1. Éé ní ea zógè kọọ̀ pá tọ náa bọọgẹ̀ vùlè ene deè nieí é?

KPÁ KÁÍ beè kọ́ gbẹẹ́ sĩ́ kọọ̀ mm̀ gbò dee e tṍó e gé tà, gbele tõ̀ò nen náa é bọọgẹ̀ vùlè nà gbò e bà di mm̀ ba tọ. (2 Tím. 3:1, 3) È monì kọọ̀ nakà kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí dì ea gé ḿḿ-má deè nieí. Dì belí nu dòòmà bá, gã́bug ílà dóm nè va a zaalà, vaá vó a náa kọ tẹ̀ nè kà á biile nyíe ló ene vaá ba gbò nvín a mon kọ bà náa vulèè va. Kọbèè pá tọ e bà di mm̀ tẽ̀ènè kà tọ náa é láá bọọgẹ̀ leeá bá. Dì belí nu dòòmà bá, enè nen ea ólò nè dùùlà bá deè tṍ pá tọ kọ́ọ̀: “Tẹ̀ nè kà nè ba gbò nvín náa ólò zọ̀ ene loá sọ́l, bà ólò tú dénè ba tṍó dììma boo kòmpútà, fóòn, àbèè ge bìlà vídíó gem̀. Náa kal ló béè kọọ̀ bà gbá di mm̀ tẽ̀ènè kà tọ, bà náa ólò nyimá ló ene leevè.”

2-3. (a) Dẹ̀ẹ̀a boo nú ea di mm̀ kpá Róm̀ 12:10, bà mée ní ea bọ́ló kọ é vùlè e? (b) Éé ní eé nó mm̀ nakà togó belí é?

² Beele née gbĩ́ì ge belí pá bàlà boo e bà náa vulè eneí. (Róm̀ 12:2) Tãa vó, à bọ́ló kọ é nó gè kpáá palàge vùlè gbò e bà di mm̀ bẹẹ tọ nè pá vígà mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. (Bugi Róm̀ 12:10.) Éé ní ea dú vulà ea ólò di zẹ̀ẹ̀ pá tọ ẹ́? Níà vulà nè tọa ló e pá tọ ólò ié tṍó e bà íe lé gbaa ló kilma ló ene. Níà íb vulà ea bọ́ló kọ é ié kilma ló pá vígà mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ẽ. Tṍó e íè íb vulàí, àé nveè bá nè dénè bẹ̀ì kọ é láá fã̀ Jìhóvà mm̀ ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe.—Máí. 2:12.

³ Kọbé è láá ié íb nakà vulàí, naanii mè é ẹb nú eé láá nó lọl ló gbò nu dòòmà bá ea di mm̀ Kpá Káí.

4. Mósĩ́ deè ní e kpá Jém̀z 5:11 nveè bá nèi kọ é mòn bé e Jìhóvà vulèi naa ẽ́?

⁴ Kpá Káí kọ́ nèi nú ea kil ló gbò lé kpãà Jìhóvà. Dì belí nu dòòmà bá, à kọ́ọ̀ “Bàrì dú vulà.” (1 Jọ́ọ̀n 4:8)  Tṍó e nóò naa vó, è gbóó gbĩ́ gè bã̀àà kóò Jìhóvà. Sõò Kpá Káí kọ́ nágé nèi kọọ̀ Jìhóvà “íe lé nyíe.” (Bugi Jém̀z 5:11.) Níì kà lé sĩ́deè ea zógè bé e Jìhóvà vulèi naa ẽ́!

5. Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà ólò zogè kọ à íèè sàn nyíe ẽ, vaá mósĩ́ deè ní eé láá nóe ẽ́?

⁵ Nvèè kpíí ló kọọ̀ Jém̀z 5:11 kol béè kọọ̀ Jìhóvà íe lé nyíe bii nágé ló dõòna kà kpãa ea dũunài nvèèé kpàn ea dú a sàn nyíe. (Ẹ́xọ. 34:6) Enè sĩ́deè e Jìhóvà ólò zogè kọ à íèèi sàn nyíe ló dú gè ia ló bẹẹ pọ́lọ́ nèi. (Ps. 51:1) Mm̀ Kpá Káí, sàn nyíe bọọ èlmà áá gè ia ló nè nen ea sí ni pọ́lọ́. À tõo nágé dọ̀ kà agẹbá tọa ló e nen íe tṍó ea mon nen ea di kèbá tã̀àgã̀ vaá gbĩ́ gè nvèè bá nèe. Jìhóvà kọ́ọ̀ íb gbò agẹbá tàn e ẹlẹ íèè nyòòmà ge nvèè bá nèi palàge bọọ èlmà ní e kà ólò ié kilma ló a nvín. (Àìz. 49:15) Tṍó e di kèbá tã̀àgã̀, sàn nyíe e Jìhóvà íeí ló ólò naa kọ á gbĩ́ gè nvèè bá nèi. (Ps. 37:39; 1 Kọ́r. 10:13) Èé láá zogè kọ è íè sàn nyíe ló pá vígà tení dú ló gè ia ló nè va, vaá née é ká pọ́lọ́ e bà síi gbẹá gbàà tṍó e bà náa nuù súng nèi. (Ẹ́fẹ. 4:32) Sõò dõòna kà lé sĩ́deè eé láá zogè kọ è íè sàn nyíe dú gè nvèè bá nè pá vígà tṍó e bà di kèbá tã̀àgã̀. Tṍó e vulè e íè náa kọ é tó sàn dõòna gbò, è nóò Jìhóvà ea palàge ié vulè èlmà kọ̀láá nená.—Ẹ́fẹ. 5:1.

6. Baatẽ́ íb kóò ea beè di gbàà Jónatàn nè Dévìd.

⁶ Kpá Káí fáálá gbò nòòtẽ́ ea kil ló gbò e bà náa beè gbõomá e ba beè palàge vùlè ene vaá dú díì díílá kóò. Bugi togó boo nu dòòmà bá Jónatàn nè Dévìd. Kpá Káí kọ́ọ̀: “Jónatàn nè Dévìd beè duá kà díì díílá kóò, vaá Jónatàn beè gbóó dààmà togó gè vùlèe belí bé ea vulè a bá naa.” (1 Sám. 18:1) Jìhóvà beè tṍ nóo ból Dévìd kọ àé dú méné ea é nyááá ló Sọ́ọ̀l. Tṍó e vó  nááá lọ̀l, Sọ́ọ̀l beè gbóó palàge bẹ́ nyíe ló Dévìd vaá gbĩ́ gè fẹ́ẹ. Sõò, Jónatàn ea dú nvín Sọ́ọ̀l náa beè gbaaá ló a tẹ̀ tṍó ea beè gbĩ́ gè fẹ́ Dévìd. Jónatàn nè Dévìd beè zìgà nè ene kọ bàé dúàẹ̀ kóò vaá olòó nveenìè bá neè ene.—1 Sám. 20:42.

7. Éé ní ea gáẹ̀ beè láá naa kọọ̀ Jónatàn nè Dévìd á gá bã̀àà kóò e?

⁷ Vulà ea beè di zẹ̀ẹ̀ Jónatàn nè Dévìd dú nu ea é bọọí ló boo béè kọọ̀ gã́bug nu gáẹ̀ beè láá kpèg va lọl ló gè bã̀àà kóò. Dì belí nu dòòmà bá, Jónatàn beè láá tú 30 gbáá nomá Dévìd. Jónatàn gáẹ̀ beè láá bugi togó kọọ̀ náa é láá bãàè kóò pá nvín nè nen ea gáà tení bá gbele tõ̀ò nu. Sõò, Jónatàn náa beè bugi togó naa vó, a beè palàge fã̀ dẽè Dévìd.

8. Éé ní ea náa vaá ò bugi togó kọọ̀ Jónatàn beè dú kà lé kóò Dévìd e?

⁸ Jónatàn gáẹ̀ beè láá bẹ́ nyíe ló Dévìd. Dì belí sã́áná Sọ́ọ̀l, Jónatàn gáẹ̀ beè láá kọọ̀ ẹlẹ ní ea é dúè méné tṍó ea tẹ̀ é aa boo kpò téé. (1 Sám. 20:31) Sõò Jónatàn beè kìlmà kpá ló kẽ vaá bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló Jìhóvà. Vó beè naa kọ á palàge nvèè sãa kúm Jìhóvà mm̀ ge sà Dévìd kọ ẹlẹ ní ea é dú méné ẽ́. A beè bọná gé ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kilma ló Dévìd, náa kal ló béè kọọ̀ vó beè palàge nvèè súng Sọ́ọ̀l.—1 Sám. 20:32-34.

9. Éé ní ea náa vaá è nyimá kọọ̀ Jónatàn náa beè bẹ́ nyíe ló Dévìd e?

⁹ Ge kọọ̀ Jónatàn beè vùlè Dévìd beè naa kọ á gá bẹ́ẹ nyíe ló. Jónatàn beè dú neǹ agẹ ló ea beè bé gã́bug bé vaá pàlà ge láá tã́ bò díìla. Gbò nen beè kọọ̀ ẹlẹ nè a tẹ̀, Sọ́ọ̀l, beè “nvagí ló èl gò” vaá “ié agẹ ló èl kpẹẹ̀.” (2 Sám. 1:22, 23) Vóà naa, Jónatàn gáẹ̀ beè láá dàlà kpá ló boo, boo béè gbò nu ea ni náa. Sõò, ẹlẹ náa géè gbĩ́ gè lee èl Dévìd vaá náa beè bẹ́ nyíe ló gbò lé nu e Dévìd náa. Jónatàn beè lèèlà Dévìd boo béè a agẹ ló nè ge dẹ̀ẹ̀a boo Jìhóvà. Kàsĩ́, aẹ̀ bèè tṍó e Dévìd fẹ́ Gòláiàt lọ̀l ní e Jónatàn beè gbóó dààmà togó gè vùlè Dévìd belí bé ea vulè a bá naa ẽ́. Mósĩ́ deè ní eé láá zogè kọọ̀ è vulè pá vígà belí bé e Jónatàn beè vùlè Dévìd naa ẽ́?

10. Éé ní e gè “tui dénè bọọ nyíe vulmai ene m agẹ bá” tõó dọ̀ ẹ?

¹⁰ Kpá Káí kọ́ nèi kọọ̀ “tui dénè bọọ nyíe vulmai ene m agẹ bá.” (1 Pít. 1:22) Jìhóvà néi kà lé nu dòòmà bá. A vulè agabá naa ní e náa é aa ló gè vùlèi be è bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo kìlmàé ló. (Róm̀ 8:38, 39) Moǹ bel Gríìk e bà tab naamá “agẹ bá” kólíi bùlà nyòòmà nen ea gé palàge pììgà ge vùlè dõòna gbò. Sìgà tṍó, náa ólò valí kọ é vùlè pá vígà. Tṍó e dõòna gbò náa nuù súng nèi, Kpá Káí síèi kpóó ló kọọ̀ “túi vulà súú dẽe ló tumai ene m ge ẹ̀b pọ́lọ́ e ene síi tẹlẹí kẽ. Nyómá Káí beè nèi fẹ́ẹ́ fẹẹ̀ ló e a bọ́bvíí naamá tẽ̀ènè kà. Piigai monii kọ ò síìlìì gbaa lóí biilií kẽ.” (Ẹ́fẹ. 4:1-3) Tṍó e piigà ge ié “fẹ́ẹ́ fẹẹ̀ ló e a bọ́bvíí naamá tẽ̀ènè kà,” née é ká dẽe gbẹẹ́ boo pọ́lọ́ pá vígà. Èé piigà ge ẹ̀b pá vígà dì belí bé e Jìhóvà ẹb va naa.—1 Sám. 16:7; Ps. 130:3.

11. Éé ní ea náa vaá àé láá tàvàlà sìgà tṍó gè vùlè dõòna gbò e?

¹¹ Náa ólò bọọgẹ̀ valí kọ é vùlè pá vígà, bọọ èlmà tõ̀ò, tṍó e nyímà ba gbò  lọ̀. Mm̀ kà kà, níí beè dú ene kà nu ànà-ànà e gbò níí Kráìst mm̀ túá gbò gbááá beè kpee sĩ́ ló. Dì belí nu dòòmà bá, be à sẹlẹ Uódìà nè Séntèkì náa beè ié tọ́ọ̀ kà tã̀àgã̀ ló gè “nvèè bá [nè Pọ́ọ̀l] m tóm ge vee Lé Kpẹaí.” Sõò aẹ̀ ié sìgà nú ea beè naa kọ bàá gá láá dãá ene. Vó beè naa kọ Pọ́ọ̀l á siè va kpóó ló “kọ bà á dãá ene dì belí bàà vígà pá bia m Dõò.”—Fíl. 4:2, 3.

12. Éé ní eé náa kọbé è láá zọ̀ pá vígà bã̀àà díì díílá kóò e?

¹² Mósĩ́ deè ní eé láá nó gè vùlè pá vígà deè nieí é? Tṍó e nyímà ló pá vígà leevè, àé válií ló gè dã́ va ból ló vaá nó gè vùlè va. Èé láá bã̀àa va kóò kọbèè bà nómái àbèè kọ è nómà va àbèè kọ née gbáà dú tẽ̀ènè ketõ̀ò. Kẽ̀èa boo kọọ̀ Jónatàn beè láá tú 30 gbáá nomá Dévìd; sõò a beè túe naamá a díì díílá kóò. É kọ à íe nen ea di mm̀ bọọ bõ̀ònatõ̀ò ea nómá ni àbèè kọọ̀ olo nómàe eo é láá gbai bãai kóò? Tṍó eo náà vó, ò zógè kọọ̀ ò ‘vulèè pá o vígà mm̀ Kráìst.’—1 Pít. 2:17.

13. Éé ní ea náa èé láá bã ló sìgà gbò e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò èlmà sìgà gbò e?

¹³ É kọọ̀ ge vùlè pá vígà tõó dọ̀ kọọ̀ èé láá bã ló dénè ọ̀và mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deè? Ẽ̀èe, níá náa é láá valí. À ólò dú bẹẹ lóó nu gè bã ló sìgà gbò èlmà sìgà gbò boo béè kọọ̀ bà íe lèèma mm̀ nú ea léémá beele. Jíízọ̀s beè kolí dénè pá a gbò tóm kolí va “kóò,” sõò a beè palàge vùlè Jọ́ọ̀n. (Jọ́ọ̀n 13:23; 15:15; 20:2) Kọ̀láá bé ea dì naa, Jíízọ̀s náa beè tú lé bá faamá Jọ́ọ̀n èlmà na gbòa. Dì belí nu dòòmà bá, tṍó e Jọ́ọ̀n nè a vígà Jém̀z beè kọ́ nè Jíízọ̀s kọ á naa kọ bàá ĩinìèe tẽ́ boo bá lè nè bá kie mm̀ Boǹ Méné Bàrì, Jíízọ̀s beè kọ́ nè va kọọ̀: “Kpóó ge sàmà nen e a é ĩ́ìm̄ tẽ́ boo bá lè à bè bá kìe á gé bá nda.” (Máàk 10:35-40) Dì belí Jíízọ̀s, náa bọ́ló kọ é tú lé bá faamá bẹẹ díì díílá kóò èlmà dõòna gbò. (Jém̀z 2:3, 4) Be è náa vó,  née gé nveè bá kọọ̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló á di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò.—Júùd 17-19.

14. Mósĩ́ deè ní e kpá Fílipaì 2:3, é láá nvèè bá nèi kọ é gá ẹ̀b bẹẹ lóó kọ è léè èl dõòna gbò e?

¹⁴ Tṍó e vulè ene, née é gbĩ́ gè lee èl dõòna gbò e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. Kẽ̀èa boo kọọ̀ Jónatàn náa beè bẹ́ nyíe ló Dévìd vaá náa beè gbĩ́ kọọ̀ ẹlẹ ní ea é dúè ménéé. Dénè bẹ̀ì é láá nó nu dòòmà bá Jónatàn. Ó gá bẹ́i nyíe ló pá bọọ vígà boo béè gbò nu e bà láá naa, “tãa vó, ò kilmai kpá ló kẽ vaá ò ẹvii dõòna gbò dalaí boo elmai boólo ló.” (Bugi Fílipaì 2:3.) Nyimai kọọ̀ kọ̀láá nen ea di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò é láá naa nú ea é nveè bá nè bõ̀ònatõ̀ò. Be è kilsĩ́ gè kìlmà kpá ló kẽ, èé mon lé-lé kpãa ea di mm̀ pá vígà vaá ié bélè lọl ló ba lé nu dòòmà bá.—1 Kọ́r. 12:21-25.

15. Éé ní eo nóò lọl ló nu e Tanya nè pá a tọ beè tení bá ẹ́?

¹⁵ Tṍó e pọ́lọ́ nu náaí ló mm̀ dùm, Jìhóvà ólò nvèèi nyíé gbàà tení dú ló vulè nè nvèè bá e íè lọl bá pá vígà. Ni bugi togó boo nu dòòmà bá ea kil ló ene kà pá tọ e bà íe taà kà nvín e ba beè sí kẽè International Convention ea beè sẹ̀ẹ̀a gbẹá United State níí gbáá 2019 ea togó bel beè kọọ̀: “Vulà Náa Íe Ke Kùbmà”! Tanya ea íe taà kà nvín nootẽ́ kọọ̀: “Tṍó e géè teá faà kil kiẽ́e e ólò tõo deè Saturday, ene kà faà beè teá kòn beélè faà. Kom náa beè bã ló tọ́ọ̀ nen, sõò e beè tõóò la zee tṍó e aà faà dọ kẽ. À íe nen ea beè kọ é dù gé bãè mm̀ ńlẹ́ẹ̀ faà kọbé è íe kpènà. Aẹ̀ bèè ene kà bẹẹ vígà ea géè àà nàgé bõ̀ònatõ̀òa. Níì áá ẹlẹ ní ea beè eláẹ́ nì.  Vòò kà dõòna kà vígà e bà dú dó Sweden e ba beè sí bõ̀ònalóá beè elá nágé. Gbò vígà pábia e ba beè dì vá ló beè pììlà bá ló ńdáà nvín pábia nè nda ea náa kọ é ié dĩ̀ìnè ló! M beè kọ́ nè va kọọ̀ bàé gbóó láá àà boo béè kọọ̀ lóói a bã́ tõ̀ò, sõò bà náa beè zìgà. Ba beè eláí ló dọ̀ọ̀mà tṍó e nen ea é sí tóm ló bẹẹ faà dú, vaá ba beè mòn kọọ̀ è íè kọ̀láá nu ea dúi bíi ló. Mm̀ nakà tṍó e nu beè tàvàlàí lóí, e beè mòn bé e Jìhóvà vulèi naa. Nakà nuí beè siè kpóó ló vulè e íè kilma ló pá vígà, vaá siè nàgé kpóó ló vulè nè lèèma e íè kilma ló Jìhóvà.” É kọ ò láà kẽ̀èa boo tṍó e nu beè tàvàlà ní ló vaá neǹ vígà à dù gé nvèè bá nè ni ge zogè kọ à vulèè ni?

16. Mókà gbò bug ní e élà boo vaá vùlè dõòna gbò e?

¹⁶ Bugi togó boo gbò lé nu ea ólò naaá tṍó e vulè ene. È nveè bá nè pá vígà tṍó e bà di kèbá tã̀àgã̀. È nveè bá naa kọọ̀ pá vígà á láá gbá fã̀ Jìhóvà mm̀ ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe. È zógè kọọ̀ è gé nyoone nvéè Jíízọ̀s, vaá níí ólò naa kọọ̀ gbò e bà íe lé bùlà á bã mm̀ kà kà fã̀. Ní ea palàge bọọ, è leelà bẹẹ “Tẹ̀ e a íé sàn nyíe, Bàrì, e a ólò nvèè bá nèi dénè tṍó,” ea dú Jìhóvà. (2 Kọ́r. 1:3) Naanii mè dénè bẹ̀ì é kilsĩ́ gè vùlà vaá naa kọ á olòó bọọ dọ ló!