Ir al contenido

Ir al índice

ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 4

Ná ndakundeéyó na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó inkana

Ná ndakundeéyó na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó inkana

“Ndeéní kuʼvi̱-inindó kunitáʼanndó nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼéndó xíʼin na̱ veʼendó” (ROM. 12:10).

YAA 109 Ná kúni̱níyó kuni táʼanyó

ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱ *

1. ¿Ndáaña náʼa̱ ña̱ va̱ása kúʼvi̱ka-ini na̱ yiví xínina na̱ veʼena tiempo vitin?

TU̱ʼUN Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ koo tiempo nu̱ú ndíʼi ña̱ va̱ása kuʼvi̱ka-inina kunina na̱ veʼena (2 Tim. 3:1, 3). Ña̱yóʼo xínuña tiempo ña̱ ndóoyó vitin. Tá kúú, ku̱a̱ʼání na̱ íyo se̱ʼe sándakootáʼanna, sáa̱na xíʼin táʼanna, ta na̱ va̱lí se̱ʼena ndákanixi̱nína ña̱ kǒo na̱ kúni̱ xíniñaʼá. Ta saátu íyo sava na̱ familia va̱ása xíni̱táʼanna ni iin veʼe ndóona. Iin ta̱ táxi consejo ndaʼa̱ na̱ familia káchira: “Siʼína, yivána xíʼin se̱ʼena va̱ása nátúʼunna xíʼin táʼanna, saáchi ku̱a̱ʼání tiempo xítona nu̱ú computadora, tableta, teléfono á sísikína videojuego. Ni inkáchi veʼe ndóona soo va̱ása xíni̱táʼanna”.

2, 3. a) Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Romanos 12:10, ¿ndáana kúú na̱ xíniñúʼu kuʼvi̱-iniyó kuniyó? b) ¿Ndáaña ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú artículo yóʼo?

2 Kǒo kúni̱yó keʼéyó nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé na̱ ñuyǐví yóʼo, tasaá va̱ása na̱ʼa̱kayó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xínitáʼanyó (Rom. 12:2). Chi ña̱ kúni̱yó keʼéyó kúú ña̱ ndakundeéyó na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ veʼeyó, ta saátu na̱ hermano na̱ íyo ti̱xin congregación (kaʼvi Romanos 12:10). * ¿Ndáa ki̱ʼva keʼéyó ña̱yóʼo? Nda̱a̱ táki̱ʼva kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ veʼeyó ta va̱ʼaní kítáʼanyó xíʼinna, saá xíniñúʼu kuʼvi̱-iniyó kuniyó na̱ hermanoyó chi nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ veʼeyó saá íyona. Tá náʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ hermanoyó, saá kúú ña̱ chíndeétáʼanyó xíʼin táʼanyó ña̱ inkáchi kachíñuyó nu̱ú Jehová (Miq. 2:12).

3 Nu̱ú artículo yóʼo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ sava ejemplo ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia, ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó inkana.

“KÚNDÁʼVINÍ-INI JEHOVÁ XÍNIRA MIÍYÓ”

4. ¿Ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan Santiago 5:11 xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira miíyó?

4 Ña̱ Biblia káʼa̱nña xíʼinyó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmií Jehová. Tá kúú, káʼa̱nña xíʼinyó ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó (1 Juan 4:8). Tá kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kúni̱kayó kutáʼanyó xíʼinra. Soo saátu, ña̱ Biblia káʼa̱nña ña̱ “kúni̱ní Jehová xínira miíyó” (kaʼvi Santiago 5:11). * Liviní káʼa̱n ña̱yóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ ndóʼo Jehová xa̱ʼa̱yó.

5. ¿Ndáa ki̱ʼva náʼa̱ Jehová ña̱ kúndáʼvi-inira xínira miíyó, ta ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ra?

5 Santiago 5:11 chítáʼanña ña̱ kúni̱ní Jehová xínira miíyó xíʼin inka ña̱ va̱ʼa kúúmiíra ña̱ kútóoníyó, ña̱yóʼo kúú: ña̱ kúndáʼvi-inira xínira miíyó (Éx. 34:6). Ta náʼa̱ Jehová ña̱yóʼo tá íxakáʼnu-inira xa̱ʼa̱yó tá kéʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa (Sal. 51:1). Soo tá káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ña̱ kundáʼvi-iniyó kuniyó inkana, va̱ása káʼa̱n kuitíña xa̱ʼa̱ ña̱ ixakáʼnu-iniyó xa̱ʼa̱na. Chi saátu kivi chindaʼáña miíyó ña̱ chindeétáʼanyó xíʼin na̱ xóʼvi̱. Ña̱ Biblia káʼa̱nña ña̱ kúni̱ní Jehová chindeétáʼanra xíʼinyó, ta ña̱ ndóʼora xa̱ʼa̱yó káʼnuníkaña nu̱ú ña̱ ndóʼo iin ñá ñaʼá xa̱ʼa̱ se̱ʼeñá (Is. 49:15). Xa̱ʼa̱ ña̱ kúndáʼviní-ini Jehová xínira miíyó ña̱kán chíndeétáʼanra xíʼinyó tá xóʼvi̱yó (Sal. 37:39; 1 Cor. 10:13). Kivi kundiku̱nyó yichi̱ra tá ná ixakáʼnu-iniyó xa̱ʼa̱ na̱ hermanoyó, ta va̱ása sa̱a̱-iniyó kuniyóna tá sándakavana-iniyó (Efes. 4:32). Soo iin ki̱ʼva ña̱ viíka na̱ʼa̱yó ña̱ kúndáʼvi-iniyó xíniyóna kúú ña̱ chindeétáʼanyó xíʼinna tá yáʼana nu̱ú tu̱ndóʼo. Xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyóna ña̱kán náʼa̱yó ña̱ kúndáʼvi-iniyó xíniyóna, tasaá ndíku̱nyó yichi̱ Jehová saáchi viíní náʼa̱ra ña̱ kúʼvi̱-inira xínira miíyó (Efes. 5:1).

“VA̱ʼANÍ KI̱XÁʼA TA̱ JONATÁN KÍTÁʼANRA XÍʼIN TA̱ DAVID”

6. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Jonatán xíʼin ta̱ David ña̱ ni̱kuʼvi̱-inina xi̱nitáʼanna?

6 Tu̱ʼun Ndióxi̱ káʼa̱nña xa̱ʼa̱ ku̱a̱ʼání na̱ ni̱na̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inina xínina inkana nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼéna xíʼin na̱ veʼena. Ná ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ta̱ Jonatán xíʼin ta̱ David. Tu̱ʼun Ndióxi̱ káchiña: “Va̱ʼaní ki̱xáʼa ta̱ Jonatán kítáʼanra xíʼin ta̱ David, ta ta̱ Jonatán ki̱xáʼara kúʼvi̱ní-inira xínira ta̱ David nda̱a̱ táki̱ʼva kúʼvi̱-inira xínira miíra” (1 Sam. 18:1). Jehová nda̱kaxinra ta̱ David ña̱ koora rey nu̱ú ta̱ Saúl yivá ta̱ Jonatán. Ta̱ Saúl ni̱sa̱a̱níra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ta nda̱a̱ xi̱kuni̱ra kaʼníra ta̱ David. Soo ta̱ Jonatán va̱ása níchindeétáʼanra xíʼin yivára tá xi̱kuni̱ra keʼéra ña̱yóʼo. Ta̱ Jonatán xíʼin ta̱ David ki̱ndoona ña̱ ndiʼi tiempo vií kutáʼanna ta chindeétáʼanna xíʼin táʼanna (1 Sam. 20:42).

Ni va̱ása inkáchi ku̱i̱ya̱ níxikuumií ta̱ David xíʼin ta̱ Jonatán, soo va̱ʼaní xi̱kitáʼanna. (Koto párrafo 6 nda̱a̱ 9).

7. ¿Ndáaña kúú ña̱ kivi kasi nu̱ú ta̱ Jonatán xíʼin ta̱ David ña̱ vií kutáʼanna?

7 Ndákanda̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ viíní xi̱kitáʼan ta̱ Jonatán xíʼin ta̱ David, saáchi ni̱xi̱yo ña̱ kivi kasi nu̱úna ña̱ vií kutáʼanna. Tá kúú, ta̱ Jonatán ki̱ʼva o̱ko̱ u̱xu̱ ku̱i̱ya̱ chéeka ni̱xi̱yora nu̱ú ta̱ David. Xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo kivi xa̱a̱ra ndakanixi̱níra ña̱ kǒo kívi kutáʼanra xíʼin iin ta̱ loʼoka nu̱úra, ta̱ va̱ása xíni̱ xa̱ʼa̱ ku̱a̱ʼá ña̱ʼa. Soo va̱ása níndakanixi̱níra saá, chi xi̱ ixato̱ʼóra ta̱ David.

8. ¿Nda̱chun va̱ʼaní xi̱kitáʼan ta̱ Jonatán xíʼin ta̱ David?

8 Ta saátu, ta̱ Jonatán kivi sa̱a̱-inira kunira ta̱ David, ta ka̱ʼa̱n kúáchira xa̱ʼa̱ derecho ña̱ kúúmiíra ña̱ koora rey xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuura se̱ʼe ta̱ Saúl (1 Sam. 20:31). Soo va̱ása níkeʼé ta̱ Jonatán ña̱yóʼo saáchi vitá ni̱xi̱yo inira ta nda̱kú ni̱xi̱yo inira xíʼin Jehová, ña̱kán i̱xato̱ʼóra ña̱ nda̱kaxin Jehová ta̱ David ña̱ koora rey. Ta saátu, nda̱kú ni̱xi̱yo inira xíʼin ta̱ David ni ni̱sa̱a̱ní ta̱ Saúl xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo (1 Sam. 20:32-34).

9. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ va̱ása nísa̱a̱-ini ta̱ Jonatán kunira ta̱ David?

9 Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱kuʼvi̱-ini ta̱ Jonatán xi̱nira ta̱ David, va̱ása nísa̱a̱-inira kunirara. Ta̱ Jonatán xi̱xini̱níra kuniñúʼura tú arco tá xi̱kanitáʼanra, ta ndakúní ni̱xi̱yo inira. Ta nda̱a̱ xi̱ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ra xíʼin yivára, ña̱ kamaníka ni̱xi̱yona nu̱ú tí águila ta ndakúníka ni̱xi̱yona nu̱ú tí león (2 Sam. 1:22, 23). Ña̱kán kivi ni̱nuní kuni ta̱ Jonatán xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní xi̱xinira kanitáʼanra. Soo va̱ása níkuni̱ra keetáʼanra xíʼin ta̱ David, ta ni va̱ása níxi̱sa̱a̱ra xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa xi̱kana ña̱ xi̱keʼé ta̱ David. Nu̱úka ña̱ keʼéra ña̱yóʼo: xi̱ndayáʼviní ta̱ David nu̱úra xa̱ʼa̱ ña̱ ndakú ni̱xi̱yo inira ta xi̱kandíxara Jehová. Ta ki̱xáʼara kúʼvi̱-inira xínira ta̱ David tá xa̱ʼní ta̱yóʼo ta̱ Goliat. ¿Ndáa ki̱ʼva kivi na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ hermanoyó nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jonatán?

¿NDÁA KI̱ʼVA NA̱ʼA̱YÓ ÑA̱ KÚʼVI̱-INIYÓ XÍNIYÓ INKANA TIEMPO VITIN?

10. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱yó ña̱ ndeéní kúʼvi̱-iniyó xínitáʼanyó?

10 Tu̱ʼun Ndióxi̱ káchiña: “Xíʼin ndiʼi níma̱ndó ndeéní kuʼvi̱-inindó kunitáʼanndó” (1 Ped. 1:22). Va̱ʼaní yichi̱ chínúu Jehová nu̱úyó. Ta̱yóʼo kúni̱níra xínira miíyó, ta tá nda̱kú ná koo iniyó xíʼinra kǒo nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa ña̱ kivi sakúxíka miíyó nu̱úra (Rom. 8:38, 39). Tu̱ʼun griego ña̱ kúni̱ kachi “ndeéní”, táxiña kúnda̱a̱-iniyó ña̱ xíniñúʼu chika̱a̱níyó ndee̱ ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó inkana, ta ña̱yóʼo kúú ña̱ xíniñúʼu keʼéyó sava yichi̱ xíʼin sava na̱ hermanoyó. Tu̱ʼun Ndióxi̱ káʼa̱nña xíʼinyó ndáaña xíniñúʼu keʼéyó tá kéʼéna iin ña̱ kǒo kútóoyó: “Kundeé-inindó xíʼin ña̱ kéʼé inkana xíʼinndó xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-inindó xínitáʼanndó, chika̱a̱níndó ndee̱ ña̱ va̱ása koo ku̱a̱chi xíʼin táʼanndó ña̱ va̱ʼa vií kutáʼanndó” (Efes. 4:1-3). Ña̱ va̱ʼa vií kutáʼanyó, va̱ása xíniñúʼu kiʼinníyó kuenta xíʼin ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼé na̱ hermanoyó, va̱ʼaka ná chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ vií ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱na nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé mií Jehová (1 Sam. 16:7; Sal. 130:3).

Ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ñá Evodia xíʼin ñá Síntique ña̱ ná chika̱a̱ná ndee̱ ña̱ vií kutáʼanná. Ta saátu miíyó sava yichi̱ xíniñúʼu chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ vií kutáʼanyó xíʼin iin na̱ hermano. (Koto párrafo 11).

11. ¿Nda̱chun sava yichi̱ íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó inkana?

11 Sava yichi̱ íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ hermano, ta íxayo̱ʼvi̱níkaña xíʼinyó tá kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼéna. Tá siglo nu̱ú xa̱a̱ xi̱ndoʼovana ña̱yóʼo. Tá kúú, ñá Evodia xíʼin ñá Síntique va̱ʼava xi̱kachíñuná xíʼin ta̱ Pablo, ña̱ va̱ʼa natúʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Soo xi̱ ixayo̱ʼvi̱ña xíʼinná ña̱ vií kutáʼanná. Ña̱kán ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pablo xíʼinná “ña̱ ná ndasaviíná ku̱a̱chi ña̱ kúúmiíná xíʼin táʼanná” (Filip. 4:2, 3).

Ni nda̱a̱ ndáaka ku̱i̱ya̱ kúúmií na̱ anciano kiviva xa̱a̱na va̱ʼaní kutáʼanna. (Koto párrafo 12).

12. ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa kuʼvi̱ka-iniyó kuniyó na̱ hermano?

12 ¿Ndáaña xíniñúʼu keʼéyó ña̱ va̱ʼa kuʼvi̱ka-iniyó kuniyó na̱ hermano? Chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ kuxini̱ va̱ʼakayóna. Tasaá, va̱ʼaníka kunda̱a̱-iniyó xíʼin ña̱ ndóʼona, ta xa̱a̱yó kuʼvi̱ka-iniyó kuniyóna. Ni xa̱a̱ síín ku̱i̱ya̱na nu̱úyó á ni xa̱a̱ síín ñuu ke̱ena kiviva xa̱a̱na koona migoyó. Ná ndakaʼányó chi va̱ʼaní xi̱kitáʼan ta̱ Jonatán xíʼin ta̱ David ni o̱ko̱ u̱xu̱ ku̱i̱ya̱ chéeka ni̱xi̱yora nu̱úra. ¿Á íyo iin na̱ hermano ti̱xin congregación na̱ xa̱a̱ chéeka nu̱ún á na̱ loʼoka, ta kivi xa̱a̱na koona migoún? Tá ná keʼún ña̱yóʼo na̱ʼún ña̱ kúʼvi̱-iniún xíniún ndiʼi na̱ hermano (1 Ped. 2:17).

Koto párrafo 12. *

13. ¿Nda̱chun va̱ása kívi inkáchi kutáʼanyó xíʼin ndiʼi na̱ hermano na̱ íyo ti̱xin congregación?

13 Tá káʼa̱nyó ña̱ xíniñúʼu kuʼvi̱-iniyó kuniyó na̱ hermanoyó, ¿á kuni̱ kachiyó ña̱ inkáchi kutáʼanyó xíʼin ndiʼina? Va̱ása, saáchi kǒo kuchiñuyó keʼéyó ña̱yóʼo. Ndiʼivayó va̱ʼaka kítáʼanyó xíʼin sava na̱ hermano nu̱ú inkakana, xa̱ʼa̱ ña̱ inkáchi íyo ña̱ʼa ña̱ kútóoyó. Tá kúú, ndiʼi na̱ apóstol xi̱kuuna migo ta̱ Jesús, soo va̱ʼaníka xi̱kitáʼanra xíʼin ta̱ Juan (Juan 13:23; 15:15; 20:2). Soo ña̱yóʼo va̱ása kúni̱ kachiña ña̱ viíka xi̱keʼé ta̱ Jesús xíʼin ta̱ Juan nu̱ú na̱ inka apóstol. Tá kúú, ta̱ Juan xíʼin ñanira ta̱ Santiago, ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Jesús ña̱ ná taxira iin chiñu ña̱ ndáyáʼvi ndaʼa̱na ti̱xin Reino Ndióxi̱, soo ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “Su̱ví yi̱ʼi̱ kúú ta̱ ka̱ʼa̱n ndáana koo chí ndaʼa̱ kúaʼi̱ á chí ndaʼa̱ yítii̱n” (Mar. 10:35-40). Ndiʼiyó xíniñúʼu kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús ta va̱ása viíka keʼéyó xíʼin na̱ migoyó nu̱ú inkakana (Sant. 2:3, 4). Saáchi tá ná keʼéyó ña̱yóʼo kivi ndataʼvíyó na̱ congregación (Jud. 17-19).

14. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Filipenses 2:3, ¿ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ása kuni̱yó keetáʼanyó xíʼin na̱ hermano na̱ íyo ti̱xin congregación?

14 Xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ hermano na̱ íyo ti̱xin congregación va̱ása kuni̱yó keetáʼanyó xíʼinna. Ná ndakaʼányó chi ta̱ Jonatán va̱ása nísa̱a̱-inira kunira ta̱ David, ta ni va̱ása níkuni̱ra kanitáʼanra xíʼinra ni xi̱kuumiíra derecho ña̱ koora rey. Ná kundiku̱nyó yichi̱ra, tasaá va̱ása xa̱a̱yó sa̱a̱-iniyó kuniyó na̱ hermano xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼa xíni̱na keʼéna. Ña̱kán, va̱ʼaka ná keʼéyó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Pablo: “Vitá koo inindó, ta ndakanixi̱níndó ña̱ ndáyáʼvika inkana nu̱úndó” (kaʼvi Filipenses 2:3). * Ná ndakaʼányó chi iin tá iin na̱ hermano chíndeétáʼanna xíʼin na̱ congregación. Tá vitá íyo iniyó, kotoyó ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmií na̱ hermano, ta ku̱a̱ʼání ña̱ va̱ʼa sakuaʼayó xíʼin ña̱ kéʼéna (1 Cor. 12:21-25).

15. ¿Ndáaña sákuaʼún xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ñá Tanya xíʼin na̱ veʼeñá?

15 Tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo, Jehová xíniñúʼura na̱ hermano ña̱ va̱ʼa na̱ʼa̱na ña̱ kúʼvi̱-inina xínina miíyó ta chíndeétáʼanna xíʼinyó. Ná kotoyó ña̱ ndo̱ʼo ñá Tanya xíʼin u̱ni̱ se̱ʼeñá tá ni̱xa̱ʼa̱nna iin asamblea internacional ña̱ xi̱naní “Ña̱ kúʼvi̱-iniyó va̱ása ndiʼi-xa̱ʼa̱ña”, ña̱ ni̱xi̱yo tá ku̱i̱ya̱ 2019 chí Estados Unidos. Ñá Tanya nátúʼunñá xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼona: “Tá nda̱ndikóndi̱ ku̱a̱ʼa̱nndi̱ hotel, inka carro ka̱nindaanú xíʼin carrondi̱, va̱ása nítukue̱ʼe̱ndi̱ soo ke̱endi̱ ini carro ta̱ nda̱kunditandi̱ chí yichi̱, ta ni va̱ása níkunda̱a̱-inindi̱ ndáaña keʼéndi̱. Tasaá, xi̱nindi̱ iin ta̱ hermano ta̱ ni̱xa̱ʼa̱n asamblea kán, níndichira chí yuʼú yichi̱ ta xíka ndaʼa̱ra nu̱úndi̱ ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nndi̱ chí nu̱ú níndichi carrora tasaá kǒo ña̱ kundoʼondi̱. Soo su̱ví iinlá ta̱ hermano yóʼo kúú ta̱ níxa̱a̱, chi saátu ni̱xa̱a̱ inka u̱ʼu̱n na̱ hermano na̱ ke̱e chí Suecia. Ná hermana kán nu̱miná yi̱ʼi̱ xíʼin ñá loʼo se̱ʼi̱, ta va̱ʼaní ku̱nindi̱. Ni ni̱ka̱ʼa̱nndi̱ xíʼinna ña̱ íyo va̱ʼavandi̱ ta kivi ku̱ʼu̱nna, soo va̱ása nísandákoona ndi̱ʼi̱. Ta ni tá ki̱xaa̱ na̱ médico ña̱ chindeétáʼanna xíʼinndi̱ va̱ása nísandákoona ndi̱ʼi. Ki̱ʼinnína kuenta xíʼinndi̱. Tá ni̱ya̱ʼandi̱ nu̱ú tu̱ndóʼo yóʼo ku̱nda̱a̱-inindi̱ ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira ndi̱ʼi̱. Ta xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni̱xa̱a̱ndi̱ ni̱kuʼvi̱ka-inindi̱ xi̱nindi̱ na̱ hermano ta saátu Jehová. Ta xi̱kuni̱níndi̱ taxindi̱ tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ra”. ¿Á ndákaʼún tá chi̱ndeétáʼan na̱ hermano xíʼún, tasaá ni̱na̱ʼa̱na ña̱ kúʼvi̱-inina xínina yóʼó?

16. ¿Nda̱chun xíniñúʼu na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xínitáʼanyó?

16 ¿Ndáaña va̱ʼa ndakiʼinyó tá ná na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xínitáʼanyó? Sandíkoyó ini na̱ hermano tá yáʼana nu̱ú tu̱ndóʼo, tasaá xa̱a̱yó viíní kutáʼanyó. Ta saátu na̱ʼa̱yó ña̱ ndixa kúúyó discípulo ta̱ Jesús, ta ña̱yóʼo chindeétáʼanña xíʼin na̱ yiví ña̱ xa̱a̱na kuni̱na ndasakáʼnuna Jehová. Soo ña̱ ndáyáʼvika kúú ña̱ ndasakáʼnuyó Jehová, “ta̱ kúndáʼviní-ini xíni miíyó ta sándi̱kora-iniyó” (2 Cor. 1:3). Xa̱ʼa̱ ña̱kán ná ndakundeéyó na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ hermano.

YAA 130 Ná sakuaʼayó ixakáʼnu-iniyó

^ párr. 5 Ndiʼiyó chíka̱a̱yó ndee̱ ña̱ na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xínitáʼanyó, chi saá kúú ña̱ náʼa̱yó ña̱ ndixa kúúyó discípulo ta̱ Jesús. Ta kivi kuʼvi̱níka-iniyó kuniyó na̱ hermanoyó, tá ná na̱ʼa̱yó ña̱ kúni̱yó xíniyóna nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼéyó xíʼin na̱ veʼeyó. Artículo yóʼo chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ viíka na̱ʼa̱yó ña̱ kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ hermanoyó.

^ párr. 2 Romanos 12:10: “Ndeéní kuʼvi̱-inindó kunitáʼanndó nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼéndó xíʼin na̱ veʼendó. Siʼnaka miíndó keʼé ña̱yóʼo ña̱ ixato̱ʼó táʼanndó”.

^ párr. 4 Santiago 5:11: “Kotondó, kúsi̱íní-ini na̱ ndakú íyo ini. Ndóʼó ku̱nda̱a̱-inindó xa̱ʼa̱ ña̱ ndakúní ni̱xi̱yo ini ta̱ Job, ta xa̱a̱ ki̱ʼinndó kuenta ndáaña ta̱xi Jehová ndaʼa̱ra, saáchi kúnda̱a̱-inindó ña̱ kúni̱ní Jehová xínira miíyó, ta kúndáʼvi-inira xínira miíyó”.

^ párr. 14 Filipenses 2:3: “Kǒo keʼéndó nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa xa̱ʼa̱ ña̱ kúni̱ndó keetáʼanndó xíʼin inkana á xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱nu kúnindó, va̱ʼaka vitá koo inindó, ta ndakanixi̱níndó ña̱ ndáyáʼvika inkana nu̱úndó”.

^ párr. 58 ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Iin ta̱ anciano ku̱a̱ʼání ña̱ sákuaʼara xíʼin ña̱ xíni̱ inka ta̱ anciano ta̱ xa̱a̱ chéeka nu̱úra. Ta̱ anciano ta̱ xa̱a̱ chéeka kánara ta̱ inka anciano xíʼin ñá síʼira ña̱ ku̱ʼu̱nna veʼera. Ta xíʼin ña̱yóʼo náʼa̱na ña̱ kúʼvi̱-inina xínitáʼanna ta va̱ʼa-inina xíʼin táʼanna.