonga toera kupangiza ufuni kuna abale na alongo athu kubulukira mu pinthu pinalonga ife na pinacita ife. Tingapangiza ufuni unoyu, tinakwanisa kukhala ana a Mulungu mbatikhala akutsandzaya kakamwe.—Lerini 1 Juwau 4:7.