1. Avyani vino vikulanjizya ukuti mu ndupwa imvule pe yo-o impindi awantu watakundana?

E Baibolo yalandizile lyankani ukuti mu manda ya kulecezya awantu wataliwa wakunda awantu wawuye. (2 Tim. 3:1, 3) Wo-o uwusesemo tukulola vino wukuficilisya mwe ya-a amanda. Ku cakulolelako, awakwasi wamwi walekana swinya wapatana nkaninye ica kuti calenga na wana walola ngati watakundikwa. Cinji aca kuti nanti andupwanye zimwi zino zikakwikala ponga zitalemenkana. Ku cakulolelako, wumwi wino akapanda awatwalane amano walanzile ukuti: “Awakwasi na wana wasiwa ni mpindi ya kulanzyanya. Wakawikavye amano ku makompyuta, kwa tabuleti, ku mafoni nanti kukuteyavye ama gemu. Nanti aca kuti wakakwikala ing’anda yonganye wasimanyana icete”.

2-3. (a) Ukulingana na Waroma 12:10 awaweni wano tuzipizile ukulanjizya ulukundo lweneco? (b) Avyani vino twandi tusambilile mwe co-o icipande?

² Tusilonda ukukolana na wa munsi wano watawa nu lukundo. (Roma. 12:2) Lelo tuzipizile ukuwa nu lukundo lweneco ku wanawitu na wankazi awa mwi wungwe. (Wazyani Waroma 12:10.) Uzye ulukundo lweneco acani? Alukundo luno awa mu lupwa wano walemenkana nkaninye wakawa nalo. Swinya lonye lo-o aluli lukundo luno tuzipizile ukulanjizya ku wanawitu na wankazi awa mwi wungwe. Nga tukulanjizya lo-o ulukundo apano swensinye tungawombela e Yehova ni nsansa.​—Mika 2:12.

³ Pa kuti tuwe nu lukundo lweneco nu kululanjizya kwe wanji, twandi tusambilileko kwe Yehova na kuwawomvi wakwe wamwi wano walembwa mu Baibolo.

4. Ukulingana ne Jemusi 5:11 uzye e Yehova wawa nu lukundo lwa musango ci?

⁴ E Baibolo ikatunena pa miwele imizima nkaninye imivule yino Yehova wawa nayo. Ku cakulolelako ikati, “Leza alukundo.” (1 Yoh. 4:8) Ukumanya co-o icisinka kukalenga twapalamila kwe weliwe. Lelo ikalanda nu kuti wawa ni “cikuku nkaninye nanti ulukundo lweneco.” (Wazyani Jemusi 5:11) Ya-a amazwi yakatwavwa ukumanya ukuti e Yehova watukunda nkaninye!

5. Uzye e Yehova akalanjizya wuli uluse lwakwe, swinya tungamukolanya wuli?

⁵ E Jemusi walanzile na pa miwele yinji yino yacindama sana iya luse, yino yalemenkana sana ni cikuku. (Ukuf. 34:6) Inzila yonga yino Yehova akalanjizizyamo uluse akututetela nga twaluvyanya. (Amalu. 51:1) Mwe Baibolo izwi lya kuti uluse mwasanzyamo ivivule. Lisisulavye ukutetela umuntu wino atuluvinye. Lelo likasula nu kuyivwa uwuwi nga ca kuti twalola wumwi wino akucula, ica kuti atucitapo na cimwi. E Yehova akatwivwila nkaninye uluse nga ca kuti tukucula ukucila na vino e nyina wa mwana angivwa pa mwana wakwe. (Ayize. 49:15) Uluse luno wawa nalo aluno lukalenga awatwavwa nga tukupita mu ntazi. (Amalu. 37:39; 1 Kor. 10:13) Tungalanjizya ukuti twawa nu luse ku wanawitu na wankazi nga ca kuti tukuwatetela swinya tutakutwalilila ukufulwa nga watuluvyanya. (Efes. 4:32) Inzila yinji yino tungalanjizizyamo uluse ku wanawitu na wankazi akupitila mu kuwavwa nga wawa ni ntazi. Nga ca kuti tukulanjizya uluse kwe wanji pa mulandu wa kuti twawakunda lyo tukukolanya e Yehova intaliko ya lukundo lweneco.​—Efes. 5:1.

6. Uzye wuciwuza wa kwe Yonatani ne Davidi walinji wuli?

⁶ E Baibolo yalanda na pa wantunye wano watapwililika wano walanjizizye ulukundo lweneco. Ku cakulolelako, e Yonatani ne Davidi wakundine nkanye. E Baibolo ikatunena ukuti: “E Yonatani umwana wakwe Sawuli  [Shauli] nye akumbucila Davidi. Amukunda nkaninye ndi vino wayikunzile.” (1 Sam. 18:1) E Yehova wasozile e Davidi ukupyana pa mfumu Shauli. Lelo e Shauli wizile atalika ukumwivwila uwuzuwa ica kuti awavwamba nu kumukoma. E Yonatani weni asa vino wacisile. Atatezile atunjilile amapange ya kwe yisi aya kulonda ukukoma Davidi. E Davidi ne Yonatani wakundine nkaninye swinya wapangine ukutwalilila ukutunjililana.​—1 Sam. 20:42.

7. Avyani vino vyalinji nu kulenga e Yonatani akane ukupanga wuciwuza ne Davidi?

⁷ Nga twelenganya pe vino e Davidi ne Yonatani wakundine tungazunguka nkaninye. Amuno kwalinji ivintu ivivule vino vyalinji nu kulenga wakane ukuwa aviwuza. Ku cakulolelako, e Yonatani wacizile e Davidi imyaka 30. E Yonatani pamwi nge watalisile ukwelenganya ukuti ntange mpange uwuciwuza nu mwana umutici wino atani amanye ivivule ndi vino nene namanya. Lelo asa vino wacisile, wamucindisile nkaninye.

8. Amulandu ci wuno tungalandila ukuti e Yonatani walinji we ciwuza muzima uwa kwe Davidi?

⁸ E Yonatani wange alonde nge wivwilanga e Davidi uwuzuwa amuno walinji amwana wa mfumu. Swinya nge welenganyanga ukuti anemuno mfwile ukuwavye pa wufumu. (1 Sam. 20:31) Lelo weni walinji amuyicefye swinya walinji awa cisinka kwe Yehova na kwe Davidi, asa mulandu wa kuti ukucita wo-o kwalenzile e yisi ukufulwa nkaninye.​—1 Sam. 20:32-34.

9. Avyani vino vyalenga tumanye ukuti e Yonatani ativwilanga e Davidi uwuzuwa? Londololani.

⁹ E Yonatani ativwilanga e Davidi uwuzuwa, amuno wamukunzile nkaninye. E Yonatani walinji we kalwa wa nkondo umusipe nkaninye. Swinya wamanyile nkaninye ivya kuwomvya uwulapwa nu muvwi. Weliwe ne yisi wamanyisilwe ukuti “walinji awapepuke mu luwilo ukucila inzwanga” swinya “awakalambane ukucila ivimbwi.” (2 Sam. 1:22, 23) Fwandi vyonsinye vyo-o nga vyalenzile e Yonatani atalike ukuyivwa. Lelo asa vino wacisile. Watemilwe nkaninye ukusipa kuno Davidi wasifile na vino wasuwizile Yehova. Swinya atayivwanga nanti ukulola ngati wacindime ukumulusya. Ku cakulolelako, pano e Davidi wakomile e Golyati apano e Yonatani wizile amukunda nkaninye. Nga sweswe tungalanjizya wuli ukuti twakunda awanawitu na wankazi ndi vino Yonatani wakunzile Davidi?

10. Uzye amazwi ya kuti “kundananji ni myezo yinu yonsi” yasula mwinye?

¹⁰ E Baibolo ikatunena ukuti “kundananji ni myezo yinu yonsi.” (1 Pet. 1:22) E Yehova wawa aca kulolelako icizima nkaninye kwe sweswe amuno watukunda nkaninye. Swinya nga twatwalilila awa cisinka kwe weliwe atalitela aleke ukutukunda. (Roma. 8:38, 39) Amazwi ya ciGriki aya kuti “nu mwezo wonsi” yakalanda pa muntu wino akwelezya na maka ukutwalilila ukulanjizya ulukundo kwe wanji. Amuno mpindi zimwi cisipepuka ukulanjizya ulukundo ku wanawitu na wankazi. Nga ca kuti wamwi watuluvyanya tuzipizile ukutwalilila “ukukundana mbali nu kwavwana. Nu kuwa nu mwezo wonga wuno umuzimu watupa nu mutende wuno wukatulemenkanya apali ponga.” (Efes. 4:1-3) Nga ca kuti tukulonda “ukupanga umutende” na wanawitu na wankazi tutaliwawikavye amano ku viluwo vyawo. Lelo tuliwa twawalola ndi vino Yehova akawalola.​—1 Sam. 16:7; Amalu. 130:3.

11. Amulandu ci wuno manda yamwi cikatamizya ukuwa nu lukundo lweneco?

¹¹ Asa we lyonsi pano cikapepuka ukulanjizya ulukundo lweneco ku wanawitu na wankazi,  maka maka nga tutamanyile cino cikalenga wacita ivintu vimwi. Yonye yo-o ayili intazi yino awina Klistu wa kutalicila wamwi wakweti. Ku cakulolelako, e Suntuki ne Yuodia watalinji ni ntazi iyili yonsinye pano ‘wapyunjilanga ponga ne Paulo mu mulimo wa kuwizya ilyasi lizima’. Lelo kwizile akuwa intazi zimwi zino zyalenzile e Suntuki ne Yuodia waleke ukuwombela ponga. Acino e Paulo wawawomelezizye ukuti wawe nu “mwezo uwuli wonga mwa kwe Klistu.”​—Flpi. 4:2, 3.

12. Tungacita wuli pa kuti tuwe nu lukundo lweneco ku wanawitu na wankazi?

¹² Tungacita wuli pa kuti tutwalilile ukuwa nu lukundo lweneco ku wanawitu na wankazi mwe ya-a amanda? Tuzipizile ukumanya awanawitu na wankazi icete. Amuno apano cilitupepucila ukumanya vino wapata na vino wakunda swinya ulukundo lwitu lulikulilako. Tungapanga iviwuza na wanawitu wasongo, awacitici na wa mitundu imilekane lekane. Yizukani ukuti e Yonatani wacizile Davidi imyaka 30. Uzye mwi wungwe linu mwawa uwacitici nanti e songo wino mungapanga iciwuza nawe? Nga ca kuti mwapanga uwuciwuza na wantu wa musango wo-o mulilanjizya ukuti “mwakunda awasuwizi wawuyo.”​—1 Pet. 2:17.

13. Amulandu ci wuno tungapanjila wuciwuza uwuwome nu muntu wenga ukucila wanji?

¹³ Uzye ukuwa nu lukundo lweneco ku wanawitu na wankazi cikusula ukuti wonsinye wangawa aviwuza vitu? Awe. Co-o citanga cicitike. Swinya citawipa ukupanga wuciwuza uwuwome nu muntu wino twakolana mwe vino tukalonda. E Yesu witanga awatumwa wakwe wonsinye ukuti “mwe viwuza,” lelo wakundine vye nkani nu mutumwa wenga e Yohani. (Yoha. 13:23; 15:15; 20:2) Nanti ciwe wo-o e Yesu atacitilanga e Yohani ivintu ivizima ukucila awatumwa wanji. Ku cakulolelako, pano e Yohani nu munyina e Jemusi wayile mukulenga kwe Yesu ukuti ayize awape ivifulo vyapapela mu wufumu wa kwe Leza, e Yesu wawasusile ukuti: “Ukuwa nsi na maka yakusola wino angikala kwi kasa lyane ilya ndilo nanti akwe kamani.” (Mar. 10:35-40) Wulyanye vino calinji kwe Yesu, nasweswenye tutazipizile twacitila  wamwi mwi wungwe ivintu ivizima ukulusye wanji. (Jemu. 2:3, 4) Amuno nga tukucita wo-o tutanga tulenge awa mwi iwungwe ukulemenkana.​—Yuda 17-19.

14. Uzye iwaliko lya Wafilipi 2:3 lingalenga wuli ukuti tutacimvyanya na wanji?

¹⁴ Nga twawa nu lukundo lweneco tutaliwacimvyanya na wanji mwi wungwe. Mwakwizuka ukuti e Yonatani ativwilanga Davidi uwuzuwa. Swinya atalondanga ukuti weliwe awino awe pa wufumu ukucila Davidi. Awuli mulandu wuno swensinye tuzipizile twakolanya Yonatani. Mutakwivwila awanawitu na wankazi uwuzuwa pa mulandu na vino wamanya “lelo muwatontelana nanti kuyikuzya ukulusye wanji.” (Wazyani Wafilipi 2:3.) Mwakwizuka ukuti swensinye tungawomba vimwi vino vingavwa iwungwe. Nga twatwalilila ukuwa awaicefye, tuliwalolavye ivizima mu wanawitu na wankazi. Swinya tuliwawakolanya pi suwilo lino wawa nalyo.​—1 Kor. 12:21-25.

15. Avyani vino mwasambilila kwe vino vyaciticizile e nkazi Tanya nu lupwa lwakwe?

¹⁵ Nga twawa ni ntanzi mu wumi e Yehova akatuwomelezya ukupitila mu lukundo lwakwe nu kwavwa ukufuma ku wanawitu na wankazi. Lolani cino caciticizile ulupwa lumwi pano wafumanga mu kulongana kwa nsi imvule mu United States. Co-o cacitisile pa ciwelusi mu 2019 pa kulongana kuno kwatinji, “Ulukundo Lusisila.” E nkazi Tanya walanzile ukuti: “Pano twanyocelanga ku cifulo cino twaficilizile e motoka yinji yizile ayipunka mwe motoka yitu. Nanti aca kuti pasi wino wacisisile, amano yavulungine tutamanyile ni ca kucita. Twalile pano twafuma mwe motoka twayile atwimilila mu mbali  ya musewo. Avino wumwi wizile atwita ukuti tuye mwe motoka wakwe. Ku calongo walinji amwanawitu swinya nawenye wafumanga mu kulongana. Lelo asa mwanawitu vye wenga wino wizile ayimilila, kwalinji awanawitu na wankazi na wanjinye wano wafumile ku Sweden wano wizile awimilila. Wankazi wizile awatukumbatila nene ponga na wana wane. Co-o calenzile twivwe icete nkaninye. Nalile nawanena ukuti ‘mungapita twandi tuwe icetenye,’ watapisile. Wisile nasweswe mpaka uwa kucipatala ayiza atupima. Wasinincizizye ukuti tukweti vyonsinye vino twalondanga. Fwandi asa mulandu na vyonsinye vino vyacitisile, twaweni vino Yehova watukunda. Vyo-o vino twapisilemo vyawomizye ulukundo lwitu ku wanawitu na wankazi. Swinya vyalenzile tusuwile nkaninye awanawitu ne Yehova.” Uzye namwemwe mungizuka impindi yino umwanawitu nanti e nkazi wamilanjizizye ulukundo lweneco?

16. Amulandu ci wuno tuzipizile ukulanjizizya ukuti twawakunda wanji?

¹⁶ Ala mukafuma ivizima mukulanjizya ulukundo kwe wanji! Ku cakulolelako, tukasansamusya awanawitu na wankazi pano wali mu ntazi. Swinya tukakwavwa awanawitu na wankazi ukuwombela e Yehova ni nsansa. Cinji aca kuti tukalanjizya ukuti swe wasambi wakwe Yesu swinya tukalenga na wantu wanji wavwambisya ukwiza mu kupepa kwa cisinka. Ni cicindamisye sana aca kuti tukalanjizya ukuti twacindika ‘umukwasi wa nkumbu e Leza wa cisansamusi consi,’ e Yehova. (2 Kor. 1:3) Acino fwandi lekani swensinye tutwalilile ukukuzya ulukundo lwitu nu kululanjizya kwe wanji!