1. ¿Imakunan rikuchin kay tiemponchispi munakuy chinkapusqanta?

KAY tiempopiqa runakunaqa manan runamasinkuta munakunkuchu chhayna kanantan Bibliaqa willaranña (2 Tim. 3:1, 3). Kunan p’unchaykunapin sut’ita chayta rikunchis, chaymi manaña sumaq kausay kanñachu familia ukhupi, chaymantapas nishu t’aqanakuykunan kan, wawankutapas manañan allintachu uywanku, wasi ukhupipas manañan sumaq rimanakuy kanñachu. Chayrayku familiakunamanta yachaq runa nin: “Tayta-mamakunapas wawakunapas manañan kunan tiempopiqa sumaqtañachu tiyaykuspa parlarinku, aswanpas sapankankun computadorata, televisionta, celularta ima qhawashanku, chayraykun waj runakuna jina tiyanku”, nispa.

2, 3. a) Romanos 12:10 nisqan jina, ¿pikunamanmi sumaq munakuyninchista rikuchinanchis? b) ¿Imakunatan kay yachachikuypi yachasun?

² Kay pachapi runakunaq munakuyninqa chinkapushanmi chaymi noqanchisqa mana paykuna jinachu kananchis (Rom. 12:2). Aswanpas iñiqmasinchiskunatan munakunanchis familianchiskunata jina (leey Romanos 12:10). ¿Imaynataq chay sumaq munakuyri? Chay munakuyqa familianchiskunata amigonchiskunata sonqomanta munakuymi, chhayna munakuytan iñiqmasinchiskunamanpas rikuchinanchis, chaytachus ruwasun chayqa juj nisqallan Jehová Diosninchistapas servisun (Miq. 2:12).

³ Bibliaqa willanmi imayna ñaupa tiempopi Diosta serviqkunapas munakuyninku rikuchisqankuta, ¿imaynatan noqanchispas  paykuna jina kasunman? Chaytan kay yachachikuypi yachasunchis.

4. ¿Imaynatan Santiago 5:11 texto yanapawasunman Jehová Dios ancha munakuwasqanchista allinta entiendenanchispaq?

⁴ Biblian willan “Diosqa munakuymi” nispa (1 Juan 4:8). Chaypin sut’ita rikunchis Diosninchis munakuq kasqanta, chayta yachaspaqa astawanmi Jehová Diosninchista munakunchis. Ichaqa manan chayllachu, Biblian willallantaq Diosninchisqa “ancha munakuq kasqanta” (leey Santiago 5:11). Chaykunata yachaspaqa maytan kusikunchis.

5. ¿Imaynatan Jehová Dios khuyapayakuq kayninta rikuchiwanchis? ¿Imaynatan noqanchispas khuyapayakuq kasunman?

⁵ Santiago 5:11 textopin Jehová Diospa ancha munakuq kayninta khuyapayakuq kaywan tupanachishan (Éx. 34:6). ¿Imaynatan Jehová Dios khuyapayawanchis? Juchanchiskunata perdonaspan (Sal. 51:1). Bibliapi khuyapayakuq kaymanta rimaspaqa manan juchakuna perdonayllamantachu rimashan, aswanpas pitapas ñak’arishaqta rikuspa yanapaymantan. Bibliapiqa willallantaqmi Jehová Diosqa juj mamamantapas astawanraq khuyapayakuspa yanapawasqanchista (Isa. 49:15). Payqa ima llakikuypiña tarikuqtinchispas khuyapayakuq munakuq kaspan yanapawanchis (Sal. 37:39; 1 Cor. 10:13). Ima mana allintaña iñiqmasinchiskuna ruwawaqtinchispas perdonananchismi manataqmi phiñasqallachu paykunapaq kashananchis (Efes. 4:32). Aswanmi yanapananchis ima sasachakuynintapas atipananpaq, chhaynapin Jehová Dios jina ancha munakuq khuyapayakuq kasunchis (Efes. 5:1).

6. ¿Imaynatan Jonatanwan Davidwan munakuq kasqankuta rikuchiranku?

⁶ Bibliaqa willanmi ñaupa tiempopi Diosta serviqkuna ancha munakuq kasqankuta,  chaymi kunan yachasunchis Jonatanmanta Davidmantawan. Paykunamantan Biblia nin: “Jonatanpa sonqonta Davidqa suwaruran, chaymi Jonatanqa pay kikinta jina sinchita munakapuran”, nispa (1 Sam. 18:1). Saulpa qhepanman rey kananpaqmi Jehová Diosqa Davidta ajllaran, Saulmi Jonatanpa papan karan. David rey kananta yachaspan Saulqa astawanraq cheqnikuspa wañuchiyta munaran. Chhaynaña karan chaypas Jonatanqa manan papan jinachu karan. Aswanpas Davidwan amigontin kaspan iskayninku yanapanakuranku (1 Sam. 20:42).

7. ¿Iman jark’anman karan Davidwan Jonatanwan amigontin kanankupaq?

⁷ Jonatanwan Davidwanqa manapaschá amigontin kayta atinkumanchu karan, ¿imarayku? Jonatanqa Davidmanta 30 wata kurajninmi karan. Yaqapaschá Jonatanqa ninman karan “imaynatataq noqari kay waynawanri amigontinri kayman” nispa. Ichaqa manan chhaynachu karan, Jonatanqa Davidtaqa allinpaqmi qhawariran.

8. ¿Imaraykun Jonatán Davidpaq allin amigon karan?

⁸ Jonatanqa phiñakunmanmi karan Davidpaq, ¿imarayku? Davidta rey kananpaq ajllasqankurayku (1 Sam. 20:31). Jonatanmi ichaqa mana phiñakuranchu aswanpas Jehová Diospa imachus decidisqanta respetaran, chhaynapin rikuchisharan k’umuykukuq kasqanta Jehová Diospaq junt’aq sonqo kasqantapas. Chaymantapas papan Saúl phiñasqaña kasharan chaypas Jonatanqa junt’aq sonqon Davidpaqpas karan (1 Sam. 20:32-34).

9. ¿Imaraykun mana enemigonta jinachu Jonatán Davidta qhawariran?

⁹ Jonatanqa Davidta munakusqanraykun mana enemigonta jinachu qhawariran. Allintan Jonatanqa wach’inanwan wach’iq manan maqanakuytapas manchakuqchu. Chaymi paymanta papan Saulmantawan runakunaqa niqku: “Ankamantapas aswan phawaqmi karanku, leonmantapas aswan kallpayoqmi karanku”, nispa (2 Sam. 1:22, 23). Chhayna kasqanmantaqa yaqapaschá Jonatanqa jatunchakunman karan, ichaqa manan jatunchakuranchu. Aswanpas Davidpa imachus ruwasqanta Jehová Diospi confiasqanta mana manchakuq kasqantan allinpaq qhawariran, jatunkaray Goliat-ta David wañuchisqanraykun astawanraq paytaqa munakuran. Chhaynatan noqanchispas Jonatán jina iñiqmasinchiskunata munakunanchis.

10. ¿Imaynataq tukuy sonqomanta jujkunata munakuyri?

¹⁰ Jehová Diosqa maytan munakun junt’aq sonqo serviqninkunataqa, chaymi mana imapas paymantaqa t’aqawasunmanchu (Rom. 8:38, 39). Chaymi Bibliaq nisqanta kasukunanchis chaypin nin: “Tukuy sonqowanpuni qankunaqa munanakuychis”, nispa (1 Ped. 1:22). ¿Imataq tukuy sonqomanta munakuyri? Jujkunaman munakuyninchista rikuchinapaq kallpachakuymi, chay munakuytan astawanraq iñiqmasinchiskunaman rikuchinanchis kanqa. Chhaynaqa, ¿imatan ruwasunman pipas mana allinta ruwawaqtinchis? Biblian nin: ‘Munakuywan aguantanakuychis. [...] Chaymantapas jujkuna-jujkunawan sumaqta kausaychis, tukuy atisqaykichistataq ruwaychis jujllachasqalla kashanaykichispaq, chay jujllachasqa kaytaqa santo espirituraykun chaskirankichis’, nispa (Efes. 4:1-3). Chhaynaqa jujllachasqalla kananchispaqqa manan iñiqmasinchiskuna  mana allin ruwasqankunatachu qhawananchis, aswanpas kallpachakunanchismi Jehová Dios jina paykunata qhawarinanchispaq (1 Sam. 16:7; Sal. 130:3).

11. ¿Imanaqtinmi sasa kanman jujkunata tukuy sonqowan munakuy?

¹¹ Tukuy sonqomanta iñiqmasinchiskunata munakuyqa manan facilchu, ¿imarayku? Pantasqankunata qhawasqanchisrayku. Chaymi Apostolkunaq tiemponpi cristianokunawanpas pasaran, yachasun Evodiamanta Sintiquemantawan. Paykunaqa apóstol Pablotan Diosmanta willaypi yanapakuranku ichaqa manan allintachu iskayninku apanakuranku, chaymi apóstol Pabloqa paykunata kallpacharan “Señorta juj yuyaylla servinankupaq” (Filip. 4:2, 3).

12. ¿Imatan ruwananchis iñiqmasinchiskunata munakunanchispaq?

¹² ¿Ima ruwaymi yanapawasunman iñiqmasinchiskunaman munakusqanchista rikuchinanchispaq? Yaqapaschá iñiqmasinchiskunaqa noqanchismanta kurajpas waynapas kankuman, imaymana costumbreyoq imapaschá kankumanpas. Chhaynaña kanman chaypas kallpachakunanchismi paykunata astawan reqsinanchispaq chhaynapi munakuyninchista rikuchinanchispaq. Yachamusqanchis jina Jonatán David jinan kananchis, paykuna manaña wiñaymasintinchu karanku chaypas allin amigontinmi karanku. Chhaynaqa kallpachakusun iñiq t’aqanchispi kuraj wayna iñiqmasinchiskunawan amigontin kananchispaq, chayta ruwaspan iñiqmasinchiskuna munakusqanchista rikuchishanchis (1 Ped. 2:17).

13. Llapa iñiqmasinchiskunataña munakunchis chaypas, ¿imaraykun jujkunata masta munakunchis?

¹³ Iñiq t’aqapiqa kanmi astawan munakusqanchis iñiqmasikuna, ¿chaywanchu nishanchis “jujkunataqa manan munakunchischu” nispa? Manan, llapankumanmi rikuchinchis munakuq kasqanchistaqa. Ichaqa imamantapas rimayta munanchis chayqa astawan munakusqanchis iñiqmasinchiskunawanmi rimanchis ¿riki? Chayta ruwayqa manan  juchachu. Jesuspas llapa apostolninkunatan munakuran astawanqa apóstol Juantan (Juan 13:23; 15:15; 20:2). Ichaqa, ¿imatan Jesús ruwaran apóstol Juan wayqen Santiagopas paña ladonpi lloq’e ladonpi tiyanankupaq mañakuqtinku? Jesusmi niran: “Paña ladoypi lloq’e ladoypi pipas tiyaykunanmi ichaqa mana noqaq ninaychu, aswanpas Diosmi ajllanqa pikunachus chaypi tiyanqa chaytaqa”, nispa (Mar. 10:35-40). Noqanchispas Jesús jinan kananchis manan amigonchiskunallatachu allinpaq qhawarinanchis aswanpas llapankutan igual-llata qhawarinanchis (Sant. 2:3, 4). Chaytachus ruwasun chayqa iñiqmasinchiskunawanpas allintan kausasun (Jud. 17-19).

14. Filipenses 2:3 nisqan jina, ¿iman yanapawasun iñiq t’aqapi ama gana-gana imatapas ruwananchispaq?

¹⁴ Sichus iñiq t’aqapi llapanchis munakuyta rikuchisun chayqa, manan imatapas gana-ganachu ruwasun. Aswanpas Jonatán jinan kananchis, payqa manan Davidtaqa enemigonta jinachu qhawariran. Noqanchispas manan enemigonchista jinachu iñiqmasinchiskunataqa qhawarinanchis, aswanpas Pabloq imachus nisqantan kasukunanchis paymi niran: “Aswanpas k’umuykuywan jujkunata qankunamanta aswan allinpaq qhawariychis”, nispa (leey Filipenses 2:3). Sichus k’umuykukuq kasunchis chayqa iñiqmasikunaq allin ruwasqankutan qhawasunchis, chaymi noqanchistaqa yanapawasun iñiqmasinchiskunata munakunanchispaq (1 Cor. 12:21-25).

15. ¿Imatan yachasunman Tanya familiantawan imachus pasasqanmanta?

¹⁵ Jehová Diosqa ima llakipipas tarikuqtinchisqa munakuywanmi sonqochawanchis.  Chaymantapas iñiqmasikunawanmi yanapawasunman. Chaymi kunan yachasunchis Tanya hermananchismanta, paysi kinsantin wawankunapiwan 2019 watapi “Munakuyqa mana jayk’aq tukukuqmi” nisqa asambleaman risqaku, chayqa aparikuran Estados Unidos nacionpin. Paykuna chay asambleamanta kutipushaqtinkun risqanku carroman juj carro chocamusqa, paymi nin: “Manan mayqenniykupas k’irisqachu karayku chaymi carromanta uraykuspa pista patapi mancharisqa sayasharayku, chaymi juj carromanta wajamuwashasqaku ‘jamuychis kayman’ nispa. Jinan rirayku, payqa juj iñiqmasinchismi kasqa, paypas asambleamantan ripushasqa. Chaymantapas Suecia nacionmanta pisqa hermananchiskunan munakuywan abrazaykuwaranku, chaytan necesitasharayku, allinmi kashayku niqtiykupas paykunaqa noqaykuwanmi quedakuranku. Chhaynapiña tarikurayku chaypas Jehová Diospa munakuynintan rikurayku, chaymi yanapawaranku iñiqmasinchiskuna Jehová Diostapas astawan munakunaykupaq”, nispa. Chhaynaqa, ¿yuyashankichu mayqen iñiqmasinchispas sasachakuypi tarikuqtiyki yanapasqasuykita?

16. ¿Imaraykun jujkunaman munakusqanchista rikuchishanallanchis?

¹⁶ Sichus iñiqmasinchiskunaman tukuy sonqomanta munakusqanchista rikuchisun chayqa kusisqan kasun, llakipi tarikuq iñiqmasikunatan sonqochasun juj nisqallataqmi Jehová Diospa llaqtanpipas kausasun. Chaymantapas Jesuspa discipulon kasqanchistan rikuchisunchis, chayta rikuspankun jujkunapas Jehová Dios serviyta munanqaku. Chhayna kasqanchiswanmi astawan Jehová Diosta jatunchasun “paymi may khuyapayakuq Yayaqa, tukuy ima llakipi kallpachaq Diospas” (2 Cor. 1:3). Chhaynaqa kallpachakushallasun jujkunata munakushanallanchispaq.