1. Mun lo b’a yira ko denbaya caaman tɛ ɲɔgɔn kanu kosɔbɛ bi?

BIBULU tun kɔnna k’a fɔ ko laban loonw na, mɔgɔ caaman tɛna u ka denbayamɔgɔw kanu kosɔbɛ (2 Tim. 3:1, 3). O kiraya kuma be dafara bi. Ɲɛyirali fɛ, bangebaga caaman y’u ka furu sa. O kama, u diminin be ɲɔgɔn kɔrɔ ani u deenw b’a ye ko u t’u kanu. Hali denbayamɔgɔ minw be si boon kelen kɔnɔ, jɛnɲɔgɔnya ɲuman tɛ u dɔw ni ɲɔgɔn cɛ. Denbaya ladibaga dɔ ko: “Bamusoman, facɛman, n’u deenw tɛ kuma ni ɲɔgɔn ye. U b’u ka wagati fanba kɛ ɔridinatɛri, tablɛti ani telefɔni kan wala videwo tulonw na. Hali n’u be si boon kelen kɔnɔ, u tɛ ɲɔgɔn lɔn ka ɲɛ.”

2-3. a) Ka kɛɲɛ ni Ɔrɔmukaw 12:10 ye, an ka ɲi ka kɛ ni balimaya kanuya ye jɔnw lo koo la? b) An bena mun lo lajɛ barokun nin na?

² Duniɲa mɔgɔw fanba tɛ ɲɔgɔn kanu. An t’a fɛ ka kɛ i ko olu (Ɔrɔm. 12:2). An ka ɲi ka kɛ ni balimaya kanuya ye an ka denbayamɔgɔw ani an kerecɛnɲɔgɔnw koo la (Ɔrɔmukaw 12:10 kalan). Balimaya kanuya ye mun lo ye? Denbayamɔgɔw be ɲɔgɔn kanu kosɔbɛ cogo min na, o ɲɛsinna o kanuya sugu lo ma. An ka ɲi k’an kerecɛnɲɔgɔnw kanu o cogo lo la. N’an b’o kɛ, an be bɛɛ dɛmɛ u ka Jehova sago kɛ ɲɔgɔn fɛ ninsɔndiya la.—Mise 2:12.

³ An ka mɔgɔ dɔw ka ɲɛyirali lajɛ Bibulu kɔnɔ. O bena an dɛmɛ ka kɛ ni balimaya kanuya ye.

4. Ezayi 63:9 be mun lo fɔ an ye Jehova ka kanuya koo la?

⁴ Jehova ka jogo kabakomanw kofɔra Bibulu kɔnɔ. Ɲɛyirali fɛ, a b’a fɔ ko “n’i ko Ala, i ko kanuya le.” (1 Zan 4:8). K’a lɔn ko Jehova b’o cogo la, o b’a to an b’a ɲini ka kɛ a teri ye. Bibulu b’a fɔ fana ko Jehova b’a sagokɛlaw “kanu” (Ezayi 63:9 kalan). O b’a yira cogo ɲuman na ko an ko ka di Jehova ye kosɔbɛ!

5. Jehova b’a yira cogo di ko a be makari? An be se k’a ladegi cogo di?

⁵ A kɔrɔsi ko Ezayi 63:9 be Jehova ka kanuya n’a ka makari kofɔ ɲɔgɔn fɛ. A be makari minkɛ, o b’an lasun an k’an magwɛrɛ a la (Ɛkis. 34:6). Cogo minw na Jehova b’a yira ko a be makari an na, u dɔ ye ko a b’an ka filiw yafa an ma (Zab. 51:3). Bibulu kɔnɔ, makari kɔrɔ tɛ ka yafa dɔrɔn. O ye dusukunnakow ye fana minw be mɔgɔ lasun k’a tɔɲɔgɔn dɛmɛ n’a y’a ye a be tɔɔrɔla. Muso b’a deen kanu ani a be hinɛ a la cogo min na, Jehova ko ale b’an kanu kosɔbɛ ani a be hinɛ an na ka tɛmɛ o kan (Ezayi 49:15). N’an dusu kasinin lo, Jehova ka hinɛ b’a lasun k’an dɛmɛ (Zab. 37:39; 1 Kor. 10:13). An fana b’a yira ko an be hinɛ an balimaw na n’an be yafa u ma ani n’an diminin tɛ to u kɔrɔ n’u y’an hakɛ ta (Efɛz. 4:32). Nka cogo jɔnjɔn min na an b’a yira ko an be makari an balimaw na, o ye k’u dɛmɛ gwɛlɛyaw wagati la. Ni kanuya b’an lasun ka makari tɔɔw la, an be Jehova lo ladegira, ale min ka kanuya ɲɔgɔn tɛ yen.—Efɛz. 5:1.

6. Zonatan ni Dawuda y’a yira cogo di k’u be ɲɔgɔn kanu kosɔbɛ?

⁶ Bibulu be adamaden dafabali dɔw kofɔ minw y’a yira ko u be ɲɔgɔn kanu kosɔbɛ. An ka Zonatan ni Dawuda ka koo lajɛ. Bibulu b’a fɔ ko Dawuda “koo diyara Zonatan ye i n’a fɔ a yɛrɛ,  Zonatan nɔrɔl’a la.” (1 Sam. 18:1). Jehova tun ye Dawuda sugandi walisa a ka kɛ masacɛ ye Sayuli kɔ. Kɔfɛ, Sayuli ye Dawuda ɲangoya ani a tun b’a fɛ k’a faga. Nka Sayuli dencɛ Zonatan ma tugu a facɛ kɔ o koo la. Zonatan ni Dawuda ye layidu ta ɲɔgɔn ye ko u bena to teriw ye ani ko u bena to ka ɲɔgɔn dɛmɛ tuma bɛɛ.—1 Sam. 20:42.

7. Mun lo tun be se ka Zonatan ni Dawuda bali ka kɛ teriw ye?

⁷ A b’an kabakoya k’a ye ko Zonatan ni Dawuda kɛra teri sɔbɛw ye sabu koo caaman tun be se k’u bali k’o kɛ. Ɲɛyirali fɛ, Zonatan tun ka kɔrɔ ni Dawuda ye saan 30 ɲɔgɔn. A tun be se k’a miiri ko ale tɛ se ka teriya kɛ ni mɔgɔ dɔ ye min tɛ koo caaman lɔn ani ale ka kɔrɔ ni min ye fɔɔ ka taga ka na. Nka Zonatan m’o miiri. A tun be bonya la Dawuda kan kosɔbɛ.

8. Ele fɛ, mun na Zonatan tun ye Dawuda teri sɔbɛ ye?

⁸ Zonatan tun be se ka Dawuda ɲangoya. Zonatan tun ye masacɛ Sayuli dencɛ ye minkɛ, a tun be se k’a fɔ ko ale lo ka kan ka sigi masaya la a facɛ kɔ (1 Sam. 20:31). Nka, Zonatan tun majiginin lo ani a tun be kantigiya kɛ Jehova ye. O kama, Jehova tun ye Dawuda min sugandi k’a kɛ masacɛ ye Sayuli kɔ, Zonatan y’a kɔnɔ gwɛ k’ale dɛmɛ. A ye kantigiya kɛ Dawuda ye hali n’o y’a to Sayuli dimina a kɔrɔ kosɔbɛ.—1 Sam. 20:32-34.

9. An b’a lɔn cogo di ko Zonatan tun tɛ Dawuda ɲangoya?

⁹ Zonatan tun be Dawuda kanu kosɔbɛ. O kama, a tun t’a ɲangoya. Zonatan tun be se toon bon na kosɔbɛ ani kɛlɛkɛla ŋana tun lo. Mɔgɔw tun b’a fɔ ko ale n’a facɛ Sayuli “tun ka teli ni sɛgɛn ye, u jaa tun ka gwɛlɛ ni jara ta ye.” (2 Sam. 1:22, 23). Zonatan ye jagwɛlɛyako minw kɛ, a tun be se k’a disi gosi o kosɔn. Nka, a m’a ɲini k’a yɛrɛ fisaya ni Dawuda ye. Dawuda tun ye koɲuman minw kɛ, Zonatan m’a ɲangoya o kosɔn fana. Dawuda koo diyara Zonatan ye sabu a jaa tun ka gwɛlɛ ani a tun b’a jigi la Jehova kan. Ɲɛyirali fɛ, tuma min na Dawuda ye Goliyati faga, o wagati lo la Zonatan y’a daminɛ k’a kanu i n’a fɔ a yɛrɛ. An be se k’a yira cogo di ko an b’an balimaw kanu o cogo la?

10. Ka ‘ɲɔgɔn kanu kosɛbɛ n’an dusukun bɛɛ ye,’ o kɔrɔ ko di?

¹⁰ Bibulu b’a fɔ an ye ko an ka ‘ɲɔgɔn kanu kosɛbɛ n’an dusukun bɛɛ ye.’ (1 Piyɛri 1:22, Bible senuma). Jehova be ɲɛyirali di an ma o koo la. Jehova b’an kanu kosɔbɛ yɛrɛ le! N’an tora ka kantigiya kɛ a ye, a bena to k’an kanu tuma bɛɛ (Ɔrɔm. 8:38, 39). Gɛrɛkikan kumaden min bayɛlɛmana ko “kosɛbɛ,” o kɔrɔ ko ka jijalibaw kɛ walisa k’a yira ko an be tɔɔw kanu. Tuma dɔw la, a man nɔgɔ k’a yira an balimaw na ko an b’u kanu. Ni dɔw donna an gasi la, an ka ɲi ‘ka ɲɔgɔn dɛmɛdɛmɛ kanuya la. Bɛɛn min be sɔrɔ Nii Senuman fɛ, an ka banba ka to o la hɛrɛ kosɔn.’ (Efɛz. 4:1-3). N’an be banba ka to “hɛrɛ” la n’an balimaw ye, an tɛna sinsin u ka filiw kan. An bena an jija k’u jati i ko Jehova b’u jati cogo min na.—1 Sam. 16:7; Zab. 130:3.

11. Mun na tuma dɔw la a man nɔgɔ k’a yira an balimaw na ko an b’u kanu kosɔbɛ?

 ¹¹ A man nɔgɔ tuma dɔw la k’a yira an balimaw na ko an b’u kanu kosɔbɛ, sanko n’an b’u ka filiw kala ma. A be komi o gwɛlɛya ɲɔgɔn lo tun be kerecɛn fɔlɔ dɔw kan. Ɲɛyirali fɛ, a be komi a tun ka nɔgɔ Evɔdi ni Sɛtisi fɛ ka jɛn ka baara kɛ ni Pol ye “kibaru diman baara la.” Nka bɛɛn tun t’o muso fila cɛ. O kama, Pol y’u jija “k’u ka bɛn i n’a fɔ balimamusow, Matigi kosɔn.”—Filip. 4:2, 3.

12. Mun lo be se k’an dɛmɛ an k’an balimaw kanu kosɔbɛ?

¹² Bi, mun lo be se k’an dɛmɛ an k’an balimaw kanu kosɔbɛ? N’an y’a ɲini k’an balimaw lɔn koɲuman, a be se ka nɔgɔya an ma k’u faamu ani k’u kanu kosɔbɛ. U sanda n’u bɔyɔrɔ mana kɛ min o min ye, an bena se ka teriya kɛ n’u ye. An k’a to an hakili la ko Zonatan tun ka kɔrɔ ni Dawuda ye saan 30 ɲɔgɔn. Nka, o m’a bali ka teriya kɛ n’a ye. Ni mɔgɔ dɔ b’i ka kafo kɔnɔ min ka kɔrɔ n’i ye wala i ka kɔrɔ n’a ye, a ɲini k’i mako don a tigi la. N’i b’o kɛ, an balima minw be duniɲa kuru bɛɛ kɔnɔ, i b’a yira ko i b’u kanu—1 Piyɛri 2:17.

13. Mun na an tɛ se ka teriya kɛ ni kafodenw bɛɛ ye cogo kelen na?

¹³ K’an kerecɛnɲɔgɔnw kanu, yala o kɔrɔ ko ka teriya kɛ ni kafodenw bɛɛ ye cogo kelen na wa? Ayi o tɛ se ka kɛ. Koo jugu tɛ ka teriya sɔbɛ kɛ ni kafoden dɔw ye sabu an diyanankow ye kelen ye. Hali ni Yezu tun b’a ka cidenw bɛɛ weele ko a “teriw,” Zan lo koo tun ka di a ye kosɔbɛ (Zan 13:23; 15:15; 20:2). Nka, Yezu ma Zan fisaya ni ciden tɔɔw ye. Ɲɛyirali fɛ, tuma min na Zan n’a balimacɛ Zaki y’a ɲini Yezu fɛ a ka lɔyɔrɔba di olu ma Ala ka Masaya kɔnɔ, Yezu y’a fɔ u ye ko: “Ka sigi ne kinibolo fɛ, walima ne numanbolo fɛ, ne t’o latigɛbaga ye.” (Mariki 10:35-40). I ko Yezu, an man ɲi k’an teri sɔbɛw fisaya ni balima tɔɔw ye  (Zaki 2:3, 4). N’an b’o kɛ, an bena kafo ka hɛɛrɛ nagasi.—Zude 17-19.

14. Ka kɛɲɛ ni Filipikaw 2:3 ye, mun lo bena an dɛmɛ an kana sanga n’an balimaw ye?

¹⁴ N’an be ɲɔgɔn kanu sɔbɛ la kafo kɔnɔ, o b’a to an tɛ sanga ni ɲɔgɔn ye. An k’a to an hakili la ko Zonatan m’a ɲini ka sanga ni Dawuda ye ani a m’a ɲangoya masaya kosɔn. An kelen kelen bɛɛ be se ka Zonatan ladegi. An kana an balimaw ɲangoya u ka setigiya kosɔn. Nka, an ‘k’an yɛrɛ majigi k’an tɔɲɔgɔn filɛ ko a ka fisa n’an ye.’ (Filipikaw 2:3 kalan). An k’a to an hakili la ko an kelen kelen bɛɛ be se ka dɛmɛ don kafo kɔnɔ. N’an be koow kɛ ni majigilenya ye, an bena an balimaw ka jogo ɲumanw lo kɔrɔsi ani u ka ɲɛyirali ɲuman bena an nafa.—1 Kor. 12:21-25.

15. Koo min ye Tanya n’a ka denbayamɔgɔw sɔrɔ, i be kalan juman lo sɔrɔ o la?

¹⁵ Ni gwɛlɛyaw b’an kan, Jehova b’an dusu saalo. A be se k’o kɛ an balimaw ka kanuya n’u ka dɛmɛ sababu fɛ. A filɛ koo min ye denbayamɔgɔ dɔw sɔrɔ samedilon, u bɔnin kɔ saan 2019 ka tile saba lajɛnba dɔ la min labɛnna jamana caaman kama Etazini. O lajɛnba kuun tun ko: “Kanuya tɛ ban fewu!” Denmisɛn saba lo b’o denbaya kɔnɔ. Bamusoman tɔgɔ ko Tanya ani a ko: “An kɔsegitɔ an ka lotɛli la, mobili dɔ nana an ka mobili gosi. Mɔgɔ si ma mandimi. Nka, an jaa tigɛra ani an bɔra mobili kɔnɔ ka lɔ sira kan. Mɔgɔ dɔ lɔra ani a y’a fɔ an ye ko an ka na don a ka mobili kɔnɔ walisa foyi kana an sɔrɔ. Balimacɛ dɔ tun lo min tun bɔra  lajɛnba la fana. Balima duuru wɛrɛw lɔra, minw be bɔ Suwɛdi. Balimamuso minw tun b’u cɛma, u melekera ne ni n’ denmuso la. O y’a to an hakili sigira. N’ y’a fɔ o balimaw ye ko a bena ɲɛ ani ko u be se ka taga. Nka u tora n’an ye hali dɔgɔtɔrɔw nali kɔ ani u y’an dɛmɛ an y’an makoɲɛfɛnw bɛɛ sɔrɔ. O wagati gwɛlɛw na, an y’a ye ko Jehova b’an kanu. O koo y’a to an y’an balimaw kanu kosɔbɛ tugun ani o ye dɔ fara an ka kanuya n’an ka waleɲumanlɔn kan Jehova koo la.” Yala i hakili b’a la ko tuma dɔ la i mako tun be dɛmɛ na ani i balima dɔ y’i dɛmɛ ni kanuya ye wa?

16. Kuun jumanw lo kama an ka ɲi k’a yira ko an b’an balimaw kanu kosɔbɛ?

¹⁶ N’an b’a yira ko an be ɲɔgɔn kanu kosɔbɛ, nafa caaman b’o la. O b’a to an b’an balimaw dusu saalo gwɛlɛyaw wagati la. An be kɛ sababu ye an n’an balimaw be jɛn ka Jehova sago kɛ ninsɔndiya la. An b’a yira ko an ye Yezu ka kalandenw ye ani o be mɔgɔ kɔnɔgwɛw lasun u b’a ɲini ka Jehova sago kɛ. Min yɛrɛ kɔrɔtanin lo ka tɛmɛ, o ye ko an be nɔɔrɔ la an Faa Jehova kan. “Makaritigi lo, ale lo be mɔgɔ bɛɛ jigi tugu.” (2 Kor. 1:3). An bɛɛ ka to ka dɔ fara an ka balimaya kanuya kan ani ka to k’a yira an balimaw na ko an b’u kanu!