1. Rũndã-rũndã, bõe n wilgd tɩ nebã pa le nong taab wʋsg wa zag-yɛng neba?

BIIBLÃ pĩnd n togsame tɩ “neb sẽn pa tar nonglem” n na n zĩnd yaoolem wakatã. (2 Tɩm. 3:1, 3) D nee bãngr-gom-kãng sẽn pidsd rũndã-rũndã. Wala makre, neb milyõ-rãmb kãadem kaoome, tɩ kɩt tɩ b sũy yik ne taaba, tɩ b kambã getẽ tɩ yaa wa b roagdbã pa nong-b ye. Baa neb sẽn vɩ zag-yɛng pʋgẽ tõeeme n get taab wa sãamba. Ned a ye sẽn kõt zagsã rãmb sagls yeelame: “Ba-rãmbã ne ma-rãmbã la kambã fãa pa le sõsd ne taab ye. Lebga ordinatɛɛre, tablɛte, portaable, la ze-video-rãmb la b ned fãa tõgda.” A paasame: “Baa ne b sẽn vɩ zag-yɛng pʋgẽ wã, b pa mi taab sõma ye.”

2-3. a) Sẽn zems ne Rom dãmb 12:10, hal sẽn ta zĩ-bʋg la d segd n nong d saam-biisã? b) Bõe yell la d na n gom sõs-kãngã pʋgẽ?

² D pa rat n yɩ neb sẽn pa nong b taaba, wa neb wʋsg sẽn maand to-to rũndã-rũndã wã ye. (Rom. 12:2) Pa d zakã rãmb bal la d segd nong wʋsg ye. D pʋd n segd n nonga neb nins sẽn kĩ ne tõnd tẽebã pʋgẽ wã wʋsgo. (Karm-y Rom dãmb 12:10.) D segd n nonga d tẽed-n-taasã hal wʋsgo, wa d sẽn nong d zakã nebã to-to wã. Yaa nonglem a woto buud la d segd n tall ne d tẽed-n-taasã, rat n yeel tɩ d saam-biisã la d saam-bi-pogsã. D sã n nong-b woto, d sõngdame tɩ d zems-n-taarã sẽn yaa bũmb sẽn tar yõod wʋsg tũudum hakɩɩkã pʋgẽ wã paasdẽ.—Mii. 2:12.

³ Sẽn na yɩl n tõog n nong d tẽed-n-taasã wʋsgo, bɩ d ges yam ning d sẽn tõe n dɩk Biiblã kibay kẽer pʋgẽ.

4. Bõe la Zak 5:11 wã yeta, tɩ wilgd a Zeova nonglmã pãng sẽn ta zĩig ninga?

⁴ Biiblã wilgda tõnd a Zeova zʋg-sõma wã sẽn be yamleoogã. Wala makre, a yetame tɩ “Wẽnnaam yaa nonglem.” (1 Zã 4:8) D sẽn mi woto a Zeova zugã kɩtame tɩ d rat n yõg zood ne-a. Biiblã leb n wilgame t’a “Zeova tara nonglem wʋsgo.” (Karm-y Zak 5:11.) Woto sɩd bilgda a Zeova sẽn nong tõnd wʋsg to-to wã.

5. Wãn to la a Zeova wilgd t’a zoeta d nimbãanega, la wãn to la d tõe n dɩk a togs-n-taare?

⁵ Bãng-y tɩ Zak 5:11 wã goma a Zeova nonglmã sẽn yaa wʋsgã yell n naag ne a nimbãan-zoeerã. (Yik. 34:6) Bũmb a Zeova sẽn maand tɩ wilgdẽ t’a zoeta d nimbãaneg yaa a sẽn kõt-d beegrã sugrã. (Yɩɩn. 51:3) Biiblã pʋgẽ, nimbãan-zoeer pa tek sugr kũun bal ye. Nimbãan-zoeer yaa yĩn-sidg ning ned sẽn paamde, a sã n yã ned sẽn be yel-pakr pʋgẽ tɩ kɩt t’a rat n sõng-a wã. A Zeova wilgame tɩ yĩn-sidg ning a sẽn tar tɩ kɩt t’a rat n sõng tõndã pãng yɩɩda rogem yĩn-sidg ning sẽn be pag ne a biig sʋkã. (Eza. 49:15) D sã n wa be yel-pakr pʋgẽ, a Zeova nimbãan-zoeerã kɩtdame t’a rat n sõng-do. (Yɩɩn. 37:39; 1 Kor. 10:13) D wilgdame tɩ d zoeta d saam-biisã la d saam-bi-pogsã nimbãanega, d sã n sakd n kõt-b sugr la d pa tar sũ-kẽk ne-ba, b sã n wa maan bũmb tɩ sãam d sũuri. (Efɛ. 4:32) Sẽn yɩɩd fãa, yaa d sã n sõngd d saam-biisã b toogã pʋgẽ la d wilgd tɩ d zoeta b nimbãanega. D sã n zoet d taabã nimbãaneg d sẽn nong-bã yĩnga, d rɩkda a Zeova togs-n-taar nonglmã wɛɛngẽ, bala yẽ n kõ mak-sõng sẽn ka to rẽ wɛɛngẽ.—Efɛ. 5:1.

6. Wãn to la a Zonatã ne a Davɩɩd wilg tɩ b nonga taab wʋsgo?

⁶ Biiblã tara kibay sẽn wilgd neb sẽn pa zems zãng sẽn wilg tɩ b nonga taab wʋsgo. Wala makre, a Zonatã ne a Davɩɩd  kibarã. Biiblã yetame: “A Zonatã yamã kẽ a Davɩɩde, t’a nong-a wa a menga.” (1 Sãm. 18:1) A Zeova ra yãka a Davɩɩd t’a na n wa ledg a Sayull n lebg rĩma. Rẽ kɩtame t’a Sayull ra tar sũ-kẽk ne a Davɩɩde, n mak n na n kʋ-a. La a Sayull biig a Zonatã pa naag a ba wã n bao n na n kʋ a Davɩɩd ye. A Zonatã ne a Davɩɩd pʋlma taab n na n kell n yɩ zo-rãmba, la b teend taab wakat fãa.—1 Sãm. 20:42.

7. Bõe n da tõe n kɩt t’a Zonatã ne a Davɩɩd pa yɩ zo-rãmba?

⁷ Nonglem ning sẽn da be a Zonatã ne a Davɩɩd sʋkã ra yaa nonglem hakɩɩka. Bala d sã n tags n gese, bũmb wʋsg n da tõe n kɩt tɩ b pa yɩ zo-rãmb ye. Wala makre, a Zonatã ra yɩɩda a Davɩɩd ne yʋʋm 30. A Zonatã ra tõe n yeelame t’a toog kae ne a Davɩɩde, tɩ bala a yʋʋm pa kolg yẽ, a minim me pa ta yẽ ye. Baa ne rẽ, a Zonatã pa ges a Davɩɩd wa ned sẽn ka võor ye. A ra nand-a-la wʋsgo.

8. Bõe yĩng tɩ yãmb tagsdẽ t’a Zonatã ra yaa a Davɩɩd zoa hakɩɩka?

⁸ A Zonatã ra tõe n maana sũ-kiir ne a Davɩɩde. A Zonatã sẽn da yaa rĩm a Sayull biigã, a ra tõe n yeelame tɩ yaa yẽ n segd n ledg a ba wã n dɩ naam. (1 Sãm. 20:31) La a Zonatã ra yaa sik-m-meng soaba, la ned sẽn maand sɩd ne a Zeova. Rẽ n so t’a sak a Zeova sẽn yãk a Davɩɩd t’a na n wa lebg rĩmã. Sẽn paase, a maana sɩd ne a Davɩɩde, baa rẽ sẽn kɩt t’a ba a Sayull sũur yik ne-a wã.—1 Sãm. 20:32-34.

9. A Zonatã ra maanda sũ-kiir ne a Davɩɩd bɩ? Wilg-y y leoorã võore.

⁹ A Zonatã ra nonga a Davɩɩd wʋsgo. Woto kɩtame t’a ra pa maand sũ-kiir ne-a ye. A Zonatã ra yaa sodaag sẽn tar daoodo, la sẽn mi tãp tãoob sõma. Nebã ra gomda yẽ ne a ba wã yelle, n yetẽ tɩ “b dag n yaa faasg ne zoeese, wala sɩlse, la b rag n tara pãng wa gɩgma.” (2 Sãm. 1:22, 23) Rẽnd a Zonatã ra tõe n wuka a meng ne a sẽn tõog n maan bõn-kãsems nins zabrẽ wã. La a ra pa ned sẽn nong wags-n-taare, bɩ sũ-ki ned ye. A pʋd n pẽga a Davɩɩde, a sẽn da tar daoodo, la a teeg a Zeova wã yĩnga. Pʋd n yaa a Davɩɩd sẽn kʋ a Goliatã poor la a Zonatã maneg n nong a Davɩɩd wa a menga. Wãn to la d tõe n wilg tɩ d nonga d tẽed-n-taasã ne nonglem a woto buudu?

10. “Nong taab wʋsg ne y sũyã fãa” wã rat n yeelame tɩ bõe?

¹⁰ Biiblã yeta tõnd tɩ d ‘nong taab wʋsg ne d sũyã fãa.’ (1 Pɩy. 1:22) A Zeova kõo tõnd mak-sõng rẽ wɛɛngẽ. A nonga tõnd hal wʋsgo, tɩ tõnd me sã n maand sɩd ne-a, bɩ bũmb pa tõe n wa kɩt t’a bas n pa le nong-d ye. (Rom. 8:38, 39) Gɛrk gom-bil ning b sẽn lebg tɩ ‘wʋsgã’ rat n yeelame tɩ f modg n wilg f taabã f nonglem, baa pa nana. Wakat ninga, d segd n maana modgre, n tõog n nong d tẽed-n-taasã wʋsgo. Ned sã n maan bũmb tɩ sãam d sũuri, d segd n ket n ‘maanda sũ-mar ne taab nonglem pʋgẽ. La d kɩt tɩ laafɩ kell n zĩnd tõnd ne taab sʋka, la d modg tɩ zems-n-taar ning d sẽn paam vʋʋsem sõngã maasem yĩngã kell n zĩnd d sʋka.’ (Efɛ. 4:1-3) D sã n modgd sẽn na n yɩl tɩ laafɩ kell n zĩnd d sʋka, d pa na n get d tẽed-n-taasã kongrã ye. D na n maana d sẽn tõe fãa n get-b wa a Zeova sẽn get-b to-to wã.—1 Sãm. 16:7; Yɩɩn. 130:3.

11. Bõe yĩng tɩ wakat ninga, yaa toog tɩ d wilg tɩ d nonga d taabã hal wʋsgo?

¹¹ Pa wakat fãa la yaa nana tɩ d wilg tɩ d  nonga d saam-biisã hal wʋsgo, sẽn tɩ yɩɩd fãa, d sã n ne b kongrã. Wõnda pa yɩ nana ne pipi kiris-nebã me ye. Wala makre, a Evodi ne a Sẽntiis ra tʋmda “wʋsg ne [a Poll] wa b sẽn tõe tɛk koɛɛgã mooneg pʋgẽ” hal tɩ yell kaẽ ye. La bũmb kẽer n da kɩt tɩ ra yaa toog tɩ b zems taaba. Rẽ n so t’a Poll sagl-b “tɩ b tall yam a yembr Zu-soabã pʋgẽ.”—Fili. 4:2, 3.

12. Wãn to la d tõe n bɩɩs nonglem wʋsg ne d tẽed-n-taasã?

¹² Wãn to la d tõe n bɩɩs nonglem wʋsg ne d tẽed-n-taasã rũndã-rũndã? D sã n bao n bãng d tẽed-n-taasã sõma, na n yɩɩ nana tɩ d wʋm b manesem kẽer võor sõma, tɩ kɩt tɩ d bɩɩs nonglem wʋsg ne-ba. B yʋʋmã, wall b sẽn yit zĩis toor-toorã pa segd n gɩdg-d tɩ d pa bɩɩs nonglmã ye. D tẽeg t’a Zonatã ra yɩɩda a Davɩɩd ne yʋʋm 30, la baa ne rẽ, a talla zood hakɩɩk ne a Davɩɩd. Yãmb me pa tõe n yõg zood ne ned yʋʋm sẽn yɩɩd yãmb wall sẽn pa ta yãmb sɩda? Y sã n maan woto, y wilgdame tɩ y ‘nonga saam-biisã fãa.’—1 Pɩy. 2:17.

13. Bõe yĩng tɩ tigingã pʋgẽ, d zoodã ne neb kẽer tõe n tar pãng n yɩɩda?

¹³ Rẽ yĩnga, wilg tɩ d nonga d tẽed-n-taasã wa d zakã nebã rat n yeelame tɩ d zoodã sẽn yaa to-to ne tigingã nebã fãa wã segd n yɩɩ a ye bɩ? Ayo, pa tõe n yɩ woto ye. D sã n tar zood ne neb kẽer n yɩɩd neb a taaba, d yɛlã sẽn teesd taab yĩnga, pa wẽng ye. A Zeezi wilgame t’a tʋm-tʋmdbã fãa yaa a “zo-rãmba,” la a ra nonga a Zã wʋsg n tɩ yɩɩda. (Zã 13:23; 15:15; 20:2) A Zeezi ra pa sõngd a Zã n yɩɩd tʋm-tʋmdb a taabã ye. Wala makre, daar a ye, a Zã ne a Zak kosame n na n paam ziir Wẽnnaam Rĩungã pʋgẽ. La a Zeezi yeel-b lame yaa: “Sã n yaa ne zĩnd mam rɩtg bɩ m goabgã, pa maam n kõt rẽ ye.” (Mark 10:35-40) Wa a Zeezi, tõnd me pa segd n bak d zo-rãmb nins d sẽn nong n yɩɩdã n sõngdẽ ye. (Zak 2:3, 4) D sã n maan  woto, wata ne welgre. Bũmb a woto yaool n pa segd n zĩnd tigingã pʋgẽ ye.—Ziid 17-19.

14. Sẽn zems ne Filip rãmb 2:3 wã, bõe n tõe n sõng-d tɩ d ra tall wags-n-taar yam?

¹⁴ D sã n wilgdẽ tɩ d nonga taab wʋsgo, sõngdame tɩ wags-n-taar yam ra zĩnd tigingã pʋgẽ ye. D tẽeg t’a Zonatã pa mak n na n gees ne a Davɩɩde, n get-a wa a wags-n-taag naamã wɛɛngẽ ye. Tõnd fãa tõe n dɩka a Zonatã togs-n-taare. D ra maand sũ-kĩir ne d saam-biisã, b minimã la b tõodã yĩng ye. D pʋd n segd n ‘sika d menga, n tagsdẽ tɩ d taabã yɩɩda tõndo.’ (Karm-y Filip rãmb 2:3.) Ning-y y yamẽ tɩ tigingã ned fãa tara a sẽn tõe n maan n sõnge. D sã n tar sik-m-menga, d na n geta d tẽed-n-taasã zʋg-sõma wã n yɩɩda, tɩ b mak-sõngã me naf tõndo.—1 Kor. 12:21-25.

15. A Tanya ne a zakã rãmb kibarã wilgda tõnd bõe?

¹⁵ D sã n wa paam zu-loɛɛga, a Zeova belsda tõndo, a sẽn kɩtd tɩ d saam-biisã wilgdẽ tɩ b nonga tõndo, la b maand bũmb takɩ n sõngd tõndã. D ges bũmb sẽn paam zak a ye rãmba, b sẽn wa n kẽng tigis-kãseng n lebgdẽ. Yɩɩ sibrã daarã. Yaa “Nonglem pa sat a bada” rasem a tãab tigis-kãseng sẽn tigim tẽns wʋsg neba, Etazĩni soolmẽ wã yʋʋmd 2019 wã. A Tanya sẽn yaa kamb a tãab ma wã yeelame: “D ra wẽnda d mobillã n lebd d lotɛllẽ wã, tɩ mobill a to bʋdg n bas sorã n wa fão tõnd mobillã. Ned baa ye pa pogl ye. La d yii mobillã pʋgẽ n yaas sorã noor n pa mi d sẽn  maandg ye. Ned n yals sorã noor n zẽk a nug n tool n bool tõnd tɩ d wa kẽ yẽ mobillã pʋgẽ. Ra yaa d saam-biig me sẽn yi tigis-kãsengã n lebgdẽ. La pa yẽ a ye bal n yals ye. Suwɛɛd saam-biis a nu me n yalse. Saam-bi-pogsã wa n mobga maam ne m bi-puglã, n wilg tɩ b nong-d lame. D sũy yɩɩ noog hal wʋsgo! Mam yeel-b lame tɩ b bas b yam tɩ na n zemsame. La baa ne rẽ, b ra pa rat n loog n bas tõnd ye. B kell n yalsa ne tõnd hal t’a põopĩi wa, la b ges tɩ d paam bũmb nins fãa sẽn da yaa tɩlɛ wã. Yel-pakr kãngã fãa pʋgẽ, d sɩd yãame t’a Zeova nonga tõndo. Kɩtame tɩ d maneg n nong d tẽed-n-taasã, la d maneg n nong a Zeova tɩ d sũur me noom ne-a.” Yãmb me ket n tẽra yãmb sẽn wa n be yel-pakr pʋgẽ tɩ y tẽed-n-taag maan bũmb n wilg t’a nong-y-la hal sõma bɩ?

16. Bõe yĩng tɩ d segd n wilg d taabã tɩ d nong-b-la wʋsgo?

¹⁶ D sã n wilg d taabã tɩ d nong-b-la wʋsgo, a yõodã yaa bõe? D belsda d tẽed-n-taasã b zu-loeesã pʋsẽ. Kɩtdame tɩ zems-n-taar ning sẽn be Wẽnnaam nin-buiidã sʋkã pãng paasdẽ. D wilgdame tɩ d sɩd yaa a Zeezi karen-biisi, la woto kɩtdame tɩ sũ-tɩrs rãmbã wat tũudum hakɩɩkã pʋgẽ. La sẽn yɩɩd fãa, d waoogda a Zeova sẽn yaa d “Ba sẽn tar nimbãan-zoeer wʋsgo, la belsg fãa Wẽnnaamã.” (2 Kor. 1:3) Bɩ d fãa modg n wilgdẽ tɩ d nonga taab wʋsg wa zag-yɛng neba.