1. Kumbi mutuvwa wuli chifukwa chakuti Chiuta watikuyanjani?

WAKUTUMIKA Yohane wangulemba kuti: “Chiuta ntchanju.” (1 Yoha. 4:8) Mazu ngananga ngatitikumbusa fundu yauneneska yakuti: Chiuta ndiyu Mweneku wa umoyu kweniso kuti iyu ndiyu Mweneku wa chanju. Yehova watitiyanja! Chanju chaki chititichitiska kuti tikondwengi, tijivwengi kuti te akuvikilirika kweniso kuti tikhorwengi.

2. Mwakukoliyana ndi Mateyu 22:37-40, kumbi marangu ngaŵi ngakulungakulu ndi nanga, nanga ntchifukwa wuli vingatisuzga kuvwiya dangu lachiŵi?

² Akhristu tichita kusankha cha kuti tilongongi chanju. Ve viyo chifukwa lenili ndi dangu. (Ŵerengani Mateyu 22:37-40.) Asani tamuziŵa umampha Yehova, vingatisuzga cha kuvwiya dangu lakwamba. Chifukwa chakuti Yehova ngwakufikapu, iyu watitiŵanaŵaniya kweniso wachita nasi vinthu mwachanju. Kweni vingatisuzga kuvwiya dangu lachiŵi. Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti abali ndi azichi ŵidu mbambula kufikapu. Nyengu zinyaki, yiwu angakamba pamwenga kuchita vinthu vo tingawona kuti atitiŵanaŵaniya cha pamwenga kutiyanja. Yehova wanguziŵa kuti vingatisuzga kuvwiya dangu lakuti tiyanjengi anyidu. Ndichu chifukwa chaki wangugwiriskiya ntchitu ŵanthu anyaki wo alembanga Bayibolu, kuti alembi ulongozgi wo ukonkhoska chifukwa cho tikhumbikiya kwanjiya anyidu kweniso mo tingaŵayanjiya. Ndipu yumoza mwa ŵanthu ŵenaŵa wenga Yohane.—1 Yoha. 3:11, 12.

3. Kumbi ndi nkhani niyi yo Yohane wanguyikamba mwakuwerezawereza?

³ Malemba ngo Yohane wangulemba, wangukonkhoska mwakuwerezawereza kuti Akhristu akhumbika kulongo chanju. Mubuku la mu Bayibolu lo Yohane wangulemba lo likonkhoska umoyu waku Yesu, iyu wangugwiriskiya ntchitu mazu ngakuti  ‘chanju’ kananandi ŵaka, kuluska mo ngangugwiriskikiya ntchitu mu mabuku nganyaki ngatatu nga Uthenga Wamampha. Yohane wenga ndi vyaka pafufupi 100 pa nyengu yo walembanga buku laki la Uthenga Wamampha ndi makalata nganyaki ngatatu. Mabuku ngenanga ngalongo kuti chechosi cho Mkhristu wachita, wakhumbika kuchichita chifukwa cha chanju. (1 Yoha. 4:10, 11) Kweni vingumutole nyengu Yohane kuti waziŵi fundu yeniyi.

4. Kumbi ndi nyengu zosi po Yohane waŵalongonga chanju anyaki? Konkhoskani.

⁴ Yohane weche wachinyamata, ndi nyengu zosi cha po walongonga chanju. Mwakuyeruzgiyapu, nyengu yinyaki Yesu ndi akusambira ŵaki achiluta ku Yerusalemu angupitiya ku Samariya. Ŵanthu a mumuzi unyaki wa ku Samariya, angukana kuŵalonde. Kumbi Yohane wanguchitanji pa nyengu yeniyi? Iyu wangupempha Yesu kuti adani motu kutuliya kuchanya kuti upilizi ŵanthu wosi a mumuzi wenuwu. (Luka 9:52-56) Nyengu yinyaki so, Yohane wanguŵalongo chanju cha akutumika anyaki. Iyu ndi mku waki Yakobe, atenere kuti anguchichizga anyinawu kuti akapemphi Yesu kuti iyu wakaŵapaski udindu wapachanya pafupi ndi iyu mu Ufumu waki. Akutumika anyaki ŵati aziŵa vo Yakobe ndi Yohane anguchita, angukwiya ukongwa! (Mate. 20:20, 21, 24) Kweni chinanga kuti Yohane wangunangisa vosi venivi, Yesu wamuyanjanga mbwenu.—Yoha. 21:7.

5. Kumbi tikambiskanengenji mu nkhani iyi?

⁵ Mu nkhani iyi, tikambiskanengi chakuwoniyapu chaku Yohane kweniso vinthu vinyaki vakukwaskana ndi chanju vo wangulemba. Po tisambira venivi, tiwonengi mo tingaŵalongore chanju abali ndi azichi. Tiwonengi so nthowa yamampha yo mutu wa banja ungalongore kuti utanja banja laki.

6. Kumbi Yehova wakulongo wuli kuti watitiyanja?

⁶ Kanandi tiŵanaŵana kuti titanja anyidu pija asani taŵakambiya mazu ngamampha. Kweni tikhumbika kulongo mu vakuchita kuti titiŵayanja nadi anyidu. (Yeruzgiyani ndi Yakobe 2:17, 26.) Mwakuyeruzgiyapu, Yehova watitiyanja. (1 Yoha. 4:19) Iyu walongo kuti watitiyanja kuziya mu mazu ngaki ngamampha ngo ngakulembeka mu Bayibolu. (Sali. 25:10; Aro. 8:38, 39) Chinanga kuti ve viyo, tiziŵa kuti Yehova watitiyanja chifukwa cha vo wakamba ŵaka cha, kweni chifukwa so cha vo watitichitiya. Yohane wangulemba kuti: “Chanju chaku Chiuta chivumbulika kwaku isi, mu nthowa yakuti Chiuta wangutumiza Mwana waki wapade mucharu kuti isi tisaniyi umoyu kuporote mwaku iyu.” (1 Yoha. 4:9) Yehova wanguzomereza kuti mwana waki wakwanjiwa wasuzgiki ndi kufwa chifukwa chaku isi. (Yoha. 3:16) Mwaviyo, palivi chifukwa chakukayikiya kuti Yehova watitiyanja nadi.

7. Kumbi Yesu wanguchitanji kulongo kuti watitiyanja?

 ⁷ Yesu wangusimikiziya akusambira ŵaki kuti waŵayanjanga. (Yoha. 13:1; 15:15) Iyu wangulongo mo waŵayanjiyanga kweniso mo watitiyanjiya, kuziya mu vo wangukamba pe cha, kweni kuziya so mu vo wanguchita. Yesu wangukamba kuti: “Palivi munthu yo we ndi chanju chikulu kuluska ichi, kuti munthu wapereki umoyu waki mumalu mwa abwezi ŵaki.” (Yoha. 15:13) Asani tiŵanaŵaniya vo Yehova ndi Yesu akutichitiya, kumbi tikhumbika kuchitanji?

8. Kumbi lemba la 1 Yohane 3:18, likamba kuti tikhumbika kuchitanji?

⁸ Tilongo kuti titanja Yehova ndi Yesu asani titiŵavwiya. (Yoha. 14:15; 1 Yoha. 5:3) Ndipu Yesu wakutilamula kuti nasi tiyanjanengi. (Yoha. 13:34, 35) Tikhumbika kulongo kuti titanja abali ndi azichi kuziya mu vo tikamba pe cha, kweni tilongongi so kuziya mu vakuchita. (Ŵerengani 1 Yohane 3:18.) Kumbi ndi vinthu wuli vo tingachita kuti tilongongi kuti titiŵayanja?

9. Kumbi chanju chinguchitiska kuti Yohane wachitenji?

⁹ Yohane watingi wajengi ndi awisi ndipu atingi asaniyengi ndalama zinandi pabanja pawu chifukwa cha ntchitu yawu ya ulovi. Mumalu mwaki, iyu wangugwiriskiya ntchitu umoyu waki wosi kovya ŵanthu anyaki kuti asambiri uneneska wakukwaskana ndi Yehova kweniso Yesu. Vo Yohane wangusankha pa umoyu waki venga vipusu cha. Iyu wangutombozgeka ndipu cha mu ma 96 C.E. wati wakota, iyu wangukoleka ukapolu. (Machi. 3:1; 4:1-3; 5:18; Chivu. 1:9) Chinanga mphanyengu yo wenga mujeri chifukwa chakuti wapharazganga vakukwaskana ndi Yesu, Yohane wangulongo kuti waŵayanjanga mbwenu abali ndi azichi. Mwakuyeruzgiyapu, we pachirwa cha Patimo, iyu wangulemba buku la Chivumbuzi ndipu wangulitumiza ku mipingu yakupambanapambana kuti abali ndi azichi aziŵi “vinthu vo vitenere kuchitika pambula kuswera.” (Chivu. 1:1) Pavuli paki, ŵati amutuzga pachirwa cha Patimo, Yohane wangulemba buku la Uthenga Wamampha lo likonkhoska umoyu waku Yesu kweniso uteŵeti waki. Iyu wangulemba so makalata ngatatu kuti wachiski abali ndi azichi ŵaki. Kumbi mungamuyezga wuli Yohane pa nkhani ya kujipereka ndi umoyu waki wosi?

10. Kumbi mungalongo wuli kuti mutanja ŵanthu?

¹⁰ Mungalongo kuti mutanja ŵanthu kuziya mu vo mwasankha kuchita pa umoyu winu. Charu chaku Satana ichi, chikhumba kuti mugwiriskiyengi ntchitu nyengu ndi nthazi zinu kuchita vo yimwi mukhumba, kusaniya ndalama zinandi pamwenga kuja akutchuka. Mumalu mwaki, apharazgi akujipereka a Ufumu pacharu chosi chapasi, agwiriskiya ntchitu nyengu yawu yinandi pakupharazga uthenga wamampha ndi kovya ŵanthu kuti aje pa ubwezi ndi Yehova. Mwakuti anyaki apharazga ndi kusambiza nyengu zosi.

11. Kumbi apharazgi anandi akugomezgeka, alongo wuli kuti atanja Yehova kweniso abali ndi azichi?

¹¹ Akhristu anandi akugomezgeka, akhumbika kugwira ntchitu yakulembeka kwa maora nganandi kuti ajiphweriyengi kweniso kuti aphweriyengi mabanja ngawu. Chinanga kuti ve viyo, Akhristu ŵenaŵa atovya gulu laku Chiuta mu nthowa yeyosi yo angafiska. Mwakuyeruzgiyapu, anyaki atovya ko kwachitika masoka nga chilengedu, anyaki agwira ntchitu zakuzenga kweniso weyosi we ndi mwaŵi wakupereka ndalama zakovya pa ntchitu ya pacharu chosi. Yiwu achita venivi chifukwa chakuti atanja Chiuta kweniso atanja anyawu. Tilongo kuti titanja abali ndi azichi asani sabata yeyosi tiwungana kweniso kumukapu. Chinanga kuti tivuka, kweni tiluta mbwenu ku maunganu. Chinanga kuti tingachita mantha, kweni timukapu mbwenu. Ndipuso chinanga kuti weyosi we ndi masuzgu ngaki, kweni titachiska mbwenu anyidu maunganu ngechendayambi kweniso asani ngamala. (Ahe. 10:24, 25) Tiwonga ukongwa chifukwa cha vo abali ndi azichi atitichitiya!

12. Kumbi ndi nthowa niyi yinyaki yo Yohane wangulongore kuti wayanjanga abali ndi azichi?

 ¹² Yohane wangulongo kuti wayanjanga abali ndi azichi chifukwa chakuti waŵawonganga kweniso waŵapaskanga ulongozgi. Mwakuyeruzgiyapu, mu makalata ngaki, Yohane wanguwonga abali ndi azichi chifukwa cha chivwanu chawu kweniso ntchitu zawu zamampha. Kweni wanguŵapaska so ulongozgi wanthazi pa nkhani yakuchita ubudi. (1 Yoha. 1:8–2:1, 13, 14) Mwakuyanana ŵaka, nasi tikhumbika kuŵawonga abali ndi azichi chifukwa cha vinthu vamampha vo achita. Kweni asani munyaki wayamba kuja ndi maŵanaŵanu ngaheni pamwenga nkharu yiheni, tingalongo kuti titimuyanja asani titimukambiya vo wakhumbika kuchita. Pakhumbika chiganga kuti timupaski ulongozgi mubwezi widu, kweni Bayibolu likamba kuti mabwezi ngauneneska nganorana, pamwenga kuti ngapaskana ulongozgi.​—Nthanthi 27:17.

13. Kumbi tikhumbika cha kuchitanji?

¹³ Nyengu zinyaki tilongo kuti titanja abali ndi azichi ŵidu kuziya mu vo tileka kuchita. Mwakuyeruzgiyapu, tikwiya liŵi cha chifukwa cha vo akamba. Ŵanaŵaniyani vo vinguchitika pa nyengu yo Yesu wenga pacharu chapasi. Iyu wangukambiya akusambira ŵaki kuti akhumbika kurya mnofu waki ndi kumwa ndopa zaki kuti azisaniyi umoyu. (Yoha. 6:53-57) Mazu ngenanga nganguŵaguŵisa akusambira ŵaki, mwakuti anandi anguleka kwenda nayu. Kweni mabwezi ngaki chayingu kusazgapu Yohane, nganguchita viyo cha. Yiwu angulutirizga kwenda nayu. Yiwu anguvwisa cha vo Yesu wang’anamuwanga ndipu atenere kuti anguzizwa ndi vo wangukamba. Kweni mabwezi ngaku Yesu ngakugomezgeka ngenanga nganguŵanaŵanapu cha kuti vo iyu wangukamba venga viheni kweniso nganguguŵa cha. Mumalu mwaki, yiwu angumugomezga ndipu aziŵanga kuti vo wakambanga wenga uneneska. (Yoha. 6:60, 66-69) Nasi tikhumbika kuguŵa liŵi cha ndi vo mabwezi ngidu ngangakamba. Mumalu mwaki, tikhumbika kuŵapaska mwaŵi kuti akonkhoski vo ang’anamuwa.​—Nthanthi 18:13; Waku. 7:9.

14. Ntchifukwa wuli tikhumbika cha kuzomereza kuti kutinkhana kume misisi mumtima mwidu?

¹⁴ Yohane wangutichiska so kuti tingaŵatinkhanga cha abali ŵidu. Asani tileka kuvwiya ulongozgi wenuwu, ndikuti tizomereza kuti Satana watilongozgengi. (1 Yoha. 2:11; 3:15) Venivi ndivu vinguchitikiya so Akhristu anyaki kukumaliya kwa vyaka va mu ma 100 C.E. Satana wanguchita vosi vo wangafiska kuti ŵanthu aku Chiuta atinkhanengi kweniso kugaŵikana. Pa nyengu yo Yohane walembanga makalata ngaki, ŵanthu wo angwamba kulongo mtima wa nge waku Satana, angwamba kusanirika  mumpingu. Mwakuyeruzgiyapu, Diyotirefe wangwamba kuchitiska kuti abali agaŵikanengi ukongwa mumpingu. Iyu waŵalondiyanga mwaulemu cha ŵara wo atumikanga ndi wupu wakulongozga. Mwakuti waŵatuzganga mumpingu abali ndi azichi wo alonde abali wo iyu waŵatinkhanga. Uku kwenga kujikuzga kukulu ukongwa! (3 Yoha. 9, 10) Satana weche kwesesa mbwenu kuti ŵanthu aku Chiuta agaŵikanengi ndi kuleka kovyana mazuŵa nganu. Tingazomerezanga cha kuti kutinkhana kuchitiski kuti tigaŵikanengi.

15. Kumbi mutu wa banja utenere kukumbukanji?

¹⁵ Nthowa yimoza yo mutu wa banja ungalongore kuti utanja banja laki, nkhulisaniriya vinthu vakukhumbikiya. (1 Timo. 5:8) Chinanga kuti ve viyo, iyu watenere kukumbuka kuti vinthu vakuliŵavu vingawovya cha kuti banja laki lije paubwezi ndi Chiuta. (Mate. 5:3) Wonani chakuyeruzgiyapu cho Yesu wangulongo ku mitu ya mabanja. Buku la Yohane, lilongo kuti pa nyengu yo Yesu wafwanga pachimiti chakutombozgekiyapu, iyu waŵanaŵaniyanga mbwenu ŵanthu a mu banja laki. Pa nyengu iyi, Yohane wanguma pafupi ndi anyina aku Yesu a Mariya, ku malu ngo Yesu wabayikiyanga. Chinanga kuti Yesu wavwanga urwirwi ukulu ukongwa, kweni wangukambiya Yohane kuti waphweriyengi anyina a Mariya. (Yoha. 19:26, 27) Yesu wenga ndi avurwa ŵaki kweniso azichi ŵaki, wo atenere kuti atingi aŵaphweriyengi anyinawu a Mariya. Kweni viwoneka kuti pa nyengu iyi, pengavi yumoza waku yiwu yo wanguja wakusambira waki. Mwaviyo, Yesu wakhumbanga kuwonesesa kuti pe munthu munyaki yo waphweriyengi anyina a Mariya mwakuliŵavu kweniso kuŵachiska kuti alutirizgi kusopa Yehova.

16. Kumbi Yohane wenga ndi maudindu wuli?

¹⁶ Yohane wenga ndi maudindu nganandi ngakulungakulu. Chifukwa chakuti nayu wenga wakutumika, iyu walongozganga pa ntchitu yakupharazga. Yohane watenere so kuti wanguto. Mwaviyo wakhumbikanga kusaniriya banja laki vinthu vakukhumbikiya kweniso kuliwovya kuti lije paubwezi ndi Chiuta. (1 Akori. 9:5) Kumbi mitu ya mabanja yingasambiranji kwaku Yohane?

17. Kumbi mutu wa banja we ndi udindu ukulu nuwu wakukwaskana ndi banja laki, nanga banja laki lingayanduwa wuli?

¹⁷ Mubali yo ndi mutu wa banja, wangaŵa ndi maudindu nganandi ngakukhumbika. Mwakuyeruzgiyapu, iyu wangakhumbika kugwira mwaphamphu ntchitu yakulembeka ndi chilatu chakuti vo wachita viwovyi kuti Yehova wathamikiki. (Aefe. 6:5, 6; Tito 2:9, 10) Ndipuso iyu  wangaŵa ndi maudindu mumpingu, nge kuchiska ndi kuphwere abali ndi azichi kweniso kulongozga pa ntchitu yakupharazga. Kweni iyu we ndi udindu ukulu wa kusambira Bayibolu nyengu zosi ndi muwolu waki kweniso ŵana ŵaki. Asani wachita viyo, ŵanthu a mu banja laki angawonga ukongwa phamphu laki chifukwa chakuŵaphwere mwakuliŵavu kweniso kuŵawovya kuti aje paubwezi wakukho ndi Yehova.​—Aefe. 5:28, 29; 6:4.

18. Kumbi Yohane wangusimikizanji?

¹⁸ Yohane wanguja ndi umoyu kwa vyaka vinandi kweniso vingumuchitikiya vinthu vinandi vakukondwesa. Iyu wangukumana so ndi masuzgu nganandi ngo ngatingi ngachitiskengi kuti chivwanu chaki chidewezeki. Kweni nyengu zosi Yohane wayesesanga kuchita vosi vo wangafiska kuti wavwiyengi marangu ngaku Yesu, kusazgapu dangu lakwanja abali ndi azichi. Chifukwa cha venivi, Yohane wangusimikiza kuti Yehova ndi Yesu amuyanjanga kweniso amupaskanga nthazi kuti wakunthiyengepu masuzgu. (Yoha. 14:15-17; 15:9, 10; 1 Yoha. 4:16) Mwaviyo, Satana ndi charu chaki watingi wamutondekesengi cha Yohane kuŵalongo chanju abali ndi azichi kuziya mu vo wakambanga kweniso kuchita.

19. Kumbi lemba la 1 Yohane 4:7, lititichiska kuti tichitengenji, nanga ntchifukwa wuli?

¹⁹ Mwakuyanana ndi Yohane, nasi tija mucharu cho chilamulika ndi Satana, chiuta wa nyengu yinu, yo watiŵayanja cha ŵanthu. (1 Yoha. 3:1, 10) Chinanga kuti iyu wakhumba kuti tileki kwanja abali ndi azichi, kweni venivi vingachitika cha pijapija asani tamuzomereza. Tiyeni tisimikizi mtima kuti tiŵayanjengi abali ndi azichi ndipu tilongongi kuziya mu vo tikamba kweniso vo tichita. Asani tachita viyo, tikhorwengi kuja kuchigaŵa cha banja laku Yehova, ndipu tijengi ndi umoyu wamampha.​—Ŵerengani 1 Yohane 4:7.