1. Hi titwisa ku yini hi lirhandzu leli Yehovha a hi kombaka?

MUPOSTOLO Yohani a tsale a ku: “Xikwembu i lirhandzu.” (1 Yoh. 4:8) Marito lawa ma hi khumbukisa ntiyiso wa lisima wa leswaku Xikwembu hi xona xi nga yentxa wutomi naswona a lirhandzu li ta hi ka xona. Leswi Yehovha a hi rhandzaka hi titwa hi hlayisekile, hi tsakile naswona a hi choteliwi hi nchumu.

2. Hi ku ya hi Matewu 22:37-40, hi yini minawu yimbirhi ya yikulu naswona hi mhaka muni minkama yin’wana swi nga hi karhatelaka ku yingisa wa wumbirhi?

² Vakreste a va langi swaku va ta kombisa lirhandzu kumbe a va nga ta li kombisa, Yesu a yo va rhuma leswaku va rhandzana. (Lerha Matewu 22:37-40.) Loko hi ya hi mu tiva kahle Yehovha a swi nga ta hi karhatela ku yingisa nawu wa ku sungula. Hi mhaka muni? Hikusa Yehovha a hetisekile naswona a hi hlayisa hi lirhandzu. Se hi mhaka muni minkama yin’wanyana swi hi karhatela ku yingisa nawu wa wumbirhi? Hi leswaku vamakwerhu a va hetisekanga naswona minkama yin’wana va nga vula kumbe ku yentxa swilo leswi nga hi kwatisaka. Yehovha a a swi tiva swaku minkama yin’wana swi nga hi karhatela ku yingisa nawu lowu. Hi mhaka leyo a rhume van’wana va vatsali va Bibele swaku va hi komba lisima la ku rhandzana ni swaku hi nga swi yentxisa ku yini. Mun’we ka vona i Yohani. — 1 Yoh. 3:11, 12.

3. I mpsini leswi Yohani a nga swi vula?

³ Yohani a tsale hi ku phindaphinda a ku Vakreste va fanele va kombisa lirhandzu. Loko a tsala hi wutomi la Yesu, mupostolo Yohani a ma tirhise hintamu marito lama nge “lirhandzu” kumbe “ku rhandza” ku tlula vatsali lavan’wana va ku fana na Matewu, Marka na Luka. Yohani se a a ni kolomu ka  100 wa malembe loko a tsala makarta ya yena ya manharhu ni buku la Yohani. Leswi yena a nga swi tsala hi ku pfuniwa hi moya wa ku kwetsima swi kombisa swaku lirhandzu li fanele li kombisiwa ka hinkwaswu leswi Mukreste a swi yentxaka. (1 Yoh. 4:10, 11) Kambe swi teke nkama kuva Yohani a djondza mhaka leyi.

4. Ingava leswaku Yohani a kombise lirhandzu minkama hinkwayu?

⁴ A nkama Yohani a ha li mutsongo a hi ka swiyimu hinkwaswu a nga kombisa lirhandzu. Hi xikombiso, siku lin’wana Yesu ni vadjondzisiwa va yena va ye Jerusalema hi ndlela leyi a yi hundza hi Samariya. Se vanhu van’wana lava a va tshama Samariya va yalile ku va yamukela. Se Yohani a yentxe yini? Yena ni makwavu wa yena Yakobo va vutise Yesu swaku va nga kombela ndzilu swaku wu xika hi tilweni wu hisa vanhu hinkwavu va xidoropana lexo. (Luk. 9:52-56) Siku lin’wana a yentxe minchumu leyi nga kombisa swaku a a nga va rhandzi vapostolo van’wana. Swi tikomba na Yohani ni makwavu wa yena Yakobo va kombele mamani wa vona swaku a ya kombela ka Yesu kuva a va nyika tindhawu ta lisima ka Mfumu wa yena. Loko vapostolo lavan’wana va swi tivile leswi nga yentxiwa hi Yohani na Yakobo va kwate hintamu. (Mat. 20:20, 21, 24) Hambileswi Yohani a nga yentxa swihoxo hinkwaswu leswi, Yesu a tame a mu rhandza. — Yoh. 21:7.

5. Hi ta djondza yini ka nhlokomhaka leyi?

⁵ Ka nhlokomhaka leyi hi ta djondza hi xikombiso xa Yohani ni leswi a nga swi tsala hi lirhandzu. Hi ta vona swaku hi nga li kombisisa ku yini lirhandzu ka vamakwerhu. Hi ta tlhela hi vona swaku valumuzana va nga swi kombisisa ku yini swaku va yi rhandza mindjangu ya vona.

6. Yehovha a swi kombisise ku yini swaku wa hi rhandza?

⁶ Leswaku hi kombisa swaku ha va rhandza van’wana hi fanele hi swi kombisa hi marito ni mintirho. (Komparara na Yakobo 2:17, 26.) Hi xikombiso, Yehovha wa hi rhandza. (1 Yoh. 4:19) A hi byela swaku wa hi rhandza hi ku tirhisa marito ya ku tsakisa ma nga ka Bibele. (Pis. 25:10; Rom. 8:38, 39) Kambe leswaku hi kholwa swaku hikakunene wa hi rhandza, Yehovha a tlhela a swi kombisa hi mintirho. Yohani a tsale leswi: “Xikwembu xi swi kombisile swaku xa hi rhandza hi ku rhumela N’wana wa xona misaveni, lweyi a nga psaliwa a li yexe leswaku hi ta kuma wutomi hi mhaka ya yena.” (1 Yoh. 4:9) Yehovha a rhumele N’wana wa yena wa ku mu rhandza leswaku a ta hlupheka a tlhela  a hi fela. (Yoh. 3:16) Phela ha tiyiseka swaku hikakunene Yehovha wa hi rhandza.

7. Yesu a yentxe yini ku kombisa swaku wa hi rhandza?

⁷ Yesu a byele vadjondzisiwa va yena swaku wa va rhandza. (Yoh. 13:1; 15:15) A kombise lirhandzu la yena lelikulu, ku nga li hi leswi a nga swi vula ntsena kambe ni hi leswi a nga swi yentxa. Yena a te: “A nga kona lweyi a nga ni lirhandzu la ku tlula leli, la ku a za a fela vanghanu va yena”. (Yoh. 15:13) Ku pimisa hi leswi Yehovha na Yesu va nga hi yentxela swona swi fanele swi hi susumetela ku yentxa yini?

8. Hi ku ya hi 1 Yohani 3:18, hi fanele hi yentxa yini?

⁸ Hi kombisa swaku ha mu rhandza Yehovha na Yesu hi ku va yingisa. (Yoh. 14:15; 1 Yoh. 5:3) Naswona Yesu a hi byele swaku hi fanele hi rhandzana. (Yoh. 13:34, 35) A hi fanelanga hi va byela ntsena vamakwerhu swaku ha va rhandza kambe hi fanele hi va komba hi mintirho. (Lerha 1 Yohani 3:18.) I mpsini swin’wana leswi hi nga swi yentxaka ku kombisa swaku ha va rhandza vamakwerhu?

9. Leswi Yohani a a rhandza van’wana i yini a nga swi yentxa?

⁹ Loko Yohani a a swi lavile na a tshamile ni papayi wa yena va dla male ya tihlampfi. Kambe ku hambana ni leswo, a tirhise wutomi la yena leswaku a pfuna van’wana ku djondza ntiyiso hi Yehovha na Yesu. Kambe leswo a swi mu vevukelanga, a hluphiwile a tlhela a pfaleliwa djele naswona a tlhele a pfaleliwa djele nkama se na a gugile. (Mint. 3:1; 4:1-3; 5:18; Nhla. 1:9) Hambi nkama a a li djele hi mhaka ya ku chumayela hi Yesu, Yohani a swi kombisile swaku wa va rhandza van’wana. Hi xikombiso, a nkama a a li ka ilha la Patmosi a tsale buku la Nhlawutelo a gama a li yisa ka mabandla leswaku ma ta tiva minchumu leyi a ku yo “sala kutsongo swaku yi yentxeka.” (Nhla. 1:1) Swi tikomba a nkama a nga chunsiwa a Patmosi hi kona Yohani a nga tsala hi ta wutomi la Yesu ni ntirho wa yena wa ku chumayela. Nakambe a tlhele a tsala 3 wa makarta leswaku a tiyisa vamakwerhu. Hi nga mu tekelelisa ku yini Yohani?

10. U nga swi kombisisa ku yini swaku wa va rhandza vanhu?

¹⁰ U nga kombisa swaku wa va rhandza vanhu loko u langa leswi u lavaka ku li tirhisisa xiswona wutomi la wena. Misava ya Sathana yi lava swaku u heta nkama ni ntamu wa wena na wu zama ku ganya ni ku va ni ndhuma. Kambe misaveni hinkwayu Vakreste va lwela ku heta nkama wa vona na va chumayela mahungu ya ku tsakisa va tlhela va pfuna vanhu kuva va tiva Yehovha. Van’wani ka vona va chumayela ni ku djondzisa nkama hinkwawu.

11. I yini leswi vamakwerhu va vanyingi va swi yentxaka ku kombisa swaku va mu rhandza Yehovha ni vamakwerhu van’wana?

¹¹ Vamakwerhu va vanyingi va ku tshembeka va fanele va ya mintirhweni swaku va ta kota ku hlayisa mindjangu ya vona. Hambileswo va pfunisa nhlengeletanu ya Yehovha hi lani va nga kotaka hi kona. Hi xikombiso, van’wani ka vona va pfunisa lomu ku nga ni tinghozi, va pfunisa ka ku yaka naswona hinkwerhu ha nyikela hi male ya hina swaku yi tirhisiwa ka ntirho wa misava hinkwayu. Va yentxa hinkwaswu leswi hikusa va rhandza Yehovha ni vanhu van’wana. Vhiki ni vhiki hi kombisa swaku ha va rhandza vamakwerhu hi ku ya mintlhanganwini ni ku tlhela hi hlamula. Hambiloko hi karhalile a hi choti. Hambiloko hi chavanyana a hi tshiki ku hlamula. Hambileswi hinkwerhu hi nga ni swikarhatu leswi hi hetaka ntamu, loko hi li mintlhangan’wini  ha tiyisana. (Heb. 10:24, 25) Impela ha wu khensa ntirho lowu vamakwerhu va wu yentxaka a misaveni hinkwayu.

12. I yini leswi Yohani a nga swi yentxa ku kombisa swaku wa va rhandza vamakwerhu?

¹² Yohani a kombise swaku wa va rhandza vamakwerhu ku nga li hi ku va khensa ntsena hi leswi a va swi yentxa kambe ni hi ku va laya. Hi xikombiso ka makarta ya yena Yohani a va tlangelile vamakwerhu hi lipfumelo la vona ni mintirho ya vona ya yinene, kambe a nga djikadjikanga loko a va byela hi khombo leli nga kona la ku yentxa swidjoho leswikulu. (1 Yoh. 1:8–2:1, 13, 14) Hi ku fanana na hina hi fanele hi va tlangela vamakwerhu hi minchumu ya yinene leyi va yi yentxaka. Kambe loko munhu a sungula ku yentxekana, hi lirhandzu hi fanele hi mu byela leswi a faneleke a swi yentxa leswaku a nga weli ka khombo. Swi nga hi karhatela ku laya munghanu wa hina kambe Bibele li vula swaku vanghanu va ntiyiso va layana hi xivona. — Swi. 27:17.

13. I mpsini swaku a hi fanelanga hi swi yentxa?

¹³ Minkama yin’wana hi nga kombisa swaku ha va rhandza vamakwerhu hi ku kala hi nga yentxi minchumu yin’wana. Hi xikombiso, a hi fanelanga hi va ni xikwatisana. Pimisa hi leswi nga humelela Yesu ka masiku ya yena ya wugamu lani misaveni. A byele vadjondzisiwa va yena swaku akuva va kuma wutomi la ku kala li nga heli a va fanele va dla nyama ya yena va tlhela va phuza ngati ya yena. (Yoh. 6:53-57) Marito lawa ma kwatise van’wana va vadjondzisiwa va yena lakaku va vhela va tifambela. A va nga swi twisisanga leswi Yesu a nga swi vula funtshi swi nga yentxeka a va nga swi nyimelanga. Kambe lava a va li vanghanu va Yesu va ntiyiso, ku patsa na Yohani a va zanga va famba va mu siya naswona a va pimisanga swa ku biha hi leswi a nga swi vula naswona a va kwatanga. Va mu tshembile hikusa a va swi tiva swaku a vulavula ntiyiso. (Yoh. 6:60, 66-69) Ni ka hina i swa lisima hintamu kuva hi nga hantli hi kwata hi leswi vanghanu va hina va swi vulaka, kambe hi fanele hi va nyika nkama wa kuva va tlhamusela leswi va lavaka ku vula swona. — Swi. 18:13; Ekl. 7:9.

14. Hi mhaka muni hi nga fanelanga hi nyenya vamakwerhu?

¹⁴ Yohani a tlhele a vula swaku a hi fanelanga hi nyenya vamakwerhu. Phela loko hi nyenya vamakwerhu, Sathana a ta hi tirhisa.  (1 Yoh. 2:11; 3:15) Leswo swi yentxekele van’wana hi nkama wa vapostolo. Sathana a yentxe hinkwaswu leswi a nga swi kota swaku vamakwerhu va nyenyana va tlhela va nga twanani. A nkama Yohani a nga tsala makarta ya yena, a ku ni vavanuna abandleni lava a va ni mapimisela ya ku fana ni ya Sathana. Hi xikombiso Diyotrefu a a yentxa swaku vamakwerhu va nga twanani abandleni. (3 Yoh. 9, 10) A a nga va hloniphi vamakwerhu lava a va rhumeliwa hi ntlawa lowu rhangelaka. A a va hlongola bandleni vamakwerhu lava a va yamukela vamakwerhu lava yena a a nga va rhandzi. Phela Diyotrefu a a tibyela. Ni namuntlha, Sathana a zama ku yentxa swaku vanhu va Xikwembu va nyenyana va tlhela va nga twanani kambe hi nga tshuki hi nyenya vamakwerhu ni ku tshika ku va pfuna.

15. Vapapayi va mindjangu va fanele va khumbuka yini?

¹⁵ Nchumu xa lisima lexi papayi wa ndjangu a faneleke a xi yentxa ku kombisa swaku wa wu rhandza ndjangu wa yena i ku wu nyika leswi wu swi lavaka. (1 Tim. 5:8) Kambe a fanele a khumbuka swaku a xa lisima hintamu i ku pfuna ndjangu wa yena swaku wu va ni wunghanu la kahle na Yehovha. (Mat. 5:3) Pimisa hi xikombiso xa kahle lexi Yesu a nga xi vekela vapapayi va mindjangu. Buku la Yohani li hi byela swaku hambileswi Yesu a a li kusuhi ni ku fa, a a pimisa hi ndjangu wa yena. Yohani a a nyime kusuhi na Maria mamani wa Yesu nkama Yesu a nga dlayiwa. Hambileswi a a li ku xanisekeni, Yesu a byele Yohani swaku a sala a hlayisa mamani wa yena Maria. (Yoh. 19:26, 27) Yesu a a ni vamakwavu van’wana lava a va ta sala va hlayisa mamani wa yena kambe swi tikomba ingi ni mun’we wa vona a a nga li mulandzeli wa yena. Se Yesu a a lava munhu lweyi a a ta sala a hlayisa mamani wa yena Maria a tlhela a mu pfuna ku tama a tirhela Yehovha.

16. Hi yini mintirho ya ku karhata leyi Yohani a a li na yona?

¹⁶ Yohani a a ni mintirho ya yinyingi leyi a a fanele a yi yentxa. Leswi a a li mupostolo a a fanele a rhangela ka ntirho wa ku chumayela. Loko ku li swaku a a chadile swinga yentxeka a ku laveka a tinyika nkama wa leswaku a tirha a ta wundla ndjangu wa yena, a tlhela a tinyika nkama wa ku wu pfuna leswaku wu va ni wunghanu ni Xikwembu. (1 Kor. 9:5) Vapapayi va mindjangu va nga djondza yini?

17. Hi mhaka muni swi li swa lisima kuva vapapayi va mindjangu va pfuna mindjangu ya vona kuva yi tama yi tirhela Yehovha?

 ¹⁷ Makwerhu lweyi a nga papayi wa ndjangu a nga ha va ni mintirho ya yinyingi swaku a yi yentxa. Hi xikombiso swi lava a nga lolohi loko a li ntirhweni leswaku ku ta vulavuliwa kahle hi Yehovha. (Efe. 6:5, 6; Tito 2:9, 10) Handle ka leswo swingaha yentxeka a li doda abandleni naswona a fanele a rhangela ka ntirho wa ku chumayela. Hambileswo i swa lisima swaku a fambisa wugandzeli la ndjangu nkama ni nkama. Loko a yentxa leswo ndjangu wa yena wu ta mu khensa hi leswi a wu hlayisaka ni ku tlhela a wu pfuna kuva wu tama wu tirhela Yehovha. — Efe. 5:28, 29; 6:4.

18. I yini leswi Yohani a a swi tiva?

¹⁸ Yohani a hanye malembe ya manyingi naswona a yentxekeliwe hi minchumu ya yinyingi ya ku tsakisa. A kumane ni swikarhatu leswi a swi ta dlaya lipfumelo la yena. Kambe minkama hinkwayu a a zama ku yentxa leswi Yesu a nga swi vula ku patsa ni ku rhandza vamakwavu. Hi mhaka leyo, Yohani a a swi tiva swaku Yehovha na Yesu va mu rhandza, leswo swi mu nyike ntamu wa ku tiyisela swikarhatu. (Yoh. 14:15-17; 15:10; 1 Yoh. 4:16) A ku na nchumu lexi Sathana ni misava ya yena a va ta xi yentxa lexi a xi ta yentxa Yohani a tshika ku rhandza vamakwavu.

19. 1 Yohani 4:7 a hi byela swaku hi yentxa yini naswona hi mhaka muni?

¹⁹ Ku fana na Yohani hi hanya ka misava leyi fumiwaka hi Sathana, ya ku tala hi vanhu va ku a va na lirhandzu. (1 Yoh. 3:1, 10) Hambiloko Sathana o zamisa ku yini, loko hi nga mu pfumeleli a nge swi koti ku hi yentxa hi tshika ku rhandza vamakwerhu. A hi tinyimiseleni ku rhandza vamakwerhu, ku nga li hi marito ntsena ni hi mintirho. Loko hi yentxa leswo hi ta tsaka hileswi hi lumbaka nhlengeletanu ya Yehovha. — Lerha 1 Yohani 4:7.